NGUYÊN TRẠNG QUAN HỆ ĐÀI LOAN - TRUNG QUỐC BỊ ĐE DỌA (Mai Vân - RFI)

Nguyên trạng quan hệ Đài Loan -Trung Quốc bị đe dọa

Mai Vân - RFI

Thứ ba 27 Tháng Mười Một 2012

http://www.viet.rfi.fr/chau-a/20121127-nguyen-trang-quan-he-dai-loan-%E2%80%93-trung-quoc-bi-de-doa

Báo giới Pháp hôm nay 27/11/2012 tập trung vào tình hình trong nước với hai hồ sơ lớn - cuộc bầu cử chủ tịch đảng cánh hữu UMP dẫn đến chia rẽ trầm trọng trong đảng lớn này, và dự kiến quốc hữu hóa cơ sở Florange của tập đoàn luyện thép Acelor Mittal, mà chủ tịch người Ấn có cuộc tiếp xúc với Tổng thống Pháp hôm nay. Riêng về thời sự Châu Á, báo La Croix chú ý đến quan hệ Trung Quốc - Đài Loan, với cái nhìn không mấy lạc quan trong hàng tựa : « Nguyên trạng quan hệ giữa Đài Loan và Bắc Kinh có nguy cơ không vững bền ».

La Croix ghi nhận là sau khi Tập Cận Bình được đề cử vào chiếc ghế Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc, Tổng thống Đài Loan khẳng định là ông muốn tiếp tục chính sách xích lại gần nhau. Tuy nhiên, Bắc Kinh lại muốn đi xa hơn nữa, điều mà dư luận Đài Loan không chấp nhận.

Tờ báo nhắc lại phát biểu của Thứ trưởng Ngoại giao Đài Loan Đổng Quốc Du « Hy vọng ê kíp lãnh đạo mới ở Bắc Kinh ghi nhận hệ quả tích cực của công cuộc hợp tác và chính sách xích lại gần nhau hơn của Đài Loan từ 4 năm qua, và tiếp tục đường lối hợp tác trong hoà bình ». Theo La Croix, vị Thứ trưởng này không tỏ vẻ thật hài lòng, nhưng cũng không thật lo lắng.

Tuy vậy, theo tác giả báo, thế hệ "lãnh đạo thứ 5" lên cầm cương trong 10 năm tới đây tại Trung Quốc sẽ mang lại thay đổi trong quan hệ hai bên.

Bài báo nhắc lại chính sách của ông Mã Anh Cửu từ năm 2008 là xích lại gần Trung Quốc, nhưng không đặt ra vấn đề thống nhất, trong lúc đó là mục tiêu tối hậu của Bắc Kinh. Và ngay tuần qua, khi Trung Quốc kêu gọi đảo quốc xích lại gần hơn nữa với Hoa Lục thì Đài Loan đã chính thức khẳng định chính sách « 3 không » : không thống nhất, không độc lập, không sử dụng vũ lực.

Trong bối cảnh đặc biệt đó, được mệnh danh là « nguyên trạng - statu quo », các nhà quan sát Đài Loan tự hỏi là chính sách của Trung Quốc đối với Đài Loan trong những năm tới đây sẽ như thế nào.

Theo một số người như một giáo sư chính trị học thuộc đại học Đạm Giang (Tamkang) ở Đài Bắc, thì trong ngắn hạn sẽ không có gì thay đổi. Nhưng có 3 yếu tố cơ bản có thể dẫn đến chuyển biến trong quan hệ hai bên.

Điểm quan trọng nhất là chính sách của Mỹ ở Châu Á sau khi Tổng thống Obama tái đắc cử, sẽ đương nhiên ảnh hưởng đến chính sách của Đài Loan và Trung Quốc đối với nhau.

Yếu tố thứ hai là ông Tập Cận Bình, trên mặt đối nội, sẽ phải bảo đảm ổn định kinh tế và xã hội, tạo lại sự tin tưởng đối với đảng Cộng sản Trung Quốc.

Thứ ba là các cuộc bầu cử ở Đài Loan - bầu cử Quốc hội năm 2014 và Tổng thống năm 2016 – sẽ giúp đo lường mức tín nhiệm của người dân đối với đảng cầm quyền và ông Mã Anh Cửu.

La Croix nhìn thấy là chưa bao giờ uy tín ông Mã Anh Cửu xuống thấp như hiện nay : chỉ được 13% tín nhiệm, và ông bị chống đối ngay trong đảng của mình.

Chính sách xích lại gần Trung Quốc của ông đã không mang lại kết quả kinh tế mong muốn, như ông từng thông báo, và tăng trưởng Đài Loan chỉ đạt 2%. Một chủ trương xích lại gần Trung Quốc hơn nữa sẽ không được người dân tán đồng. Dư luận Đài Loan đang lo ngại bị người Trung Quốc "xâm chiếm" qua du lịch và hoạt động kinh tế.

Đối với La Croix, trong bối cảnh này thì ông Mã Anh Cửu gặp khó khăn trong lúc Bắc Kinh sẽ gia tăng sức ép đòi một cuộc « xích lại gần nhau trên mặt chính trị sau kinh tế, với mục tiêu đi đến thống nhất, có lẽ dựa trên khái niệm một ‘đất nước, hai chế độ’, như từng áp dụng với Hồng Kông ».

Tuy nhiên La Croix có vẻ yên tâm, kết luận là Đài Loan còn rất xa tình hình đó. Tờ báo trích lời nhà bình luận tờ nhật báo Taipei Times, được đánh giá là ôn hòa, ngày 17/11, cho rằng đảng Cộng sản Trung Quốc và Quốc dân đảng vẫn có thể tiếp tục nói đến việc cải thiện quan hệ. Nhưng hai ông Mã Anh Cửu và Tập Cận Bình, phải nhớ rằng bên này eo biển, tức là Đài Loan, cử tri có tiếng nói và họ đã nói rõ là là họ muốn duy trì nguyên trạng, chứ không muốn bị xiềng xích. Đài Loan là một chế độ dân chủ.

La Croix cũng trích lời cố vấn của Tổng thống Mã Anh Cữu, Stephen Chen, khẳng định là với chế độ cộng sản thì không thể nào có thống nhất. Và giữa Trung Quốc và Đài Loan, theo ông, sẽ không có thay đổi gì quan trọng.