NỘI DUNG :
Sam Nguyễn -
Saigon Nhỏ
.
Uống
trà sai cách, rất nguy hiểm!
An Bình -
Saigon Nhỏ
.
Trần Trọng Tấn - Saigon
Nhỏ
======================================================
Sam
Nguyễn - Saigon Nhỏ
31 tháng 1, 2024
Có nhiều yếu tố góp phần gây ra lão hóa và khẩu phần ăn uống là một trong số đó. Từ da đến tế bào, thực phẩm được nạp vô mỗi ngày, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu để hỗ trợ bộ máy vi sinh vật của cơ thể và giúp chúng ta sống lâu và khỏe mạnh hơn.
Một loại đồ
uống cho thấy kết quả
đầy hứa
hẹn trong lĩnh vực này: trà. Hơn nữa, mặc
dù uống trà là truyền thống của
người Anh, nhưng loại đồ uống
này còn là một sở
thích của gần
80% hộ gia đình Hoa Kỳ, theo Tea Association.
Vào năm 2021, người Mỹ đã uống
hơn 3.9 tỷ gallon trà, tương đương với gần 85 tỷ
phần ăn.
Các nghiên cứu trên động vật
cho biết những
hợp chất
có nguồn gốc
thực vật
trong trà, được gọi
là polyphenol, có khả năng làm tăng tuổi thọ của
giun, ruồi và chuột, trong khi các nghiên cứu
ở người
phát hiện ra rằng
việc uống
trà có liên quan đến quá trình giảm nguy cơ mắc các bệnh
khác nhau “dính líu” tới tuổi
tác, gồm cả
bệnh tim, tiểu đường, mất
trí nhớ và ung thư.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/10/10-29-Alisher-Sharip-Unsplash-scaled.jpg
Trà
xanh chứa chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể bạn khỏi các tác nhân gây
ung thư. (minh họa: Alisher
Sharip/Unsplash)
Tuy nhiên, rất ít nghiên cứu xem xét mối liên hệ giữa
việc uống
trà và lão hóa sinh học.
Trong một nghiên cứu mới
được công bố trên tạp chí The Lancet Regional Health – Western Pacific, các nhà nghiên cứu của trường
đại học
Trung Quốc Sichuan University, tìm cách điều tra vai trò của việc
tiêu thụ trà đối
với tuổi
thọ, sử
dụng dữ
liệu từ
gần 14,000 người tham gia, trong độ tuổi
từ 30 đến
79.
Những người tham gia được hỏi về số lượng tách trà mà họ uống mỗi
ngày và đánh giá các dấu hiệu
sinh học cơ bản
cho thấy sự
lão hóa, rồi họ
được đánh giá qua một nghiên cứu tiếp
theo từ hai đến
bốn năm sau đó.
Từ dữ liệu này, kết quả rõ ràng đã được đưa ra: việc uống trà làm chậm quá trình lão
hóa sinh học, đặc biệt đối với những người uống trà đều đặn có liều lượng vừa phải, tức là uống không quá nhiều hoặc không quá ít.
Các tác giả của thí nghiệm này viết: “Mối
quan hệ cho thấy
việc uống
khoảng ba tách trà, hoặc sáu đến tám gram lá trà mỗi ngày, sẽ mang lại
lợi ích chống lão hóa rõ ràng nhất.”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/03/18-Tra-xanh-Unsplash-1536x812.jpg
(Hình:
Unsplash)
Tất nhiên, mối tương quan này không hẳn mang hàm ý về quan hệ
nhân quả, nhưng có một số phân tử
bên trong trà là nguyên nhân tạo nên những đặc tính làm trẻ lâu tiềm năng này. Trà rất giàu polyphenol và chất
chống oxy hóa, được cho là có vai trò giảm
viêm, loại bỏ
các sản phẩm
phụ độc
hại của
phản ứng
tế bào và tăng tốc độ thay thế tế bào.
Polyphenol cũng được cho thấy là đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ
trợ hệ
vi sinh vật đường
ruột của
con người, có tác động đến quá trình trao đổi chất, khả
năng miễn dịch
và chức năng nhận thức.
