TÓM TẮT CUỘC NỔI DẬY Ở NGA, QUA LỜI KỂ CỦA 4 TỔNG THỐNG và MỘT LÃNH CHÚA NỔI LOẠN (Việt Linh / Cali Today)

 

Tóm tắt cuộc nổi dậy ở Nga, qua lời kể của 4 tổng thống và một lãnh chúa nổi loạn   

Việt Linh / Cali Today

June 29, 2023

https://www.baocalitoday.com/noi-bat/tom-tat-cuoc-noi-day-o-nga-qua-loi-ke-cua-4-tong-thong-va-mot-lanh-chua-noi-loan.html

 

Cuộc nổi loạn cuối tuần đầy kịch tính của một lãnh chúa đánh thuê ở Nga thách thức Tổng thống Nga Vladimir Putin đã được nhấn mạnh bằng ngôn ngữ kịch tính từ các nhân vật chính – và một số khoảng lặng kéo dài – khi thế giới nín thở trước thách thức lớn nhất đối với sự cai trị của Putin trong hơn hai thập niên.

 

Thủ lĩnh lính đánh thuê Yevgeny Prigozhin đã kích động một cuộc nổi dậy chống lại các nhà lãnh đạo quân sự của Nga và đưa quân của mình tới Moscow nhưng đã hủy bỏ cuộc binh biến khi Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko làm trung gian cho một thỏa thuận bao gồm việc lưu đày lãnh chúa ở Belarus. Mặc dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, cuộc nổi dậy đã làm rung chuyển giới quyền lực Nga, làm lu mờ hào quang kiểm soát hoàn toàn của Putin và khiến người Ukraine hy vọng rằng cuộc đấu đá nội bộ của Nga có thể giúp ích cho họ.

 

Nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp về việc làm thế nào mà Prigozhin xoay sở để đi được 200 km (125 dặm) từ Moscow mà không gặp nhiều trở ngại. Nhưng rất nhiều lời qua tiếng lại. Dưới đây là cái nhìn về những ngày vừa qua, tập trung vào các bình luận của các nhân vật chủ chốt — Prigozhin, Putin và Lukashenko — cũng như của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

 

NGÀY 1: CUỘC CÁCH MẠNG BẮT ĐẦU

 

Prigozhin đã ném những lời xúc phạm nặng nề vào giới quân sự Nga trong nhiều tháng trước khi leo thang đối đầu vào đêm thứ Sáu. Trong một thách thức đáng kể đối với Điện Kremlin, ông lập luận rằng những lý do mà Nga đã nêu để xâm lược Ukraine – mối đe dọa từ NATO và chủ nghĩa phát xít mới – là dối trá.

 

“Cái ác do giới lãnh đạo quân sự của đất nước thể hiện phải bị ngăn chặn,” người đàn ông 62 tuổi hét lên trong một tuyên bố được ghi âm công bố hôm thứ Sáu. Ông nói rằng các lực lượng của ông không tìm cách thách thức Putin và các cấu trúc chính phủ khác, nhưng rằng: “Công lý trong các lực lượng vũ trang sẽ được khôi phục, và sau đó công lý sẽ được khôi phục trên toàn nước Nga.”

 

Quân đội của ông ta đã thực hiện các tội ác chiến tranh ở Ukraine, Syria và Châu Phi, và Prigozhin không phản đối cuộc chiến ở Ukraine. Anh ấy muốn nó bị truy tố hiệu quả hơn. Lực lượng của ông ta, được hỗ trợ bởi hàng chục ngàn tội phạm bị kết án nhập ngũ từ các nhà tù, là một trong những lực lượng hiệu quả nhất trong cuộc chiến kéo dài 16 tháng.

 

Trong nhiều tháng, ông ta cáo buộc quân đội đã bỏ đói lực lượng của anh ta. Một video vào tháng 5 cho thấy anh ta đứng trước thi thể đẫm máu của những người lính bị giết của ông ta hét lên những lời tục tĩu với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng, Tướng Valery Gerasimov, gọi họ là những kẻ yếu đuối và bất tài và đổ lỗi cho họ về cuộc tàn sát.

 

“Họ đến đây với tư cách là những người tình nguyện và họ đã chết để cho bạn nằm dài trong văn phòng bằng gỗ gụ của mình,” Prigozhin hét lên. “Bạn đang ngồi trong những câu lạc bộ đắt tiền của mình, con cái của bạn đang tận hưởng cuộc sống sung túc và quay video trên YouTube. Ai không cho chúng tôi đạn dược sẽ bị ăn sống dưới địa ngục!”

