NỘI
DUNG :
Giải
mã đơn xin gia nhập CPTPP của Trung Quốc
Katsuji Nakazawa
- Nikkei
Asia
.
Đài Loan xin vào CPTPP
nhưng lo bị TQ chặn đường
BBC News Tiếng Việt
.
==========================================
.
.
Giải
mã đơn xin gia nhập CPTPP của Trung Quốc
Katsuji
Nakazawa - Nikkei
Asia
Trần Hùng, biên dịch
23/09/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/09/23/giai-ma-don-xin-gia-nhap-cptpp-cua-trung-quoc/
Vào tuần trước, việc Trung Quốc chính thức xin
gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, trước
đây gọi là TPP, đã khiến nhiều người bất ngờ, và được coi là một động thái đột
ngột của chính quyền Chủ tịch Tập Cận Bình.
Nhưng các tài liệu xin gia nhập đã được đệ
trình dựa trên một kế hoạch được lên kịch bản cẩn thận bắt đầu từ hơn 300 ngày
trước.
Dù một số người đã gạt bỏ khả năng Trung Quốc
được gia nhập sớm do có nhiều rào cản mà Bắc Kinh sẽ phải vượt qua để đáp ứng
các tiêu chí của TPP, nhưng nếu Trung Quốc được tham gia, họ sẽ làm thay đổi động
lực của hiệp định thương mại này.
Đối với Nhật Bản, quốc gia đã bước lên giữ vai
trò dẫn dắt 11 thành viên còn lại sau khi Mỹ rút khỏi TPP dưới thời cựu Tổng thống
Donald Trump, lợi ích của Nhật có thể nhanh chóng bị tước đoạt nếu nước này
không nắm bắt được chính xác các động thái chiến lược của Trung Quốc và đi trước
một bước.
Đầu tháng 11 năm ngoái, kế hoạch xin gia nhập
TPP vào mùa thu năm nay đã được các nhà lãnh đạo Trung Quốc đưa ra, theo một
nguồn đáng tin cậy hiểu biết về các chính sách kinh tế đối ngoại của Trung Quốc.
Nguồn tin lưu ý rằng, vào thời điểm đó, chiến
thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ của Joe Biden đã trở nên chắc chắn,
và các cuộc đàm phán cho Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đã
kết thúc. Không giống như TPP, Trung Quốc là thành viên nòng cốt của Hiệp định
Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực.
Điểm mấu chốt của kế hoạch 300 ngày là đăng ký
trở thành thành viên TPP trước khi Hoa Kỳ, dưới thời Biden, có thể cân nhắc
quay lại. Điều đó có thể xảy ra vào năm 2022, một khi đại dịch coronavirus lắng
dịu, theo tính toán của Bắc Kinh.
Vào ngày 20 tháng 11 năm 2020, ông Tập đã
tuyên bố trong một bài phát biểu trước cuộc họp trực tuyến của Diễn đàn Hợp tác
Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC), rằng Trung Quốc “sẽ xem xét một cách
thuận lợi” việc tham gia CPTPP.
Điều đó đã khởi động cho kế hoạch xin gia nhập,
việc cuối cùng đã diễn ra vào thứ Năm tuần trước, 300 ngày sau bài phát biểu
ngày 20 tháng 11 của ông Tập.
Kế hoạch cũng có một động cơ khác. Trung Quốc
muốn gây áp lực với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, nhà lãnh đạo Đảng Dân Tiến.
Chính phủ do đảng này dẫn dắt đã thể hiện mong muốn tham gia TPP.
Và hôm thứ Tư, như thể để bám đuổi động thái của
Trung Quốc, Hãng thông tấn Trung ương chính thức của Đài Loan đưa tin rằng Đài
Bắc đã chính thức nộp đơn xin gia nhập CPTPP.
Thông báo của ông Tập không hề đột ngột. Ông
chỉ đạo các chính sách kinh tế đối ngoại cùng với Thủ tướng Lý Khắc Cường, người
giám sát sự tham gia của Trung Quốc vào các cuộc đàm phán RCEP.
Sáu tháng trước tuyên bố của ông Tập, vào
tháng 5 năm 2020, ông Lý nói trong cuộc họp báo thường niên cuối kỳ họp Đại hội
Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, rằng Trung Quốc “có thái độ tích cực và cởi mở” đối
với việc tham gia CPTPP.
Những người đóng vai trò quan trọng trong vai
trò cầu nối giữa hai nhà lãnh đạo cao nhất là Phó Thủ tướng Lưu Hạc, một người
thân tín của ông Tập, và Du Kiến Hoa (Yu Jianhua), một thứ trưởng thương mại đồng
thời là nhà đàm phán thương mại quốc tế của Trung Quốc.
