The
Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2024/02/02/the-gioi-hom-nay-02-02-2024/
Liên
minh châu Âu đã
thông qua gói hỗ trợ trị giá 50 tỷ euro (54 tỷ USD) cho Ukraine sau
nhiều tháng bị Hungary cản trở. Đầu tuần này, các quan chức và lãnh đạo châu Âu
được cho là đã đe dọa sẽ rút tài trợ cho kinh tế Hungary để gây áp lực lên thủ
tướng thân Nga Viktor Orban. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho biết
thỏa thuận này đảm bảo sự hỗ trợ “ổn định, lâu dài” cho Ukraine. Trong khi đó
viện trợ của Mỹ vẫn còn mắc kẹt ở Quốc hội.
Lực
lượng Mỹ tiếp tục tấn công vào các mục tiêu của Houthi ở
Yemen, lần này nhắm vào một trạm kiểm soát và 10 máy bay không người lái được
xác định là gây ra “mối đe dọa tiềm năng” đối với các tàu nước ngoài. Mỹ và Anh
đã thực hiện nhiều đợt tấn công kể từ khi Houthi bắt đầu tấn công các tàu
thương mại vào giữa tháng 11. Hôm thứ Tư, Houthi cho biết họ có kế hoạch tiếp
tục tấn công các tàu chiến của Mỹ và Anh.
Ngân
hàng Anh giữ
lãi suất ổn định ở mức 5,25% lần thứ tư liên tiếp. Dữ liệu kinh tế được công bố
kể từ cuộc họp trước của ngân hàng đã củng cố quan điểm chung của thị trường là
lạm phát đang giảm – đạt 3,9% vào tháng 11, mức thấp nhất trong gần hai năm –
và nền kinh tế đang suy yếu. Dù vậy, các lãnh đạo ngân hàng vẫn muốn hết hẳn
lạm phát trước khi bắt đầu cắt giảm lãi suất.
Tập
đoàn dầu mỏ Shell của Anh báo cáo lợi nhuận năm hơn 28 tỷ USD
trong năm 2023, thấp hơn 2022 nhưng vẫn cao thứ hai kể từ năm 2011. Việc Nga
xâm lược Ukraine đã đẩy giá dầu tăng cao, và tình trạng bất ổn gần đây ở Trung
Đông tiếp tục giữ giá ở mức cao ấy. Công ty cũng tuyên bố sẽ mua lại 3,5 tỷ USD
cổ phiếu trong quý này và tăng cổ tức. Cổ phiếu Shell tăng giá sau tuyên bố.
Thủ
tướng Israel Binyamin Netanyahu kêu gọi Liên Hợp Quốc chấm dứt
hoạt động của cơ quan tị nạn của LHQ ở Gaza. Israel cáo buộc các nhân viên
UNRWA có liên quan đến vụ tấn công của phiến quân Hamas hôm 7/10. Đáp lại, các
quan chức Liên Hợp Quốc nói UNRWA vẫn rất cần thiết đối với hàng triệu dân
thường ở Gaza, và việc chấm dứt hoạt động sẽ là một thảm họa. Quân đội Israel
hiện vẫn tấn công khu vực này, giữa lúc có đàm phán về một lệnh ngừng bắn tạm
thời.
Khoảng
1.300 nông dân châu Âu, phần lớn đến từ Ý và Tây Ban Nha, đã phong
tỏa trung tâm Brussels bằng xe tải và máy kéo để phản đối luật xanh của EU cũng
như chi phí năng lượng và phân bón cao. Cuộc biểu tình rầm rộ trùng với hội
nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày của các nhà lãnh đạo EU tại trụ sở của khối.
Đức và Pháp gần đây đã có những nhượng bộ bằng cách hoãn tăng thuế.
TIÊU ĐIỂM
Thị
trường lao động Mỹ hạ nhiệt
Cuối
cùng thì thị trường lao động Mỹ cũng có dấu hiệu hạ nhiệt. Các số liệu công bố
vào thứ Sáu dự kiến cho thấy kinh tế Mỹ tạo thêm khoảng 185.000 việc làm trong
tháng 1, giảm so với 216.000 việc làm của tháng 12. Điều này được dự báo sẽ đi
kèm với tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ và tốc độ tăng lương giảm nhẹ, mặc dù đều có
thể vẫn mạnh theo tiêu chuẩn thông thường. Đây là xu hướng đáng hoan nghênh, vì
nó cho thấy áp lực lạm phát đang giảm dần và do đó mở ra cơ hội cắt giảm lãi
suất.
Điều
đáng lo ngại là liệu tốc độ tạo ra việc làm giảm có báo trước điều gì tồi tệ
hay không. Các trang báo vẫn đang nhan nhản đưa tin về việc những công ty hàng
đầu phải cắt giảm nhân sự, từ Microsoft của ngành công nghệ cho đến UPS của
ngành vận chuyển hậu cần. Khảo sát trong ngành dịch vụ chỉ ra khả năng giảm
việc làm lớn hơn. Khi lạm phát chậm lại, lãi suất cao sẽ tác động mạnh và có
thể ảnh hưởng đến kế hoạch tuyển dụng của doanh nghiệp.
