Giải
Nobel Hòa bình 2022 được trao cho các nhà hoạt động nhân quyền ở Belarus, Nga
và Ukraine
Vũ Ngọc Yên
07/10/2022
Giải Nobel Hòa bình 2022 được trao cho
Ales Bialiatski, nhà hoạt động nhân quyền người Belarus, cùng tổ chức nhân
quyền Memorial ở Nga và Trung tâm Tự do Dân sự (Center for Civil Liberties) ở
Ukraine”. Ủy ban
Nobel công bố hôm thứ Sáu 8-10-2022 tại Oslo quyết định trao giải Nobel Hòa
bình cho ông Bialiatski và hai tổ chức trên vì muốn tôn vinh “quyền con người,
dân chủ và cùng tồn tại hòa bình” ở ba quốc gia láng giềng Belarus, Nga và
Ukraine.
Bà Berit
Reiss-Andersen, chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy nói thêm rằng, những người đoạt
giải đã “bảo vệ các quyền cơ bản của công dân” trong nhiều năm qua, bằng cách
ghi nhận các hành vi tội ác chiến tranh, lạm dụng nhân quyền và quyền lực. Họ
đã thể hiện tầm quan trọng của xã hội dân sự đối với hòa bình và dân chủ.
Nhà hoạt động nhân quyền Ales Bialiatski
Ales
Bialiatski sinh ngày 25 tháng 9 năm 1962 tại Vyartsilya, Soviet Union (Nga,
Liên Xô). Ông là một nhà hoạt động nhân quyền người Belarus.
Khi
Bialiatski được hai tuổi, gia đình chuyển từ Nga đến Belarus. Bialiatski nhận bằng
tiến sĩ văn học tại Học viện Khoa học Quốc gia Belarus.
Năm 1988,
ông và những người khác đã tổ chức các hoạt động công khai để tưởng nhớ các nạn
nhân của chủ nghĩa Stalin. Một số vụ bắt giữ và phạt tiền sau đó. Bialiatski là
người đồng sáng lập Mặt trận Nhân dân Belarus Adrashene (Phục sinh), đã vận động
cho dân chủ hóa từ năm 1991.
Năm 1996,
bất chấp nguy hiểm và sự phân biệt đối xử, ông đã thành lập tổ chức nhân quyền
Vyazna (cũng là Wesna), tổ chức hỗ trợ các tù nhân chính trị và gia đình của họ.
Vì điều này, ông đã được vinh danh với Giải thưởng Homo Homini năm 2005.
Bialiatski
bị bắt ngày 4 tháng 8 năm 2011, ít lâu sau bị kết án bốn năm rưỡi trong trại
tù vì tội trốn thuế. Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ chỉ trích thủ tục này là “dàn
dựng chính trị”. Tổ chức nhân quyền Amnesty International cũng yêu cầu trả tự
do cho Bialiatski.
Memorial International
Tổ chức
nhân quyền quốc tế Memorial nổi lên như một phong trào vào mùa thu năm 1987,
vào thời điểm chính sách glasnost và perestroika được Tổng Bí thư đảng cộng
sản Liên xô Mikhail Gorbachev quảng bá, khởi đầu hoạt động ở Moscow và
sau đó lan rộng ra các vùng khác của Liên Xô. Memorial được chính thức thành
lập vào tháng 1 năm 1989. Là một tổ chức nhân quyền có trụ sở ở
Moscow, liên kết với hơn 80 tổ chức nhân quyền trên khắp nước Nga, các quốc gia
hậu Xô Viết khác và các khu vực khác của châu Âu, bao gồm cả Đức. Trọng tâm
hoạt động là xét lại quá trình xử lý lịch sử của chế độ chuyên chế chính
trị, ủng hộ việc tuân thủ nhân quyền và phúc lợi xã hội cho những người sống
sót trong hệ thống trại tù lao động Xô Viết (Gulag). Vào tháng 11 năm 2021,
văn phòng công tố Nga yêu cầu giải thể Memorial và các tổ chức hoạt động trong
