Ông Tô Lâm 'có thể
tăng cường thâu tóm quyền lực'
BBC News Tiếng Việt
21
tháng 7 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3g9wxkezzlo
Bộ
Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam đã phân công Chủ tịch nước Tô Lâm điều hành
Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư. Hãng tin Reuters cho
rằng ông Tô Lâm "có thể tăng cường thâu tóm quyền lực".
Bộ
Chính trị đã thống nhất chọn Chủ tịch nước Tô Lâm "chủ trì công việc của
Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư"
Sau
khi ông
Trọng được thông báo qua đời hôm 19/7, giới quan sát cho rằng cạnh
tranh quyền lực trong đảng sẽ gia tăng mạnh mẽ.
Một
bài phân tích mới đây của Reuters nhận định ông Tô Lâm, vốn là
nhà điều hành khéo léo lâu năm ở hậu trường trong ngành công an, có thể có khả
năng củng cố quyền lực hơn nữa.
·
Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng yếu đến mức nào mà Chủ tịch nước Tô Lâm phải điều hành Đảng?
18 tháng 7 năm 2024
·
Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng và di sản chưa hoàn tất cho Đảng Cộng sản Việt Nam
19 tháng 7 năm 2024
·
Đại tướng Tô
Lâm: nhân vật trung tâm sau khi ông Vương Đình Huệ mất chức
27 tháng 4 năm 2024
Vì
sao phân công ông Tô Lâm?
Trong
hệ thống Đảng Cộng sản Việt Nam thì tổng bí thư là người đứng đầu đảng và thường
trực Ban bí thư có vị trí và nhiệm vụ tương đương với một phó tổng bí thư.
Nghĩa là khi tổng bí thư không thể điều hành Đảng thì thường trực ban bí thư sẽ
tạm thay và làm quyền tổng bí thư.
Thế
nhưng, Chủ tịch nước Tô Lâm - nguyên thủ quốc gia - lại là người được giao trọng
trách "điều hành" Đảng khi sức khỏe của ông Trọng không thể đảm đương
trọng trách chứ không phải Thường trực
Ban Bí thư Lương Cường.
Giáo
sư Carl Thayer, nhà quan sát chính trị Việt Nam lâu năm tại Đại học New South
Wales, Úc nhận định với BBC News Tiếng Việt rằng đó là do cấp bậc.
“Việc
thăng tiến của Tô Lâm khiến ông đang đứng thứ hai và ông Lương Cường đứng thứ
năm trong hàng ngũ lãnh đạo của đảng,” Giáo sư Thayer nói.
Theo
ông, cấp bậc không chỉ ở chức vụ, mà thể hiện rằng ông Tô Lâm là một trong ba
người, gồm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính và chính ông
Tô Lâm, đã có ít nhất là một nhiệm kỳ trọn vẹn tại Bộ Chính trị.
Giáo
sư Alexander L Vuving từ Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á - Thái Bình Dương
Daniel K. Inouye thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ nói với BBC rằng ông Trọng liên tục
không thể bổ nhiệm những người thân tín vào vị trí kế nhiệm.
Ông
đưa ra dẫn chứng rằng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phải sử dụng lựa chọn tối
hậu tại Đại hội Đảng lần thứ 13 vào năm 2021 khi phá vỡ Điều lệ Đảng và tiếp tục
nhiệm kỳ thứ 3 chưa từng có tiền lệ khi người thân tín của ông (Trần Quốc Vượng)
đã không nhận được đủ sự ủng hộ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
“Hệ
thống chính trị đã không có sự chuẩn bị trong trường hợp ông Trọng qua đời. Và
Chủ tịch nước Tô Lâm gần như vẫn là lựa chọn mặc định của hệ thống trong trường
hợp này,” ông Vuving giải thích.
Chủ
tịch nước Tô Lâm tuyên thệ nhậm chức hôm 22/5/2024
Sẽ
có thay đổi gì khi ông Tô Lâm điều hành?
Giống
như Trung Quốc, chỉ duy nhất Đảng Cộng sản nắm quyền tại Việt Nam, nhưng không
giống như Bắc Kinh, Hà Nội có quá trình ra quyết định mang tính tập thể hơn và
các nhà lãnh đạo phải chịu sự kiểm tra nhiều hơn.
