Hiếu Bá Linh
18/04/2019
Hôm nay, ngày 18/04/2019 tổ chức Phóng viên
không biên giới (ROG) công bố bảng
xếp hạng mới nhất (năm 2019) về Tự do Báo chí của 180
nước và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Việt Nam nằm trong
nhóm nước vi phạm Tự do Báo chí nghiêm trọng nhất thế giới (các nước màu đen).
Nguồn: RSF
Trong bảng xếp hạng này, Trung Quốc và Việt Nam,
cũng như năm trước, cả hai đều bị xếp hạng ở vị trí cuối bảng. Năm nay
mỗi nước lại bị tụt thêm một hạng. Việt Nam bị xếp hạng thứ 176 trên
180 nước, đứng trên Trung Quốc 1 hạng.
Ba nước đứng cuối bảng xếp hạng tiếp theo là
Turkmenistan (180), Bắc Triều Tiên (179) và Eritrea (178). So với năm trước,
ba nước này chỉ thay đổi chỗ cho nhau mà thôi. 5 nước nêu trên đứng cuối
bảng xếp hạng từ nhiều năm nay, đều là những nước có chế độ độc tài,
không cho phép báo chí hoạt động độc lập và đàn áp báo chí dữ dội nhất
thế giới.
Riêng ở Việt Nam trong năm 2018, có ít nhất 30 nhà
làm truyền thông bị cầm tù vì công việc của họ, phần lớn trong số họ là
những nhà báo tự do hoạt động. Trong các phiên tòa kín, họ bị kết
án nhiều năm tù với các cáo buộc “tuyên truyền chống lại nhà nước”
hoặc “các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân“.
Bảng xếp hạng Tự do Báo chí năm 2019 so sánh tình
hình của các nhà báo và giới truyền thông ở 180 quốc gia và vùng lãnh thổ
trong năm 2018.
Cơ sở để đánh giá xếp hạng là một bảng câu hỏi về
các khía cạnh khác nhau của công việc báo chí cũng như con số các vụ tấn công,
hành vi bạo lực và cầm tù đối với giới truyền thông, do tổ chức Phóng viên
Không Biên giới (ROG) điều tra xác định tại mỗi một quốc gia hoặc vùng
lãnh thổ.
Từ đó mỗi quốc gia được chấm điểm và số điểm
này, so với số điểm của mỗi quốc gia còn lại, xác định thứ hạng của
quốc gia đó trong bảng xếp hạng.
Lần thứ ba liên tiếp, Na Uy được xếp đứng đầu bảng
xếp hạng. Đứng hạng nhì là Phần Lan, tăng 2 hạng. Thụy Điển tụt xuống
hạng thứ ba.
--------------------------
Thụy My – RFI
Đăng ngày 18-04-2019
Trong
bản báo cáo về tự do báo chí năm 2019 do tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới
(RSF) công bố hôm nay 18/04/2019, Việt Nam đã bị đánh sụt một hạng, đứng thứ
176/180 quốc gia. Tương tự đối với Trung Quốc, nay xuống hàng 177. Báo cáo đánh
giá tình hình năm nay u ám hơn năm ngoái, nhận định « Hận thù đối với
các nhà báo nay đã biến thành bạo lực ».
Riêng về Việt Nam, RSF cho rằng các blogger và nhà
báo công dân – nguồn thông tin độc lập duy nhất trong một quốc gia mà toàn bộ
báo chí đều theo lệnh của đảng Cộng Sản – là mục tiêu thường xuyên của nạn trấn
áp. Bạo lực từ công an mặc thường phục liên tục xảy ra. Chính quyền viện dẫn Luật
Hình sự đặc biệt là các điều 79, 88 và 258 để kết án các blogger tội «
âm mưu lật đổ chính quyền », « tuyên truyền chống Nhà nước », hay «
lợi dụng tự do dân chủ ».
Trong hai năm gần đây, nhiều nhà báo công dân đã bị
trục xuất hoặc lãnh các bản án tù nặng nề vì các bài viết của họ, thậm chí có
người bị 20 năm tù. Hiện nay khoảng 30 nhà báo và blogger vẫn đang bị
giam cầm, và thường bị đối xử tệ hại.
