Pháp
chiến đấu với thông tin xuyên tạc của Nga và Wagner tại Châu Phi
22/06/2023
Sau khi những người có vũ trang giết
chết 9 công dân Trung Quốc tại một mỏ vàng ở Cộng hòa Trung Phi vào tháng 3 năm
nay, một đoạn video lan truyền trên internet nói rằng Pháp đã bí mật ra lệnh tấn
công và lên kế hoạch hạ uy tín của nhóm lính đánh thuê Nga là Wagner ở nước
này.
https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-3bd0-08db483f8377_w1023_r1_s.jpeg
Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna phát biểu trước
quốc hội trong tháng này rằng tâm lý bài Pháp ở châu Phi có thể một phần là do
“các chủ thể thù địch, đặc biệt là từ Nga.”
Trong video, một chiến binh nổi dậy của Cộng hòa Trung Phi nói rằng “người
Pháp muốn đuổi Wagner ra khỏi châu Phi.”
Đoạn clip đã gióng lên hồi chuông cảnh báo ở Paris tại một đơn vị giám
sát truyền thông thuộc Bộ Ngoại giao được thành lập vào năm ngoái như một phần
của chiến lược ngoại giao rộng lớn nhằm khôi phục mối quan hệ ở các thuộc địa
châu Phi cũ của Pháp sau nhiều năm ảnh hưởng suy yếu.
Bộ Ngoại giao cho biết đơn vị này đã nhanh chóng lần theo dấu vết của
video đến một nhóm tài khoản Facebook và Twitter có liên kết với thông tin
xuyên tạc của Nga, bao gồm cả từ Wagner - một tổ chức thân cận với Điện Kremlin
có quân đội ở Ukraine và đã chiến đấu theo phe một số chính phủ ở Châu Phi.
Hai nhà ngoại giao tại Bộ Ngoại giao Pháp cho biết đoạn video là một ví dụ
về chiến dịch gây ảnh hưởng ngày càng tăng của Nga nhằm khuếch đại những lời chỉ
trích nhắm vào Pháp và chứng tỏ Moscow là một đồng minh ở Trung và Tây Phi. Bộ
phủ nhận bất kỳ vai trò nào của Pháp trong vụ tấn công mỏ vàng.
Wagner, Điện Kremlin và chính phủ Cộng hòa Trung Phi không hồi đáp yêu cầu
bình luận về câu chuyện này. Thủ phạm của vụ tấn công vẫn chưa bị bắt và
Reuters không thể xác định ai đứng sau vụ tấn công.
Các quan chức cho biết tuyên truyền của Nga đã tìm thấy mảnh đất màu mỡ ở
châu Phi trong số những bất bình về thành tích can thiệp quân sự và ngoại giao
nặng tay của Pháp trong nhiều thập niên.
Reuters đã nói chuyện với hơn một chục quan chức Pháp, những người này mô
tả những nỗ lực ngày càng cấp bách của Pháp nhằm chống lại ảnh hưởng của
Moscow, điều mà Paris tin rằng đang làm suy yếu nỗ lực ngoại giao lâu dài nhằm
khắc phục quá khứ và cách nhìn nhận về quá khứ ở châu Phi.
Đơn vị giám sát truyền thông thuộc Bộ Ngoại giao Pháp phối hợp với cơ
quan Cảnh giác và Bảo vệ chống Can thiệp Kỹ thuật số Nước ngoài (Viginum) của
nhà nước Pháp, lập bản đồ khoảng 100 tài khoản có liên kết với Nga hoặc Wagner
tạo nội dung chống Pháp, theo hai nhà ngoại giao tham gia vào sáng kiến và yêu
cầu ẩn danh. Reuters không thể xác nhận độc lập chi tiết của các tài khoản đó.
Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna phát biểu trước quốc hội trong tháng
này rằng tâm lý bài Pháp ở châu Phi có thể một phần là do “các chủ thể thù địch,
đặc biệt là từ Nga.”
Nga và Wagner có thành tích thao túng truyền thông và thông tin xuyên tạc,
điều mà người sáng lập Wagner, Yevgeny Prigozhin, đã thừa nhận. Liên hiệp châu
Âu đã trừng phạt Wagner vào tháng 2 vì cáo buộc lạm dụng quyền và lan truyền
thông tin xuyên tạc, bao gồm cả ở châu Phi.
Tuy nhiên, không phải tất cả tình cảm chống Pháp ở châu Phi đều có thể đổ
lỗi cho Moscow. Các chiến dịch quân sự của Pháp đã gây ra cái chết cho dân thường
và nhiều tài khoản mạng xã hội chỉ trích đã phản ánh những lo ngại thực sự về
vai trò quá lớn của Pháp trong các vấn đề châu Phi.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói với Reuters ở Kinshasa rằng một số chỉ
trích “là đúng” khi ông kết thúc chuyến công du Trung Phi kéo dài bốn ngày vào
tháng 3 năm nay, đề cập đến cáo buộc rằng Pháp đã tiếp tục mang thái độ thực
dân ngay cả sau khi Tây Phi giành được độc lập.
