Quân Mỹ ‘bao vây’ Trung Quốc, ASEAN có ‘lặng lẽ chào đón’?
Sim Dewey (Singapore)
Biên dịch: GaD
Tháng Hai 13, 2023
https://nghiencuulichsu.com/2023/02/13/quan-my-bao-vay-trung-quoc-asean-co-lang-le-chao-don/
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/02/1-5.png
Lính thủy đánh bộ Mỹ vào vị trí trong chiến hào tại cuộc tập trận chung với
Philippines năm ngoái. Tháng trước, họ đã khai trương căn cứ mới đầu tiên
sau 70 năm ở đảo Guam. Ảnh: AP
Từ Philippines đến Australia rồi Nhật Bản – và
một căn cứ mới của Thủy quân lục chiến Mỹ ở đảo Guam – ngày càng nhiều binh
lính và khí tài quân sự của Mỹ đang hướng đến châu Á
Các nhà phân tích nói rằng Trung Quốc có thể
hiểu đó là ‘sự bao vây’ – nhưng đối với một số người ở Đông Nam Á, sự hiện diện
quân sự gia tăng của Mỹ là một ‘lợi ích chung’
Trong những năm gần đây Mỹ đã tìm cách chống lại
sự hung hăng ngày càng gia tăng của Trung
Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nhưng chiến lược của họ giờ
đây có thể có nhiều lợi thế hơn.
Đầu tháng này, họ đã mở rộng một hiệp ước
phòng thủ với Philippines,
cho phép quân đội Mỹ tiếp cận bốn
căn cứ bổ sung, cho phép Washington giám sát tốt hơn các vùng biển thuộc Biển
Đông đang tranh chấp và xung quanh Đài
Loan.
Thủy quân lục chiến Mỹ cũng đã mở một căn cứ mới
ở Guam hồi tháng trước – căn cứ đầu tiên sau 70 năm – nhằm mục đích cuối cùng
là nơi trú ngụ của khoảng 5.000 lính thủy đánh bộ được giao nhiệm vụ phát hiện
và chống lại các mối đe dọa trong khu vực, những người sẽ đóng vai trò then chốt
trong trường hợp xảy ra xung đột với Trung Quốc.
Xa hơn, Mỹ đang có kế hoạch triển khai thêm
khí tài quân sự tại Australia,
bao gồm cả việc cùng phát triển các sân bay ở nước này để hỗ trợ số lượng luân
chuyển máy bay nhiều hơn.
Trung Quốc không được nhắc tên trong tuyên bố
chung công bố thỏa thuận Mỹ-Philippines, nhưng trong chuyến thăm Australia hồi
đầu tuần, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nói rõ rằng các hành động của
Bắc Kinh trong khu vực là đáng lo ngại.
Ông nói: “Các hành động nguy hiểm và mang tính
cưỡng ép của Trung Quốc trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm xung
quanh Đài Loan, đối với các quốc đảo ở Thái Bình Dương và ở Biển Hoa Đông và Biển
Đông, đe dọa hòa bình và ổn định khu vực”.
Căng thẳng giữa hai cường quốc thế giới đặc biệt
lên cao trong những ngày gần đây, do vụ bắn hạ một
khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đi qua Mỹ lục địa.
Các nhà phân tích cho biết việc tăng cường hiện
diện quân sự của Mỹ trong khu vực không phải là điều bất ngờ – nhiều diễn biến
gần đây đòi hỏi nhiều năm đàm phán và làm việc – nhưng nó báo hiệu rằng
Washington đang thực hiện các bước cụ thể để mài giũa chiến lược quốc phòng.
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/02/2-4.png
Tháng trước, một tòa nhà đang được xây dựng tại Trại
Blaz, căn cứ mới của Thủy quân lục chiến trên lãnh thổ đảo Guam (Mỹ). Ảnh:
Kyodo
Những động thái mới nhất trên mặt trận quân sự
cũng phù hợp với cam kết ngoại giao mới của chính quyền Tổng thống Joe
Biden, sau 4 năm thất thường trong chính sách châu Á dưới thời người tiền
nhiệm Donald
Trump.
John Bradford, thành viên cấp cao tại Trường
Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (RSIS) ở Singapore, cho biết: “Mỹ đang thực hiện
ý định mở rộng sự hiện diện của mình ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
“Ba chính quyền tổng thống tiếp theo đã nhắc lại
sự quan tâm của Mỹ đối với khu vực này vì đây là điểm tựa kinh tế xã hội của thế
giới và các quyết định của họ củng cố vị thế của Mỹ tại đây.”