Dù các nhà khoa học cũng cần thực hiện
nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận
những phân tử nào có khả năng tạo
ra mối liên hệ chống lão hóa này, nhưng nghiên cứu này cũng cung cấp bằng
chứng thú vị cho rằng trà là phương pháp dinh dưỡng có thể làm chậm
quá trình lão hóa theo tuổi tác, đồng thời làm giảm nguy cơ mắc các bệnh
của người
cao tuổi.
Các tác giả cho biết: “Phát hiện của chúng tôi nêu bật lên vai trò tiềm năng của trà trong việc phát triển các biện pháp can thiệp quá trình lão hóa theo định
hướng dinh dưỡng và hướng dẫn
các chính sách già đi một cách lành lành, nghĩa là già mà khỏe.”
----------
Đọc thêm:
Uống trà sai cách, rất nguy hiểm!
An Bình
- Saigon Nhỏ
15 tháng 6, 2022
https://saigonnhonews.com/doi-song/uong-tra-sai-cach-rat-nguy-hiem/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/06/Uong-tra-Getty-Images-1280x941.jpg
Trà
đem lại nhiều lợi ích sức khỏe cho cơ thể con người nhưng uống trà sai cách có
thể gây hại cho cơ thể. (Minh họa: Getty Images)
Trà là thức uống phổ
biến được
người phương Đông sử dụng từ
lâu đời, đem lại nhiều lợi
ích sức khoẻ
cho con người, nhưng uống trà sai cách có thể tàn phá dạ dày, tăng nguy cơ bị ung thư.
Trà có lợi cho sức khoẻ
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/06/Uong-tra-GettyImages-1-1536x1024.jpg
Uống trà thường xuyên, bao gồm cả trà xanh và các
loại trà thảo mộc như trà hoa cúc,
trà bạc hà,… có thể làm giảm lo lắng, giúp não bộ tập trung và tỉnh táo. (Minh họa: Getty Images)
Trong trà chứa polyphenol, caffeine, theanine và một số chất
khác. Polyphenol là hợp chất
tự nhiên có lợi cho sức khỏe,
giúp giảm viêm và giúp chống lại một
số căn bệnh
ung thư.
Trà xanh có chứa catechin, là chất chống
oxy hóa tự nhiên giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và cung cấp các lợi
ích sức khoẻ
khác cho cơ thể. Những
chất này có thể làm giảm sự
hình thành các gốc tự
do, bảo vệ
các tế bào khỏi
quá trình stress oxy hoá do các gốc tự
do gây ra. Quá trình stress oxy hoá làm tăng nguy cơ mắc bệnh, do đó, uống trà có tác dụng nhất
định trong việc phòng ngừa bệnh
tật và giúp tăng tuổi thọ.
Caffeine trong trà
là chất có tác dụng kích thích hệ thần
kinh trung ương, giúp tinh thần sảng
khoái. Theanine trong trà có tác dụng chống
mệt mỏi.
Ngăn ngừa bệnh tật bằng trà
Chất như L-theanine chứa trong trà không chỉ giúp tinh thần tỉnh
táo mà còn giúp tăng cường chức
năng não bộ. Uống
trà thường xuyên, bao gồm cả trà xanh và các loại trà thảo mộc
như trà hoa cúc, trà bạc hà,… có thể làm giảm lo lắng,
giúp não bộ tập
trung và tỉnh táo.
Uống trà cũng giúp ngăn ngừa
tình trạng suy giảm nhận thức
và giảm nguy cơ mắc sa sút trí tuệ. Hiện
nay, y học chưa có bất kỳ phương pháp nào có thể điều trị
hiệu quả,
dứt điểm
bệnh sa sút trí tuệ và phòng ngừa bệnh
Alzheimer (căn bệnh thoái hóa thần kinh và là nguyên nhân của
chứng sa sút trí tuệ ở người
lớn tuổi).
