Luật sư Ngô Ngọc Trai
Posted by basamnews on 05/11/2012
LS Ngô Ngọc Trai:
“Gần đây cô gái Nguyễn Phương Uyên bị bắt
giam về hành vi tuyên truyền chống nhà nước. Một cô gái sinh viên mới 20 tuổi
có gương mặt hiền lành xinh xắn, có nhân thân và nơi cư trú rõ ràng, không có
gì cho thấy cô gái sẽ bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm tội, chỉ cần giao cho địa
phương và cấm đi khỏi nơi cư trú là được, việc gì phải bắt giam?”
“Hiện tượng lạm dụng việc bắt giam xuất phát
từ quy định pháp luật mang nặng yếu tố bạo lực không phù hợp với các giá trị
của luật pháp văn minh.”
*
*
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Hà Nội, ngày 4 tháng 11 năm 2012
ĐƠN KIẾN NGHỊ
(Đề nghị chấn chỉnh lại hoạt động bắt giam và hỏi cung
của cơ quan điều tra)
Kính
gửi :
-
CHỦ TỊCH NƯỚC TRƯƠNG TẤN SANG- QUỐC HỘI VIỆT NAM- BỘ TRƯỞNG BỘ CÔNG AN
TRẦN ĐẠI QUANG- THỦ TRƯỞNG CƠ QUAN ĐIỀU TRA CÁC CẤP- CÁC LUẬT SƯ VIỆT NAM
-
CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ
I/ NGƯỜI KIẾN NGHỊ
Tôi là: Ngô Ngọc Trai
Luật sư thuộc Đoàn luật sư tỉnh Nam Định
II/ CĂN CỨ PHÁP LÝ THỰC HIỆN VIỆC KIẾN NGHỊ
Hiến pháp Việt Nam năm 1992 quy định: Điều
53. Công dân có quyền tham gia quản lý Nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận
các vấn đề chung của cả nước và địa phương, kiến nghị với cơ quan Nhà nước.
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật,
Điều 93 quy định: Cơ quan, tổ chức và công dân có quyền đề nghị cơ quan nhà
nước có thẩm quyền xem xét việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc đình
chỉ việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật.
III/ NỘI DUNG VẤN ĐỀ KIẾN NGHỊ
Bắt tạm giam là một biện pháp ngăn chặn
được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự, mục đích là nhằm ngăn chặn bị can
bị cáo tiếp tục phạm tội hoặc bỏ trốn. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp
việc bắt tạm giam đã biến tướng thành một hình thức truy bức nhục hình, và thực
chất đó chính là một hình thức truy bức nhục hình.
Bộ luật tố tụng hình sự, Điều 6 quy định: Nghiêm
cấm mọi hình thức truy bức, nhục hình.
Xét điều kiện giam giữ người trong giai
đoạn điều tra ở Việt Nam hiện nay, phòng giam thì chật hẹp, điện nước sinh hoạt
thiếu, thức ăn nghèo dinh dưỡng, có hiện tượng bị người giam giữ chung hành hạ,
không được thăm gặp người thân, không được tiếp cận với sách báo truyền hình…
Với điều kiện giam giữ như vậy con người sẽ suy kiệt về sức khỏe, sa sút về
tinh thần, lợi dụng tình trạng đó để lấy
lời khai đó chính là một hình thức truy bức nhục hình.
Một bị can tại
huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa bị
Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Tĩnh Gia khởi tố về tội lạm dụng tín
nhiệm chiếm đoạt tài sản, giai đoạn đầu điều tra khi được tại ngoại bị cáo chối
tội. Sau đó cơ quan điều tra liền ra lệnh bắt giam, kể từ đó lời khai của bị
cáo là nhận tội. Khi ra tòa bị cáo khai rằng đã bị cán bộ điều tra cho uống
rượu và dụ dỗ nếu khai nhận tội sẽ cho về với vợ con, thế là bị cáo nhận tội.
