BBC
Cập nhật: 12:14 GMT - thứ năm, 8 tháng 11, 2012
Trung Quốc đang
có những tiến bộ nhanh chóng về công nghệ, nhưng thiếu những cải cách trong hệ
thống giáo dục và một văn hóa khoan dung trước sự thất bại thì Trung Quốc sẽ
không sản sinh ra những Steve Jobs, doanh nhân công nghệ Lý Khai Phục nói trong
một cuộc phỏng vấn với đài BBC, và đây là một phần trong một hàng loạt chuyên
đề về các thách thức cho các nhà lãnh đạo mới ở Trung Quốc.
Hỏi: Tình hình
công nghệ ở Trung Quốc như thế nào khi ông tới đó vào cuối những năm 1990?
Năm 1998, tôi
trở lại Trung Quốc để làm việc cho hãng Microsoft và bắt đầu lập các phòng
nghiên cứu công nghệ. Thanh niên Trung Quốc mà tôi đã gặp khi ở Mỹ tỏ ra có
nhiều tiềm năng và rất khao khát thành công, rất chịu khó làm việc. Tôi cảm
thấy với kinh nghiệm của mình tôi có thể giúp họ tận dụng hết tiềm năng của để
làm ra những điều tuyệt vời cho chủ công ty của tôi.
Hỏi: Kể từ đó đã
có những thay đổi như thế nào thưa ông?
Vào cuối những
năm 1990 vẫn còn thiếu sự lãnh đạo trong kinh doanh. Các công ty được xây dựng,
nhưng các nhà lãnh đạo lại không có đủ kinh nghiệm để điều hành chúng. Các
ngành công nghiệp khi đó nhỏ hơn rất nhiều và có cảm giác như tại một quốc gia
lạc hậu.
Mười bốn năm
sau, chúng ta thấy một nền kinh tế đầy sôi động với các công ty mạnh và thành
công được dẫn dắt bởi các nhà lãnh đạo có kinh nghiệm. Vào thời điểm đó, nhiều
công ty chỉ chuyên về sản xuất và nay có khá nhiều công ty hoạt động trong lĩnh
vực công nghệ cao. Họ chưa phải là đi đầu trên thế giới, nhưng họ là những công
ty có khả năng với đầu tư công nghệ khá.
Ông Lý Khai Phục, doanh nhân Mỹ gốc
Đài Loan, cho rằng Trung Quốc cần cải cách giáo dục
Hỏi: Trung Quốc
có khả năng như thế nào trong việc phát triển một ngành công nghệ thực sự sáng
tạo?
Tôi cho rằng
Trung Quốc đang trên đường để có thể cạnh tranh với Hàn Quốc. Các công ty có
thể đưa ra các ý tưởng về sản phẩm mới và hiểu rõ nhu cầu của người sử dụng.
Nhưng để bắt kịp với ngành công nghệ Mỹ - với Thung lũng Silicon - thì còn là
cả một chặng đường khá khó khăn.
Các công ty như
Apple và Google có tính sáng tạo từ gốc rễ, được xây dựng để làm thay đổi thế
giới và với những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn. Mỹ có một nền văn hóa chấp
nhận thất bại, được thúc đẩy bởi niềm đam mê cá nhân. Các công ty không phải
được thành lập để kiếm tiền hoặc để biến những người sáng lập ra công ty thành
tỷ phú, mà để xây dựng những công nghệ tuyệt vời.
Trung Quốc là
một nhà nước mà mong muốn lớn của các doanh nhân là giành ảnh hưởng và trở nên
giàu có. Nó vẫn còn là nơi mà các công ty Trung Quốc hiểu nhu cầu của người
dùng và cung cấp cho nhu cầu đó chứ không phải hiểu biết nhu cầu của người dùng
mà chính người dùng có thể thậm chí không nhận rõ.
Trước khi đạt
tới mức độ sáng tạo đó, Trung Quốc đã phải vượt qua rất nhiều vấn đề về văn
hóa, giáo dục, một đất nước nhấn mạnh tới kỷ luật và sự vâng lời. Trong khi đó
Silicon Valley thì sáng tạo, đam mê, nổi loạn và không biết sợ. Chính bởi những
khác biệt như vậy, sẽ khó có một Steve Jobs hay Mark Zuckerburg được sản sinh
ra ở Trung Quốc.
Hỏi: Liệu có thể
có đổi mới/sáng kiến thực sự khi xã hội và chính trị là theo kiểu chỉ đạo là từ
trên xuống như vậy hay không? Thế còn kiểm duyệt thì sao?
Đổi mới là một
phần chủ chốt cho hiện tại và cho kế hoạch 5 năm tới vì thế chính phủ sẽ có cơ
hội sử dụng nguồn lực vào các liên doanh, các trường đại học và các nghiên cứu.