Vì vậy, việc
ngăn ngừa bệnh
sa sút trí tuệ khởi
phát là điều vô cùng quan trọng. Một nghiên cứu lớn với
365,682 người tham gia được công bố trên PLOS Medicine cho thấy
rằng uống
từ 1 – 4 ly trà mỗi ngày có thể giảm
8 – 11% nguy cơ mắc sa sút trí tuệ.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/06/Uong-tra-GettyImages-2-1458x2048.jpg b
Uống trà quá nóng khiến thực quản bị tổn thương. (Minh họa: Getty Images)
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng
các tổn thương do quá trình stress oxy hóa
có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, bao gồm cả ung thư. Tuy nhiên, chất chống oxy hóa flavonoid trong trà lại có thể giúp bảo
vệ cơ thể
khỏi tác động
của quá trình này. Uống trà có thể làm giảm
nguy cơ mắc các bệnh
ung thư, như ung thư đại trực
tràng, ung thư tuyến tiền
liệt, ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư da,…
Một nghiên cứu ở
Mỹ trên 566 người tham gia, cho thấy những
người thường
xuyên uống trà đen có nguy cơ bị ung thư tế bào vảy
(một loại
ung thư da) thấp hơn 40% so với những người
ít hoặc không uống trà. Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Ung thư của Anh với sự
tham gia của 8,900 phụ nữ cho thấy
uống hai, ba tách mỗi ngày có thể giảm
15 – 26% nguy cơ bị bệnh
ung thư vú và giảm tỷ
lệ tử
vong do căn bệnh này gây ra từ 17 – 20%.
Một nghiên cứu do nhóm của Viện sĩ Cố
Đông Phong, Viện sĩ tại
Học viện
Y học Bắc
Kinh trực thuộc
Viện Khoa học Y tế Trung Quốc thực hiện
được công bố trên Tạp chí European Journal of
Preventive Cardiology cho thấy uống
trà ít nhất ba lần
một tuần
có thể giúp kéo dài tuổi thọ, giảm
tỷ lệ
mắc xơ vữa
động mạch
và giảm nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân.
Một nghiên cứu khác tại Trung Quốc vào năm 2020 với 10,825 tình nguyện viên chỉ ra rằng uống
trà mỗi ngày có thể làm giảm 23% nguy cơ mắc bệnh tiểu
đường loại
2. Còn ở Nhật
Bản, những
người uống
trà xanh nhiều có nguy cơ mắc bệnh tiểu
đường loại
2 thấp hơn khoảng 42% so với người
không uống hoặc
uống ít.
Nhưng….
Mặc dù uống trà đem lại nhiều lợi
ích sức khỏe
cho cơ thể con người nhưng uống trà sai cách có thể gây hại cho cơ thể. Và cách để phòng ngừa là:
Đừng uống trà đặc.
Thường xuyên uống trà đặc có thể kích thích thành của dạ dày và gây tăng tiết acid. Theo thời gian, niêm mạc dạ dày có thể bị kích thích và tổn thương, gây viêm nhiễm,
xung huyết, phù nề, thậm chí có thể gây viêm loét dạ dày. Một
cuộc khảo
sát cho thấy khoảng
70% bệnh nhân mắc viêm loét dạ dày thường thích uống trà đặc.
Uống trà khi no
Trong trà có chứa các ancaloit như caffeine, uống trà khi bụng đói dễ gây ra tình trạng say trà, gây ra một số triệu
chứng như hồi hộp, chóng mặt, run rẩy, yếu
tay chân,… Ngoài ra, uống trà khi bụng đói còn đặc biệt
có hại cho dạ
dày vì trong trà có chứa tanin, có thể làm tăng acid trong dạ
dày, kích thích niêm mạc đường
tiêu hóa, gây buồn nôn, đau dạ dày. Đối với
những người
mắc bệnh
dạ dày, uống
trà khi đói có thể sẽ
làm cho tình trạng bệnh
thêm nặng hơn. Do đó, mọi người không nên uống trà, đặc biệt
là trà đặc, lúc đói bụng.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/06/Uong-tra-GettyImages-3.jpg
Đừng uống trà khi bụng đói. (Minh họa: Getty Images)
Không nên uống trà quá nóng
Các màng nhầy trong khoang miệng và thực quản rất
nhạy cảm
với nhiệt
độ. Nhiệt
độ cao nhất
mà thực quản
có thể chịu
đựng được
là 60°C. Nhiệt độ
trên 65°C sẽ gây bỏng
thực quản,
khiến niêm mạc thực quản
bị tổn
thương, từ đó làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế
cũng đã liệt kê các loại đồ uống
nóng trên 65°C là tác nhân gây ung thư loại 2A, bao gồm cả nước
đun sôi, trà, cà phê và súp vượt quá nhiệt độ này.
