TRUNG QUỐC ĐẶT TRẠM NGHE LÉN Ở CUBA, BIDEN SẼ LÀM GÌ? (Hiếu Chân / Người Việt)

 

Trung Quốc đặt trạm nghe lén ở Cuba, Biden sẽ làm gì?

Hiếu Chân/Người Việt

June 9, 2023

https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/trung-quoc-dat-tram-nghe-len-o-cuba-biden-se-lam-gi/

 

Thông tin về việc Trung Quốc đặt ở Cuba một căn cứ do thám nước Mỹ đang khiến dư luận hết sức lo ngại vì nó gợi lại những ký ức đáng sợ của cuộc khủng hoảng nguyên tử năm 1962. Thời thế đã khác so với thời Tổng Thống John F. Kennedy nhưng mối đe dọa từ Cuba dường như vẫn còn nguyên, chỉ thay Liên Xô bằng Trung Quốc – một đối thủ mạnh hơn, quyết đoán hơn rất nhiều.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2023/06/BL-Trung-Quoc-Nghe-Len-1536x951.jpg

Một góc phố thủ đô Havana, Cuba. (Hình minh họa: Yamil Lage/AFP via Getty Images)

 

Trung Quốc từ lâu đã xây dựng ở Châu Á nhiều trạm thu thập thông tin điện tử, kể cả tín hiệu từ vệ tinh, các cú điện thoại và Internet, ở các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa chẳng hạn, nhưng một trạm như vậy ở Cuba là cơ sở tình báo đầu tiên của họ ở Tây Bán Cầu, sát nách nước Mỹ.

 

Chuyện này xảy ra chỉ vài tháng sau khi một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua các căn cứ quân sự nhạy cảm trên lãnh thổ nước Mỹ trước khi bị bắn hạ ngoài bờ biển tiểu bang South Carolina, gây gián đoạn quan hệ giữa hai nước. Trước đó, lo ngại về hoạt động tình báo điện tử của Bắc Kinh, Mỹ đã có những biện pháp cứng rắn như cấm sử dụng thiết bị viễn thông của các tập đoàn ZTE, Huawei của Trung Quốc và gia tăng bảo vệ an ninh mạng.

 

The Wall Street Journal là tờ báo đầu tiên tiết lộ Bắc Kinh sẽ trả cho Havana nhiều tỷ đô la để được thiết lập một cơ sở nghe lén chỉ cách bờ biển Florida 100 dặm. Nhật báo The New York Times dẫn ra mối lo ngại sâu sắc của Ủy Ban Tình Báo Thượng viện trong tuyên bố chung do các thượng nghị sĩ Mark Warner (Dân Chủ-Virginia), Marco Rubio (Cộng Hòa-Florida) đưa ra hôm Thứ Năm, 8 Tháng Sáu.

 

“Chúng tôi lo ngại sâu sắc với báo cáo Havana và Bắc Kinh đang hợp tác để nhắm mục tiêu vào nước Mỹ và người dân Mỹ. Chúng ta phải nói rõ, không thể chấp nhận để Trung Quốc thiết lập căn cứ tình báo trong vòng 100 dặm từ Florida, trong một khu vực có nhiều cơ sở quân sự quan trọng và giao thông hàng hải tấp nập,” tuyên bố viết.

 

Chính phủ Mỹ nói thông tin kể trên là không chính xác. Chính quyền Biden đang theo dõi sát tình hình và sẽ có các bước đối phó. “Chúng tôi theo dõi những diễn biến này một cách chặt chẽ, thực hiện các bước cần thiết để đối phó, và tự tin khi nói rằng chúng tôi có thể đáp ứng tất cả cam kết an ninh của mình ở trong nước, khu vực và trên toàn thế giới,” ông John Kirby, phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ, khẳng định.

 

Phía Trung Quốc tất nhiên chối biến và cáo buộc ngược lại phía Hoa Kỳ. Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 9 Tháng Sáu, ông Uông Văn Bân, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc, nói Mỹ là “đế chế tin tặc” đang “tung tin đồn” về trạm do thám ở Cuba. “Như chúng ta đều biết, lan truyền tin đồn và vu khống là một chiến thuật thường dùng của Hoa Kỳ,” ông Uông nói.

