The Economist
Cù
Tuấn dịch
Tóm tắt: Alex đã phải chịu đựng tra tấn một
cách khủng khiếp khi bị giam cầm. Trở về nhà, anh bị dày vò bởi những suy nghĩ
về những người bạn tù.
*
Vào ngày
24 tháng 2, ngày Nga xâm lược Ukraine, Alex, một doanh nhân ở độ tuổi 40, đã nhập
ngũ. Anh nhanh chóng được điều động đến một ngôi làng cách Kyiv 30 km về phía
Tây Bắc, nơi thời tiết khắc nghiệt và anh đã không ăn gì ngoài bánh mì cũ trong
hơn một tuần. Xe tăng Nga liên tục bắn phá vào vị trí của đại đội anh. Một nửa
đại đội gồm 26 người của Alex đã bị giết; hầu hết tất cả đều bị thương. Cả hai
chân của Alex đều bị mảnh đạn găm vào.
Alex, anh
cả trong số các binh sĩ, đảm nhận vai trò thủ lĩnh. Anh tìm lại những ký ức thời
thơ ấu và dẫn dắt mọi người cùng cầu nguyện, chuẩn bị cho những điều tồi tệ nhất.
Khi có lệnh đầu hàng, Alex đã dí súng vào thái dương và bóp cò. Một người đàn
ông đẩy nòng súng ra xa và viên đạn găm vào tường. “Tôi có thể sẽ tự hỏi mình về
quyết định này trong suốt phần đời còn lại,” Alex nói với tôi. "Sẽ tốt hơn
nếu tôi trở thành một anh hùng đã chết hay tiếp tục sống và cố gắng cứu sống những
thanh niên trẻ tuổi này?"
Những người
lính Ukraine trong làng đã đầu hàng một đơn vị tinh nhuệ của quân đội Nga, những
người đã “cư xử tử tế với chúng tôi”, Alex nói. Sau đó, những tù binh Ukraine bị
đưa đến một căn cứ quân sự ở Belarus, nơi binh lính Chechnya đe dọa hãm hiếp và
bắn họ. Họ có thể nghe thấy tiếng khóc của những tù nhân bị đánh đập ở gần đó.
Alex đã bị
đưa đi thẩm vấn. Những người thẩm vấn hỏi tên và cấp bậc, nghề nghiệp của anh
và công ty anh làm việc. Đánh giá Alex là một doanh nhân giàu có, họ nói anh sẽ
được trả về Ukraine vào tối hôm đó nếu anh trả cho họ 20.000 đô la. Alex xem
đây là một cơ hội để lấy các thông tin hữu ích. Alex hỏi anh nên thực hiện chuyển
tiền cho ai và bằng cách nào. Sau đó, Alex nói với họ rằng anh không có chừng
đó tiền.
Theo công
ước Geneva mà Nga đã ký kết, các tù nhân chiến tranh (tù binh chiến tranh) phải
được đối xử công bằng và cân nhắc. Về lý thuyết, tù binh chỉ đơn giản là những
người chiến đấu bị loại khỏi chiến trường. Trong thực tế, tù binh thường trở
thành tiền tệ: đòn bẩy trong đàm phán và công cụ để tuyên truyền.
Chúng tôi
không có con số chính xác về số tù binh mà người Ukraine và người Nga đã bị bắt
hoặc bị mất tích. (Vào tháng 7, Ukraine thông báo rằng 7.200 binh sĩ của họ đã
mất tích và gần đây Nga thông báo rằng họ có 6.000 tù binh Ukraine.) Ủy ban Chữ
thập đỏ quốc tế, được trao quyền bởi các công ước Geneva, cũng không có quyền
giám sát sức khỏe và sự an toàn của tù binh. “Ở cả hai phía, chúng tôi có thể
thăm tù binh và cũng có lúc không thể thăm tù binh”, Achille Balthazar Despres,
phát ngôn viên của Hội Chữ thập đỏ ở Ukraine, nói với tôi, cẩn thận để cân bằng
thông tin đưa ra. “Những gì tôi có thể nói là chúng tôi đã đến thăm hàng trăm
tù binh tù binh ở cả hai phía. Có nghĩa là có thể có hàng ngàn tù binh như vậy."