Nói tóm lại, uống trà là tốt, vì trà đem lại nhiều
lợi ích sức
khoẻ. Vấn
đề là bạn
cần tránh các thói quen gây tác hại khi uống trà.
-------------------------
Đọc thêm:
Trần
Trọng Tấn
- Saigon Nhỏ
4 tháng 3, 2022
https://saigonnhonews.com/van-hoa-van-nghe/tan-man-ve-uong-tra/
Sáng hôm nay, khi
ánh bình minh của một
ngày đầu Xuân ấm
áp lan tỏa, vài ngọn gió cuối Đông hiu hiu lành lạnh còn sót lại vút qua cửa sổ, khép vội tà áo ấm, tôi tráng bộ ấm chén để pha trà, thứ đồ
uống mà tôi ưa thích với hơn nửa cuộc
đời này và chợt bật cười
vì nhớ câu thơ của các cụ chế
diễu mấy
ông vô tích sự mọi
việc đều
ỷ lại
vì có vợ lo hết:
Làm
trai biết đánh tổ tôm
Uống trà Mạn Hảo ngâm nôm Thúy Kiều
Dạ thưa các cụ! Mạn
Hảo là tên một địa danh thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc đấy ạ!
Ta gọi nôm na là chè Mạn. Đến bây giờ tôi cũng không hiểu vì sao là trà mà các cụ nhà ta cứ gọi
là chè, chắc là khi còn ở trên những đồi
chè mênh mông bát ngát thì gọi là chè, còn khi sao tẩm xong thì gọi là trà. À mà chè hay trà thì đã
sao. Xin các cụ cho phép lan man chút về nghệ thuật
thưởng trà của người xưa…
Nghệ thuật thưởng
trà của người
xưa rất điệu
nghệ. Uống
trà rất cầu
kỳ tỉ
mỉ. Trước
kia chúa Trịnh Sâm nhà ta cũng vậy. Ông là người sành trà, thường tự hào gọi
mình là “trà nô” – trà nô và tửu tướng,
uống rượu
thì ầm ỹ
oai phong, phải có thắng
trận ban sư, có quân hầu hò lệnh, có ca nhi chuốc rượu hiến
tửu, ghê lắm; ngược lại
khi ẩm trà thì phải tự coi mình là nô tỳ của thứ
đồ uống
thanh nhã này. Chẳng thế
người ta còn gọi thưởng thức
trà là Trà đạo.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/pexels-nikolay-osmachko-230477-1536x1024.jpg
Ảnh: pexels-nikolay-osmachko
Đồ pha trà phải đủ
bộ, ấm
đun nước để
pha trà phải bằng
đồng, bên trong có kim hỏa để tỏa
nhiệt đều,
lại còn trổ mấy chữ
“ngư mục” cho nước chóng sôi (sau này các cụ
cho rằng đồng
là kim loại có vị
tanh, khuyên ta nên dùng ấm đất).
Ấm chén nhất thiết phải
bằng đất
tử sa. Người xưa với câu: Thứ nhất Thế Đức gan gà, thứ hai Lưu Bội, thứ ba Mạnh Thần, rất được
nhiều người
ưa chuộng. Nước
pha phải đun bằng
than, không đun bằng củi
hay dầu, khói và hôi làm mất hương vị trà. Pha trà phải cân bằng tỷ
lệ giữa
trà và nước. Có ông sau khi uống một chén lại lẩm bẩm,
thế này là uống nước trà chứ không phải uống
trà. Trời ôi, ngày nay người ta quen rượu dốc
cả be, trà một tợp, nói hỗn với các cụ:
Nhâm với chả
nhi, cứ vén quần
ngồi xổm
ngửa cổ
làm một tợp
là xong.
Ông Phạm Đình Hổ (1768-1839) là người sành trà nhận xét: Cái thú vị trong cách uống trà của người sành điệu là ở hương vị của trà. Uống trà phải thanh tao, nếu có điều kiện
thì xa xỉ một
chút. Các cụ cả
ngày chỉ mò mẫm
ra hiệu buôn mua cho được trà ngon, vị cho lạ.