khu vực ở Nga. Tòa án Tối cao Nga cuối cùng đã thực hiện việc giải thể vào ngày
28 tháng 12 năm 2021. Các cơ sở độc lập của Tổ chức nhân quyền Memorial
ngoài nước Nga vẫn tiếp tục hoạt động.Center for Civil Liberties Tổ
chức Trung tâm Tự do Dân sự (Center for Civil Liberties – CCL) được thành lập
năm 2007, nhằm thúc đẩy các giá trị nhân quyền, dân chủ và đoàn kết ở Ukraine
và Âu-Á, cũng như củng cố nguyên tắc về phẩm giá con người. Tổ chức phi chính
phủ đặt trụ sở ở Kyiv, Ukraine. Trọng tâm của CCL là bảo vệ các quyền và tự do
cơ bản; kiểm soát việc tuân thủ các quyền con người trong các hoạt động của
chính quyền quốc gia và địa phương; làm việc với những người trẻ tuổi để tạo ra
một thế hệ mới của những người bảo vệ nhân quyền và các nhà hoạt động xã hội
dân sự; vận động, giáo dục nhân quyền và dân chủ, thực hiện các chương trình
đoàn kết quốc tế.Tổng cộng có 251 ứng cử viên và 92 tổ chức đã được đề cử cho
Giải Nobel Hòa bình 2022. Danh sách đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm nay còn
có Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Cao ủy tị nạn LHQ (UNHCR) và nhiều cá
nhân danh tiếng như Giáo hoàng Francis, lãnh đạo đối lập Nga Alexei Navalny,
Greta Thunberg và phong trào Thứ sáu vì Tương lai của Thụy Điển. Cả Tổng thống
Ukraine, Zelensky cũng được dư luận coi là ứng viên tiềm năng cho giải Nobel
Hòa bình. Năm nay, giải thưởng bị lu mờ bởi cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của
Nga.
Năm 2021, Ủy
ban Nobel Na Uy đã trao giải Nobel Hòa bình vinh danh Dmitry Muratov, tổng biên
tập báo đối lập chính quyền Nga Novaya Gazeta và Maria Ressa, nhà báo người
Philippines.
Các giải Nobel khác
Ngoài
giải Nobel Hòa bình còn có các giải Nobel cho Y khoa, Vật lý, Hoá học
và Văn chương 2022, đã được công bố trước đó. Giải Nobel Y học thuộc
về nhà cổ sinh học nghiên cứu tiến hóa Svante Pääbo (Thụy điển) hiện đang làm
việc tại Leipzig, Đức vì công trình giải mã bộ gen của người Neanderthal.
Giải Nobel Vật lý thuộc về ba nhà nghiên cứu lượng tử Alain Aspect (Pháp),
John F. Clauser (Mỹ) và Anton Zeilinger (Áo). Giải thưởng Nobel hóa học được
trao cho ba nhà thiết kế phân tử Carolyn R.Bertozzi(Mỹ), Morten Meldal (Đan
mạch) và K. Barry Sharpless (Mỹ). Giải văn chương về tay Nhà văn Pháp
Annie Ernaux.Ngày 10-10-2022 giải Nobel Kinh tế sẽ được công bố. Đây là giải
thưởng duy nhất không được nhắc trong di chúc của nhà phát minh chất nổ
Alfred Nobel (1833-1896).
Tất cả
các giải thưởng Nobel có giá trị khoảng 10 triệu Krone Thụy điển,
tương đương 920.000 €. Lễ trao giải Vật lý, Hóa học, Y khoa và Văn chương được
tổ chức tại thủ đô Stockholm (Thụy Điển) ngày 10-12, là ngày Alfred Nobel từ trần.
Riêng giải
Nobel Hòa bình là giải Nobel duy nhất không trao ở Stockholm, mà được Ủy ban
Nobel của Quốc hội Na Uy trao tại thủ đô Oslo, cũng vào ngày 10-12. Giải
này được coi là giải thưởng chính trị danh giá nhất trên thế giới.