 

Ông Carlos Fernandez de Cossio, thứ trưởng Bộ Ngoại Giao Cuba, bác bỏ thông tin về cơ sở tình báo Trung Quốc, nói rằng nó “hoàn toàn dối trá và vô căn cứ,” là sự bịa đặt của Hoa Kỳ nhằm biện hộ cho lệnh cấm vận kinh tế kéo dài nhiều thập niên của Washington đối với Cuba.

 

                                                             ***

 

Thực ra, chuyện Trung Quốc đặt cơ sở do thám Mỹ tại Cuba là hoàn toàn có thể xảy ra và cũng không phải là chuyện lạ. Là những đối thủ nặng ký nhất của nhau, Mỹ và Trung Quốc đều có chính sách do thám đối phương, thu thập thông tin tình báo bằng mọi cách thức công khai và bí mật.

 

Bắc Kinh vẫn thường xuyên tức giận và phản đối Mỹ thực hiện các hoạt động trinh sát gần bờ biển Trung Quốc. Tuần trước, một chiến đấu cơ của quân đội Trung Quốc cắt đường bay một phi cơ thám thính của Mỹ trên không phận Biển Đông, rồi ngay sau đó một chiến hạm Trung Quốc chạy ngang trước mũi khu trục hạm Chung-Hoon của Hải Quân Mỹ trên eo biển Đài Loan giữa lúc quan chức quốc phòng hai nước đấu khẩu với nhau dữ dội tại Diễn Đàn Đối Thoại An Ninh Shangri-La ở Singapore.

 

Những cuộc lượn lờ của phi cơ trinh sát và tàu chiến Mỹ trong khu vực làm cho Trung Quốc ăn không ngon ngủ không yên, luôn bị Bắc Kinh tố cáo là hành vi gây hấn và đe dọa có biện pháp trả đũa. Việc lập căn cứ nghe lén tại Cuba có thể được Bắc Kinh coi là đòn ăn miếng trả miếng với Mỹ, bổ sung vào hoạt động của khoảng 260 vệ tinh do thám của Trung Quốc ngang dọc trên bầu trời nước Mỹ suốt ngày đêm.

 

Chỗ khác biệt là một cơ sở nghe lén tín hiệu điện tử sát nách nước Mỹ thể hiện một bước tiến lớn về năng lực tình báo của Trung Quốc, cho phép quân đội nước này nhìn thấy rõ hơn các địa điểm mà họ sẽ tấn công khi xảy ra xung đột giữa hai nước, theo The Wall Street Journal, hoặc cơ sở đó sẽ khuếch đại năng lực công nghệ của Trung Quốc trong việc theo dõi các hoạt động quân sự của Mỹ như nhận định của The New York Times. Dù thế nào thì kế hoạch của Trung Quốc lập căn cứ nghe lén ở Cuba cũng là một bước leo thang rất đáng ngại trong cuộc chiến tình báo giữa hai nước.

 

                                                                 ***

Ở đây lại nổi lên vai trò của Cuba – một cái gai nhức nhối bên sườn nước Mỹ mà Washington chưa tìm được cách giải quyết. Chỉ ba năm sau ngày cộng sản chiếm quyền cai trị hòn đảo này năm 1959, Cuba đã cho phép Liên Xô đặt hỏa tiễn nguyên tử trên đảo, kích hoạt một cuộc đối đầu vũ khí nguyên tử giữa hai cường quốc. Nhiều năm sau đó, Liên Xô tiếp tục vận hành một cơ sở tình báo ở Lourdes bên ngoài thủ đô Havana cho đến khi Liên Xô tan rã năm 1991. Bây giờ thì người Trung Quốc nhảy vào thế chỗ với những công nghệ tinh vi hơn nhiều.