Đảng
cầm quyền Ấn Độ và lời hứa với cử tri
Suốt
mấy thập niên qua, Đảng Bharatiya Janata theo chủ nghĩa dân tộc Hindu cầm quyền
ở Ấn Độ luôn được nhớ đến qua ba lời hứa với những người ủng hộ. Và BJP thực
hiện được hai trong số đó: loại bỏ tình trạng hiến pháp đặc biệt của bang Jammu
và Kashmir đa số Hồi giáo, và xây dựng một ngôi đền tại nơi sinh của vị thần
Ram. Vào thứ Sáu, đảng này sẽ tiến gần hơn đến cam kết thứ ba khi chính quyền
bang Uttarakhand xem xét dự thảo bộ luật dân sự thống nhất trước khi trình lên
nghị viện vào tuần tới.
Rõ
ràng, dự luật mới là một sáng kiến thế tục hóa, nhằm thay thế các luật tôn giáo
chi phối những vấn đề thường ngày như hôn nhân và ly hôn ở nhiều cộng đồng khác
nhau. Nhưng những người chỉ trích cho rằng nó có mục đích xấu xa hơn: quấy rối
người Hồi giáo bằng cách hạn chế luật Hồi giáo. Các bang khác do BJP điều hành
cũng có kế hoạch làm theo. Bộ luật dân sự quốc gia có thể sẽ không được ban
hành trước cuộc bầu cử vào tháng 5. Song BJP có vẻ tự tin là họ sẽ tiếp tục nắm
quyền để hoàn thành công việc.
Lợi
nhuận của Chevron và ExxonMobil giảm
Chevron
và ExxonMobil, hai trong số những công ty dầu khí lớn nhất nước Mỹ, sẽ công bố
kết quả quý cuối năm 2023 vào thứ Sáu. Các dự đoán của thị trường về lợi nhuận
phục hồi có lẽ đều sai. Một lý do liên quan đến trong nước. Việc thắt chặt các
quy định khí hậu ở California đã buộc hai công ty này phải bán tài sản, chẳng
hạn như các cơ sở sản xuất của Exxon ngoài khơi Santa Barbara. Exxon dự kiến sẽ
ghi giảm hơn 2 tỷ USD, còn Chevron là gần 4 tỷ USD.
Các
yếu tố khác mang tính toàn cầu. Hành vi quấy rối của Houthi ở Biển Đỏ đã buộc
các tàu chở dầu phải định tuyến lại, làm tăng chi phí. Thế bế tắc ngày càng
trầm trọng giữa Mỹ và Iran có thể làm giảm sản lượng hơn nữa. Nhưng với nền
kinh tế thế giới trầm lắng và sản lượng dầu khí tăng ở những nơi khác, giá dầu
vẫn ở mức trung bình 83 USD trong quý 4, giảm 4% so với giai đoạn trước. Các cổ
đông có lẽ đang không quá lạc quan, đặc biệt là khi mối quan hệ với ban lãnh
đạo Exxon trở nên căng thẳng: tuần trước công ty đã đệ đơn kiện để ngăn chặn
một cuộc bỏ phiếu về giải pháp khí hậu tại cuộc họp nhà đầu tư thường niên.
Chính
phủ mới của Ba Lan thanh lọc toàn hệ thống
Ba
Lan đang thay máu hệ thống công quyền. Donald Tusk, một cựu thủ tướng trung
dung, đã giành lại quyền lực vào tháng 12 sau khi đánh bại đảng Luật pháp và
Công lý (PiS) trong một cuộc bầu cử. Những người trung thành trong chính phủ
PiS giờ đây có thể sẽ bị sa thải. Trong tuần đầu tiên của ông Tusk, chính phủ
ông đã ngừng phát sóng đài truyền hình nhà nước và sa thải ban lãnh đạo. Tiếp
theo, các bộ trưởng của ông bắt đầu thanh lọc hệ thống tư pháp. Bây giờ họ đang
càn quét qua khu vực doanh nghiệp nhà nước.
Hôm
thứ Năm, Daniel Obajtek đã bị sa thải khỏi vị trí người đứng đầu tập đoàn dầu
khí khổng lồ của Ba Lan, Orlen. PiS đã bổ nhiệm vị cựu thị trưởng làng quê này
lên vị trí điều hành công ty niêm yết lớn nhất Trung và Đông Âu chủ yếu nhờ vào
mối quan hệ chính trị của ông. Hội đồng quản trị của ngân hàng lớn nhất Ba Lan
cũng như các tập đoàn khai khoáng và hóa chất khổng lồ đều sẽ họp trong hai
tuần tới. Chính phủ tuyên bố muốn khôi phục nền quản trị dựa trên tính chuyên
nghiệp. Song chủ tịch Hạ viện Szymon Holownia có một cách diễn tả mang nhiều
màu sắc hơn: “bọn mèo béo đang phải thu dọn thùng rác của chúng.”
No comments:
Post a Comment