Bốn
điều có thể bạn chưa biết về đạo Tin Lành ở Việt Nam
VĂN TÂM - LUẬT
KHOA
AUGUST 18 20231:05 PM
https://www.luatkhoa.com/2023/08/4-dieu-co-the-ban-chua-biet-ve-dao-tin-lanh-o-viet-nam/
Người dân tộc thiểu số theo đạo Tin Lành nhiều hơn người Kinh.
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/format/webp/2023/08/u-1632655402512879429745.jpg
Nhà thờ Tin Lành ở Buôn Pu, xã Ea Knuêc, huyện Krông
Pắc, tỉnh Đắk Lắk. Nguồn ảnh: Tạp chí Tài chính.
Bạn có thể đã biết Công giáo và Phật giáo là
hai tôn giáo lớn nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng với vùng đồng
bằng mà thôi. Tại vùng núi, đạo Tin Lành là tôn giáo lớn nhất.
Đạo Tin Lành gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống
của những người dân tộc thiểu số, giúp họ cải thiện đời sống kinh tế, nhưng
cũng có thể đưa họ đến những cuộc biểu tình và bị bắt vào trại giam.
Tôn giáo này là mối lo sợ lớn nhất của chính
quyền trong vùng của người dân tộc thiểu số. Chỉ trong vài thập niên, số lượng
tín đồ đã tăng lên đáng kinh ngạc.
Người dân tộc thiểu số theo đạo Tin Lành nhiều hơn
người Kinh
Năm 1975, miền Nam có khoảng 200.000 tín đồ
Tin Lành, 65% là người Kinh, 35% còn lại là người Thượng tại Tây Nguyên với khoảng 70.000
tín đồ. [1]
Ở miền Bắc, chính quyền đã hạn chế tối đa việc
truyền giáo, đạo Tin Lành chưa được truyền đến khu vực miền núi.
Năm 2014, số tín đồ Tin Lành là người dân tộc
thiểu số tương đương với người Kinh. Theo đó, một nghiên cứu cho
biết gần 51% số tín đồ Tin Lành là người dân tộc thiểu số (770.000 người)
trong tổng số 1,5 triệu tín đồ. [2]
Năm 2022, số tín đồ Tin Lành tại khu vực miền
núi đã vượt mặt vùng đồng bằng.
Tạp chí Xây dựng Đảng cho biết trong 1,2 triệu
tín đồ Tin Lành trên cả nước thì có đến 873.700 người là người dân tộc thiểu số,
tương đương 73%. [3]
Từ sau năm 1975, đạo Tin Lành đã phát triển rất
mạnh tại Tây Nguyên. Năm 2022, số lượng người bản địa Tây Nguyên theo đạo Tin
Lành tăng gấp 8 lần, lên đến 575.940 tín đồ. Ở miền núi phía Bắc, đạo Tin Lành
bùng nổ trong cộng đồng người dân tộc H'Mông. [4]
Vì sao đông đảo người dân tộc thiểu số theo đạo
Tin Lành?
.
Đạo Tin Lành: Con đường tâm linh mới của người dân
tộc thiểu số
Từ năm 1986, người H'Mông tại Việt Nam bắt đầu
nghe các chương trình truyền giáo Tin Lành qua radio. Những chương trình này được
phát bằng tiếng H'Mông từ Manila, Philippines, do cộng đồng người H'Mông ở nước
ngoài thực hiện. [5]
Các chương trình phát thanh này đã mở đường
cho các mục sư người Việt cũng như các nhà truyền giáo từ Mỹ, Úc, Canada, Đức,
Hàn Quốc tìm cách đến với người H'Mông.
Năm 1986, chỉ có khoảng 1.000 người H'Mông
theo đạo Tin Lành. Con số này đã thay đổi đáng kinh ngạc vào năm 2014 với
170.000 người H'Mông. [6] Chưa hết, con số này tiếp tục tăng 75% nữa vào năm
2022 với 297.760 người H'Mông theo đạo Tin Lành. [7]
Ảnh hưởng lớn nhất của đạo Tin Lành là giúp
người H'Mông thay thế những phong tục cổ truyền vốn được cho là tốn kém, mất thời
gian và ảnh hưởng đến sức khỏe do việc chè chén trong các bữa tiệc truyền thống.
Mặt khác, các mục sư truyền giáo có ảnh hưởng
tích cực đến người H'Mông không những về đời sống tâm linh mà còn giúp tín đồ tổ
chức lại kinh tế gia đình, giúp họ vay vốn, tổ chức dạy nghề, v.v. [8]
Bên cạnh đó, sự hiện diện của các tổ chức phi
chính phủ có
nguồn gốc Cơ Đốc giáo tại Việt Nam cũng có tác động đến việc người dân
tộc thiểu số theo đạo Tin Lành. [9]
Tại Tây Nguyên, từ sau năm 1975, chiến dịch
bài trừ mê tín dị đoan đã cấm đoán việc thực hành tín ngưỡng bản địa của người
Thượng.
Tuy nhiên, tác động mạnh nhất làm xói mòn tín
ngưỡng có thể đến từ việc đất đai của người Thượng bị chính quyền chiếm dụng. Đất
đai của họ gắn chặt với tín ngưỡng bản địa, mất đất tức là mất đi sự linh
thiêng trong tín ngưỡng. Từ sau năm 1975, hàng loạt các nông trường của nhà nước
được dựng lên tại Tây Nguyên khiến người bản địa không còn đất đai.