RSF nhắc lại hồi cuối năm 2017 quân đội đã tiết lộ về
« Lực lượng 47 » gồm 10.000 dư luận viên có nhiệm vụ bảo vệ đảng, tấn công những
tiếng nói ly khai trên internet. Và đến đầu năm 2019, Luật An ninh mạng bắt đầu
có hiệu lực, các trang web bị buộc phải lưu trữ các dữ liệu của người sử dụng
trên lãnh thổ Việt Nam để cung cấp cho chính quyền khi được yêu cầu.
Phóng Viên Không Biên Giới nhận định tình hình Việt
Nam có sự tương đồng với Trung Quốc, cho rằng Bắc Kinh đã xuất khẩu «
mô hình đàn áp », « dựa trên sự giám sát chặt chẽ thông tin nhờ công nghệ ».
Nhìn chung trên thế giới, chỉ có 24% quốc gia được
đánh giá tình hình « tốt » và « khá tốt » về
tự do báo chí, so với năm ngoái là 26%. Na Uy vẫn đứng đầu danh sách, Phần Lan
thứ nhì, còn Turkmenistan nay giành mất vị trí chót bảng của Bắc Triều Tiên,
Bình Nhưỡng được lên hạng 179/180.
------------------------------------------------------------------------
BBC Tiếng Việt
18 tháng 4 2019
TQ và
VN gần chạm đáy 180 nước về tự do báo chí của RSF
Reporters
Sans Frontiers (RSF), Tổ chức Phóng viên Không biên giới xếp Trung Quốc ở vị
trí 177 và Việt Nam 176 trong bảng World Press Freedom Index 2019, đánh giá
tình trạng tự do báo chí toàn cầu.
RSF, có trụ sở ở Paris, Pháp trong bảng xếp hạng 180
nước trên thế giới về tự do báo chí đã đặt Việt Nam và Trung Quốc ở vị trí gần
cuối.
RSF cho rằng tình trạng đó xảy ra ở hai nước châu Á
là vì "tập trung quyền lực vào tay hai chủ tịch nước, Tập Cận Bình ở
Trung Quốc và Nguyễn Phú Trọng ở Việt Nam".
"Ở hai nước này, tầng lớp cầm quyền trấn áp mọi
thảo luận trong truyền thông do nhà nước kiểm soát, đồng thời truy bức không
ngừng nghỉ những nhà báo công dân (citizen-journalists) dám nêu quan điểm bất đồng."
Nhưng Việt Nam có vẻ còn kém Trung Quốc về việc bắt
giữ nhà báo chuyên và không chuyên.
"Chừng 30 nhà báo chuyên nghiệp và không
chuyên nghiệp bị cầm giữ ở Việt Nam, còn con số gần đông gấp đôi bị giam giữ
tại Trung Quốc."
RSF cũng coi Trung Quốc là nước hiện đang có mô
hình phản dân chủ kiểu Orwellian (theo dõi toàn dân ngày đêm, như George
Orwell, nhà văn Anh tưởng tượng ra trong cuốn 1984) bằng công nghệ giám sát
hiện đại.
Nước láng giềng của Việt Nam là Lào cũng bị tụt hạng,
xuống thứ 171, vì ngăn nhà báo vào đưa tin về vụ vỡ đập tháng 7/2018.
Bắc Triều Tiên nằm ở vị trí 179, tăng lên một bậc
nhờ việc mở ra dù chỉ là hình thức, qua hội nghị thượng đỉnh Kim Jong-un -
Trump.
Như thế, Bắc Triều Tiên "tiến bộ" hơn
Turksmenistan, nước Trung Á ở vị trí 180, đáy của bảng xếp hạng tự do báo chí
2019.
Tình hình chung cho tự do báo chí toàn cầu được RSF
cho là không khả quan.
Ngoài kiểm duyệt, chặn mạng còn có nạn tự kiểm
duyệt, đe dọa, áp bức nhà báo.
Ngay cả Hoa Kỳ cũng bị tụt ba bậc, xuống thứ 48, và
vào nhóm 'báo động màu cam' nơi tự do báo chí bị cho là 'có vấn đề'.