Người thì ưa thanh hương, kẻ thì thích hậu vị,
kiếm những
bộ đồ
trà đắt tiền,
kiểu phải
mới, cứ
có dịp là bày khay chén uống thử để
thưởng giám xem trà nào khác trà nào,
cách ủ trà thế
nào để được
trà đượm và ngon, mà đã uống trà thì chỉ được
bàn về trà ẩm,
cấm chỉ
bàn thế sự
thêm đau đầu tổn
thọ, và cũng là dịp để ngâm nga:
Thong
dong mỗi tách trà
Tâm
bỗng rộng bao la
Uống trà trong nắng sớm
Vườn tâm đầy hương hoa
Đấy là thú uống trà của các vị cao nhân, còn với vợ chồng
tôi thì khi tôi hỏi: Uống
trà nhé! Vợ tôi gật
đầu, tuy nhiên cũng lẩm bẩm: Trà với chả trủng.
Từ đó cho có vẻ bụi đời,
mỗi sáng rủ nhau uống trà, lại ra hiệu: Trủng chứ!
Nói thế chứ vợ
tôi có tiếng là rành ướp trà sen, trong đời này dễ
mấy ai được
như tôi. Viết đến
đây tôi lại hình dung bóng dáng vợ qua cánh cửa khép hờ, khoan thai bận rộn
ướp trà. Nói tới sen, tôi xin thưa nhỏ
với quý vị,
hoa để ướp,
bên ngoài cánh to, bên trong nhiều cánh nhỏ, đấy mới
là hoa sen để ướp
trà, còn búp hoa toàn cánh to đó là Quỳ, không phải sen để ướp
trà…
Thế là hì hục đi pha trà. Chúng tôi quy ước, không ăn uống thì thôi mà đã ăn uống nhất thiết
phải ngon, phải sạch sẽ,
chứ đừng
“thực bất
tri kỳ vị”.
Trà đã pha xong, hai ly trà đã sẵn sàng. Nhấp một ngụm,
tôi thấy tựa
như đang nuốt một
cục than hồng rực đã sắp
lụi. Vị
thơm nồng của
trà thoảng hương sen hoặc nhài vương vất. Chú ý hơn nữa, tôi thấy nó êm ái hơn, bề ngoài đắng đắng
bùi bùi như che giấu bên trong cái sắc bén huyền ảo.
Trong đời mình, tôi chưa bao giờ chú ý cho một ly trà như thế. Tôi không tự tin về
những điều
sâu lắng của
một tách trà. Tôi cũng không dám chắc rằng mình đã nắm được những
linh diệu về
nó. Cái mà tôi biết được
tôi chỉ cho là một khái niệm mờ
nhạt về
một trong những câu hỏi lớn
về cuộc
sống…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/Sergey-Norkov.jpg
Ảnh: Sergey Norkov/Unsplash
Như một triết gia hâm hâm, mất nhiều thời
gian để nghiên cứu những phức
tạp trong cơ cấu huyền ảo,
các giác quan sâu thẳm của
con người, tôi quan tâm đến đồ uống
mà mình ưa thích và những câu hỏi sâu sắc có thể ẩn náu ở đáy một
tách trà. Phải chăng nó là ý tưởng cho triết lý thưởng thức trà của
tôi ngày hôm nay.
Người Việt Nam uống
trà trọng ở
chữ Chân. Việc uống trà của ông cha ta đã nâng tới
mức tinh tế trong nghệ thuật
thưởng trà. Văn hóa trà Việt có nét riêng, đã hình thành những nguyên tắc thưởng
thức với
những ưu thế về các chủng
loại chè cổ,
để tạo
ra các hương vị độc
đáo. Từ đó người
Việt cũng có cách uống trà phù hợp với
bản sắc
văn hóa của mình. Ông cha ta đã đúc kết: Nhất thủy, nhì trà, tam bôi, tứ bình, ngũ quần anh. Khi đổ
nước tráng trà phải: “Cao sơn trường thủy”.
