Tứ Trụ Việt Nam sắp
tới sẽ biến động ra sao?
BBC News Tiếng Việt
18
tháng 10 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cq5e6v1l5jlo
Dự
kiến Quốc hội khóa 15 sẽ bầu chủ tịch nước mới trong kỳ họp thứ 8 khai mạc ngày
21/10. Liệu nhân sự cấp cao của đảng và nhà nước sẽ thay đổi ra sao?
Từ
trái qua: Thủ tướng Phạm Minh Chính; Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô
Lâm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ
Nhiệm
kỳ 2021-2026 được xem là giai đoạn biến động
nhân sự nhiều nhất trên chính trường Việt Nam với việc bảy ủy viên
mất chức so với đầu khóa, trong đó có hai chủ tịch nước, một chủ tịch Quốc hội,
một thường trực Ban Bí thư, một phó thủ tướng thường trực.
Sự ra đi của Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng, một nhà lãnh đạo lâu năm của Việt Nam, cũng để
lại những khoảng trống quyền lực với những di sản dang dở.
Dù
Đảng Cộng sản Việt Nam đã chọn được người lấp vào những chiếc ghế trống nhưng với
việc Quốc hội khóa 15 sẽ tiếp tục bầu chủ tịch nước trong kỳ họp thứ 8 (khai mạc
ngày 21/10) cho thấy dàn nhân sự Tứ Trụ và các vị trí cấp cao khác sẽ có những
biến động.
Đảng
chọn, Quốc hội bầu
Theo
quy định trên thì Quốc hội tổ chức họp thường lệ mỗi năm 2 kỳ họp, khi cần thì
tổ chức thêm kỳ họp bất thường. Tính đến nay, Quốc hội khóa 15 đã có số kỳ họp
bất thường kỷ lục là 8 - nhiều hơn số kỳ họp chính. Trong đó sáu kỳ được tổ chức
để xem xét, quyết định nhân sự, nổi bật nhất là việc bầu, sau đó là miễn nhiệm Chủ tịch
nước Võ Văn Thưởng, Chủ tịch Quốc hội
Vương Đình Huệ.
Trung
ương Đảng cũng đã phải liên tiếp triệu tập hội nghị bất thường để "đồng
ý" cho một số nhân vật cấp cao của Đảng thôi chức và giới thiệu nhân sự
cho Quốc hội bầu, phê chuẩn.
Quy
định số 80-QĐ/TW ban hành ngày 18/8/2022 của Bộ Chính trị cho thấy trách nhiệm
và quyền hạn của Bộ Chính trị như sau.
Theo
đó, Bộ Chính trị sẽ trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng những vấn đề lớn về
công tác cán bộ, chiến lược cán bộ; chuẩn bị và giới thiệu nhân sự để:
"Ban
Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, bầu Tổng Bí thư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy
ban Kiểm tra Trung ương (ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương), Chủ nhiệm Ủy ban
Kiểm tra Trung ương và giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu giữ chức Chủ tịch nước,
Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội."
Như
vậy, theo quy định thì khi Quốc hội có kỳ họp mà liên quan đến công tác nhân sự
cấp cao, Trung ương Đảng sẽ triệu tập hội nghị trước để xem xét, giới thiệu
nhân sự cho Quốc hội bầu, phê chuẩn các vị trí thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Với
việc Quốc hội sẽ bầu chủ tịch nước
trong kỳ họp thứ 8 khai mạc ngày 21/10 thì Trung ương Đảng cũng tiến
hành giới thiệu nhân sự theo quy trình.
Hội
nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 họp từ ngày 18/9 đến ngày
20/9/2024 tại thủ đô Hà Nội
Theo
quy trình, Bộ Chính trị 13 với 15 ủy viên sẽ họp, rồi trình Ban Chấp hành Trung
ương Đảng một danh sách các nhân sự cần được xem xét, ở đây là chủ tịch nước.
Tiếp
đó, Ban Chấp hành Trung ương sẽ có cuộc họp để xem xét và cho ý kiến về công
tác cán bộ, dựa trên danh sách đề cử cho từng chức vụ mà Bộ Chính trị trình và
"chốt" danh sách nhân sự để giới thiệu cho Quốc hội bầu chức danh chủ
tịch nước.
Xét
quy trình ông Tô Lâm và Võ Văn Thưởng có thể thấy rõ thực tế này.