Nga tụt một bậc, xuống thứ 149, Ba Lan tụt một
bậc, xuống thứ 59, và Pháp cũng bị tụt một bậc, xuống thứ 32, chủ yếu vì nhà
báo bị tấn công khi đưa tin biểu tình Áo Vàng.
Khác biệt quan điểm
Tuy Việt Nam không công nhận báo chí tư nhân nhưng
cũng luôn khẳng định nước này có tự do báo chí, và bác bỏ các quan điểm phê
phán.
"Việt Nam thừa nhận quyền tự do báo chí đã được
quy định trong Tuyên ngôn, Công ước (quốc tế); đồng thời, căn cứ vào thực tiễn
đất nước đã cụ thể hóa thành những quy định trong hệ thống luật pháp để mọi tổ
chức và công dân thực hiện."
"...luật pháp quốc tế cũng như pháp luật các quốc
gia đều thừa nhận quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí của mọi tổ
chức, cá nhân, nhưng cũng khẳng định, đó không phải là quyền "tự do tuyệt
đối".
Khi thực hiện quyền này, con người phải chịu những hạn
chế nhất định nhằm bảo vệ lợi ích chung của xã hội, nhà nước, của người
dân," theo bài 'Tự do báo chí là tự do thực hành chân lý và tuân thủ
pháp luật' trên tạp
chí Quốc phòng Toàn dân hồi 2018.
Tháng 3/2019, báo cáo nhân quyền hàng năm của Bộ ngoại
giao Mỹ nói chính phủ Việt Nam "hạn chế tự do học thuật và các sự kiện văn
hóa".
Đáp lại chỉ trích này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao
VN, bà Lê Thị Thu Hằng nói;
"Những quyền tự do cơ bản của công dân Việt Nam
được quy định rõ trong Hiến pháp và pháp luật Việt Nam, phù hợp với các Công ước
quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên, được tôn trọng và bảo đảm
trên thực tế."
*
Xem
thêm:
----------------------------------------------
19/04/2019
Tổ
chức Phóng Viên Không Biên Giới (RSF) hôm nay, 18/04/2019, công bố phúc trình về
tự do báo chí năm 2019, trong đó đánh giá Việt Nam rớt một hạng, xuống vị trí
176/180 quốc gia, tức là ở cuối bảng. VOA-Việt ngữ phỏng vấn ông Daniel
Bastard, đại diện RSF ở Paris.
Trong phúc trình năm 2019, RSF nói tình hình tự do
báo chí trên thế giới đã trở nên u ám, và tại nhiều nơi, “lòng hận thù đối với
các nhà báo đã biến thành bạo lực”. Tại khu vực Á Châu-Thái Bình Dương, RSF đặc
biệt nêu bật hai nước Trung Quốc và Việt Nam, nói rằng hai nước này bấy lâu nay
đã ở cuối bảng, nay lại rớt thêm một hạng. Xếp hạng 176, Việt Nam đứng ngay
trên Trung Quốc, hạng 177.
Trao đổi với VOA-Việt ngữ từ Paris, đại diện RSF đặc
trách Châu Á Daniel Bastard nhận định về tầm quan trọng của đánh giá tụt hạng đối
với Việt Nam trong phúc trình mới nhất.
“Thứ hạng của Việt Nam trong rất nhiều năm qua đã quá thấp rồi, tưởng như
không thể nào tệ hơn được nữa, tụt một hạng khi đã ở đáy bảng rồi thì rõ rệt là
một dấu hiệu cho thấy tình hình đã xấu đi rất nhiều.”
RSF nói rằng tại Việt Nam, nơi mà tất cả truyền
thông báo chí tất tất đều do nhà nước kiểm soát, các nhà báo đều phải làm theo
chỉ thị của Đảng Cộng sản, thì các blogger và nhà báo công dân là những nguồn
thông tin độc lập duy nhất. Và thành phần này đã trở thành mục tiêu thường
xuyên bị trấn áp.