Vào tháng 7, hàng chục tù nhân Ukraine đã chết trong một vụ nổ tại một trại ở
Olenivka, thuộc Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng: Chính phủ Nga đổ lỗi vụ nổ
này là do các cuộc pháo kích của Ukraine, một tuyên bố khó có thể tin được.
Các tù
binh phải được bảo vệ khỏi “sự tò mò của công chúng”, mặc dù cả hai bên đều đã
sử dụng video về họ như một phần của cuộc chiến thông tin. Trong những tuần đầu
của cuộc chiến, các quan chức Ukraine, hy vọng sẽ làm giảm bớt sự ủng hộ của
công chúng Nga đối với cuộc xung đột, đã tổ chức một số cuộc họp báo với những
người lính Nga bị bắt. Tại các cuộc họp báo này, những người lính Nga đã tố cáo
cuộc xâm lược và xin lỗi người dân Ukraine. Nhiều quan chức Ukraine đối phó với
tù binh chiến tranh nói với tôi rằng họ thấy những cảnh này thật khó xử. Các cuộc
họp báo này sớm dừng lại, mặc dù Volodymyr Zolkin, một blogger người Ukraine đã
được chính quyền cấp quyền tiếp cận tù binh, vẫn tiếp tục đăng video phỏng vấn
những người Nga bị bắt trên kênh YouTube của mình. Anh nói rằng các video này
giúp trấn an gia đình của các tù binh này rằng họ chưa chết.
Sau ba
ngày ở Belarus, Alex và hàng chục tù nhân Ukraine khác bị đưa đến một nhà tù,
nơi mà anh cho là ở miền trung nước Nga. Khi đến, họ phải quỳ xuống sân, chắp
tay sau đầu. Trong hai giờ, họ bị đánh đập bằng nắm đấm, dùi cui, thanh kim loại
và báng súng. Sau đó, họ bò vào phòng giam của họ. Một người đàn ông đã chết
vào đêm đó.
Cuộc tra tấn
vẫn tiếp tục. Họ bị điện giật bộ phận sinh dục. Một tù nhân bị chó cắn vào mặt.
Một người khác bị bỏ ngoài trời trong nhiệt độ lạnh cóng và bị chảy máu ở chân
do tê cứng. Bốn mươi tù nhân bị nhốt trong một phòng giam bẩn thỉu với chuột và
rận. Họ sử dụng khăn tắm làm băng gạc, dùng nước tiểu của họ làm chất khử trùng
và trong một lần, họ bị buộc phải lấy một mảnh đạn pháo ra khỏi người bằng móng
tay. Vết thương của Alex bị nhiễm trùng và anh bị sốt. Trong phòng giam bên cạnh,
họ nghe thấy một người phụ nữ la hét khi sinh con. Những người bạn cùng phòng với
cô ấy đã kêu gọi sự giúp đỡ, nhờ một bác sĩ, một con dao để cắt dây rốn. Các
lính canh hét lại: "Lấy răng mà cắn!"
Những người
thẩm vấn của Alex dường như quan tâm đến việc đánh gục tâm lý các tù nhân hơn
là thu thập thông tin tình báo. Các tù binh bị buộc phải hát quốc ca Nga. “Họ
đã quay phim chúng tôi. Họ cười nhạo chúng tôi. Họ nói, "Ồ, nhìn kìa, thằng
ấy ị cả ra quần rồi!" Mặc dù chúng tôi không có thức ăn trong bụng và
không có gì để ị ra." Các lính canh đã lột quần áo của họ và đe dọa sẽ hãm
hiếp họ. Trong một lần, họ trùm kín đầu Alex bằng một chiếc túi nhựa cho đến
khi anh bất tỉnh.
Các tù
nhân phải cúi đầu, vì vậy Alex không bao giờ nhìn thấy khuôn mặt của những người
thẩm vấn anh. Khi được hỏi liệu Crimea có phải là một phần của Nga hay không,
Alex trả lời: "Thực tế là có, luật pháp là không." Alex sau đó bị
đánh vì câu trả lời rất thông minh này.
Các lính
canh Nga đã quay phim Alex và các bạn tù của anh, buộc họ phải nói rằng họ đang
được điều trị tốt và được chăm sóc y tế. Hai tuần sau khi Alex bị giam cầm, một
trong những con trai của Alex đã nhìn thấy anh trong một video được đăng trực
tuyến. Đó là cách gia đình Alex biết anh đã là tù binh.