Ngày
19/5, Hội nghị Trung ương 9 khóa 13 đã giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu giữ
chức chủ tịch nước. Đến ngày 22/5, ông Tô Lâm tuyên
thệ nhậm chức.
Trường
hợp ông Võ Văn Thưởng cũng tương tự. Vào ngày 1/3/2023, Ban Chấp hành Trung
ương Đảng khóa 13 đã họp để giới thiệu nhân sự chủ tịch nước. Qua hôm sau, ngày
2/3/2023, Quốc hội triệu tập kỳ họp bất thường và thông qua Nghị quyết bầu ông Thưởng làm chủ tịch
nước thay cho ông Nguyễn Xuân Phúc.
Từ
ngày 18-20/9, Trung ương Đảng đã tổ chức Hội nghị lần thứ
10. Có thể hội nghị này đã chốt phương án nhân sự cho vị trí chủ tịch
nước và các vị trí khác nhưng chưa công bố.
Trong
trường hợp Hội nghị lần thứ 10 chưa làm quy trình này, có khả năng Trung ương sẽ
mở thêm một hội nghị trước ngày 21/10 – thời điểm Quốc hội khai mạc kỳ họp thứ
8.
Tổng
Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm
Chủ
tịch nước
Chức
danh chủ tịch nước được Đảng Cộng sản Việt Nam chốt trước khi Quốc hội bầu.
Trong
chương trình Podcast của Fulcrum thuộc Viện nghiên cứu ISEAS (Singapore), Tiến
sĩ Lê Hồng Hiệp và Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang nhắc đến khả năng Thường trực Ban
Bí thư Lương Cường sẽ trở thành chủ tịch nước kế nhiệm ông Tô Lâm.
Giáo sư Carl
Thayer, chuyên gia chính trị Việt Nam nói với BBC vào ngày 17/10 rằng
nhiều nguồn tin thân cận tiết lộ rằng Thường trực Ban Bí thư Lương Cường sẽ được
đề cử làm chủ tịch nước kế nhiệm.
Ông
Cường cũng được nhiều nhà quan sát nước ngoài đánh giá là ứng cử viên nặng ký
nhất trở thành chủ tịch nước vì ông là một cán bộ chuyên về chính trị.
Giáo
sư Zachary Abuza từ Đại học National War College (Mỹ) nhận định với BBC vào
ngày 29/8 rằng ông Lương Cường dù không còn phục vụ trong quân đội nhưng ông vẫn
là đại diện cho lợi ích của quân đội trong Bộ Chính trị, nhất là khi quân đội
được cho là đang cố gắng cân bằng sức ảnh hưởng với Bộ Công an.
Bên
cạnh đó, đã có ít nhất hai nhân vật giữ chức thường trực Ban Bí thư trước khi
được bầu lên làm chủ tịch nước. Đó là ông Trương Tấn Sang và ông Võ Văn Thưởng.
Vì vậy, khả năng vào Tứ Trụ của ông Lương Cường là rất cao.
Các
chuyên gia trong và ngoài nước nhận định Thường trực Ban Bí thư Lương Cường
là ứng viên sáng giá cho vị trí chủ tịch nước
Đáng
chú ý, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường vừa có chuyến đến Bắc
Kinh, Trung Quốc. Tại đây, ông đã có dịp hội kiến với Tổng Bí thư, Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và hội đàm với Bí thư Ban Bí thư, Chánh Văn phòng
Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Thái Kỳ.
Việc
Thường trực Ban Bí thư Lương Cường - người giữ vị trí thứ năm sau Tứ Trụ - có
cuộc gặp với ông Tập Cận Bình cho thấy có một sự trọng thị từ phía Trung Quốc.
Xét
theo Quy định 214 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn các chức danh, ông Lương
Cường chưa đạt đủ yêu cầu, về số nhiệm kỳ trong Bộ Chính trị và cương vị lãnh đạo
đã kinh qua, cho vị trí chủ tịch nước nhưng ông vẫn có thể được xét "trường
hợp đặc biệt".
Dù
không công khai nhưng theo Quy định 214, việc ông Cường trở thành thường trực
Ban Bí thư cũng là được Bộ Chính trị xem xét "trường hợp đặc biệt".
Một
số ứng viên khác cho vị trí chủ tịch nước sau ông Lương Cường gồm: Đại tướng, Bộ
trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng
Nghĩa, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý
luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng.
