THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/12/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/12/2024

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

12/12/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/12/12/the-gioi-hom-nay-12-12-2024/

 

Một thủ lĩnh của nhóm Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham, ngọn cờ của cuộc tấn công lật đổ Bashar al-Assad ở Syria, đã thề sẽ truy đuổi những kẻ chịu trách nhiệm về việc tra tấn và giết người dưới chế độ độc tài của ông Assad, và loại trừ mọi khả năng ân xá. Một ngôi mộ của gia đình Assad ở thị trấn Qardaha miền bắc Syria đã bị đốt cháy, và video cho thấy cảnh một số người đàn ông đang xúc phạm Hafez al-Assad, cha của Bashar. Trước đó, chính quyền Biden đã thúc giục HTS không tự tuyên bố quyền lãnh đạo mà thay vào đó thành lập một chính phủ chuyển tiếp bao trùm nhiều lực lượng, Reuters đưa tin.

 

ExxonMobil công bố kế hoạch tăng sản lượng dầu. Gã khổng lồ dầu mỏ của Mỹ cho biết họ sẽ sản xuất 5,4 triệu thùng dầu mỗi ngày vào năm 2030, tăng từ 3,7 triệu thùng của năm ngoái, và tăng chi tiêu vốn hàng năm từ khoảng 29 tỷ đô la một năm lên 33 tỷ đô la một năm. Chiến lược quyết liệt của ExxonMobil trái ngược với đối thủ lớn nhất của họ, Chevron, bên đang cắt giảm chi tiêu. Tuần trước OPEC+ đã hoãn kế hoạch tăng sản lượng do nhu cầu yếu.

 

Albertsons đã kiện Kroger, một chuỗi cửa hàng tạp hóa Mỹ, một ngày sau khi hai thẩm phán ở hai toà khác nhau chặn đề xuất sáp nhập trị giá 25 tỷ đô la. Albertsons cáo buộc Kroger, công ty đang có kế hoạch tiếp quản gần 2.000 cửa hàng của Albertsons, không “nỗ lực hết sức” để được các cơ quan quản lý chấp thuận và đang yêu cầu bồi thường thiệt hại. Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ cho rằng thỏa thuận này sẽ làm giảm cạnh tranh và dẫn đến giá cao hơn.

 

Christopher Wray cho biết ông sẽ từ chức giám đốc FBI trước khi nhiệm kỳ mười năm của mình kết thúc. Donald Trump bổ nhiệm ông Wray để điều hành cơ quan này từ năm 2017 nhưng đã chuyển sang chỉ trích ông sau khi bộ tư pháp bắt đầu điều tra mối quan hệ của chiến dịch tranh cử của Trump với Nga. Ông Trump đã ra hiệu về kế hoạch sa thải ông Wray khi đề cử Kash Patel, một nhân vật trung thành, cho công việc này.

 

Ukraine phát động một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng của Nga, gây ra hỏa hoạn tại một nhà máy lọc dầu ở Bryansk, nơi có đường ống vận chuyển dầu đến châu Âu. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cũng đã phá hủy một cơ sở công nghiệp ở cảng Taganrog gần biên giới hai nước. Ukraine cho biết vụ tấn công là để trả đũa việc Nga không kích các cơ sở năng lượng của nước này.

 

Taliban cáo buộc Nhà nước Hồi giáo giết Khalil Haqqani, bộ trưởng phụ trách người tị nạn của họ, trong một vụ đánh bom liều chết. Ít nhất sáu người khác đã thiệt mạng trong vụ nổ ở Kabul. Ông Haqqani là thành viên cấp cao của mạng lưới Haqqani, một phe phái hàng đầu trong mạng lưới trung thành của Taliban. Hoa Kỳ coi ông Haqqani là mục tiêu khủng bố toàn cầu, và từng treo thưởng 5 triệu đô la để đổi lấy thông tin về ông ta.

 

Con số trong ngày: 25%, là tỷ lệ hộ gia đình Anh dùng điện của Octopus Energy, tăng từ mức dưới 2% của năm 2018.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Tương lai nào cho người tị nạn Syria

Sự sụp đổ của chế độ tàn bạo của Bashar al-Assad đang làm dấy lên câu hỏi về những gì sẽ xảy ra với hơn 1 triệu người Syria xin tị nạn ở châu Âu vì cuộc nội chiến kéo dài 13 năm của đất nước họ. Dòng người này là một phần nguyên nhân gây ra “cuộc khủng hoảng di cư” ở châu Âu vào năm 2015, vốn giúp một số chính trị gia cực hữu nổi lên.

