CANH BẠC ĐÓNG CỬA CHÍNH PHỦ PHƠI BÀY GIỚI HẠN QUYỀN LỰC CỦA TRUMP (Anthony Zucher | BBC News)

 

Canh bạc đóng cửa chính phủ phơi bày giới hạn quyền lực của Trump

Anthony Zurcher

Phóng viên BBC Bắc Mỹ

Twitter,@awzurcher

21 tháng 12 năm 2024

https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gjp530py4o

 

Lá bài ngửa trong canh đóng cửa chính phủ vào tháng 12/2024 là bài kiểm tra lớn đầu tiên về ảnh hưởng của tổng thống đắc cử Donald Trump đối với các thành viên đảng Cộng hòa tại Quốc hội.

 

Đây là thử thách mà ông Trump đã phải vật lộn tìm cách vượt qua. Tình trạng hỗn loạn của mấy ngày qua đã bộc lộ một số giới hạn về quyền lực và khả năng kiểm soát đảng của Trump khi ông chuẩn bị quay trở lại Nhà Trắng.

 

Một ngày sau khi Trump ngăn chặn một dự luật tài trợ chính phủ lưỡng đảng – với sự hậu thuẫn lớn từ người giàu nhất thế giới, Elon Musk – ông đã đưa ra một yêu sách mới, đó là một dự luật tài trợ chính phủ tinh gọn, đồng thời nâng mức trần nợ công mà chính phủ liên bang có thể phát hành để chi trả cho các khoản chi tiêu của mình.

 

Đấy là một yêu cầu khó chấp nhận đối với nhiều nghị sĩ bảo thủ trong Quốc hội, vốn từ lâu nay luôn yêu cầu hễ có bất kỳ khoản nợ nào gia tăng thì phải đi kèm với việc cắt giảm các khoản chi tiêu mà họ coi là vượt tầm kiểm soát.

 

Còn đối với đảng Dân chủ, và không ít thành viên đảng Cộng hòa, họ đã phản đối yêu cầu này.

 

Yêu cầu của Trump cũng là một sự thừa nhận ngầm rằng chương trình lập pháp của ông, tập trung vào cắt giảm thuế và chi tiêu quân sự mới, khó có thể giúp giảm đáng kể thâm hụt ngân sách liên bang khổng lổ của Mỹ - như nhiều người trong phe cánh hữu đã hy vọng.

 

Vào đêm thứ Năm, dự luật rút gọn này, cùng với việc treo mức trần nợ công trong hai năm, đã được đưa ra bỏ phiếu tại Hạ viện.

 

Ba mươi tám đảng viên Cộng hòa đã chung vai sát cánh với hầu hết các đảng viên Dân chủ trong cuộc bỏ phiếu bác bỏ dự luật này.

 

Sự kiện này có ý nghĩa như một lời chỉ trích gây kinh ngạc đối với tổng thống đắc cử Donal Trump, vốn là người đã nhiệt thành ủng hộ dự luật này cũng như đe dọa sẽ hạ bệ bất kỳ đảng viên Cộng hòa nào phản đối.

 

Sau thất bại đó, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa đã họp kín vào thứ Sáu để đưa ra một kế hoạch mới.

 

Thoạt đầu, có vẻ như họ đã ủng hộ một loạt các cuộc bỏ phiếu về các cấu phần riêng lẻ của gói lập pháp đêm thứ Năm – tài trợ của chính phủ, cứu trợ thiên tai, sửa đổi hệ thống chăm sóc sức khỏe và tăng trần nợ công. Nhưng rồi, chuyện ngày càng rõ là bất kỳ sự gia tăng trần nợ nào cũng sẽ chết yểu.

 

Sau khi đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ nối lại các cuộc trao đổi, một kế hoạch mới đã được ra đời. Gói luật của tối thứ Năm được đưa trở lại để bỏ phiếu lần nữa, nhưng lần này không có điều khoản về trần nợ.

 

Cho dù 34 nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối bảo thủ về ngân sách vẫn phủ quyết, thì tất cả các nghị sĩ Dân chủ tham gia bỏ phiếu – lo ngại về khả năng đóng cửa chính phủ chưa đầy một tuần trước Giáng sinh – ủng hộ.

 

Điều này đảm bảo dự luật đã có đủ số phiếu cần thiết (hai phần ba) để thông qua.

 

Dự luật giờ đây sẽ được chuyển đến Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát, ở đó gần như chắc chắn sẽ được phê duyệt rồi sau đó gửi đến Tổng thống Joe Biden để ký.

 

Các nghị sĩ Cộng hòa, trong một cuộc họp kín vào sáng thứ Sáu, được cho là đã đồng ý nâng trần nợ công trong năm tới mà không cần đến sự hỗ trợ từ đảng Dân chủ, đâu đó thời điểm trước khi Bộ Tài chính Mỹ đạt đến mức trần hiện tại.

 

Tuy nhiên, khi làm vậy, họ cũng đồng ý cắt giảm hàng ngàn tỷ đô la từ các khoản chi tiêu 'bắt buộc' – bao gồm bảo hiểm y tế do chính phủ quản lý, phúc lợi cho cựu chiến binh, lương hưu của chính phủ và hỗ trợ thực phẩm cho người nghèo.

 

Những khoản cắt giảm như vậy sẽ bị đảng Dân chủ phản đối kịch liệt và có thể gây tranh cãi trong công chúng.

 

Tuy nhiên, đó là một cuộc chiến của ngày khác.

 

Hiện tại, có vẻ như chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động – ít nhất là cho đến khi đạt đến hạn chót ngân sách mới vào tháng Ba.

 

Vào thời điểm đó, đảng Cộng hòa sẽ phải xoay xở để vừa đảm bảo chu cấp cho chính phủ liên bang vừa cố gắng ban hành chương trình lập pháp của Trump về di cư, thuế và thương mại - chừng ấy việc mà chỉ chiếm đa số ít ỏi hơn ở Hạ viện.

 

Cuối cùng, câu chuyện kịch tính mới nhất này phơi bày thế mong manh của đa số Cộng hòa ở Hạ viện – và giới hạn quyền lực của Donald Trump.

 

Các nghị sĩ Cộng hòa rất ghét thỏa hiệp với đảng Dân chủ, nhưng họ sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được đa số mà không có sự ủng hộ của đảng này.

 

Và khi Trump ra lệnh hành động, không phải tất cả các nghị sĩ Cộng hòa đều sẵn sàng vào cuộc ngay lập tức.

 

Trump và Elon Musk có thể 'giết' một dự luật, nhưng sẽ lại vất vả để huy động sự ủng hộ nhằm đưa các dự luật của mình đến đích.