Bị cáo cũng khai rằng trong thời tiết mùa đông rét mướt nhưng bị những người
giam giữ cùng bắt phải tắm mỗi ngày hai lần. Do đó mà khi ra tòa bị cáo đã suy
kiệt sức khỏe, tòa án phải dừng phiên tòa để cán bộ y tế bệnh viện huyện sang
cấp cứu, phiên tòa phải hoãn lại.
Bị cáo Hàn Đức
Long bị Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang tuyên án
tử hình về tội Giết người và hiếp dâm trẻ em, bị cáo hiện đang chờ thi hành án.
Trong các lời khai bị cáo đều nhận tội, bản tự khai do chính tay bị cáo viết
cũng nhận tội, nhưng khi ra tòa bị cáo lại chối tội. Khi được hỏi tại sao bị
cáo khai nhận tội với cơ quan điều tra, có biết rằng với tội danh như thế nhận
tội là chịu mức án tử hình không thì bị cáo trả lời rằng: Bị cáo bị hành hạ
tưởng rằng sẽ chết ngay trong khi giam giữ, bị cáo phải nhận tội để có cơ hội
được sống ra trước tòa mà nói lên sự thật không phạm tội, bị cáo sợ rằng mình
sẽ chết mà không được gặp mặt vợ con để nói rằng mình bị oan. Bị cáo khai rằng
bị cán bộ điều tra yêu cầu viết theo lời cán bộ điều tra đọc, khi không viết
liền bị cán bộ điều tra dùng chiếc bút bi đâm thẳng vào bàn tay. Đây là vụ án
thảm thương oan khuất kéo dài từ năm 2005, cơ quan điều tra vụ này chính là cơ
quan điều tra vụ án Lê Văn Luyện, thẩm phán xử án vụ này chính là thẩm phán xử
vụ Lê Văn Luyện. Vụ Lê Văn Luyện các cơ quan đã làm rất tốt, nhưng trong vụ án
Hàn Đức Long các cơ quan đều đã sai lầm.
Thực tế lâu nay một số cơ quan điều tra đã
lạm dụng việc bắt tạm giam gây phản ứng bất bình. Vụ việc nhà báo
Hoàng Khương bị khởi tố điều tra về tội đưa hối lộ, là một nhà báo
có nhân thân tốt, nơi cư trú rõ ràng, không có dấu hiệu gì sẽ bỏ trốn hoặc tiếp
tục phạm tội, có thể áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú, nhưng cơ quan
điều tra cũng bắt giam.
Gần đây cô gái Nguyễn Phương Uyên bị bắt giam về hành vi tuyên truyền chống nhà nước. Một
cô gái sinh viên mới 20 tuổi có gương mặt hiền lành xinh xắn, có nhân thân và
nơi cư trú rõ ràng, không có gì cho thấy cô gái sẽ bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm
tội, chỉ cần giao cho địa phương và cấm đi khỏi nơi cư trú là được, việc gì
phải bắt giam?
Vụ việc cô Nguyễn
Thị Bích Trang nhân viên của trường Đại học Tân Tạo bị
bắt giam về hành vi lợi dụng các quyền tự do dân chủ cũng bộc lộ sự lạm dụng
của cơ quan điều tra. Đây là tội danh thuộc trường hợp ít nghiêm trọng có thể
áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú nhưng cũng bị bắt giam. Có thông tin
cho biết khi mới bị bắt cô gái bị buộc gọi điện về cơ quan nói dối rằng bận
việc riêng không đi làm được. Một chi tiết nhỏ như thế cho thấy hiện tượng bức
cung, khi mới bị bắt đã như vậy liệu khi bị giam giữ nhiều tháng cô gái còn bị
buộc khai báo nói dối những điều gì khác nữa?
Xét về bản chất con người thì không ai phản
bội lại chính mình. Việc có lời khai ngày hôm nay có thể là tài liệu chống lại
mình ngày mai thì bình thường không ai muốn khai báo. Trong thực tế, chỉ do bị
truy bức nhục hình thì người ta mới phải khai báo.