Các nhà phân tích cho rằng ngoại trừ Trung Quốc,
các quốc gia châu Á phần lớn sẽ hoan nghênh sự hiện diện ngày càng tăng của Mỹ
trong khu vực, đặc biệt là trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng quyết đoán hơn ở
sân sau của chính họ.
.
Những pha phòng ngự ‘kịch tính’
Carl Thayer, giáo sư danh dự ngành chính trị của
Đại học New South Wales Australia và là chuyên gia về Đông Nam Á, cho biết
những diễn biến gần đây chứng tỏ rằng chính quyền Biden “chắc chắn đẩy mạnh”
các hoạt động can dự quân sự ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Bên cạnh hai hiệp định với Australia và
Philippines, Thayer chỉ ra rằng các thỏa thuận cũng đã đạt được với Nhật
Bản và Hàn
Quốc để Mỹ cung cấp thêm khí tài và các hỗ trợ khác.
Đầu tuần này, truyền thông Nhật Bản đưa tin rằng
Mỹ đã đề nghị triển khai tên lửa tầm trung ở Nhật Bản như một phần trong nỗ lực
tăng cường khả năng phòng thủ của nước này ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.
“Mỹ có hai động lực chính. Đầu tiên là
thay đổi tư thế lực lượng của Mỹ để đối phó hiệu quả hơn với các mối đe dọa tiềm
ẩn của Trung Quốc đối với Đài Loan và khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nói
chung,” Thayer nói. “Thứ hai, Mỹ tìm cách trấn an các đồng minh rằng các
liên minh của họ với Mỹ là vững chắc.”
Collin Koh, một nhà nghiên cứu tại RSIS chuyên
về các vấn đề hải quân ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ca ngợi thỏa thuận của
Philippines là một bước phát triển “khá ấn tượng”. Hiệp ước – chính thức được gọi
là Thỏa thuận hợp tác quốc phòng nâng cao – trước đây đã cho phép Hoa Kỳ tiếp cận
hạn chế tới năm địa điểm và cho phép Washington luân chuyển quân đội và xây dựng
các cơ sở.
Mặc dù địa điểm của bốn căn cứ bổ sung đã được
thống nhất trong tháng này chưa được tiết lộ, nhưng các nhà phân tích dự đoán
chúng sẽ ở phía bắc Philippines, nơi nhìn ra các tuyến đường thủy quan trọng.
Koh nói: “Đó là chiến lược vì đây là tuyến đường thủy dự kiến mà các lực lượng
Hoa Kỳ tiến vào từ phía đông, nghĩa là từ đảo Guam hoặc Hawaii, sẽ đi qua”.
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/02/3-2.png
Người dân Philippines biểu tình bên ngoài một trại
quân sự ở Quezon City phản đối chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd
Austin và việc mở rộng Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường Mỹ-Philippines. Ảnh:
EPA-EFE
Ông nói, điều này sẽ “đặc biệt quan trọng” vì
các căn cứ có khả năng giám sát các điểm nóng tiềm ẩn ở Biển Đông – nơi mà Bắc
Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ – và xung quanh Đài Loan.
Bắc Kinh ngày càng trở nên hung hăng đối với
Đài Loan trong những tháng gần đây, với việc Quân đội Giải phóng Nhân dân tổ chức các
cuộc tập trận quân sự quy mô lớn xung quanh hòn đảo tự trị vào năm
ngoái và các máy bay chiến đấu của họ thường
xuyên xâm phạm không phận Đài Loan.
Koh cho biết: “Những gì chúng ta đang thấy ở
đây là thỏa thuận gần đây về cơ bản đã mở rộng thêm nhiều lựa chọn cho Mỹ và
đây là điều chưa từng có tiền lệ”.
Ông Thayer nói thêm rằng sự hiện diện luân
phiên ngày càng tăng của Mỹ cũng sẽ mang lại cho quân đội Mỹ nhiều cơ hội hơn để
huấn luyện và tương tác với các quốc gia khác trong khu vực.
.
‘Hãy cảnh giác và chống lại’
Không ngạc nhiên khi chính phủ Trung Quốc đã
nhanh chóng phản đối việc mở rộng thỏa thuận Mỹ-Philippines về các căn cứ quân
sự. Đại sứ quán của họ tại Manila cho biết các hành động của Washington
“làm leo thang căng thẳng khu vực và phá hoại hòa bình và ổn định khu vực”.