Các
chức danh dự kiến được kiện toàn
Thường
trực Ban Bí thư Lương Cường
Nếu
ông Lương Cường trở thành chủ tịch nước kế nhiệm ông Tô Lâm thì Bộ Chính trị sẽ
phân công một nhân vật khác thay cho ông Cường làm thường trực Ban Bí thư.
Đây
là vị trí quan trọng, chỉ xếp sau Tứ Trụ và là chức danh được Bộ Chính trị phân
công, xem xét trường hợp đặc biệt nếu cần thiết. Để làm thường trực Ban Bí thư,
theo Quy định 214, ngoài các tiêu chuẩn chung về tư tưởng, đạo đức, trình độ
thì cá nhân phải tham gia Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên.
Bên
cạnh đó, Quy định 214 còn đặt tiêu chuẩn cho vị trí thường trực Ban Bí thư là
"đã kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ bí thư tỉnh ủy, thành ủy
hoặc trưởng ban, bộ, ngành Trung ương".
Hiện
trong Bộ Chính trị chỉ còn ông Tô Lâm và ông Phạm Minh Chính là thỏa mãn đủ các
yêu cầu trên, nhưng việc hai ông này làm thường trực Ban Bí thư là khó xảy ra.
Do đó, dự kiến Bộ Chính trị sẽ phân công một ủy viên Bộ Chính trị được bầu từ đầu
khóa, tức là áp dụng thuật ngữ vạn năng “trường hợp đặc biệt”.
Ngoài
những nhân vật trong Tứ Trụ, những ủy viên Bộ Chính trị được bầu từ đầu khóa (tức
từ năm 2021 tới nay) gồm:
Trần Cẩm
Tú (Chủ
nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương)
Phan Đình
Trạc (Trưởng
ban Nội chính Trung ương)
Nguyễn Hòa
Bình (Phó
Thủ tướng thường trực)
Nguyễn Văn
Nên (Bí
thư Thành ủy TP HCM)
Phan Văn
Giang (Bộ
trưởng Bộ Quốc phòng)
Nguyễn
Xuân Thắng (Giám
đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung
ương)
Trong
số này thì các ông Trần Cẩm Tú, ông Phan Đình Trạc, ông Nguyễn Hòa Bình là những
ủy viên Bộ Chính trị đồng thời cũng tham gia Ban Bí thư. Nếu Ban Chấp hành
Trung ương không bầu thêm người vào Ban Bí thư thì khả năng cao Bộ Chính trị sẽ
phân công một trong ba ông này làm thường trực Ban Bí thư.
Trong
đó, ông Nguyễn Hòa Bình vừa được Thủ tướng Phạm Minh Chính phân công làm phó thủ
tướng thường trực nên rất ít khả năng sẽ sang làm thường trực Ban Bí thư.
Giáo
sư Carl Thayer nhận định với BBC ngày 17/10 rằng nếu ông Tô Lâm và Bộ Chính trị
phân công nhiệm vụ theo thâm niên thì có ba lựa chọn để thay thế chỗ trống của
Lương Cường, ba người này đều là quê Nghệ An-Hà Tĩnh: Trần Cẩm Tú, Phan Đình Trạc
và Lê Minh Hưng.
Tuy
nhiên, ông Lê Minh Hưng là người mới được bầu bổ sung vào Bộ Chính trị hồi
tháng 5/2024 nên tính cạnh tranh của ông cho chức vụ thường trực Ban Bí thư là
không cao. Như vậy, còn lại hai ứng viên là ông Trần Cẩm Tú và ông Phan Đình Trạc.
Từ
trái qua: Trần Cẩm Tú, Phan Đình Trạc, Nguyễn Hòa Bình, Lê Minh Hưng.
Trong đó, ông Hưng chỉ vừa được bầu vào Bộ Chính trị hồi tháng 5/2024
Ông
Trần Cẩm Tú sinh năm 1961, quê ở Hà Tĩnh. Ông là ủy viên Trung ương Đảng khóa
10 (dự khuyết), 11, 12, 13 và là chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương hai khóa
12, 13. Ông còn là phó trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng
và là đại biểu Quốc hội khóa 15. Xét quá trình công tác của ông Tú cho thấy ông
từng làm bí thư tỉnh ủy Thái Bình, và hầu hết thời gian ông đều công tác trong Ủy
ban Kiểm tra Trung ương.