Vào tháng 5 vừa qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tố
Pháp đã can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia châu Phi trong nhiều thập
niên, lật đổ các nhà lãnh đạo mà nước này phản đối và xây dựng “một hệ thống ảnh
hưởng kiểu thực dân mới.” Bà còn tuyên bố rằng Nga không can thiệp vào công việc
của các nước khác.
Đơn vị giám sát phương tiện truyền thông mới khác với nỗ lực trước đây của
Pháp mà Meta, chủ sở hữu Facebook, tiết lộ vào năm 2020, vốn chống trả trực tuyến
các mạng liên kết với Wagner bằng tài khoản giả mạo.
Hai nhà ngoại giao cho biết đơn vị của Bộ Ngoại giao Pháp không quảng bá
hoặc tung tin tức giả mạo.
Rút
lui
Đơn vị giám sát truyền thông này nổi lên vào tháng 7 năm ngoái, cùng
tháng mà Pháp rút hàng ngàn binh sĩ khỏi Mali, một thuộc địa cũ ở Tây Phi. Một
cuộc rút quân tương tự diễn ra ở nước láng giềng Burkina Faso vào đầu năm nay -
các bước này được thúc đẩy một phần bởi các cuộc đảo chính quân sự và sự hiện
diện của lính đánh thuê Wagner trong khu vực.
Việc rút quân của là một thất bại đáng kể đối với ông Macron và củng cố sự
hiện diện của Moscow vào thời điểm phương Tây đang tìm cách kiềm chế Nga trong
cuộc xâm lược Ukraine. Nó cũng gây trở ngại cho những nỗ lực của phương Tây nhằm
chống lại quân nổi dậy Hồi giáo ở khu vực Sahel.
Theo hai nhà ngoại giao và bốn người khác, sau khi Pháp rút quân, nội
dung chống Pháp trên các phương tiện truyền thông xã hội và ứng dụng nhắn tin vẫn
tiếp tục: khuếch đại các video, hoạt hình và những hình ảnh hay bài viết thân
Nga và đồng thời lan truyền những câu chuyện xuyên tạc hoặc sai sự thật.
Xu hướng này diễn ra đồng thời với việc các chính phủ quân sự mới ở Mali
và Burkina Faso trục xuất các mạng lưới tin tức của Pháp và các phương tiện
truyền thông địa phương có liên kết với Russia Today và các phương tiện truyền
thông nhà nước Nga bị trục xuất khỏi châu Âu sau cuộc xâm lược ở Ukraine. Cuộc
chiến đã khơi lại những rạn nứt ngoại giao giữa phương Tây và Nga hiện diện ở
châu Phi kể từ sau Chiến tranh Lạnh.
“Tin
giả”
Đoạn video sau vụ sát hại công dân Trung Quốc là một trong số khoảng 50
video kể từ tháng 11 năm ngoái khiến đơn vị giám sát truyền thông bận rộn xác định
nguồn tài liệu, kiểm tra thực tế và phản hồi khi cần.
Nhấn mạnh quy mô của vấn đề, vào ngày 13 tháng 6, Pháp loan báo phát hiện
ra một chiến dịch thông tin sai lệch hàng loạt có liên quan đến Nga nhắm vào Bộ
Ngoại giao và truyền thông Pháp, liên quan đến một số tài khoản và tác nhân từng
bị phát hiện trong các hoạt động giám sát của Pháp ở châu Phi. Nga đã không
công khai phản hồi cáo buộc này.
Nhóm mới thành lập chia sẻ thông tin của mình với các tòa đại sứ, các bộ
khác của Pháp, các cơ quan tình báo và cơ quan quản lý truyền thông của Pháp.
Đôi khi, nhóm xác định người dùng nào hoạt động tích cực nhất và đưa
thông tin đến các công ty truyền thông xã hội bao gồm Facebook và Twitter, cảnh
báo về những kẻ lừa đảo và tài khoản giả mạo, hai trong số các nhà ngoại giao
cho biết.
Đôi khi, công việc của nhóm giúp nhà nước Pháp đáp ứng. Khi một video có
tiêu đề “Sự sỉ nhục của Pháp” xuất hiện vào tháng 12 năm 2022 cho thấy một người
đàn ông bị mô tả sai là đặc phái viên Pháp bị trục xuất khỏi Cộng hòa Dân chủ
Congo, đơn vị đã chuẩn bị phản hồi từng điểm cho thấy người đàn ông đó không phải
là nhà ngoại giao Pháp.
Vài ngày sau, tòa đại sứ Pháp tại Kinshasa đã đưa ra phản hồi trong một
loạt tuyên bố với truyền thông trong và ngoài nước. Bà Anne-Sophie Ave, khi đó
là đại sứ ngoại giao công chúng của Pháp tại châu Phi, đã phản ứng trên
Twitter, gọi đó là “tin giả”: “Người đàn ông trong video không phải là đại sứ của
chúng tôi tại Cộng hòa Dân chủ Congo.”