 

Tượng của nhà độc tài còn chưa chạm đất thì một số nước EU, bao gồm Đức và Ý, đã thông báo dừng xử lý đơn xin tị nạn từ người Syria. Áo đã đưa ra một “chương trình hồi hương và trục xuất có trật tự” nhưng cho biết chương trình này chỉ tập trung vào tội phạm. Cùng với Ý, trước đây họ đã tranh luận về việc hợp tác với chế độ Assad để xem liệu người di cư có thể bị trục xuất hay không. Không gì có thể xảy ra nhanh chóng: các nhà chức trách châu Âu chỉ định Hayat Tahrir al-Sham, nhóm phiến quân hiện đang nắm quyền ở Damascus, là một tổ chức khủng bố, khiến việc sắp xếp hồi hương trở nên khó nhằn.

 

Liệu châu Âu có giảm lãi suất?

Nền kinh tế khu vực đồng euro chỉ lớn hơn khoảng 1% so với một năm trước. Và lạm phát, ở mức 2,3% vào tháng 11, gần với mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Đó là lý do tại sao ECB sẽ không nới lỏng ngay bây giờ. Giá dịch vụ đã tăng khoảng 4% một năm và có áp lực liên tục từ việc tăng lương – Hà Lan, nơi có số liệu mới nhất, ước tính mức tăng này là 6,5%.

 

Nhưng khi ECB họp lần đầu tiên kể từ khi Donald Trump đắc cử vào thứ Năm, họ có thể muốn thúc đẩy nền kinh tế châu Âu bằng cách giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm, xuống còn 3%. Pháp không có chính phủ và phải cắt giảm chi tiêu, trong khi kinh tế Đức vẫn trì trệ. Niềm tin kinh doanh đã giảm trong suốt năm 2024. Chỉ số nhà quản lý mua hàng được theo dõi rộng rãi đang báo hiệu suy thoái. Bên cạnh đó là mối nguy về một cuộc chiến thương mại với chính quyền Trump sắp nhậm chức. Tốt hơn hết là cứ giữ cho nền kinh tế tăng trưởng.

 

Đảng Dân chủ Mỹ đi tìm chiến lược mới

Khi Donald Trump chuẩn bị trở lại Nhà Trắng, đảng Dân chủ đang bị mất hướng đi. Tổng thống Joe Biden đã rời khỏi tâm điểm dư luận, trong khi Kamala Harris cân nhắc tương lai của mình sau thất bại hồi tháng 11. Giữa khoảng trống lãnh đạo đó, các nhà lập pháp và giới phân tích của đảng Dân chủ đang đưa ra những chẩn đoán khác nhau về việc đảng đã sai ở đâu và nên kê đơn gì để chữa bệnh.

 

Những người trung dung cho rằng đảng đã chờ quá lâu để giải quyết cuộc khủng hoảng biên giới và không thoát được lập trường chiến tranh văn hóa không được lòng dân. Những người cánh tả lại cho rằng đảng Dân chủ cần chấp nhận chủ nghĩa dân túy kinh tế ủng hộ lao động để giành lại cử tri bình dân. Chủ tịch tiếp theo của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC) sẽ giúp thiết lập chương trình nghị sự. Và vào thứ Năm, ủy ban quy tắc của DNC sẽ họp để lên kế hoạch về cách thức tổ chức cuộc bầu cử chủ tịch, dự kiến ​​diễn ra vào tháng 2.

 

Cho đến nay, năm ứng cử viên — tất cả đều là nam giới, bốn người trong số họ là người da trắng — đã đứng ra tranh cử. Ken Martin, lãnh đạo đảng Dân chủ ở Minnesota, là nhân vật dẫn đầu. Ông đang kêu gọi một cuộc đổi mới thương hiệu “to lớn” nhằm thuyết phục tầng lớp lao động Mỹ rằng đảng Dân chủ ủng hộ họ — nhưng lại đưa ra rất ít chi tiết về cách thực hiện điều đó.

 

Macron thăm Ba Lan

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ đến thăm Ba Lan vào thứ năm, xa khỏi những rắc rối chính trị ở nước nhà. Ông sẽ gặp thủ tướng Ba Lan Donald Tusk để thảo luận về cách người châu Âu có thể tổ chức an ninh của Ukraine dưới chính quyền Mỹ sắp tới. Ông Macron đã dàn dựng các cuộc đàm phán hôm thứ Bảy giữa tổng thống đắc cử Donald Trump và Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, khi cả hai đến Paris để dự lễ khánh thành Nhà thờ Đức Bà.

 

Những khó khăn trong nước của ông Macron đã làm tổn hại đến vị thế của ông tại châu Âu. Ông dự kiến ​​sẽ công bố một thủ tướng mới vào thứ Năm để thay thế Michel Barnier, người đã bị quốc hội trục xuất vào tuần trước. Tổng thống Pháp đã đàm phán với các nhà lãnh đạo đảng từ cánh tả đến cánh hữu bảo thủ, mặc dù không bao gồm những nhóm cực đoan nhất. Ông Macron sẽ cần sự đồng thuận giữa các đảng để họ không lật đổ người được ông bổ nhiệm tiếp theo. Bất kỳ ai ông chọn vẫn phải viết ra ngân sách mới và giải quyết với Quốc hội, vốn đang chia thành ba khối thiểu số.