Trong di
chúc, nhà sáng lập giải Nobel nêu nguyện vọng giải thưởng lập ra để trao
cho những cá nhân hay tổ chức góp phần xây dựng tình hữu nghị, huynh đệ giữa
các dân tộc cũng như giải thể hay cắt giảm quân đội ở mọi quốc gia trên thế giới.
============================================
.
.
Hai tổ chức, một cá nhân đoạt giải Nobel Hòa Bình 2022
Vĩnh An -
Saigon Nhỏ
7 tháng 10, 2022
https://saigonnhonews.com/thoi-su/the-gioi/hai-to-chuc-mot-ca-nhan-doat-giai-nobel-hoa-binh-2022/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/10/10-7-Nobel-Hoa-Binh-Getty-Images-1024x605.jpg
Hai
tổ chức và một cá nhân đoạt giải Nobel Hòa Bình 2022. (ảnh: Getty Images)
Cùng hai tổ
chức nhân quyền hoạt động tại Nga và Ukraine, một nhà hoạt động nhân quyền
Belarus cùng được giải Nobel Hòa Bình 2022
Nhà hoạt động nhân quyền là ông Ales Bialiatski, còn
hai tổ chức nhân quyền là Memorial
ở Nga và Trung tâm Tự do Dân sự (The Centre for Civil Liberty) có trụ sở
tại Ukraine. Theo The Nobel Prize.
Trung tâm
Tự do Dân sự (CLL) được chọn vì đã tham gia vào nỗ lực điều tra cáo buộc “tội
ác chiến tranh” trong xung đột Ukraine, đóng vai trò tiên phong nhằm buộc các
bên phải chịu trách nhiệm với hành vi của mình.
Các
nhân viên của Trung tâm Tự do Dân sự hôm 7 Tháng Mười năm 2022 tại Kyiv,
Ukraine, vui mừng được nhận giải Nobel Hòa Bình 2022. (ảnh: Ed Ram / Getty
Images)
CLL là một
trong những tổ chức nhân quyền hàng đầu Ukraine, được thành lập ngày 30 Tháng
Năm 2007 ở thủ đô Kyiv. CLL nêu rõ sứ mệnh họ theo đuổi là “củng cố nhân quyền,
dân chủ và đoàn kết ở Ukraine” cũng như khu vực thuộc Tổ chức An ninh và Hợp
tác châu Âu (OSCE) nhằm “khẳng định phẩm giá con người”.
Trong khi
đó, Memorial là tổ chức giám sát nhân quyền lâu đời nhất tại Nga, được thành lập
vào năm 1989.Tổ chức này gồm Memorial International và Trung tâm Nhân quyền
Memorial. Trung tâm điều hành một mạng lưới văn phòng trên khắp khu vực Bắc
Caucasus, giúp ghi nhận các cáo buộc về vi phạm nhân quyền và cung cấp trợ giúp
hợp pháp và thiết thực cho các nạn nhân.
Hồi năm
ngoái, Tòa án Tối cao Nga ra lệnh đóng cửa cả Memorial International lẫn Trung
tâm Nhân quyền Memorial, với cáo buộc vi phạm quy định về tổ chức “đại diện nước
ngoài”. Văn phòng tại Đức của tổ chức Memorial ra tuyên bố, giải Nobel Hòa Bình
sẽ “tiếp thêm sức mạnh cho quyết tâm của chúng tôi hỗ trợ các đồng nghiệp ở
Nga”.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/10/10-7-Memorial-GettyImages-1280x854.jpg
Biểu
trưng của Tổ chức Memorial văn phòng tại Đức. Tổ chức nhân quyền của Nga, hoạt
động chính ở Moscow bị đóng cửa vào đầu năm nay. Memorial có một số chi nhánh
quốc tế, bao gồm Đức, Ý và Cộng hòa Czech. (ảnh: Michele Tantussi / Getty
Images)
Ủy ban cho
biết họ trao giải Nobel Hòa Bình cho ông Bialiatski và hai tổ chức trên vì muốn
tôn vinh “quyền con người, dân chủ và cùng tồn tại hòa bình” ở ba quốc gia láng
giềng Belarus, Nga và Ukraine. Họ khẳng định giải thưởng này không nhắm vào Tổng
thống Nga Vladimir Putin, người đã phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Theo chủ tịch
Ủy ban Nobel Na Uy, bà Berit Reiss-Andersen, các bên đoạt giải đại diện cho xã
hội dân sự ở quốc gia của họ, họ đã “bảo vệ các quyền cơ bản của công dân”
trong nhiều năm qua, bằng cách “ghi nhận các hành vi phạm tội ác chiến tranh, lạm
dụng nhân quyền và quyền lực”.