Xét về bản chất của luật pháp, việc điều
tra xử lý tội phạm chính nhằm bảo vệ luật pháp, bảo vệ các quyền công dân, như
vậy việc bức hiếp buộc bị can phải khai báo lại đã xâm phạm tới một quan hệ
pháp luật khác cũng được pháp luật bảo vệ, đó là quan hệ pháp luật về quyền
được bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, danh dự nhân phẩm của công dân.
Như vậy việc xử lý vụ án ban đầu mang ý
nghĩa tốt, tích cực đã được thực hiện bằng những cách thức phản lại chính ý
nghĩa ban đầu của nó. Đây rõ ràng là sự bất dung hòa về thang giá trị giữa
phương tiện và mục tiêu.
Hiện tượng lạm
dụng việc bắt giam xuất phát từ quy định pháp luật mang nặng yếu tố bạo lực
không phù hợp với các giá trị của luật pháp văn minh. Với điều kiện giam giữ như nêu trên và thời gian giam
giữ kéo dài sẽ khiến bị can tuyệt vọng buông xuôi, lợi dụng tình trạng đó để
lấy lời khai đó chính là lạm dụng việc bắt giam, nhiều trường hợp dẫn đến oan
sai như vụ án Hàn Đức Long ở Bắc Giang và vụ án ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa như nêu
trên.
Để tránh tình trạng lạm dụng việc bắt tạm
giam, cần sửa đổi Bộ luật tố tụng hình sự, thay vì quy định nghiêm cấm mọi hình
thức truy bức, nhục hình, nên quy định bị can có quyền giữ im lặng hoặc chỉ
đồng ý khai báo khi có sự tham gia của luật sư bào chữa. Khi đó việc bắt tạm
giam vẫn có tác dụng ngăn chặn mà không bị lạm dụng để bức cung vì khi lấy lời
khai đã có mặt luật sư bào chữa, việc bắt tạm giam trở lại nguyên nghĩa là một
hình thức ngăn chặn.
IV/ KIẾN NGHỊ
- Chủ tịch nước Trương Tấn Sang là Trưởng
ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương, kính mong chủ tịch lưu tâm tới hoạt
động điều tra, bắt giam và hỏi cung hiện nay. Cải cách tư pháp là vấn đề rộng
lớn lâu dài, qua từng sự việc cụ thể sẽ cho thấy những khiếm khuyết của luật
pháp ảnh hưởng tới sự yên lành của nhân dân, kính mong chủ tịch lưu tâm.
- Quốc hội là cơ quan ban hành Bộ luật tố
tụng hình sự, văn bản này hiện đang được lấy ý kiến góp ý sửa đổi, kính mong
Quốc hội lưu tâm tới hoạt động bắt giam và hỏi cung. Đề nghị sửa đổi quy định nghiêm
cấm mọi hình thức truy bức, nhục hình thành quy định người bị tạm giữ,
bị can, bị cáo được quyền giữ im lặng, và chỉ chấp nhận lời khai là chứng
cứ khi việc lấy lời khai có sự tham gia của luật sư bào chữa.
- Đề nghị Bộ trưởng Bộ công an, Thủ trưởng
cơ quan điều tra các cấp quan tâm tới vấn đề bắt giam và hỏi cung của các cơ
quan điều tra, đề nghị có hoạt động thanh tra kiểm tra và xử lý những sự việc
sai phạm.
- Đề nghị các luật sư đồng nghiệp hưởng ứng
chương trình cải cách tư pháp của nhà nước, có tiếng nói phản ánh những khiếm
khuyết của pháp luật và những lạm dụng trong thực thi luật pháp, góp phần xây
dựng một nền tư pháp tốt đẹp cho Việt Nam.
- Kính mong các cơ quan báo chí quan tâm
đưa tin phản ánh, ủng hộ chương trình cải cách tư pháp do chủ tịch nước đứng
đầu.
Xin trân trọng cảm ơn!
Người kiến nghị
Đã ký
Luật sư Ngô Ngọc Trai
No comments:
Post a Comment