Một trung tâm chỉ huy được thiết lập trong Quốc
vụ viện, tức chính phủ Trung Quốc, và các cuộc họp được tổ chức bất cứ khi nào
cần đưa ra các quyết định quan trọng. Dựa trên kế hoạch 300 ngày này, mục tiêu
đầu tiên cần tiếp cận chính là New Zealand.
New Zealand là một trong bốn thành viên sáng lập
của Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương, tiền thân của
TPP, cùng với Brunei, Chile và Singapore. Nước này tiếp tục đóng một vai trò
quan trọng trong CPTPP, và hiện là nước lưu chiểu hiệp định, bên gác cổng đối với
những nước muốn xin gia nhập.
Đơn đăng ký của Trung Quốc không được nộp cho
nước chủ tịch CPTPP năm nay là Nhật Bản, mà cho New Zealand.
Hồi tháng Giêng, hai tháng sau khi ông Tập
tuyên bố ý định gia nhập, Trung Quốc đã ký một thỏa thuận nâng cấp hiệp định
thương mại tự do song phương với New Zealand, một hiệp định được coi là có lợi
cho New Zealand hơn là cho Trung Quốc.
Cách đối xử thân thiện của Trung Quốc với New
Zealand trái ngược với quan hệ của Trung Quốc với Australia, vốn đang tiếp tục
xấu đi.
Trung Quốc cũng đã liên hệ với Singapore, một
thành viên sáng lập TPP khác, trong quá trình vận động vào phút chót, trước khi
nộp đơn xin gia nhập CPTPP. Trung Quốc để mắt đến vị trí chủ tịch hiệp định của
Singapore vào năm 2022.
Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao
Trung Quốc, Vương Nghị, đến thăm Singapore vào giữa tháng 9. Theo báo cáo của
các phương tiện truyền thông địa phương, Vương Nghị đã giành được sự trấn an của
Bộ trưởng Ngoại giao Singapore, Vivian Balakrishnan, rằng nước này hoan nghênh
sự quan tâm của Trung Quốc đối với CPTPP.
Malaysia đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc gia
nhập CPTPP của Trung Quốc. Trung Quốc tin rằng nhiều quốc gia ở Đông Nam Á sẽ
không phản đối việc Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán như vậy.
Trung Quốc cũng tin rằng ngay cả Nhật Bản cuối
cùng cũng sẽ không thể phản đối việc khởi động các cuộc đàm phán gia nhập của
Trung Quốc.
CPTPP luôn là một con đường dẫn đến ảnh hưởng
khu vực lớn hơn của Bắc Kinh. Sự hỗn loạn của Afghanistan chính là yếu tố quyết
định cuối cùng thúc đẩy Trung Quốc nộp đơn đăng ký.
Bắc Kinh nhận thấy rằng chính quyền Biden sẽ bị
phân tâm bởi vấn đề Afghanistan và Trung Đông trong tương lai gần, và sẽ không
thể có kế hoạch quay lại TPP sớm.
Dựa trên phân tích đó, lãnh đạo Trung Quốc đã
có động thái đầu tiên trước thềm hội nghị cấp cao APEC năm nay, dự kiến sẽ được tổ chức vào tháng 11, theo đúng lịch
trình đã được định sẵn từ năm ngoái.
Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu chính quyền ông Tập
có sẵn sàng bắt tay vào cải cách toàn diện trong nước để vượt qua những rào cản
cao của TPP hay không. Một chuyên gia đã bày tỏ nghi ngờ về sự nghiêm túc của
Trung Quốc.
“Mọi người đang hiểu sai điều này”, chuyên gia
cho biết. “Với tình hình chính trị hiện tại ở Trung Quốc, chính quyền ông Tập
không có ý định tham gia TPP ngay lập tức. Họ cũng không sẵn sàng tổ chức các
cuộc đàm phán mang tính chất quyết định.”
“Việc tham gia đàm phán chỉ cần sự ủng hộ nhất
trí của các thành viên TPP. Ngay cả khi các cuộc đàm phán được tiến hành, Trung
Quốc sẽ trì hoãn việc giải quyết các vấn đề cụ thể”, vị chuyên gia nói thêm.
Trong vài năm qua, Trung Quốc đã đưa ra nhiều
biện pháp đi ngược lại mong đợi của các quốc gia thành viên TPP. Sáp nhập các
công ty lớn của nhà nước là một ví dụ.
Trong khi các nhà chức trách Trung Quốc đã áp
dụng các khoản tiền phạt chống độc quyền đối với các công ty tư nhân lớn, hoặc
buộc họ phải chia nhỏ, nước này đã không giải quyết vấn đề trợ cấp dành cho các
công ty nhà nước.
Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới
vào tháng 12 năm 2001. Các cuộc đàm phán gia nhập WTO của nước này bắt đầu vào
những năm 1990. Đó là những cuộc đàm phán quan trọng, nơi Trung Quốc đánh cược
số phận của mình, trong khi họ tiến hành các cải cách trong nước, đặc biệt là đối
với các công ty nhà nước.
Đơn xin gia nhập TPP lần này của Trung Quốc
không cho thấy họ có một quyết tâm mạnh mẽ tương tự như vậy.
Trung Quốc không ủng hộ việc cho phép lưu chuyển
dữ liệu tự do xuyên biên giới, một yêu cầu của TPP. Trên thực tế, Bắc Kinh đang
đi theo hướng ngược lại, và vào ngày 1 tháng 9 đã bắt đầu thực thi một luật về
bảo mật dữ liệu.
Các lực lượng cánh tả ở Trung Quốc là một nhóm
có ảnh hưởng, ủng hộ việc ông Tập đi theo hướng đó, đồng thời kiểm soát nhà nước
chặt chẽ hơn.
Họ đã liên tục phản đối việc gia nhập TPP, cho
rằng các quy định của TPP, như hạn chế trợ cấp cho các công ty nhà nước, sẽ dẫn
đến vi phạm chủ quyền quốc gia của Trung Quốc.
Với tình hình chính trị hiện tại của Trung Quốc,
việc nước này tuyên bố xin gia nhập CPTPP là điều hơi mâu thuẫn.
Trong khi đó, một nguồn tin khác chỉ ra rằng
việc Trung Quốc đăng ký trở thành thành viên CPTPP là nhằm gửi đi một thông điệp
ở cả trong và ngoài nước, rằng nước này sẽ vẫn là “một nền kinh tế thị trường.”
Nguồn tin mô tả việc Trung Quốc đăng ký trở
thành thành viên CPTPP là một động thái phòng thủ, được thực hiện với nhận thức
sâu sắc rằng, nước này đang bị quan sát chặt chẽ hơn vì xu hướng thúc đẩy chủ
nghĩa xã hội gần đây.
Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị gồm bảy thành
viên, cơ quan ra quyết định hàng đầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc, sẽ được bầu
lại tại đại hội toàn quốc tiếp theo của đảng vào mùa thu năm 2022.
Ông Tập đang cố gắng duy trì vị trí lãnh đạo tối
cao của Trung Quốc vào năm 2022 cũng như những năm sau đó. Với việc để mắt đến
ngay cả đại hội đảng năm 2027, Tập có thể thấy khả năng sử dụng đơn xin gia nhập
TPP của Trung Quốc, cũng như các cuộc đàm phán quy chế thành viên trong tương
lai, làm đòn bẩy cho các cải cách trong nước.
Chiến lược TPP của Trung Quốc, vốn có nhiều
khía cạnh khác nhau, không nên bị đánh giá thấp. Một thủ tướng mới của Nhật Bản
sẽ nhậm chức, kế nhiệm Yoshihide Suga, người đã tuyên bố ý định từ chức, sau cuộc
bầu cử chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền vào cuối tháng này.
Bất cứ ai đảm nhận chức vụ đứng đầu chính phủ
Nhật Bản sẽ ngay lập tức đối mặt áp lực phải đưa ra quyết định về cách đối phó
với Trung Quốc trên mặt trận chính trị và kinh tế.
.
========================================
.
.
Đài Loan xin vào CPTPP
nhưng lo bị TQ chặn đường
BBC
News Tiếng Việt
23 tháng 9 2021, 17:38 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-58651475
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/E0AC/production/_120661575_gettyimages-912479820.jpg
Đài Loan coi mình
là một quốc gia độc lập nhưng Trung Quốc coi đó là một tỉnh ly khai của mình
Đài Loan đã nộp đơn xin gia nhập hiệp định thương mại
quan trọng tại châu Á - Thái Bình Dương, chỉ vài ngày trước khi Trung Quốc đệ
đơn vào cùng chỗ.
Nhưng Đài Loan nói rằng nỗ lực của mình trong
việc gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương
(CPTPP) có thể gặp rủi ro nếu như Trung Quốc được chấp nhận trước.
Trung Quốc xin vào CPTPP
sau khi Anh, Mỹ 'hẹp hòi với Bắc Kinh'
Việt Nam ủng hộ Anh tham
gia CPTPP
Ký kết CPTPP: Việt Nam
có lợi gì?