Tráng xong để pha trà thì “Hạ sơn nhập thủy”…
Những câu nói đó đã phần nào nói lên nghệ thuật thưởng
trà của người
Việt. Người
Trung Hoa ngoài cái tinh tế của
thú uống trà xem ra rất trọng về
mỹ. Cứ
xem những bộ
đồ trà của
họ là đủ
biết. Người
Nhật là Đạo,
người Hàn là Lễ hay còn gọi là trà lễ. Để có buổi
uống trà ngon, trước tiên là nước phải
tinh khiết và nhiệt độ thích ứng
với từng
loại trà:
-Trà mộc móc câu chỉ nên dùng nước sủi tăm (80 độ)
-Trà ướp sen, nhài, cúc (90 độ)
Không dùng sôi
(100 độ) sẽ
bị cháy hay còn gọi là chín nồng. Đâu có dễ dàng. Ấy là chưa nói cách dùng bôi (chén),
bình (ấm), với
các bộ độc
ẩm hay quần ẩm, bình chuyên, tùy vào khách đối ẩm. Kiếm
người cùng uống rượu thì dễ,
còn tìm người uống
trà sành điệu tâm đầu
ý hợp thì thật là khó.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/tea-g6c6f81045_1920-1536x1024.jpg
Ảnh: Pixabay
Thực ra uống trà hương chỉ để tạo
ra hứng thú trong thưởng thức tùy mùa. Mùa Đông: Trà cúc; mùa
Thu: Trà nhài; mùa Hè: Trà sen; mùa Xuân: Trà ngâu, trà mộc hoặc hoa sói. Nhưng trà hương lại mất
đi cái vị riêng của trà, đồng thời
làm tổn thương đến cái hương nguyên thủy của
búp chè tỏa trong không gian. Hương thơm tinh
khiết của
trà là ở nơi đây, cái vị đắng ngọt
ở trong miệng mới tạo
được độ
say của tâm hồn
cũng là ở nơi đây, những người sành điệu biết cách ủ
trà phải thu hoạch lá trà theo thời gian để nhận biết
ở đầu
lưỡi: Trà nhất hái vào Tháng Tư, Tháng Năm; trà nhì Tháng Sáu; trà tam
Tháng Bảy.
Người uống tinh, nhất thiết phải
uống trà nhất, không pha hương hoa, còn để ướp hương hoa thì dùng chè tam để làm giảm cảm
giác chát (lấy hương cứu vị là thế).
Người sành trà không uống trà hương, trừ phi để
chữa bệnh.
Xin lan man một chút, còn một thứ
trà, đó là trà Xuân. Ở vùng cao, sau dăm tháng mưa rét, cây
chè trơ trụi rụng
gần hết
lá, khi Xuân về, khí trời ấm áp, nắng
Xuân rực rỡ
lan tỏa trên những đồi chè mênh mông khiến vạn vật
bừng dậy
đâm chồi nẩy
lộc. Cây chè cũng vậy, những búp chè đầu tiên được thu hoạch, ơn trời đó là trà Xuân. Pha ấm trà đầu tiên bằng trà Xuân, chao ơi, nước
trong xanh thơm lừng ngọt
giọng. Vậy
mới có thơ rằng:
Nhắp chén trà Xuân một tiếng khà
Đời như đọng lại với riêng ta
Hương
thơm tỏa ngát cùng sông núi
Ngây
ngất trời xanh đọng chén trà
Tóc
bạc, chốn xưa hồn đâu tá
Ngược dòng hồ thỉ mộng la đà
Nhớ ai, chốn cũ ngày xưa ấy
Nửa tỉnh nửa mê một tiếng khà
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/pexels-nikolay-osmachko-230489-1536x1013.jpg
Ảnh: pexels-nikolay-osmachko
À mà này, lại còn chỗ uống
trà nữa chứ.
Phải đủ
bốn chữ:
Hòa, Kính, Thanh,
Tịnh. Quan trọng
nhất phải
tạo ra được
cái không gian vô thường ở
mức nhất
định nào đó, ngõ hầu hòa nhập với
thiên nhiên. Cả cái Thanh, cái Tịnh nó đòi hỏi người
uống phải
hiểu Kính khi uống
trà là gì. Lại còn bày biện cây cảnh, cây thế (bon sai) ở quanh chỗ uống trà để tăng thêm chữ Tịnh. Chẳng thế
người Nhật
thường tắm
gội trước
khi uống trà. Vợ chồng xung khắc, để hòa giải,
pha ấm trà đối
ẩm và bộc
bạch nỗi
lòng của mình một cách chân thành… Thế mới
hiểu sâu sắc
hai chữ Hòa
và Kính…
Trong một dịp du lịch
qua Nhật, chúng tôi được mời tới
thưởng lãm một nét văn hóa độc đáo của
Nhật. Đó là trà đạo. Qua sự hướng
dẫn của
ban tổ chức,
một hoạt
cảnh nghi lễ thưởng trà của người Nhật
diễn ra. Những người được
mời đến
thưởng trà đều phải tắm
gội cho thanh tịnh, mặc kimono bước vào phòng trà sau khi bỏ
dép bên ngoài và ngồi xuống
một cái nệm
như chiếc gối,
hai tay để lên đùi, mặt hướng vào người hành trà. Trà pha xong, người pha trà lần lượt
rót trà vào chén cho từng người.
