THẾ GIỚI HÔM NAY : 01/02/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 01/02/2024

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

01/02/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/02/01/the-gioi-hom-nay-01-02-2024/

 

Không ngoài dự kiến, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 5,25 và 5,5% – cao nhất 22 năm qua. Chủ tịch Jerome Powell báo hiệu sẽ có cắt giảm lãi suất trong năm nay, nhưng chỉ khi các nhà hoạch định chính sách nhận thấy có “tiến bộ liên tục” của đà giảm lạm phát. “Đây là một nền kinh tế tốt,” ông Powell nói. Song ông cũng nói, “chúng tôi không tuyên bố chiến thắng.”

 

Chính phủ Anh đã công bố chi tiết của một thỏa thuận có thể dẫn đến việc nối lại chính phủ được ủy quyền ở Bắc Ireland, vốn bị vắng chính phủ trong hai năm qua. Đảng Liên minh Dân chủ đã bỏ chính phủ để phản đối việc thiết lập biên giới thương mại với phần còn lại của nước Anh. Thỏa thuận mới quy định sẽ không kiểm tra hàng hóa vào Bắc Ireland từ Anh.

 

Lạm phát năm của Đức đạt 3,1% trong tháng 1, giảm từ 3,8% của tháng 12. Tin tốt đẹp này được thúc đẩy bởi giá năng lượng giảm. Lạm phát ở Pháp cũng giảm xuống 3,4% trong tháng 1, từ mức 4,1% của tháng 12. Những con số này sẽ làm tăng áp lực buộc Ngân hàng Trung ương châu Âu phải sớm cắt giảm lãi suất.

 

Một tòa án chống tham nhũng ở Pakistan đã kết tội Imran Khan vì bán các món quà ông được nhận khi còn làm thủ tướng và kết án ông 14 năm tù. Hôm thứ Ba, một tòa án khác đã kết án ông mười năm tù vì tội làm lộ bí mật nhà nước. Đội ngũ pháp lý của ông Khan bác bỏ và thề sẽ đấu tranh chống lại mọi cáo buộc.

 

Một tòa án Thái Lan tuyên bố đảng lớn nhất trong quốc hội nước này, Move Forward, đã vi phạm hiến pháp khi vận động cải cách luật khi quân, vốn cấm xúc phạm quốc vương. Đảng này từng bị quân đội ngăn cản thành lập chính phủ dù giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử tháng 5 năm ngoái. Tuy không đi kèm hình phạt, phán quyết này vẫn có thể trở thành một vũ khí chính trị để làm suy yếu hoặc giải tán Move Forward.

 

Nga và Ukraina vừa trao đổi tù binh chiến tranh. Nga cho biết 195 binh sĩ mỗi bên đã được hồi hương; trong khi Ukraine cho biết có 207 binh sĩ và dân thường của họ được trao trả. Các cuộc trao đổi đã bị đình chỉ kể từ vụ tai nạn máy bay chở tù binh Ukraine hôm 25 tháng 1, mà Nga cho rằng do Ukraine bắn hạ; Ukraine không chịu trách nhiệm và yêu cầu cung cấp bằng chứng về hành khách trên chiếc máy bay.

 

Universal Music Group, hãng đĩa của Taylor Swift và nhiều nghệ sĩ khác, đe dọa sẽ rút nhạc của họ khỏi TikTok trong vòng 24 giờ. UMG cho biết các cuộc đàm phán về một thỏa thuận mới đã sụp đổ vì TikTok đề xuất trả “chỉ một phần nhỏ mức giá” của các trang web tương đương khác. Trong một bức thư ngỏ, họ cáo buộc TikTok “tìm cách xây dựng một hoạt động kinh doanh dựa trên âm nhạc mà không trả giá hợp lý cho âm nhạc.”

 

Con số trong ngày: 9%, là tỷ lệ người Venezuela sẽ bỏ phiếu cho vị tổng thống chuyên quyền của đất nước nếu bầu cử công bằng được tổ chức, theo một cuộc thăm dò từ tháng 11.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Liệu EU có thể thông qua gói viện trợ cho Ukraine?

 

Các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia thành viên EU sẽ gặp nhau tại Brussels vào thứ Năm trong nỗ lực gỡ rối cho gói viện trợ trị giá 50 tỷ euro (54 tỷ USD) cho Ukraine. Chính phủ ở Kiev cần tiền để vận hành. Một gói viện trợ do Mỹ đề xuất đang bị mắc kẹt ở Quốc hội. Tại hội nghị thượng đỉnh EU vào tháng 12, chỉ có duy nhất Hungary chặn gói hỗ trợ của châu Âu dành cho Ukraine.