Volodymyr
Petukho, một nhà tâm lý học quân sự người Ukraine, tin rằng việc Nga lạm dụng
tù binh có nguồn gốc từ việc Liên Xô đối xử với các tù nhân chính trị. Các
phương pháp tra tấn tương tự đã được sử dụng vào những năm 1930. Theo ông, việc
đánh gục tâm lý một tù nhân bao gồm ba giai đoạn: mở băng, tuyên truyền và đóng
băng. Điều này đạt được bằng cách giữ một tù nhân trong trạng thái căng thẳng
và không chắc chắn, làm suy nghĩ của họ mất ổn định với những thông tin sai lệch,
sau đó kích động sự phục tùng bằng cách buộc họ hát quốc ca Nga, ca ngợi quốc kỳ
Nga hoặc đọc thuộc lòng những câu thơ yêu nước - tù binh ngày nay thường đề cập
đến việc phải đọc một bài thơ có tựa đề "Tha thứ cho chúng tôi, những người
Nga thân yêu". Alex đã cố gắng giảm bớt áp lực tâm lý này bằng cách khuyến
khích các bạn tù tự nguyện hát quốc ca Nga - một phần để tránh bị đánh đập và một
phần bởi vì, bằng cách tự nguyện hát, họ sẽ vô hiệu hóa sức mạnh cưỡng chế của
những kẻ bắt giữ mình.
Khi Alex
thực hiện nghĩa vụ quân sự 20 năm trước đó, anh không được đào tạo về cách phản
ứng khi bị bắt làm tù binh. Sự mở rộng nhanh chóng của quân đội Ukraine kể từ
tháng 2 có nghĩa là rất ít tân binh có được bài học về cách sống sót trong điều
kiện bị giam cầm, chẳng hạn như các kỹ thuật quản lý phản ứng cảm xúc của họ.
Sau hai tuần,
Alex được đưa lên máy bay đến Crimea và được giữ trong một hội trường lớn cùng
với lính thủy đánh bộ và dân thường Ukraine. Vài ngày sau, anh lại được chuyển
đi cùng với những người tù bị giam giữ khác, lần này là đến một nhà tù khác ở
miền nam nước Nga. Các tù nhân được yêu cầu đứng trong sân trong ba giờ với hai
cánh tay dang rộng và trán áp vào tường. Nếu họ gục ngã, lính canh sẽ đánh họ.
“Và rồi tôi đã gặp may,” Alex nói với tôi. "Họ gọi tên tôi."
Alex được
đưa đến một văn phòng nơi một người đàn ông mặc đồng phục thường dân màu xanh
xám ngồi sau bàn làm việc. Người này đưa cho Alex một cốc nước, một thanh kẹo
và hỏi một cách lịch sự về học vấn và sự nghiệp của anh. Người đàn ông muốn thảo
luận về kế hoạch kinh doanh, kinh tế, lãi suất. Alex cảm thấy nhẹ nhõm khi được
trò chuyện một cách bình thường.
Sau một
lúc, người đàn ông có vẻ hài lòng: "Chà, họ không nhầm về bạn." Anh đẩy
một tập tài liệu qua bàn của mình. Bên trong là một hợp đồng cho một công việc
tại một công ty Nga tương tự như hợp đồng mà Alex đã làm ở Ukraine. Người đàn
ông nói với Alex rằng anh sẽ được trả lương cao và được tặng một ngôi nhà. Gia
đình của Alex sẽ được chuyển đi và bản thân người đàn ông này sẽ đóng vai trò
là người bảo trợ cho anh. Họ sẽ trở thành bạn tốt của nhau! Đúng, Alex sẽ phải
trả lời phỏng vấn của các nhà báo, nhưng anh sẽ quen với điều đó.
Khi Alex
nói rằng nhà của anh là ở Ukraine, người đàn ông này trả lời rằng quê hương là
một nơi có mức lương tốt. “Bạn phải hiểu,” anh nói một cách bí hiểm, “rằng tôi
không thể rời khỏi đây mà không có bạn đi cùng.” Anh ta nói với các lính canh đừng
đánh Alex và để Alex được đưa vào phòng tắm của lính canh, nơi có vòi sen nước
nóng. Alex đã dành một phút để tận hưởng làn nước ấm. “Hãy nghĩ về lời đề nghị
của tôi,” người đàn ông nói với anh. "Thực sự không có lựa chọn nào
khác."
