Sách
giáo khoa với ma trận ‘lợi ích nhóm’ của quan chức giáo dục?
RFA
2022.12.30
Thanh tra Chính phủ mới đây cho rằng có dấu hiệu ‘lợi
ích nhóm’ trong xuất bản sách giáo khoa nên đã chuyển Bộ Công an điều tra.
Ảnh minh họa: Quầy bán sách giáo khoa
lớp 1. RFA PHOTO
Một trong hai nội dung được Thanh tra Chính phủ chuyển Bộ Công an theo
truyền thông nhà nước, là Bộ Giáo dục - Đào tạo và Nhà xuất bản Giáo dục có dấu
hiệu ‘lợi ích nhóm’ trong in, phát hành sách bài tập.
Nội dung thứ hai kiến nghị điều tra là công tác lựa chọn nhà thầu cung
cấp giấy in sách giáo khoa theo phương thức chào của Nhà Xuất bản Giáo dục có
nhiều dấu hiệu bất thường, không bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh
tế.
Liệu đây có phải là tín hiệu tốt giúp làm trong sạch ngành giáo dục? Trả
lời RFA hôm 30/12/2022 từ Sài Gòn, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Hoàng Dũng, người
có hơn 30 năm kinh nghiệm giảng dạy đại học, nguyên giảng viên tại Đại học Sư
phạm thành phố Hồ Chí Minh, nhận định:
“Cái đó
tôi không tin được đâu, cơ chế Việt Nam thì cái gọi là lợi ích nhóm là cách nói
nhẹ nhẹ. Nó lan truyền khắp nơi, làm sao mà ngành giáo dục lại là một ốc đảo,
trở thành biệt lệ được, không có cái đó đâu. Họ đẻ ra vậy thôi, trước hay sau
cũng vậy thôi, hoặc chỗ này hoặc chỗ nọ, chỗ to chỗ nhỏ... Giống như chống tham
nhũng thôi, chống tham nhũng hiện nay dân chúng vỗ tay hoan nghênh, nhưng mà chống
tham nhũng như vậy, hay một triệu lần mạnh mẽ hơn... thì kết quả vẫn có tham
nhũng, vì cơ chế này nó đẻ ra như vậy, không có cách gì khác.”
Luật giá năm 2012 quy định, sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt
hàng do Nhà nước định giá, mà do doanh nghiệp kê khai giá với Bộ Tài chính và tự
chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính đúng đắn, phù hợp của phương án giá
sách đã kê khai.
Tuy nhiên một người làm trong ngành giáo dục ở TPHCM không muốn nêu tên
cho RFA biết, dù Nhà xuất bản phải trình Bộ Tài chính giá sách giáo khoa trước
khi công bố ra thị trường... nhưng không bao gồm các loại sách bổ trợ. Trong
khi giá công bố bán lại phải theo yêu cầu của Bộ, nghĩa là gồm có cả sách bổ trợ.
Theo người này, đây có thể là một kẽ hở.
Thầy Đỗ Việt Khoa, giáo viên trường Trung học
Phổ thông Thường Tín - Hà Nội nói với RFA hôm 30/12:
“Báo
chí hôm nay đồng loạt đăng vụ giao cho Bộ Công an kiểm tra thông tin về có lợi
ích nhóm trong việc in ấn phát hành sách giáo khoa của Bộ Giáo dục Đào tạo. Thật
sự mình là dân ở cấp thấp để mà biết thực hư vụ án này ra sao, nhưng nếu một
khi đã được đưa lên Bộ Chính trị, Bộ Công an thì có lẽ cũng nghiêm trọng. Vì thấy
nói lợi ít nhóm này chia nhau cả ngàn tỷ đồng, nghe cũng rất là lớn, nhưng chia
rải rác ra nhiều đơn vị phát hành, nhiều tỉnh thành... thì mỗi một tỉnh thành,
mỗi đơn vị không phải là quá lớn...”
Theo Thầy Đỗ Việt Khoa, nếu mà so
với việc từng hiệu trưởng tham nhũng cộng lại, thì có khi gấp hàng ngàn lần con
số vừa nói. Ông nêu dẫn chứng:
“Tôi lấy
ví dụ Thầy Hiệu trưởng cũ của trường Vân Tảo mà tôi dạy trước kia, mỗi một năm
tham nhũng hàng tỷ đồng, nhân lên với các hiệu trưởng trên cả nước về các chuyện
lạm thu, rất nhiều quỹ bắt phụ huynh đóng... Tôi nói thật sự nó phải lớn gấp
ngàn lần chuyện độc quyền sách giáo khoa, làm lợi trong nhóm nào đó... Cho nên
nếu như triệt để làm trong sạch làm ngành giáo dục, thì có lẽ trung ương nên xử
lý tình trạng lạm thu này ở tất cả các trường học, làm sao chấm dứt được các
trường hợp tham nhũng công khai trắng trợn, thì đảm bảo ngành giáo dục sẽ trong
sạch.”
