AI CẬP CẤM NHÓM KHẢO CỔ HÀ LAN VÌ TRIỂN LÃM 'GẮN BEYONCE VỚI NỮ HOÀNG NEFERTITI' (BBC News Tiếng Việt)

 

Ai Cập cấm nhóm khảo cổ Hà Lan vì triển lãm 'gắn Beyonce với Nữ hoàng Nefertiti'

BBC News Tiếng Việt
8 tháng 6, 2023

https://www.bbc.com/vietnamese/culture-social-65847486

 

Vài tuần sau vụ Ai Cập phản đối hãng phim Netflix dựng phim với Nữ hoàng Cleopatra của Ai Cập cổ đại như một người da đen, chính quyền Ai Cập vừa cấm một nhóm khảo cổ Hà Lan vì "xuyên tạc lịch sử".

 

https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/A886/production/_130024134_gettyimages-946417964.jpg

Beyoncé mang áo choàng "được tạo cảm hứng từ Nữ hoàng Nefertiti " trong lễ hội Coachella 2018

 

Vụ việc xảy ra trong cuộc tranh luận ở Phương Tây chịu ảnh hưởng của thuyết "Africocentric" - coi châu Phi đen là trung tâm văn minh cổ đại, thay vì Ai Cập vốn thuộc khu vực văn minh Địa Trung Hải.

 

Một triển lãm đề cao thuyết Lục địa Đen này ở Bảo tàng Quốc gia về Khảo cổ học, Leiden, Hà Lan đã khiến chính quyền Ai Cập từ chối cấp giấy phép khai quật một điểm khảo cổ tại quốc gia nói tiếng Ả Rập.

 

Cuộc triển lãm mời các diễn giả trình bày "ảnh hưởng của Ai Cập Cổ đại với nhạc đa den" và có phần trình diễn do Beyoncé, Nas và Miles Davis tham gia.

 

Châu báu 1 tỷ euro của vua Augustus bị đánh cắp

Vì sao các cuộc biểu tình tại Mỹ lần này mạnh mẽ như vậy?

Nước có vua thì được lợi gì không?

Brexit và vụ vua Anh Henry VIII bỏ vợ

Ý nghĩa của việc Hoàng tử Edward được phong Công tước Edinburgh

 

Ca sĩ Mỹ Beyonce, người thuộc sắc tộc Mỹ gốc châu Phi, đã mặc đồ thể hiện như Nữ hoàng Nefertiti.

 

Bảo tàng ở Hà Lan nói họ tôn trọng quyết định của Ai Cập nhưng cho rằng lập luận phê phán họ là "không có cơ sở" và cũng cho hay bảo tàng nhận được nhiều lời bình luận mang tính phân biệt chủng tộc.

 

Vụ việc thuộc làn sóng dựng lại các yếu tố văn hóa, màu da của văn minh Ai Cập và cả châu Âu bằng nghệ sĩ da đen trên phim ảnh gần đây đã gây ra khá nhiều phản đối.

 

Chính quyền Ai Cập và các tờ báo nước này lên tiếng phải đối Netflix dựng lại hình ảnh Nữ hoàng Cleopatra da đen. Ai Cập nói vị nữ vương cuối cùng của Đế quốc Ai Cập cổ đại bị La Mã thôn tính là người gốc Hy Lạp.

 

Tại Anh, việc Netflix mời một nữ diễn viên da đen đóng Hoàng hậu Charlotte, vợ vua George III (cuối thế kỷ 18, đầu 19), cũng gây ra tranh cãi dữ dội.

 

Các nhà làm phim Mỹ chịu ảnh hưởng của làn sóng tìm lại vị thế lịch sử của người da đen, đã lập luận rằng một trong các cụ kỵ của Hoàng hậu Charlotte có thể đã là người Moor ở Bồ Đào Nha, nên bà hẳn là người da đen, hoặc ít nhất là lai đen. Một số đài báo, trong không khí đề cao người gốc Phi đã "phong tặng" cho Charlotte danh hiệu "Hoàng hậu đen đầu tiên của nước Anh".

 

Phía chỉ trích cách làm này nói Công chúa Charlotte dòng Mecklenburg-Strelitz ở Đức không thể nào là người da đen, và cụ kỵ của bà cách đó vài trăm năm về trước, giả sử có là người Moor thì là người gốc Bắc Phi, da trắng hoặc màu ôliu.

 

https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/17732/production/_106605069_mediaitem106605065.jpg

Chân dung Hoàng hậu Charlotte do họa sĩ Johan Joseph Zoffany. Phim Netflix nay dựng lại hình ảnh bà bằng diễn viên da đen

 

Họ cũng nói các nhà làm phim Mỹ thiếu kiến thức lịch sử nên nghĩ người Moor từ Bắc Phi là da đen, trong khi cộng đồng da đen chỉ sống ở vùng Hạ Sahara. Người Moor là cư dân Địa Trung Hải theo Hồi giáo, đa số mắt xanh, da trắng.

 

Lịch sử nói gì?

 

Công chúa Charlotte sinh năm 1744 tại lâu đài Mirow, Mecklenburg, nay thuộc vùng duyên hải Baltic của Đông Đức, giáp Ba Lan.

 

Năm 1761 bà lấy Hoàng tử George của Anh, người cũng có dòng giống đại quý tộc Đức. Bà sinh hạ hai con trai sau đầu là vua Anh: George IV và William IV.

 

Có ít kiến nói một trong các cụ tổ đằng ngoại của bà là vua Afonso III của Bồ Đào Nha. Vào thế kỷ 13, vị vua này đã chiếm được Faro từ tay người Moor - cư dân đạo Hồi ở Bắc Phi từng sống ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

 

Vua Afonso có ba con với con gái của vị thủ trấn thành Faro. Một người con trai của họ Martim Afonso Chichorro có thể đã cưới vợ gốc da đen, và dòng tộc Sousa-Chichorro đã ra đời từ những người này.

 

Hoàng hậu Charlotte được cho là có gốc từ gia đình Sousa-Chichorro.