Ông
Bialiatski, 60 tuổi, sinh ra tại Vyartsilya, bây giờ là Karelia, Nga, tốt nghiệp
chuyên ngành triết học Nga và Belarus tại Đại học Gomel năm 1984. Sau đó ông đi
dạy học tại quận Lelchitsy, vùng Gomel. Năm 1985-1986, ông nhập ngũ, phục vụ
trong đơn vị pháo chống tăng gần Yekaterinburg, tỉnh Sverdlovskaya của Liên Xô.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/10/10-7-Ales-Bialiatski-GettyImages-1280x1857.jpg
Ales
Bialiatski tại cuộc họp báo ở Nghị viện Châu Âu vào ngày 16 Tháng Mười Hai năm
2020 tại Brussels, Bỉ. Ales Viktaravich Bialiatsky là một nhà hoạt động chính
trị người Belarus được biết đến với vai trò là người đứng đầu Trung tâm Nhân
quyền Viasna, tổ chức nhân quyền chính ở Belarus. (ảnh: Thierry Monasse / Getty
Images)
Sau khi
Belarus trở thành quốc gia độc lập, Bialiatski tham gia hoạt động thúc đẩy dân
chủ và phát triển hòa bình ở quê hương. Năm 2006, ông được tặng giải thưởng Per
Anger của Thụy Điển, trao cho những cá nhân nỗ lực đóng góp thúc đẩy dân chủ và
nhân đạo, đưa ra các sáng kiến và giải pháp tích cực, không màng lợi ích hay
nguy hiểm cho cá nhân.
Tháng Tám
2011, Bialiatski bị chính quyền Belarus bắt với cáo buộc né thuế và che giấu lợi
nhuận ở quy mô rất lớn, dựa trên dữ liệu tài chính được các công tố viên Litva
và Ba Lan công bố. Bialiatski bác bỏ cáo buộc này, nhưng bị kết án tù. Ông được
trả tự do vào Tháng Sáu, 2014, nhưng bị bắt lại năm 2021, cũng với cáo buộc né
thuế và đối mặt án tù tối đa bảy năm. Ủy ban Nobel Na Uy kêu gọi Belarus trả tự
do cho ông và hy vọng ông có thể hiện diện ở Oslo để nhận giải.
Bialiatski
từng năm lần được đề cử cho giải Nobel Hòa bình vào các năm 2006, 2007, 2012,
2013. Mãi đến năm nay ông mới được nhận.
Giải Nobel
Hòa bình đã được trao cho 137 cá nhân, tổ chức kể từ khi được khởi xướng vào
năm 1901. Năm nay, 251 cá nhân và 92 tổ chức đã được đề cử cho giải Nobel Hòa
Bình, mức cao thứ hai trong lịch sử, chỉ kém số đề cử vào năm 2016.
Lễ trao giải
sẽ diễn ra tại Tòa thị chính Oslo vào ngày 10 Tháng Mười Hai, trùng với ngày mất
của nhà phát minh, nhà khoa học Alfred Nobel. Các cá nhân, tổ chức nhận giải
Nobel Hòa bình sẽ được trao huy chương, chứng nhận và giải thưởng 10 triệu
crown Thụy Điển (khoảng $900,000).
Nobel Vật
Lý, Nobel Hoá Học, Nobel
Y Sinh, Nobel
Văn Học và Nobel Kinh Tế và Nobel Hòa Bình là sáu giải thưởng do Alfred
Nobel thiết lập vào năm 1895.
================================
.
Một
cá nhân, hai tổ chức đoạt giải Nobel Hòa bình 2022
VnExpress
No comments:
Post a Comment