Nhưng
nếu ông Tô Lâm, 67 tuổi, tiếp tục đảm nhiệm cả hai vị trí chủ tịch nước và tổng
bí thư đảng, như ông Tập Cận Bình, thì tới một lúc nào đó, Việt Nam có thể chứng
kiến một một lối lãnh đạo chuyên quyền hơn, theo đánh giá của các nhà phân
tích, nhà ngoại giao và nhà hoạt động.
Giáo
sư Carl Thayer nhận định sẽ có rất ít thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại lẫn
đối nội bởi vì Việt Nam còn khoảng 17 tháng để chuẩn bị cho đại hội đảng tiếp
theo và ông Tô Lâm “là người học việc”.
Nhưng
dù các chính sách đối nội và đối ngoại dự kiến sẽ không thay đổi đáng kể, ông cảnh
báo các quyền tự do dân sự có thể bị siết chặt hơn nữa.
“Nếu
ông Tô Lâm trở thành người quyền lực nhất ở Việt Nam mà không có cơ chế kiểm
soát và cân bằng thì sẽ không tốt cho Việt Nam và làm xói mòn chuẩn mực về tập
trung dân chủ,” Giáo sư Carl Thayer nói thêm.
Về
mặt kinh tế, các chuyên gia cho rằng một số nhà đầu tư sẽ hoan nghênh sự xuất
hiện của một nhà lãnh đạo mạnh mẽ hơn, người có thể chấm dứt hơn một năm biến động
chính trị.
Những
sự thay đổi trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao nhất đã có tác động tiêu cực đến hoạt
động đầu tư của Việt Nam, quốc gia có dây chuyền sản xuất của hàng chục tập
đoàn đa quốc gia hàng đầu.
Giáo
sư Vuving so sánh trong khi ông Nguyễn Phú Trọng là một người đi dây lão luyện
nhưng cũng là một nhà tư tưởng cộng sản, kiên định đối với một số nguyên tắc mà
bản thân đã tôn thờ, thì ông Tô Lâm là một người theo chủ nghĩa thực dụng.
Chuyên
gia này cho rằng ông Tô Lâm sẽ tiếp tục “chiến dịch đốt lò” nếu điều đó trao
cho ông ấy một công cụ chính trị uy quyền hơn, và cũng sẽ tiếp tục “nền ngoại
giao cây tre” cho đến khi nào bối cảnh quốc tế mang đến lý do thuyết phục khiến
ông thay đổi cách tiếp cận đó.
“Phát
triển kinh tế là một trong những ưu tiên của ông Tô Lâm nhưng chỉ đóng vai trò
phụ trợ trong nhu cầu củng cố quyền lực của mình. Giới đầu tư có thể đặt cược
vào giới lãnh đạo coi lĩnh vực doanh nghiệp là ưu tiên, nhưng họ nên biết ai mới
nắm thực quyền trong quốc gia này,” ông nói thêm.
Play
video, "Chủ tịch nước Tô Lâm: Bước đệm cho ghế tổng bí thư?", Thời lượng
10,17
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3g9wxkezzlo
Ngày
càng quyền lực?
Sau
khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời. vẫn chưa rõ bằng cách nào và khi nào
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ thay thế ông Trọng bằng một quyền tổng bí thư hay một
tổng bí thư mới.
Về
lý thuyết, ông Tô Lâm có thể tiếp tục đảm nhiệm cả hai vai trò - chủ tịch nước
và tổng bí thư - cho đến Đại hội Đảng vào đầu năm 2026, khi tất cả các vị trí cấp
cao được xác định cho một nhiệm kỳ 5 năm tiếp theo.
Ông
Nguyễn Phú Trọng cũng đã giữ hai chức tổng bí thư và chủ tịch nước trong gần ba
năm cho đến tháng 4/2021 sau cái chết của Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Nhưng
ông Tô Lâm có thể phải đối mặt với sự phản đối nội bộ, thậm chí có thể dẫn đến
một cuộc khủng hoảng kế nhiệm, hai chuyên gia Lê Hồng Hiệp và Nguyễn Khắc Giang
từ Viện nghiên cứu ISEAS–Yusof Ishak Institute có trụ sở tại Singapore nhận định
trong một bài viết xuất bản hôm 19/7.