Một phụ huynh chọn lựa
mua sách giáo khoa cho con ở Sài Gòn. RFA PHOTO.
Cũng trong báo cáo gởi Chính phủ hôm 29/12 được báo chí nhà nước đăng tải,
Thanh tra Chính phủ cho rằng Nhà xuất bản Giáo dục đã lạm dụng vị trí thống
lĩnh thị trường, độc quyền để đăng ký giá sách giáo khoa cao bất hợp lý.
Trước đó hôm 16/6/2022, Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị
quyết về việc sách giáo khoa sẽ được bổ sung vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do
Nhà nước định giá, khi sửa đổi Luật giá. Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường trả
lời báo chí Nhà nước khi đó biện minh, sở dĩ có sự chuyển dịch này là do quy định
hiện hành về điều tiết giá sách giáo khoa không thực sự hiệu quả... Dư luận cho
rằng, nếu nhà nước định giá sách giáo khoa sẽ tạo nên ma trận ‘lợi ích nhóm’ của
các quan chức giáo dục.
Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Huy Vũ khi trả lời
RFA liên quan vấn đề này nhận định:
“Thực
ra ai cũng biết là Bộ Giáo dục là nơi tham nhũng một cách trắng trợn, trơ trẽn
và công khai nhất. Bằng chứng là Bộ này cố tình liên tục thay đổi các bộ sách
giáo khoa và kèm với nó là tăng số lượng sách không cần thiết để bắt gia đình
các học sinh phải mua, mà ai cũng biết sự thật đằng sau nó là lợi nhuận khổng lồ
từ việc bán sách này sẽ được chia chác giữa các nhà xuất bản và các quan chức của
Bộ Giáo dục.”
Theo Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ, muốn hỗ trợ chi phí sách giáo khoa
cho các gia đình học sinh nghèo khó rất dễ. Dễ nhất là liệt kê những địa phương
nào có học sinh khó khăn, chính quyền thông qua thư viện trường sẽ cho các em
mượn sách để học. Cuối năm học xong, các em sẽ trả lại thư viện để cho các bạn
khác được mượn. Học sinh nào giữ sách sạch sẽ, sẽ được khen thưởng. Ông Vũ cho
biết tiếp:
“Còn muốn
sách giáo khoa có giá rẻ cho học sinh dùng thì rất dễ mà không cần phải làm luật
rườm rà. Chỉ cần cố gắng chắt lọc, giảm bớt số lượng sách, chỉ cần những sách rất
cơ bản, giữ nguyên nội dung cố định ít nhất là 10 năm, và trong khi đó thầy cô
có thể thêm những nội dung tham khảo tuỳ chọn thêm. Làm được như vậy thì sách
cũ sẽ được tái sử dụng nhiều lần. Nếu sách mới đắt quá thì gia đình học sinh sẽ
mua sách cũ học. Nhà xuất bản buộc phải hạ giá sách mới nếu muốn bán được sách.
Cuối cùng thì giá sách mới sẽ không cao hơn bao nhiêu so với sách cũ.”
Còn nếu Bộ Giáo dục có tâm, thì theo ông Vũ, chỉ cần đăng tải những bộ
sách giáo khoa bản điện tử lên trang web của bộ mình. Ai cũng có thể tải về để
học, và ai cũng có thể tải về để in ra bán. Sách điện tử này được xem như tài sản
công của quốc gia. Lúc này thì giá sách giáo khoa sẽ chỉ bằng xấp xỉ giá in.
Những giải pháp vừa nêu theo Tiến sĩ Vũ rất dễ thực
hiện, nhưng ông cho rằng, nó khó mà vượt qua được ma trận lợi ích nhóm của Bộ
Giáo dục khi mà một nhóm quan chức cấu kết với các nhà xuất bản để móc túi các
gia đình học sinh.
----------------------------------
Tin, bài liên quan
THỜI SỰ
Trò tốt hay xấu có hoàn toàn do thầy/cô?
Áp lực nào khiến hơn 16 ngàn giáo viên
nghỉ dạy?
Tại sao học trò vô lễ, xúc phạm thầy
cô giáo ngày càng tăng?
Nhà trường mượn tay Hội Cha mẹ học
sinh để lạm thu!
Vụ cô giáo ở Quy Nhơn tự vẫn cho thấy
áp lực nặng nề của nhà giáo
No comments:
Post a Comment