 

Prigozhin, người nói rằng ông có 25.000 quân sẽ hành quân tới Moscow cùng với ông, thề rằng quân của ông sẽ trừng phạt Shoigu và kêu gọi quân đội không kháng cự: “Đây không phải là một cuộc đảo chính quân sự, mà là một cuộc hành quân của công lý.”

 

 

NGÀY 2: PUTIN PHÁT BIỂU QUỐC GIA

 

Khi lực lượng của Prigozhin dựng trại ở Rostov-on-Don, Putin đã có bài phát biểu trên truyền hình toàn quốc vào sáng thứ Bảy gọi cuộc nổi dậy là “đâm sau lưng” và thề sẽ trừng phạt nghiêm khắc những người tổ chức.

 

Không nhắc đích danh Prigozhin, Putin tố cáo “tình trạng hỗn loạn và huynh đệ tương tàn”. Ông so sánh hành động của quân nổi dậy với cuộc Cách mạng Bolshevik năm 1917 dẫn đến nội chiến và sự sụp đổ của đế quốc Nga.

 

Konstantin Sonin, giáo sư kinh tế chính trị người Nga tại Đại học Chicago, lập luận rằng việc ông ấy không bao giờ nhắc đến tên Prigozhin, cũng như việc ông ấy không bao giờ nhắc đến tên của nhà lãnh đạo đối lập đang bị cầm tù Alexei Navalny. Sonin nói: “Điều đó có nghĩa là anh ấy xem xét tình hình một cách cực kỳ nghiêm túc và trong lòng ông ấy đang rất bối rối.”

 

Prigozhin ban đầu cho biết các chiến binh của ông sẽ không đầu hàng, vì “chúng tôi không muốn đất nước tiếp tục sống trong tham nhũng, lừa dối và quan liêu.”

 

“Về sự phản bội tổ quốc, tổng thống đã nhầm lẫn sâu sắc. Chúng tôi là những người yêu nước của quê hương mình,” ông nói.

 

Quân đội Nga đang củng cố hệ thống phòng thủ xung quanh Mátxcơva, và Lukashenko nói với Prigozhin rằng ông ta sắp bị Putin “đập nát như một con bọ“.

 

Vào buổi tối, Lukashenko đã làm trung gian cho một thỏa thuận hứa hẹn Prigozhin sẽ không bị truy tố mặc dù lực lượng của ông ta đã bắn rơi máy bay trực thăng và một máy bay liên lạc quân sự của Nga, giết chết khoảng một chục phi công. Đó là một kết quả đáng chú ý vì nhiều người Nga khác đã bị bỏ tù vì những cử chỉ phản chiến nhỏ nhất.

 

Zelenskyy cho biết Moscow đang phải chịu “sự yếu kém toàn diện” và Kiev đang bảo vệ châu Âu khỏi “sự lây lan của cái ác và sự hỗn loạn của Nga”.

 

Prigozhin kết thúc ngày thứ Bảy với đám đông cổ vũ ông và đội quân Wagner của ông, và họ bắt đầu rút lui.

 

 

NGÀY 3: PRIGOZHIN VÀ PUTIN IM LẶNG, MOSCOW TRỞ LẠI BÌNH THƯỜNG

 

Sau một ngày đầy kịch tính như vậy, vào Chủ nhật, thế giới chờ đợi tin tức về nơi ở và số phận của Prigozhin. Ở Moscow, cuộc sống đã trở lại bình thường. Mọi người chật cứng các quán cà phê và có rất ít dấu hiệu về “chế độ chống khủng bố” hạn chế di chuyển và tăng cường an ninh được tuyên bố vào ngày hôm trước. Người dẫn chương trình trên các đài truyền hình do nhà nước kiểm soát coi thỏa thuận chấm dứt cuộc khủng hoảng là sự thể hiện sự khôn ngoan của Putin và phát sóng cảnh quân đội Wagner rút lui.

 

Prigozhin hoàn toàn im lặng. Nhiều câu hỏi tiếp tục được đặt ra, bao gồm cả việc liệu Prigozhin có mang theo một nhóm chiến binh Wagner lớn hơn đến Belarus hay không – và liệu bản thân ông ta có đến đó hay không.

 

Trong khi đó, Biden đã nói chuyện với Zelenskyy và “tái khẳng định sự ủng hộ vững chắc của Hoa Kỳ,”.