Tuy nhiên có một
số câu hỏi được đặt ra: quý vị không thể buộc hay ra nghị định để có đổi mới từ
các tài trợ hay từ việc lên kế hoạch. Tôi cho rằng các kế hoạch 5 năm sẽ đưa
Trung Quốc lên mức như Nam Hàn nhưng Trung Quốc sẽ không đạt tới mức sáng tạo
thực sự của những người đi tiên phong như Jobs và Zuckerburg.
Một mặt nó hạn
chế những gì người ta có thể làm nhưng nó cũng tạo ra một môi trường mà nhiều
công ty Mỹ không thể vào hoạt động hoặc chọn không vào hoạt động. Như vậy sẽ
làm giảm tính cạnh tranh và mở cửa thị trường cho các công ty nội địa.
Hỏi: Vậy ông
muốn các tân lãnh đạo Trung Quốc làm gì để khuyến khích đổi mới, sáng tạo?
Tôi muốn được
thấy đổi mới về giáo dục nhưng được thực hiện một cách đúng đắn, từ từ để hệ
thống giáo dục của Trung Quốc có thể duy trì nhũng điều tốt đẹp của nó, như
phát triển các kỹ năng cơ bản.
Nhưng điều quan
trọng là để một số ảnh hưởng của phương Tây được tràn vào như vậy sinh viên
không phải chỉ ngồi trong phòng và làm theo các chỉ thị mà học cách đặt những
câu hỏi quan trọng. Việc đưa lối nghĩ có suy xét và tính tò mò có lẽ là điều
quan trọng nhất tôi hy vọng sẽ được thấy tại Trung Quốc.
Tôi cho rằng
chính phủ cũng cần sử dụng nguồn lực vào việc cho phép các chuyên gia được đưa
ra các quyết định quan trọng, vì các quan chức chính phủ không thể là các
chuyên gia trong việc quyết định tài trợ cho công ty nào, công nghệ nào được
tặng thưởng hay thậm chí kiểu tài năng nào cần được giáo dục hay hoặc để được
đưa vào Trung Quốc.
Hỏi: Sức mạnh
của microblogs tại Trung Quốc là gì?
Tôi viết một
cuốn sách về thay đổi của microblogs ở Trung Quốc. Đó là một điều tôi nghĩ sẽ
xảy ra và nó đã xảy ra. Nó tạo nên một diễn đàn cho mọi người đóng góp những ý
kiến, suy nghĩ và quan sát của họ cũng như chia sẻ tất cả những điều đó vào
thời điểm thực, tức đúng lúc nó xảy ra.
Microblogs phản
ánh những sự kiện đang diễn ra như các vấn đề xã hội, tình trạng bất công tại
tòa án, tham nhũng tại chính quyền địa phương và thông tin về các sự kiện tại
Mỹ, như bầu cử Tổng thống - tất cả những thông tin vốn không thể có được trước
đây,
Báo chí do nhà
nước làm chủ có một quan điểm chứ không phải nhiều chiều và microblogs mở ra
những thông tin mới cho mọi người và ở mức độ nào đó tạo đôi chút tự do ngôn
luận và minh bạch. Nó thậm chí có tác dụng như một hình thức truyền thông kiểm
tra chính phủ vì khi truyền thông là do nhà nước sở hữu thì nó khó có thể làm
được việc đó.
Mặc dù
microblogs đã khơi gợi thêm chỉ trích đối với chính phủ, giới chức trách cũng
có xu hướng phản ứng có tính xây dựng. Và khi các viên chức chính phủ bắt đầu
các microblogs của chính họ, nó đem họ lại gần với người dân hơn.
Hỏi: Liệu chúng
ta sẽ được thấy những đổi mới sáng kiến gì từ Trung Quốc?
Trung Quốc có lẽ
sẽ không tạo ra các sản phẩm có thể làm thay đổi thế giới. Đổi mới/sáng kiến có
lẽ sẽ là từ việc lấy những sản phẩm đã được biết đến và áp dụng chúng vào một
bối cảnh khác. Tôi có thể thấy điều đó có hiệu quả ở những lĩnh vực có được sự
ủng hộ của chính phủ, những lĩnh vực không cần tới suy nghĩ đột phá nhưng được
phép thử nghiệm và được phép thất bại như trong ngành dược và năng lượng thay
thế.
Hỏi: Ông cho
rằng Trung Quốc sẽ như thế nào trong 10 năm tới?
Thật khó nói. Có
nhiều áp lực và mong muốn có cải thiện về luật pháp, có đại diện rộng rãi hơn
và minh bạch hơn. Tôi có quan điểm khá khả quan và tôi cho rằng chúng ta sẽ
thấy có tiến bộ.
Vẫn luôn có thể
xảy ra những trường hợp đáng tiếc và tôi không thể đánh giá mức độ những thay
đổi đó sẽ diễn ra như thế nào. Nếu quý vị có cái nhìn cho thời gian khoảng 3-4
năm thì tiến bộ dường như là không đáng kể nhưng nếu nhìn xa hơn cho khoảng
thời gian 8-10 năm thì có lẽ sẽ có tiến bộ về mức độ cởi mở.
No comments:
Post a Comment