Khi ở Manila, Austin cũng đã thảo luận với các
quan chức Philippines về việc khởi động lại các cuộc tuần tra hàng hải chung ở
Biển Đông, theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Mỹ.
“Mỹ, vì lợi ích cá nhân và tâm lý trò chơi có
tổng bằng không, tiếp tục đẩy mạnh thế trận quân sự ở khu vực này… Trong chuyến
thăm của mình, bộ trưởng quốc phòng Mỹ đã bôi xấu Trung Quốc về vấn đề Biển
Đông để thúc đẩy chống Trung Quốc chương trình nghị sự chính trị của Mỹ,” đại sứ
quán Trung Quốc cho biết.
“Hy vọng rằng phía Philippines sẽ cảnh giác và
chống lại việc bị lợi dụng và kéo vào vùng biển rắc rối.”
Bradford, thành viên cấp cao tại RSIS, cho biết
việc mở rộng thỏa thuận đặt căn cứ quân sự sẽ cung cấp cho Trung Quốc “một cái
gì đó để chỉ ra khi họ lập luận rằng họ đang bị quân đội Mỹ bao vây”.
“Sự thật về địa lý là khi một quốc gia nằm ở
trung tâm của khu vực và gây thù địch với các nước láng giềng trên ba mặt, thì
những nước láng giềng đó sẽ phản ứng bằng cách tham gia các hoạt động hợp tác tự
vệ mà trên bản đồ giống như sự bao vây [từ quan điểm của Trung Quốc]” anh ấy
nói.
Nhưng ngoài những lời hoa mỹ thông thường, Koh
của RSIS cho biết ông cảm thấy rằng Trung Quốc có thể sẽ không phản ứng thái
quá. “Trung Quốc tự coi mình là một cường quốc thường trú trong khu vực và
họ được coi là có lợi thế địa lý bất biến. Biển Đông và Đài Loan nằm ngay
trong khu vực lân cận của nó,” ông nói.
Ông nói, Bắc Kinh có thể đã lường trước những
diễn biến mới này và “không ngồi yên”, đồng thời nói thêm rằng “tất nhiên [sự
hiện diện quân sự gia tăng của Mỹ] gây khó chịu, nhưng tôi không nghĩ điều đó sẽ
gây ra phản ứng mạnh mẽ từ Trung Quốc.”
.
Một sự phát triển đáng hoan ngênh?
Các nhà phân tích cho biết, khi Trung Quốc tiếp
tục khẳng định mình trên mặt trận địa chiến lược, các động thái tăng cường hiện
diện quân sự gần đây của Mỹ sẽ được các quốc gia Đông Nam Á quan tâm duy trì sự
cân bằng quyền lực trong khu vực đón nhận.
Một cuộc khảo sát với 1.308 người Đông Nam Á
có quyền hoạch định chính sách do Viện ISEAS-Yusof Ishak của Singapore công bố
hôm thứ Năm cho thấy mức độ ủng hộ dành cho Washington là 61%, tăng từ 57% vào
năm ngoái.
Sự đón nhận của khu vực đối với Washington
cũng thể hiện ở điều mà các nhà quan sát cho là các cuộc tập trận chung tăng cường
giữa các lực lượng Mỹ và quân đội khu vực.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP trong
tuần này, Thiếu tướng Joseph Ryan, Tư lệnh Sư đoàn Bộ binh 25 Quân đội Mỹ đóng
tại Hawaii, cho biết các cuộc tập trận như vậy mang lại “một số tác dụng răn đe
đối với kẻ thù trong khu vực”, mà không nói cụ thể hơn.
Bradford, nhà nghiên cứu của RSIS, cho biết
các đối tác và đồng minh trong khu vực của Washington nhìn chung sẽ coi những
diễn biến mới nhất là “sự thể hiện tích cực về cam kết của Mỹ để trở nên gắn kết
và phù hợp hơn nữa”.
Hay như giáo sư Thayer đã nói: “Phần lớn các
thành viên ASEAN lặng lẽ hoan nghênh sự hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực
như một đối trọng với Trung Quốc.” ASEAN là một khối khu vực bao gồm 10 quốc
gia.