Ông
Phan Đình Trạc sinh năm 1958, quê quán Nghệ An. Ông ủy viên Ban Chấp hành Trung
ương Đảng khóa 11, 12, 13 và là đại biểu Quốc hội khóa 11, 12, 13, 14 và 15.
Ông là trưởng Ban Nội chính Trung ương và là phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ
đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Ông Trạc có xuất thân từ Bộ Công an
và từng làm giám đốc Công an tỉnh Nghệ An trước khi sang làm bên khối dân sự,
phụ trách công tác đảng.
Bộ
Chính trị hiện tại có 15 ủy viên. Trong đó, sáu người có nền tảng từ Bộ Công an
và bốn người từ quân đội. Giả sử ông Lương Cường được bầu làm chủ tịch nước và
ông Trạc thay ông Cường ở vị trí thường trực Ban Bí thư thì sẽ có tới 3/5 vị
trí chủ chốt gồm tổng bí thư, thủ tướng và thường trực Ban Bí thư do những người
có xuất thân từ Bộ Công an nắm giữ.
·
Quốc hội họp:
Sau ông Tô Lâm, ai sẽ làm chủ tịch nước?15 tháng 10 năm 2024
·
Vì sao Đảng cần
cân bằng quyền lực giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng?9 tháng 9 năm 2024
·
Công an và Quốc
phòng: Bộ nào có 'quyền lực chính trị' hơn?21 tháng 5 năm 2024
Giáo
sư Thayer cho rằng, tuy Bộ Chính trị có nhiều ủy viên đi lên từ Bộ Công an
nhưng không có bằng chứng gì cho thấy những người này một lòng đoàn kết, bắt
tay nhau dưới sự chỉ đạo của ông Tô Lâm. Thay vào đó, ông Thayer gợi ý rằng Bộ
Chính trị gồm các đại diện từ một số nhóm gồm: nhóm Hưng Yên, nhóm Nghệ An,
nhóm Hà Tĩnh, nhóm miền Nam, quân đội và công an.
Nếu
xét dựa trên các nhóm mà Giáo sư Thayer gợi ý thì cơ hội ông Trần Cẩm Tú làm
thường trực Ban Bí thư sẽ cao hơn vì ông quê ở Hà Tĩnh. Đây có thể là một lựa
chọn tạo sự cân bằng giữa các nhóm và tránh tạo ấn tượng là một nhà nước
"công an trị" khi có nhiều người đi lên từ ngành công an được giữ các
vị trí chủ chốt.
Vì
là giai đoạn giữa khóa, có thể ông Trần Cẩm Tú sẽ kiêm nhiệm cả hai chức vụ là
thường trực Ban Bí thư và chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, tương tự trường hợp
ông Trần Quốc Vượng thời điểm giữa khóa 12.
Năm
2018, ông Vượng đang là chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương thì được Bộ Chính
trị phân công giữ thêm chức thường trực Ban Bí thư thay cho ông Đinh Thế Huynh -
người phải chữa bệnh dài hạn.
Còn
trong trường hợp ông Tú được miễn nhiệm để nhận nhiệm vụ mới thì Ban Chấp hành
Trung ương phải triệu tập hội nghị để chọn người thay thế vì đây là chức danh
do Trung ương Đảng bầu.
Các
chức danh trong đảng thì tùy theo vị trí mà do Bộ Chính trị hay Ban Chấp hành
Trung ương quyết. Các chức danh nhà nước thì mới trình Quốc hội làm thủ tục tái
khẳng định ý chí của Đảng Cộng sản Việt Nam.
VIDEO
: Ai sẽ thay ông Tô Lâm làm chủ tịch nước?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cq5e6v1l5jlo
-------------------------------
Tin
liên quan
·
Bài toán cáp biển
Việt Nam: Lệ thuộc Mỹ hay Trung Quốc đều gặp trái đắng
17
tháng 10 năm 2024
·
Việt Nam có quyền lực
như thế nào tại châu Á-Thái Bình Dương?
14
tháng 10 năm 2024
·
Ông Lương Cường và
ông Tập Cận Bình bàn gì ở Bắc Kinh?
12
tháng 10 năm 2024
No comments:
Post a Comment