Alex bị
đưa đến một phòng giam với năm tù binh bị bầm tím và rên rỉ. Người đàn ông mặc
đồng phục xám xanh đã trở lại vào đêm hôm đó. Hãy ký tên, anh ta nói, “sau đó
cuộc sống của bạn có thể bắt đầu. Bằng cách này hay cách khác chúng tôi sẽ ép
buộc bạn”. Alex nói với người đàn ông rằng anh đang yếu vì sốt và bất kỳ sự lạm
dụng nào nữa có thể sẽ giết chết anh. Alex sau đó bị chuyển đến phòng biệt
giam.
Vào buổi
sáng, lính canh mở khóa phòng giam để lộ ra người đàn ông mặc đồng phục đang đứng
ngoài. Nhưng thay vì hủy bỏ hợp đồng, anh ấy thì thầm: "Bạn sẽ được về
nhà." Mệt mỏi vì các trò tâm lý, Alex hầu như không biết phải nghĩ gì.
Alex được
đưa đến một sân bay và bay trở lại Crimea. Tại đó, lính canh đã đưa anh vào sau
xe tải cùng với một nhóm dân thường cũng đang được dùng để trao đổi. (Khoảng
1.000 tù binh từ hai bên đã được trao đổi thành nhiều nhóm kể từ tháng 2.) Họ
lái xe về phía bắc qua một loạt các trạm kiểm soát. Trạm cuối cùng họ đi qua
trước khi đến tiền tuyến là do quân Chechnya điều khiển, họ ra lệnh cho mọi người
xuống xe tải để kiểm tra. Alex là người cuối cùng leo ra ngoài. “Bạn đã nói với
chúng tôi rằng chỉ có dân thường nhưng đây là một con chuột,” quân Chechnya nói
khi nhìn thấy anh. “Chà, bạn chọn gì? Chúng tôi sẽ cắt mũi hay tai của bạn?"
Sốt ruột
và kiệt sức, Alex nghĩ rằng mình sắp bị bắn. Anh muốn chết một cách đàng hoàng.
Anh nói rằng anh ta cần đi tiểu, và người Chechnya đã hộ tống anh ta đến một bụi
rậm. Sau đó, Alex nói với họ rằng anh muốn cầu nguyện. Những người lính đánh
vào đầu Alex một vài lần và gọi anh là "con lợn Cơ đốc". Thường dân
đã được chất trở lại xe tải và lái đi. Alex bị bỏ lại một mình. Anh nghĩ rằng
mình sẽ bị giết. Vì vậy, anh đã cầu nguyện.
Khi Alex
làm như vậy, anh không còn sợ nữa. “Tôi đã nghĩ, đến đây là kết thúc. Đây ít nhất
sẽ là dấu chấm hết cho sự đau khổ của tôi. Tôi đã rất hạnh phúc vào lúc này và
tôi đã khóc ”. Bất ngờ, một người lính Chechnya lấy đầu ngón tay lau nước mắt
cho Alex và nói: “Lời nói của anh cũng trong sáng như nước mắt của anh. Hãy yêu
cầu bất cứ điều gì anh muốn”. Alex yêu cầu một ít nước. Sau đó, một chiếc xe tải
thứ hai chở đầy tù binh đến. Cuối cùng, Alex đã được đưa lên tàu và đưa đến chỗ
trao đổi tù binh.
Tại điểm
bàn giao, các tù binh Nga đi qua anh, họ trông sạch sẽ và gọn gàng, trái ngược
với bộ quần áo bẩn thỉu và rách nát của Alex. Khi Alex hỏi họ có bị đánh không,
họ lắc đầu. “Điều này rất quan trọng đối với tôi,” anh nói. “Chúng tôi không giống
như người Nga. Chúng tôi không giống họ”.
Chính quyền
Ukraine đã học cách tái hòa nhập cho các tù binh trong 8 năm qua, kể từ khi
xung đột với các nước cộng hòa ly khai nổ ra ở miền đông đất nước này. Khi
Olena Sek, một nhà tâm lý học quân sự người Ukraine, gặp nhóm tù binh tù binh
trở về đầu tiên vào năm 2014, cô và các đồng nghiệp của mình không biết phải đối
phó với họ như thế nào. Quân đội Liên Xô, trong đó người Ukraine phục vụ cho đến
khi chiến tranh lạnh kết thúc, coi tù binh là kẻ phản bội hoặc nạn nhân. Khi họ
quay trở lại, các quy trình yêu cầu họ phải được thẩm vấn hơn là được thông cảm.