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/02/4-1.png
Thiếu tướng Joseph Ryan, Tư lệnh Sư đoàn Bộ binh 25
Quân đội Mỹ đóng tại Hawaii, cử chỉ trong một cuộc phỏng vấn ở Manila vào đầu
tuần này. Ảnh: AP
THAYER
NÓI VIỆT NAM LÀ MỘT VÍ DỤ ĐIỂN HÌNH CỦA SỰ CHÀO ĐÓN THẦM LẶNG
NÀY. ÔNG LƯU Ý CÁCH QUỐC GIA NÀY – MỘT TRONG NHIỀU BÊN YÊU SÁCH TRONG
TRANH CHẤP BIỂN ĐÔNG – “ỦNG HỘ MỘT CÁCH RIÊNG TƯ” SỰ HIỆN DIỆN LIÊN TỤC CỦA MỸ
TRONG KHU VỰC, VỚI VIỆC LẦU NĂM GÓC CUNG CẤP CHO QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á NÀY CÁC
TÀU CHO LỰC LƯỢNG BẢO VỆ BỜ BIỂN.
Trong
khi đó, Thái Lan là một đồng minh hiệp ước của Mỹ và hai nước đã tổ chức
các cuộc tập trận quân sự lớn ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong khi
Singapore có “chính sách thân Mỹ nhất trong số các đối tác an ninh phi hiệp ước”
ở Đông Nam Á, ông nói.
Tác dụng phụ tích cực của sự hiện diện quân sự lớn
hơn của Mỹ trong khu vực là các quốc gia còn lại có thể là những người tự do…
[nó] thường được coi là hàng hóa công cộng (Collin Koh, nhà nghiên cứu của
RSIS)
Thayer nói thêm, các quốc gia khác cũng có
quan hệ tương đối nồng ấm với Washington và không có khả năng từ chối những tiến
bộ do Mỹ đưa ra, chẳng hạn như mở rộng quyền tiếp cận căn cứ quân sự theo thỏa
thuận với Philippines.
Trong những ngày gần đây, một số nhà quan sát
cho rằng việc Philippines đề nghị cho Mỹ sử dụng thêm các căn cứ quân sự có thể
gây áp lực buộc các quốc gia Đông Nam Á khác phải làm điều tương tự, nhưng Koh,
thành viên của RSIS, cho biết ông cảm thấy điều này sẽ không xảy ra.
Ông nói, các quốc gia sẽ phải đối mặt với phản
ứng dữ dội có thể xảy ra từ Trung Quốc nếu họ đề xuất với Mỹ một đề xuất tương
tự, mà cuối cùng sẽ đi ngược lại lợi ích của họ. Trung Quốc là đối tác
thương mại lớn của Đông Nam Á và các chính phủ trong khu vực đang cố gắng cân bằng
lợi ích của họ khi sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng sâu sắc.
Koh nói: “Họ không muốn bị coi là đang giúp Mỹ
kiềm chế Trung Quốc.
Thay vào đó, ông cho biết thỏa thuận Mỹ-Philippines
mở rộng thực sự có thể làm giảm áp lực lên các chính phủ khác. “Nói một
cách thẳng thắn, thỏa thuận Philippines-Mỹ được hồi sinh này có thể không phải
là điều xấu đối với chúng tôi vì nó bằng cách nào đó làm giảm áp lực lên các nước
khác trong khu vực trong việc cung cấp các căn cứ thay thế cho Mỹ. Nó cho
chúng tôi nhiều không gian hơn để thở,” Koh nói.
“Tác dụng phụ khác, hữu hình hơn và tích cực
hơn của sự hiện diện quân sự lớn hơn của Mỹ trong khu vực là các quốc gia còn lại
có thể trở thành những người hưởng lợi tự do. Sự hiện diện quân sự bổ sung
thường được coi là một lợi ích chung.”
Koh cho biết những diễn biến gần đây cho thấy
Mỹ sẽ dựa nhiều vào các đồng minh hiện có của mình để chống lại sự quyết đoán của
Trung Quốc, bao gồm cả việc tăng cường quan hệ với Australia, Nhật Bản và Hàn
Quốc.
Tại Đông Nam Á, ông cho biết ông kỳ vọng
Washington sẽ tăng cường quan hệ với Việt Nam, nhưng nghĩ rằng chính
quyền mới ở Philippines sẽ khiến quốc gia này trở thành tâm điểm vào
lúc này.
“Mỹ hiện đang hy vọng vun đắp nhiều hơn và thu
được càng nhiều càng tốt từ các mối quan hệ hiện có của mình. Ít nhất là ở
Đông Nam Á, tôi hy vọng Philippines sẽ là tâm điểm của họ ít nhất là trong năm
nay và năm tới,” ông nói./.
Nguồn:
As US military ‘encircles’ China, does Asean
‘quietly welcome’ it?
Dewey Sim in
Singapore
Published: 8:30am, 11 Feb, 2023
No comments:
Post a Comment