VN và 10 nước ký kết CPTPP vắng
Mỹ
Trung Quốc và Đài Loan có mối quan hệ phức tạp.
Đài Loan coi mình là một quốc gia độc lập
nhưng Trung Quốc coi đây là một tỉnh ly khai của mình.
Hôm thứ Năm, trưởng thương thuyết gia thương mại
của Đài Loan, John Deng, nói với các phóng viên rằng nếu như Trung Quốc gia nhập
CPTPP trước, thì "việc Đài Loan trở thành thành viên có thể sẽ vấp phải rủi
ro, điều này tương đối rõ ràng".
Việc đạt được chuẩn thuận từ toàn bộ 11 quốc
gia thành viên là yêu cầu cần thiết để cho phép các nước mới gia nhập thỏa thuận.
Hôm thứ Năm, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu
Motegi nói với các phóng viên rằng ông hoan nghênh đơn của Đài Loan, hãng tin
Kyodo tường thuật.
CPTPP ban đầu là do Hoa Kỳ xây dựng, nhằm đối
trọng với ảnh hưởng của Trung Quốc. Tuy nhiên, sau đó Hoa Kỳ đã rút lui dưới thời
Tổng thống Donald Trump.
Đây là một trong những thỏa thuận thương mại lớn
nhất, liên quan tới các quốc gia trong khu vực.
Trung Quốc vẫn chưa bình luận gì về đơn của
Đài Loan, tuy trước đây Bắc Kinh thường nói rằng Đài Loan cần phải bị loại khỏi
nhiều tổ chức quốc tế, hoặc nếu tham gia thì phải dưới danh nghĩa là một phần của
Trung Quốc.
Điều này một số lần đã dẫn đến việc Đài Loan
gia nhập dưới những tên gọi khác nhau.
Chẳng hạn, đội Đài Loan tham dự Olympics gọi với
tên gọi Đài Bắc Trung Hoa (Chinese Taipei).
Đài Loan cũng đã nộp đơn xin gia nhập CPTPP dưới
tên gọi mà họ dùng Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO) - Lãnh thổ hải quan riêng
biệt Đài Bắc Trung Hoa (Separate Customs Territory of Taiwan, Penghu, Kinmen).
Thỏa thuận hợp tác
an ninh AUKUS khiến Úc lần đầu tiên có thể đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt
nhân với công nghệ từ Mỹ và Anh
Cả
Trung Quốc lẫn Đài Loan đều nộp đơn sau khi Hoa Kỳ, Anh Quốc
và Australia gần đây công bố thỏa thuận an ninh gây tranh cãi - nỗ lực được coi
là nhằm đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc tại vùng Châu Á - Thái Bình Dương.
Úc đặt cược lớn vào Mỹ
liên quan đến vấn đề Trung Quốc
Aukus: Úc sẽ có tàu ngầm hạt
nhân gì và vì sao Pháp bị loại?
AUKUS: Tức giận về hiệp ước
an ninh Anh-Úc-Mỹ, Pháp triệu hồi đại sứ
Hiệp ước AUKUS cho thấy sự
chuyển dịch quyền lực ở châu Á-TBD
Hiệp ước AUKUS sẽ cho phép Úc lần đầu tiên chế
tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, sử dụng công nghệ do Hoa Kỳ và Anh
cung cấp.
Trung Quốc đã chỉ trích AUKUS, với phát ngôn
viên Bộ Ngoại giao nước này Triệu Lập Kiên nói rằng liên minh có nguy cơ
"làm tổn hại trầm trọng hòa bình khu vực và làm căng thẳng cuộc đua vũ
trang".
Thỏa thuận Hợp tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)
ban đầu được Tổng thống Hoa Kỳ thời đó là Barack Obama thúc đẩy nhằm tạo một khối
kinh tế, thách thức vị thế hùng cường ngày càng tăng của Trung Quốc tại vùng
Châu Á - Thái Bình Dương.
Sau khi ông Trump rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận,
Nhật Bản đã dẫn đầu các cuộc đàm phán nhằm tạo CPTPP.
CPTPP được ký vào năm 2018 bởi 11 quốc gia,
trong đó có Úc, Canada, Chile, Nhật Bản và New Zealand.
***
TIN LIÊN QUAN
.
Trung Quốc xin vào CPTPP
sau khi Anh, Mỹ 'hẹp hòi với Bắc Kinh'
17 tháng 9 năm 2021
.
Dominic Raab: 'Việt Nam
ủng hộ Anh tham gia CPTPP'
30 tháng 9 năm 2020
.
Quốc hội Việt Nam xét
việc phê chuẩn CPTPP
2 tháng 11 năm 2018
No comments:
Post a Comment