Là
con trai của đại tá Tô Quyền, từng là Cục trưởng Cục V26 (Cục quản lý trại
giam, cơ sở giáo dục và trường giáo dưỡng), Bộ Công an, ông Tô Lâm theo học
ngành an ninh và lấy bằng tiến sĩ luật.
Ông
trở thành bộ trưởng Công an và ủy viên Bộ Chính trị vào năm 2016, được phong
hàm đại tướng vào năm 2021.
Ông
Tô Lâm đóng vai trò to lớn trong chiến dịch “đốt lò” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú
Trọng
Theo
các chuyên gia, việc chỉ trong vòng ba tháng, ông Lâm đã thăng tiến từ bộ trưởng
lên chủ tịch nước và giờ đây cũng đảm nhận nhiệm vụ của người đứng đầu đảng chỉ
càng củng cố thêm quyền lực của ông.
Cũng
theo giới quan sát, việc Tô Lâm được bầu làm chủ tịch nước được coi là “bước đệm”
cho chức vụ lãnh đạo đảng.
Bài
viết Reuters nhận định ông Tô Lâm dường như đã duy trì quyền kiểm soát gián tiếp
đối với bộ công an đầy quyền lực, hiện do ông Lương Tam Quang, người cùng quê
Hưng Yên và được cho là thân cận với ông, lãnh đạo.
Sự
tập trung cao độ của ông Tô Lâm vào an ninh quốc gia được nêu rõ trong cuốn
sách năm 2021 của ông có nhan đề Những điểm mới về an ninh quốc gia
trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng.
Trong
cuốn sách này, ông viết: “Sự kết hợp giữa an ninh quốc gia với kinh tế, văn hóa
và đối ngoại là điều bắt buộc trong tầm nhìn của Đảng ta nhằm vừa xây dựng vừa
bảo vệ chủ nghĩa xã hội.”
Ông
Tô Lâm là nhân vật trung tâm trong chiến dịch chống tham nhũng của cố Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng, thường được gọi là chiến dịch “đốt lò”.
Kể
từ năm 2023, hai chủ tịch nước và một chủ tịch Quốc hội đã từ chức vì những sai
phạm không được nêu rõ, trong đó Bộ Công an đóng vai trò trung tâm trong các cuộc
điều tra.
Theo Reuters,
việc ông Lâm có khả năng tiếp cận thông tin tình báo và thông tin nhạy cảm cũng
đồng nghĩa với việc các nhân vật khác lo sợ ông, các nhà ngoại giao phương Tây
thường hạ giọng hoặc không nêu tên ông Lâm trong các cuộc họp riêng.
Năm
ngoái, ông Bùi Tuấn Lâm, một người bán mì được biết đến với video “Thánh rắc
hành”, đã bị kết án 5 năm tù sau khi đăng video được cho là đã nhại lại ông Tô
Lâm.
Trong
video, ông Bùi Tuấn Lâm bắt chước đầu bếp nổi tiếng có biệt danh Thánh rắc muối
Salt Bae, người đút cho ông Lâm ăn món bò dát vàng tại nhà hàng ở London trong
bối cảnh Việt Nam đang bị phong tỏa vì Covid-19 vào năm 2021.
VIDEO :
Bộ trưởng Tô Lâm và tiệc steak dát vàng 'vang danh' thế giới
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3g9wxkezzlo
---------------------------
Tin
liên quan
·
Chủ tịch nước Tô
Lâm: Ghế tổng bí thư có dễ dàng?
25
tháng 5 năm 2024
·
Đại tướng Tô Lâm
làm chủ tịch nước, hứa 'đoàn kết' trong ban lãnh đạo Đảng
22
tháng 5 năm 2024
·
Việt Nam: Bộ Chính
trị và vấn đề 'hồng' hơn 'chuyên'
5
tháng 7 năm 2024
No comments:
Post a Comment