Mặt khác, một số người dân tộc thiểu số có thể
trở thành mục sư, tự điều hành các sinh hoạt tôn giáo của nhóm mình. Việc này
giúp việc sinh hoạt tôn giáo trở nên thuận tiện hơn so với các tôn giáo khác.
Thêm vào đó, việc sinh hoạt đạo Tin Lành không cần như cơ sở bề thế như một số
tôn giáo khác.
Sau năm 1975, khi bị chính quyền đã lột sạch hết
mọi thứ từ vật chất đến tinh thần của người Thượng, đạo Tin Lành đã giúp họ tìm
lại đời sống tâm linh của mình, củng cố niềm tin của họ vào cuộc sống.
.
Đối chọi lại sự phân biệt đối xử của chính quyền
Chính quyền luôn muốn người dân tộc thiểu số
tin tưởng vào chính sách của nhà nước. Tuy nhiên, khi một chính quyền đã chiếm
dụng đất đai, trù dập tín ngưỡng, phân biệt đối xử người dân tộc thiểu số thì rất
khó để họ đặt niềm tin.
Đạo Tin Lành trở thành nơi đặt niềm tin của rất
nhiều người dân tộc thiểu số. Tôn giáo này đã nhanh chóng trở thành sợi dây
liên kết của những người dân tộc thiểu số cùng chia sẻ những bất công về sở hữu
đất đai, tự do tôn giáo, nghèo đói, v.v.
Trong những năm 2001 và 2004, nhiều cuộc biểu
tình của hàng nghìn người Thượng về quyền sở hữu đất, quyền tự do tôn giáo đã
bùng lên tại Tây Nguyên.
Năm 2011, từ 5.000 đến 7.000 người H'Mông ở
huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên đã tụ tập biểu tình trong nhiều ngày. Báo chí
quốc tế cho
biết việc biểu tình nhằm đòi quyền tự trị, quyền sở hữu đất đai và quyền
tự do tôn giáo. [10] Nhà nước cho
rằng người dân bị các giáo phái dụ dỗ về ngày tận thế. [11]
Nhưng điều quan trọng là hầu hết những người
tham gia biểu tình đều là các tín đồ Tin Lành. Sau cuộc biểu tình tại Tây
Nguyên, chính quyền đã đóng
cửa hàng loạt các nhà thờ, săn lùng các tín đồ Tin Lành, ép buộc người
dân tộc thiểu số bỏ đạo. [12]
Tổ chức Open Door, một tổ chức bảo vệ đạo Tin
Lành tại Anh và Scotland, cho biết tín đồ Tin Lành dễ dàng chịu sự bức hại của
chính quyền. Một người mới cải sang đạo Tin Lành có
thể sẽ bị chính quyền dùng đủ biện pháp để buộc anh ta bỏ đạo, hoặc đuổi
người ấy ra khỏi làng. [13]
.
Xung đột từ cách chính quyền quản lý đạo Tin Lành
Đạo Tin Lành trong vùng người dân tộc thiểu số
có hoạt động rất đa dạng, trong đó có rất nhiều nhóm Tin Lành tự phát hay còn gọi
là nhà thờ tư gia.
Tuy nhiên, chính quyền Việt Nam không chấp nhận
những nhóm này. Chính quyền cho rằng việc sinh hoạt độc lập như vậy sẽ có nguy
cơ ảnh hưởng đến an ninh trật tự, ví dụ như xúi giục tín đồ tổ chức biểu tình.
Do đó, chính quyền thường ép người dân gia nhập
các nhà thờ của các tổ chức Tin Lành đã được chính quyền công nhận.
Nếu người dân vẫn tiếp tục sinh hoạt trong các
nhà thờ tư gia, chính quyền có thể dùng nhiều biện pháp như cắt trợ cấp xã hội,
không cho con của họ đến trường, gây khó khăn trong các thủ tục hành chính, cho
đến bắt giữ, thẩm vấn, đe dọa, tra tấn, không cho họ đi ra khỏi địa phương,
phát loa nói xấu họ tại địa phương, v.v.
Liên kết với các tổ chức nước ngoài là một
trong những đặc trưng của đạo Tin Lành, việc này thường làm chính quyền lo sợ.
Các nhóm Tin Lành có liên kết với tổ chức nước ngoài thường bị giám sát chặt chẽ,
không được cấp phép đăng ký, ép buộc phải giải tán hội thánh, v.v.
Trong khi những nước như Hàn Quốc cho phép đạo
Tin Lành tự do phát triển, đóng một vai trò quan trọng không chỉ trong đời sống
tâm linh mà còn tạo ra sự liên kết về xã hội, xây dựng sự tin tưởng, tương trợ
lẫn nhau dựa trên những giá trị cốt lõi của đạo Tin Lành, thì tại Việt Nam
chính quyền vẫn e dè, kiểm soát chặt chẽ, đặc biệt là kiềm chế tối đa sự phát
triển của đạo trong vùng dân tộc thiểu số.
=====================================
70
năm đàn áp đạo Tin Lành sau chiến thắng Điện Biên Phủ
Những điều chính quyền không muốn bạn biết.
Chính
quyền đàn áp và cô lập người Thượng như thế nào?
Tây Nguyên là vùng đất bị chính quyền ngăn
cách với thế giới.
Luật
Khoa tạp chí | Thanh Nguyễn
Vấn
đề tôn giáo tại Tây Nguyên: Chính quyền càng can thiệp thô bạo càng không có lối
thoát
Các sắc tộc bản địa không chấp nhận sự kiểm soát của người Kinh đối với
Tây Nguyên.
No comments:
Post a Comment