Việc chăm
sóc tâm lý khá lộn xộn đối với nhóm tù binh tù binh đầu tiên trở về. Sek nhớ lại:
“Rất nhiều người có các triệu chứng kinh điển của chứng rối loạn căng thẳng sau
chấn thương tâm lý. “Họ không ngủ được, họ có những giấc mơ xấu, họ không thể tạo
mối quan hệ với những người mới hoặc thậm chí là người thân và bạn bè. Có những
trường hợp bị loạn thần và một số rất hung hãn. Đã có lạm dụng rượu. Chúng tôi
đã có một vài vụ tự tử."
Quân đội
Ukraine từng bước phát triển các phương pháp để điều trị. Lúc đầu, các nhà tâm
lý học chỉ đơn giản là để họ nghỉ ngơi. Sau đó, sau khi đến thăm các trung tâm
quân y của Mỹ, các nhà tâm lý học đã tạo ra các chương trình phục hồi chức
năng.
Các cựu tù
binh thường không hiểu tại sao họ tiếp tục trải qua những cảm giác giống như cảm
giác bị giam cầm và thường có các cơn bộc phát cảm xúc. Hiện tại các cựu tù
binh sẽ được giữ lại trong bệnh viện khi họ mới được thả ra, đôi khi trong nhiều
tuần. Họ có thể gọi điện cho gia đình, nhưng việc thăm khám bị cấm cho đến khi
các bác sĩ tin rằng họ đã sẵn sàng.
Sek đã học
được cách phát hiện các cựu tù binh. Họ hốc hác và không nhìn thẳng vào mắt bạn.
“Họ xin phép để làm bất cứ điều gì - cho phép nhìn lên, để có một điếu thuốc. Và
hầu hết họ đều có thương tích do bị đánh”.
Bohdan
Pantiushenko, một cựu tù binh, đã trải qua 5 năm bị giam cầm ở Donetsk cho đến
khi được trả tự do vào cuối năm 2019. Pantiushenko đã cho tôi xem một bức ảnh của
mình khi anh lần đầu tiên trở về. Anh gầy và có một khuôn mặt góc cạnh, khá lệch
lạc, không thể nhận ra được từ người đàn ông má hồng hào đang ngồi đối diện
tôi. Khi Pantiushenko trở lại Kyiv, anh không thể hiểu cuộc sống bình thường có
thể tiếp tục như thế nào. “Tôi muốn túm mọi người trên đường lại và hỏi: bạn
đang làm gì vậy? Bạn không biết là đất nước đang có chiến tranh à! ... Chỉ sau
một năm, tôi mới nhận ra rằng mình đã bắt đầu cảm thấy bình thường trở lại."
Alex gặp
Sek khi anh đến một bệnh viện quân y vào đêm trao đổi tù binh. Cô ấy đưa ra
quan điểm là phải chào hỏi riêng từng tù nhân trở về. Các tù nhân được tắm nước
nóng và được cung cấp dầu gội đầu, kem đánh răng và quần áo mới. Sau đó, họ được
kiểm tra về thể chất và tâm lý.
Trong vài
ngày đầu tiên, Alex gặp ác mộng và thường hét lên trong giấc ngủ. Alex nhận thấy
hầu hết mọi âm thanh đều là không thể chịu nổi đối với anh, vì vậy anh đã được
trao cho tai nghe khử tiếng ồn để giúp bình tĩnh trở lại.
Các tù
nhân trở về được điều trị vết thương và được bổ sung dinh dưỡng. Họ nhận được sự
giúp đỡ để lấy lại các khoản tiền và yêu cầu bồi thường. Các phòng ban tình báo
sẽ hỏi họ và họ tham gia các buổi trị liệu trực tiếp. “Tôi muốn nói chuyện,”
Alex nói. “Tôi muốn cho mọi người biết thông tin mà tôi có. Tôi vẫn còn đầy
adrenaline trong người. Quan trọng đối với tôi là tôi phải được kể câu chuyện của
mình. Tôi vẫn bị sốt nhưng thậm chí không cảm thấy nó."