RSF lưu ý về những hành vi bạo lực của công an mặc
thường phục xảy ra thường xuyên tại Việt Nam. Và chính quyền ngày càng dựa vào
các điều khoản mơ hồ trong Bộ Luật Hình sự như điều 79, 88 và 258 để kết án, bỏ
tù dài hạn các blogger và nhà báo công dân về các tội “âm mưu lật đổ chính quyền”,
“tuyên truyền chống Nhà nước”, hay “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi
ích nhà nước vv…”
Một trong những trường hợp được RSF đặc biệt lưu tâm
là trường hợp nhà báo độc lập Trương Duy Nhất, bị bắt cóc ở Bangkok, sau khi
ông đã nộp hồ sơ xin tị nạn với Liên Hiệp Quốc. Ông Daniel Bastard nói về trường
hợp này:
“Việc ông Nhất bị bắt cóc ở Bangkok là điều rất đáng lo ngại, bởi vì điều
đó có nghĩa là Việt Nam không thiết gì đến luật pháp quốc tế khi cả gan bắt cóc
một nhà báo công dân bên ngoài nước Việt Nam.”
Đáng lo ngại hơn nữa, theo ông Bastard, là vai trò của
nhà chức trách Thái Lan trong vụ bắt ông Trương Duy Nhất.
“Một khía cạnh khác của trường hợp này là gần như rõ rệt nhà chức trách
Thái Lan đã toa rập với gián điệp Việt Nam, hoặc ít nhất, là nhắm mắt làm ngơ để
phía Việt Nam tự do thực hiện ý định của mình.”
Đại diện của RSF ở Paris nói vụ bắt cóc ông Trương
Duy Nhất là không có tiền lệ bởi vì nạn nhân là một nhà báo độc lập, ông
Bastard nhắc tới vụ Trinh Xuân Thanh bị bắt cóc ở bên Đức, nhưng theo ông trường
hợp của ông Thanh khác bởi vì trong tư cách cựu Chủ tịch Công ty cổ phần Xây dựng
PetroVietnam, ông Thanh là một quan chức nhà nước.
RSF nói rằng từ khi ông Nguyễn Phú Trọng đảm nhiệm cả
hai chức vụ cao nhất nước, Chủ tịch nước và Tổng Bí Thư DCS, thì mức độ đàn áp
đã trở nên "kinh hoàng". Nhiều nhà báo công dân đã bị trục xuất, nhiều
người khác lãnh các bản án tù lâu năm, thậm chí, có người bị tuyên án 20 năm
tù, vì những bài viết của họ.
Theo RSF thì hiện có trên dưới 30 nhà báo, cả chuyên
nghiệp lẫn nghiệp dư, và bloggers bị giam cầm tại Việt Nam, nhiều người trong số
này bị đối xử tệ hại.
RSF còn lưu ý về “Lực lượng 47” gồm 10.000 dư luận
viên có nhiệm vụ bảo vệ đảng và lãnh đạo, tấn công những tiếng nói bất đồng hay
chỉ trích trên mạng. RSF cũng nhắc đến Luật An ninh mạng bắt đầu có hiệu lực từ
đầu năm 2019, nói rằng cả “lực lượng 47” lẫn luật an ninh mạng đã giúp cho Việt
Nam có thêm những công cụ để bóp nghẹt tự do báo chí.
Đại diện RSF Daniel Bastard kêu gọi Việt Nam hãy
ngưng đàn áp các nhà báo, blogger, và ngưng ngăn chặn tự do thông tin.
“Đàn áp tự do báo chí, đàn áp những người chỉ muốn
phổ biến thông tin có thể phương hại tới nền kinh tế Việt Nam. Luật an ninh mạng
có hiệu lực từ ngày đầu năm nay, nếu thi hành đầy đủ, sẽ rất có hại cho kinh tế
Việt Nam bởi vì ngày nay tất cả các hoạt động kinh doanh đều dựa trên Facebook
và thông tin tự do trên mạng. Thế cho nên trấn áp tự do ngôn luận cũng dẫn tới
trấn áp tự do thương mại.”
Trên bảng xếp hạng về chỉ số tự do báo chí, Na Uy vẫn
đứng đầu trong cương vị nước có nhiều tự do báo chí nhất, Phần Lan về nhì. Cuối
bảng, nước được coi là đàn áp tự do báo chí khốc liệt nhất, là Turkmenistan, và
áp chót là Bắc Triều Tiên, hạng 179/180.
No comments:
Post a Comment