 

Zelenskyy cho biết ông đã nói với Biden rằng cuộc nổi dậy bị hủy bỏ ở Nga đã “vạch trần sự yếu kém của chế độ Putin”.

 

NGÀY 4: PRIGOZHIN, PUTIN VÀ BIDEN NÓI

 

Sau một ngày im lặng, Prigozhin đã đưa ra một tuyên bố bằng âm thanh dài 11 phút vào thứ Hai, trong đó ông phủ nhận việc cố gắng tấn công nhà nước Nga và nói rằng ông đã hành động để đáp trả một cuộc tấn công chết người vào lực lượng của mình. Anh ấy nói: “Chúng tôi bắt đầu cuộc tuần hành của mình vì một sự bất công.”

 

Putin, trong những bình luận công khai đầu tiên kể từ sau cuộc nổi loạn, cho biết “những kẻ thù của Nga” đã hy vọng cuộc binh biến sẽ thành công trong việc chia rẽ và làm suy yếu nước Nga, “nhưng họ đã tính toán sai.” Ông xác định những kẻ thù là “những tên phát xít mới ở Kyiv, những người bảo trợ phương Tây của chúng và những kẻ phản bội quốc gia khác.”

 

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết các cơ quan đặc biệt đang điều tra xem liệu các cơ quan tình báo phương Tây có liên quan hay không.

 

Đầu chiến tranh, Tổng thống Biden đã đi sai kịch bản trong chuyến thăm Warsaw và nói về Putin: “Vì Chúa, người đàn ông này không thể tiếp tục nắm quyền.” Nhưng đối mặt với điều mà nhiều người cho là có thể xảy ra đảo chính, Biden tỏ ra hết sức thận trọng.

Biden phủ nhận bất kỳ sự tham gia nào của Hoa Kỳ hoặc NATO trong cuộc nổi loạn do Prigozhin lãnh đạo, người cũng là người điều hành Cơ quan Nghiên cứu Internet, tổ chức đã tổ chức một hoạt động can thiệp trực tuyến trong cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm 2016 đã đưa Donald Trump lên nắm quyền.

 

“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không liên quan. Chúng tôi không liên quan gì đến nó,” Biden nói. “Đây là một phần của cuộc đấu tranh trong hệ thống của Nga.”

 

NGÀY 5: PRIGOZHIN ĐẾN BELARUS

 

Một máy bay phản lực tư nhân được cho là của Prigozhin đã bay từ Rostov đến một căn cứ không quân ở phía tây nam thủ đô Minsk của Belarus, theo dữ liệu từ FlightRadar24. Tổng thống Belarus Lukashenko xác nhận rằng Prigozhin đã đến Belarus, đồng thời cho biết lãnh chúa và một số binh lính của ông ta được hoan nghênh ở lại “một thời gian” bằng chi phí của họ.

 

Trong khi đó, Moscow cho biết công tác chuẩn bị đang được tiến hành để binh lính của Wagner đang chiến đấu ở Ukraine giao nộp vũ khí hạng nặng của họ cho quân đội Nga.

Chính quyền Nga cũng cho biết họ đã đóng một cuộc điều tra hình sự về cuộc nổi dậy và không buộc tội nổi dậy có vũ trang đối với Prigozhin hoặc những người theo ông ta. Tuy nhiên, Putin dường như đã tạo tiền đề cho các cáo buộc sai phạm tài chính đối với một tổ chức liên kết mà Prigozhin sở hữu – hoặc ít nhất là khiến ông ta bị coi là tiêu cực.

 

Putin cũng tìm cách thể hiện sự ổn định và uy quyền. Trong một buổi lễ ở Điện Kremlin, tổng thống bước xuống cầu thang trải thảm đỏ của Cung điện Các khía cạnh bằng đá trắng có từ thế kỷ 15 để phát biểu trước các binh sĩ và nhân viên thực thi pháp luật, cảm ơn họ vì những hành động ngăn chặn cuộc nổi loạn.

 

Lukashenko, người đã cai trị Belarus bằng bàn tay sắt trong 29 năm trong khi dựa vào các khoản trợ cấp và hỗ trợ của Nga, nói rõ rằng ông coi các sự kiện này là mối đe dọa hiện hữu đối với chính nhà nước của mình, quốc gia đã trở thành một loại chư hầu của Nga.

“Nếu nước Nga sụp đổ,” ông nói, “tất cả chúng ta sẽ chết dưới đống đổ nát.”

 

Việt Linh (Theo Reuters)