Khi uống trà, tay phải bưng chén hơi cong về
phía trong, bàn tay trái đặt lên bàn tay phải, ngón cái chỉ thiên trong tư thế cung kính thần trà, và lần lượt cúi đầu
mời mọi
người. Sau đó nâng chén trà lên để hưởng cái hương của trà, cảm nhận
cái linh và ảo
của trà.
Chao ơi, nghề chơi cũng lắm công phu. Những tao nhân mặc khách đã vượt qua được sự
tỉ mỉ
của đời
thường, uống
trà theo tâm trạng. Uống
một mình (độc ẩm) là lúc người đó lai láng thi thơ. Thấy
trà như người bạn
để tâm sự,
hoặc suy ngẫm, về người,
về mình, về nhân tình thế thái, về thăng trầm của
những năm tháng đã qua… Uống trà như một cách Thiền (chánh niệm) vậy.
Song ẩm là cởi
mở văn bài, tiêu dao, hưng phấn cầm kỳ
thi họa. Để
đối ẩm
với bạn
già từ xa đến
chơi ngủ lại
qua đêm. Nghĩ đến câu:
Bá
Nha còn có Tử kỳ
Đời không tri kỷ lấy gì tri âm
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/Romeo-Arnault.jpg
Ảnh: Roméo Arnault/Unsplash
Tối hôm trước nhân sáng trăng, cụ chủ nhà với
tấm lòng “tiếp khách kính trà” chèo thuyền
thúng ra hồ sen để
tìm những búp sen chưa nở, tẽ cánh hoa ra, bốc một nhúm trà bỏ vào trong nụ sen và buộc lại. Khoảng
dăm ba túm như thế, để
sáng hôm sau khi gà vừa gáy sáng, trời mới rạng
đông, vừng ô đỏ ối cánh đồng, cụ
lại chèo thuyền ra hồ cắt
những nụ
sen đêm qua đã ướp trà, đem về cũng là lúc ông khách vừa
thức giấc.
Sau khi lấy nước
mưa ở cái cóng dưới thân cây cau, cụ quạt
bếp lò đun nước pha trà, rồi khi chủ khách tề chỉnh
đối ẩm
mới mở
nụ sen lấy
trà ra pha, để mà:
Trong
một chén trà thơm
Thấy hồ sen bát ngát
Trong
một làn gió mát
Thấy muôn vạn trùng dương
Ông khách phe phẩy quạt, vuốt
râu vịnh thêm:
Sắc màu lộng lẫy sen nồng
Hương
bay ngan ngát cho lòng xôn xao
Trà
sen cùng nhấp môi nào
Ngất ngây hương sắc trời trao cho đời
Tao nhã đến thế là cùng. Ôi! Những năm tháng xa xưa, ngồi
đây mà trông ngày tháng dần qua, để mà thương, mà nhớ, để
mới ngộ
ra rằng, chúng ta đã thu lượm được bao nhiêu điều mới mẻ
trong cái thế giới
ồn ào, xô bồ giành giật của
cuộc sống
hiện đại
ngày nay, mới tiếc
ngơ tiếc ngẩn
rằng ta cũng đã mất đi bao nhiêu những thứ
cao đẹp trong sáng, huyền diệu mà Thượng đế ban cho, cái mà người đời ngày nay đôi khi không những đã quên mà còn hắt hủi
nữa.
Thôi, cái câu an ủi nhiệm màu hiệu quả nhất
là đổ luôn tại
số. Trong cuộc đời dâu bể
này, có cái gì trọn vẹn
đâu. Có phải không hả các cụ… Dạ,
mời các cụ
nâng chén thưởng Trà ạ!
No comments:
Post a Comment