Ông Prigozhin
Đoạn video của Cộng hòa Trung Phi mang dấu ấn của các hoạt động được thực
hiện bởi Dự án Lakhta, một chiến dịch gây ảnh hưởng của Nga được tài trợ bởi
người sáng lập Wagner, Yevgeny Prigozhin, hai trong số các quan chức Pháp cho
biết
Ông Prigozhin nói vào tháng Hai là đã thành lập Cơ quan Nghiên cứu
Internet, Dự án Lakhta, dùng Internet để can thiệp vào quan điểm chính trị nhằm
chống lại cái mà ông gọi là tuyên truyền bài Nga của phương Tây.
Các quan chức cho biết video cáo buộc Pháp tham gia vào vụ sát hại công
dân Trung Quốc lần đầu tiên xuất hiện trên trang Facebook Sango Ti Be-Afrika.
Các quan chức cho biết Sango Ti Be-Afrika trước đây đã được Viginum xác định
là đường dẫn cho thông tin xuyên tạc của Dự án Lakhta nhắm vào Pháp. Đoạn video
sau đó được đăng trên Twitter bởi hai nhà phân tích quân sự, những người mà các
quan chức mô tả là đại diện cho Dự án Lakhta và những người thường xuyên đăng nội
dung ủng hộ Wagner.
Các tài liệu tình báo quân sự của Hoa Kỳ bị rò rỉ trực tuyến vào đầu năm
nay tiết lộ rằng hồi tháng 2, một nhân viên của ông Prigozhin cũng đồng thời
làm việc cho Tổng thống Cộng hòa Trung Phi Faustin-Archange Touadera đã đề nghị
một chiến dịch gây ảnh hưởng chống phương Tây ở nước này, nơi Nga hiện có gần
2.000 huấn luyện viên quân sự.
Reuters không thể xác định liệu chiến dịch đó có được thực hiện hay
không. Chính phủ Trung Phi và ông Prigozhin không hồi đáp yêu cầu bình luận.
Meta đã xóa Sango ti Be-Africa sau khi Reuters đặt câu hỏi về trang này.
Meta cho biết trang này đã bị gỡ xuống theo các quy tắc chống tái phạm vì chủ sở
hữu trước đó đã bị xóa khỏi nền tảng của họ.
Meta công bố các phúc trình về hành động của công ty chống lại các mạng
cho thấy sự can thiệp của chính phủ. Năm nay công ty đã loại bỏ các mạng như vậy
ở Burkina Faso và Togo. Vào năm 2020, Meta đã đình chỉ các mạng kết nối với các
cá nhân có liên quan đến hoạt động trước đây của Cơ quan Nghiên cứu Internet,
trước cuộc bầu cử ở Cộng hòa Trung Phi, theo một tuyên bố trên trang web của
công ty.
“Vụng
về”
Kể từ khi hoàn thành việc rút quân khỏi Mali vào năm 2022 và Burkina Faso
vào năm 2023, và là một phần của nỗ lực ngoại giao mới, Pháp cho biết họ đã định
hình lại sự hiện diện quân sự của mình trong khu vực để áp dụng cách tiếp cận hợp
tác hơn.
Pháp cũng đã thúc đẩy một kế hoạch hành động về kinh tế, văn hóa và xã hội
được ông Macron thúc đẩy lần đầu tiên khi ông lên nắm quyền vào năm 2017, và đã
lên tiếng về quy mô hỗ trợ, vốn vượt trội so với viện trợ của Nga.
Tuy nhiên, đơn vị của Bộ Ngoại giao và chiến lược rộng lớn hơn sẽ phải đối
mặt với một trận chiến khó khăn để thuyết phục người dân ở Châu Phi rằng nước
Pháp đã thay đổi, bảy nhà phân tích và nhà ngoại giao cho biết.
Ông Jean Gaspard Ntoutoume Ayi, phó chủ tịch Liên minh Quốc gia, một đảng
đối lập của Gabon, nói tại Libreville: “Tôi không nói rằng ông Macron kiêu ngạo
đối với châu Phi, nhưng có rất nhiều điều vụng về.”
Các cuộc bầu cử ở Senegal vào năm 2024 và Bờ Biển Ngà vào năm 2025, sẽ thử
thách tính hiệu quả của các sáng kiến mới, với nội dung truyền thông chống Pháp
dự kiến sẽ tăng lên, các quan chức Bộ Ngoại giao cho biết.
Một quan chức Pháp tham gia vào chiến lược châu Phi nói: “Nếu mọi người
không đồng ý, họ phải có quyền bày tỏ quan điểm của mình.”
“Bạn phải phân biệt đâu là tranh luận công khai và đâu là thao túng. Sau
đó, bạn cần giải thích, giải thích, giải thích.”
No comments:
Post a Comment