Tôi đã nói
chuyện với Alex trong một quán cà phê siêu thị ở ngoại ô Kyiv. Siêu thị này đã
bị phá hủy trong cuộc tấn công của Nga vào thủ đô, nhưng đã được xây dựng lại
và hiện đang chật ních người mua sắm. Có vẻ như khó có thể tưởng tượng rằng chiến
tranh đã xảy ra ngay tại đây. Alex nói một cách dễ hiểu về thời gian bị giam cầm,
kể lại chi tiết trải nghiệm của mình. Nhưng khi tôi hỏi anh về việc bây giờ anh
thế nào, Alex ấp úng và nhanh chóng kể lại quãng thời gian là một tù nhân, anh
đã khuyên những người trong phòng giam quét sàn nhà ba lần một ngày để giữ cho
sạch sẽ hoặc học cách nhận dạng lính canh bằng dáng đi của họ. Khi Alex nói
chuyện, anh xé những gói đường rỗng thành từng miếng giấy nhỏ và cuộn những mảnh
giấy đó vào giữa các ngón tay của mình.
Alex đã trở
lại làm các nhiệm vụ tại ngũ, gắn bó với một đơn vị ở Kyiv, “nhưng tôi không thể
nói rằng tôi đã ổn hay tôi đã bỏ qua chuyện tù đày,” anh nói. Alex không còn muốn
đi câu cá hay theo đuổi sở thích chụp ảnh. Anh đã trở nên hướng nội và không cảm
thấy muốn gặp bạn bè của mình. Giấc ngủ của Alex bị phá vỡ và thỉnh thoảng anh
bị ngất xỉu. Alex nói với tôi rằng anh có thể nhận ra những người phụ nữ mà anh
biết trước khi bị giam cầm nhưng không nhận ra đàn ông, thậm chí cả anh trai và
con trai của mình. Alex không thể chịu đựng được việc dành hơn vài giờ đồng hồ
với vợ con trong ngôi nhà gia đình ở ngoại ô Kyiv, và đang ở trong một căn hộ
thuê trong thành phố. Khi tôi hỏi về mối quan hệ của anh với vợ, Alex đã im lặng
rất lâu. “Tôi không muốn giải thích điều này,” anh nói, nhìn xuống một đống các
viên giấy nhỏ anh đã vo viên. "Tôi chỉ hiểu rằng tôi sẽ không quay trở lại."
“Tôi luôn
nghĩ về các chàng trai của đơn vị mình trong tình trạng bị giam cầm. Tôi muốn họ
trở lại. Điều đó hoàn toàn chiếm trọn suy nghĩ của tôi. Đó là mục đích của tôi,
là ước mơ của tôi. Đó là tất cả những gì tôi muốn”. Ngày nào Alex cũng gọi điện
cho gia đình những người bạn tù. “Thật khó khăn và thường xuyên rơi nước mắt
nhưng tôi phải giúp họ tiếp tục. Tôi đã nói dối các gia đình, ”Alex thừa nhận.
“Họ hỏi liệu người thân của họ có bị đánh hay không và tôi nói với họ rằng chuyện
đánh đập không quá tệ. Tôi hy vọng một ngày nào đó họ sẽ tha thứ cho tôi”.
Tôi ngập
ngừng hỏi Alex, liệu có điều gì khiến anh ấy cảm thấy tốt hơn không. “Chủ nhật
là ngày nghỉ ngơi của tôi,” Alex nói. Nghe nhạc và nấu ăn trong căn hộ của anh
mang lại cho anh cảm giác yên bình. “Có thể bạn nghĩ tôi bị điên,” anh nói,
khuôn mặt rạng rỡ với một nụ cười, “nhưng khi tôi nấu ăn, tôi tưởng tượng tôi
đang nấu ăn cho một trong những người bạn tù của tôi. Tôi trang trí món ăn, và
mặc dù tôi không thèm ăn, nhưng tôi phải thay mặt người bạn tù đó nếm thử món
ăn tôi đã nấu."
Hình :
https://www.facebook.com/photo?fbid=5830255477013084&set=pcb.5830262620345703
https://www.facebook.com/photo?fbid=5830255460346419&set=pcb.5830262620345703
https://www.facebook.com/photo?fbid=5830255463679752&set=pcb.5830262620345703
.
No comments:
Post a Comment