 

Trước cuộc họp tuần này, các quan chức châu Âu đã đưa ra những lời đe dọa ngầm nhằm gây áp lực lên Hungary. Chúng bao gồm việc cắt Hungary khỏi các quỹ của EU (một phần trong số đó đã bị hoãn do các lo ngại về nguyên tắc pháp quyền ở nước này). Một thỏa thuận sẽ cho phép cơ cấu lại ngân sách EU, bao gồm nhiều tiền hơn để chống lại nhập cư bất hợp pháp. Có lẽ sẽ phải đến rạng sáng thứ Sáu các nhà lãnh đạo mới tìm được thỏa hiệp.

 

 

Ai Cập: đã khó khăn kinh tế còn gặp xung đột sát biên giới

 

Ngân hàng trung ương Ai Cập có một quyết định lãi suất đầy khó khăn vào thứ Năm. Ngay cả trước khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7 tháng 10, nền kinh tế Ai Cập đã rất tệ, và cuộc chiến ở Gaza do đó chỉ khiến tình hình thêm khẩn cấp. Nợ nước ngoài lên tới 40% GD, trong khi du lịch giảm mạnh. Kể từ khi Houthi bắt đầu tấn công tàu bè ở Biển Đỏ, lưu thông qua kênh đào Suez đã giảm gần một nửa, làm bóp nghẹt nguồn ngoại tệ quan trọng của Ai Cập. Đồng bảng Ai Cập giờ đây chỉ có giá trị 70 đồng đổi 1 USD trên thị trường chợ đen, so với khoảng 40 vào tháng 10.

 

Vào thời điểm hỗn loạn ở Trung Đông, phương Tây sẽ không sẵn sàng để Ai Cập sụp đổ. Các chính phủ có lẽ sẽ không vội thu hồi nợ. Song vẫn cần có những cải cách tham vọng hơn trong dài hạn. Hầu hết những khó khăn kinh tế của Ai Cập có thể bắt nguồn từ đế chế kinh tế của quân đội, vốn lấn át khu vực tư nhân. Để nền kinh tế Ai Cập được thở, quân đội phải nới lỏng sự kìm kẹp của họ.

 

 

WHO sắp công bố báo cáo thường niên về bệnh ung thư

 

Khi dân số tăng lên và già đi, ngày càng có nhiều người tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như thuốc lá và rượu, gánh nặng ung thư toàn cầu sẽ tăng lên. Một báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế của Tổ chức Y tế Thế giới, công bố vào thứ Năm, sẽ xem xét quy mô và tác động của căn bệnh nan y này.

 

Dựa trên dữ liệu từ hơn 100 nước, tính đến năm 2022, báo cáo có thể sẽ cho thấy ung thư vẫn là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, trong đó ung thư phổi và ung thư vú có lẽ là nguyên nhân phổ biến nhất. Hiện nay, ung thư gây ra gần 10 triệu ca tử vong mỗi năm. Cứ năm người thì có một người sẽ mắc bệnh ung thư trong đời.

Các báo cáo trước đó đã nhấn mạnh những căng thẳng tài chính mà bệnh ung thư gây ra cho bệnh nhân và gia đình họ, vì rất ít quốc gia trên thế giới cung cấp hỗ trợ cho bệnh ung thư, chứ chưa nói đến dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ.

 

 

Apple chính thức ra mắt Vision Pro

 

Apple đã không phát hành một dòng sản phẩm phần cứng mới nào kể từ Watch, gần 9 năm trước. Nhưng họ đang khởi động lại cuộc đua. Sau khi công bố thu nhập quý đầu vào thứ Năm, đến thứ Sáu, Apple sẽ bắt đầu bán sản phẩm mới nhất của họ, Vision Pro, đến người tiêu dùng Mỹ. Chiếc tai nghe giống kính bảo hộ này có khả năng thực hiện cả thực tế ảo và tăng cường, và được Apple gọi là “máy tính không gian” đầu tiên.

 

Lợi nhuận của Apple vẫn rất tốt, phần lớn nhờ vào iPhone, khi kiếm được 97 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30 tháng 9, và có dự trữ tiền mặt lên tới 162 tỷ USD. Tuy vậy, doanh số bán các hạng mục phần cứng khác của hãng đã sụt giảm trong quý vừa qua. Vision Pro sẽ khó có thể lấp đầy khoảng trống đó. Mức giá lên tới 3.500 USD chắc chắn sẽ giữ cho doanh số bán hàng nằm dưới 1 triệu chiếc trong năm đầu tiên. Và tiện ích của công cụ này hiện vẫn chưa rõ ràng. Apple hy vọng các nhà phát triển sẽ tìm ra cách làm cho bộ công cụ mới của họ được hữu ích – giống như cách họ đã tạo ra các ứng dụng di động làm cho iPhone trở nên phổ biến.