 

Chính sách cấm vận thương mại Cuba của Mỹ kéo dài sáu thập niên qua làm cho đảo quốc vùng Caribbean ngày càng lún sâu vào cảnh khốn cùng. Các mặt hàng thiết yếu từ thực phẩm đến thuốc men đều khan hiếm. Cuộc sống của người Cuba hầu như dựa vào những đồng đô la do đồng bào của họ sinh sống ở Mỹ gửi về.

 

Trong hoàn cảnh đói kém như vậy, việc Cuba ngửa tay nhận tiền của Trung Quốc để cho phép Bắc Kinh đặt căn cứ do thám trên hòn đảo xét cho cùng là chuyện dễ hiểu.

 

Tổng Thống Barack Obama đã thử lội ngược dòng, nối lại quan hệ giữa Mỹ và Cuba trong một số lĩnh vực, khuyến khích người Mỹ đầu tư và du lịch đến Cuba với hy vọng sẽ giúp Cuba phát triển, cởi mở hơn với thế giới. Nhưng chuyện đó đã không làm thay đổi bản chất độc tài toàn trị của chế độ Cộng Sản ở Havana. Tổng Thống Donald Trump đảo ngược những chính sách thiện chí đó và đóng sập cánh cửa ông Obama đã mở ra. Hậu quả là Cuba càng bị khốn cùng và trong cơn tuyệt vọng họ đã tìm tới Trung Quốc. Ông Miguel Diaz-Canel, chủ tịch Cuba, đã đến thăm Bắc Kinh Tháng Mười Một năm ngoái, hội đàm với Chủ Tịch Tập Cận Bình, và đó có lẽ là điểm khởi đầu của kế hoạch thiết lập căn cứ do thám của Bắc Kinh bên cạnh nước Mỹ.

 

Tổng Thống Vladimir Putin của Nga, trong lúc bị cô lập nặng nề trên trường quốc tế, cũng nhắm lôi kéo Cuba trở lại với ảnh hưởng của mình. Moscow đã hào phóng xóa nợ cho Havana, viện trợ xăng dầu và lúa mì giúp Cuba vượt qua nạn đói. Tháng trước, một đoàn quan chức cao cấp và doanh nhân hàng đầu của Nga đến thăm Cuba và đồng ý gia tăng đầu tư của Nga vào đảo quốc với những điều kiện ưu đãi đặc biệt. Trong tuần này, Thủ Tướng Manuel Marrero Cruz của Cuba bay tới khu nghỉ mát Sochi của Nga để gặp Thủ Tướng Mikhail Mishutin của Nga, bàn việc hợp tác khôi phục ngành dầu khí và sắt thép quốc doanh của Cuba.

 

Giáo Sư Michael Bustamante, chuyên gia về Cuba tại đại học University of Miami, nhận định rằng chính phủ Cuba cảm thấy họ không còn gì để mất trong quan hệ với Mỹ nên quyết đứng hẳn vào trục độc tài Nga-Trung. Ông Bustamante cho rằng đó là một cái nhìn thiển cận của giới lãnh đạo Cuba, gây thêm trở ngại cho việc nối lại quan hệ với Hoa Kỳ trong tương lai.

 

Chính quyền Joe Biden đã nới lỏng các biện pháp cấm vận Cuba dưới thời Tổng Thống Trump, nhắm lôi kéo Havana vào việc giải quyết vấn nạn di dân bất hợp pháp đổ vào biên giới nước Mỹ. Nhưng bây giờ, với thỏa thuận cho phép Bắc Kinh đặt căn cứ do thám, Cuba khó mà mong sớm được Mỹ dỡ bỏ hoặc nới lỏng cấm vận để khôi phục nền kinh tế và cải thiện đời sống người dân.

 

Với nước Mỹ, Cuba vẫn là một mối nguy tiềm ẩn, một bài toán khó giải, cây gậy và củ cà rốt xem ra đều không có nhiều tác dụng khi hòn đảo vẫn nằm dưới ách cai trị của những người cộng sản giáo điều và cổ lỗ, vẫn đi trong quỹ đạo của Nga và Trung Quốc dù kề cận nước Mỹ.

 

Chưa rõ chính quyền Biden sẽ làm gì để xóa mối đe dọa này. [đ.d.]