Trung
Quốc: Chúng ta phải nhanh chóng đổi mới tư duy
Peter R.
Neumann và Moritz
Rudolf - Die Zeit
Vũ Ngọc Chi chuyển
ngữ
25/10/2022
https://baotiengdan.com/2022/10/25/trung-quoc-chung-ta-phai-nhanh-chong-doi-moi-tu-duy/
Nó không còn là về giá trị đạo đức và thương
mại: Đối với phương Tây, thái độ đối với Trung Quốc dưới sự cai trị của Tập Cận
Bình là một vấn đề sống còn. Ba mục tiêu cho một chính sách mới đối với Trung
Quốc.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/10/1-52.jpg
Hiện không có cơ hội
để dân chủ lan rộng ở Trung Quốc: Binh lính Trung Quốc đi ngang qua bức ảnh Chủ
tịch Tập Cận Bình của họ trong một bảo tàng quân sự ở Bắc Kinh. Nguồn: ©
Florence Lo/Reuters
Phương Tây đã trở nên phụ thuộc chính trị vào Cộng
hòa Nhân dân Trung Hoa do liên kết về kinh tế ngày càng gia tăng. Các tác giả
được mời viết của chúng tôi là Peter R. Neumann và Moritz Rudolf phác thảo
ba mục tiêu mà các quốc gia phương Tây hiện nay nên tập trung vào trong mối
quan hệ của họ với nước Cộng hòa Nhân dân. Neumann là Giáo sư về Chính sách An
ninh tại King’s College London và là tác giả của cuốn sách “The New World
Disorder” (Rowohlt, 2022). Rudolf là Nghiên cứu viên tại Trung tâm Paul Tsai
Trung Quốc của Trường Luật Yale và là tác giả của “Sáng kiến Vành đai và Con đường – Những
hàm ý cho Trật tự Quốc tế” (World Scientific, 2021).
***
Khi các nhà sử học sau hai trăm năm kể từ bây
giờ viết lên lịch sử của thế kỷ 21, Nga sẽ có được nhiều nhất một chương dành
cho nó, bất chấp cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine. Một quốc gia tuy có vũ khí
hạt nhân nhưng có dân số ít hơn Bangladesh và nền kinh tế đình trệ nhỏ hơn Tây
Ban Nha bất quá chỉ là một kẻ gây rối.
Câu chuyện lớn sẽ xoay quanh sự trỗi dậy của
Trung Quốc: quốc gia đông dân nhất thế giới và có nền kinh tế phát triển nhanh
nhất; với một hệ thống xã hội độc tài tàn bạo – và với sự trợ giúp của công nghệ
hiện đại – duy trì sự yên tĩnh và “ổn định” ở quê nhà trong khi cạnh tranh với
phương Tây ở mọi nơi trên thế giới.
Nền kinh tế
lớn thứ hai thế giới từ năm 2008
Ngay cả khi cách xa hơn về mặt văn hóa và địa
lý so với Nga, Trung Quốc là một chế đô độc tài tân tiến mà phương Tây đang phải
đối đầu trong một cuộc cạnh tranh hệ thống trong thế kỷ 21 – đặc biệt ở châu
Phi và châu Á, nhưng ngày càng gia tăng ở châu Mỹ Latin và châu Đại Dương.
Phương Tây đã nhận ra vấn đề, nhưng vẫn chưa
tìm ra câu trả lời. Học thuyết chi phối sự can dự của phương Tây với Trung Quốc
trong nhiều thập niên là công thức khét tiếng của cái gọi là thay đổi thông qua
thương mại, hay nói cách khác: chúng ta làm ăn với Trung Quốc càng nhiều, Trung
Quốc càng trở nên giống chúng ta.
Về mặt phát triển kinh tế, điều này cũng đã có
hiệu quả. Trong 20 năm kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới
(WTO) vào năm 2001, năng suất kinh tế đã tăng gấp 9 lần. Năm 2008, đất nước này
trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới và đến năm 2030, nó có thể hất
cẳng Mỹ khỏi vị trí hàng đầu.
Cải cách kinh tế
là một phương tiện để bảo đảm quyền lực
Đối với hàng trăm triệu người Trung Quốc, điều
này có nghĩa là chấm dứt đói nghèo và lên tầng lớp trung lưu. Không có thời điểm
nào trong lịch sử loài người cơ hội sống cho nhiều người được cải thiện nhanh
chóng như ở Trung Quốc kể từ năm 2000. Nhưng mặc dù tất cả đều biến chuyển về mặt
kinh tế, nhưng lại ít thay đổi về mặt chính trị. Phương Tây đã hoàn toàn đánh
giá sai chính sách cải cách và mở cửa của Trung Quốc, bởi vì theo quan điểm của
Trung Quốc, đó chỉ là một phương tiện để duy trì quyền cai trị của chính họ.
Vì vậy, thương mại không phải là “liều thuốc
ma thuật cho nền dân chủ”, như nhà báo người Mỹ James Mann đã tuyên bố vào năm
2007. Trái ngược với hy vọng của phương Tây, sự kiểm soát của nhà nước đã gia
tăng đáng kể trong nhiệm kỳ của Tập Cận Bình. Và cuối cùng không phải Trung Quốc,
mà là phương Tây trở nên phụ thuộc chính trị do hội nhập kinh tế ngày càng
tăng.
Trong một thời gian dài, người ta đã nói về sự
tăng trưởng của Trung Quốc: “Nó không thể diễn ra tốt đẹp lâu dài”. Nhưng sự thật
là cho đến ngày nay vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy hệ thống đó sẽ sụp đổ. Với
việc bổ nhiệm người mới vào ban lãnh đạo đảng, ông Tập đã loại bỏ các đối thủ
trong đảng của mình. Và ngay cả khi nền kinh tế sẽ đình trệ trong một vài năm,
sự kết hợp của chủ nghĩa dân tộc cực đoan, các thể chế mạnh mẽ và nhà nước giám
sát bằng công nghệ cao bảo đảm rằng một phe đối lập (dân chủ) không thể hình
thành hoặc tổ chức được.
Thống nhất, Tháo gỡ
ràng buộc, Kết nối
Đối với ông Tập, điều này có nghĩa là ông sẽ
làm việc chuyên sâu hơn trước đây để xây dựng cái gọi là cộng đồng cùng chung vận
mệnh: Tầm nhìn của Trung Quốc về một trật tự toàn cầu, trong đó không phải
phương Tây, mà là Trung Quốc và các nước đồng minh toàn cầu phương Nam có quyền
định đoạt.
Chúng bao gồm Con đường Tơ lụa Mới, một chương
trình cơ sở hạ tầng mà qua đó Trung Quốc đang đầu tư hàng trăm tỷ USD vào toàn
cầu phương Nam và xuất cảng các ý tưởng của Trung Quốc sang các nước đang phát
triển trong các lĩnh vực như y tế, tư pháp và an ninh. Cũng quan trọng không
kém: Sự mở rộng có hệ thống của quân đội Trung Quốc và việc thành lập các diễn
đàn ngoại giao, chẳng hạn như Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), nhằm thay thế
các cấu trúc do phương Tây thống trị. Sự cạnh tranh cho một trật tự toàn cầu mới
sẽ ngày càng gay gắt ở hầu hết các cấp bậc.
Sau khi ông Tập được gia hạn nhiệm kỳ, phương
Tây do đó phải khẩn trương đổi mới tư duy. Cuộc tranh luận về Trung Quốc cho đến
nay chủ yếu xoay quanh một cuộc xung đột được cho là giữa các giá trị đạo đức
và lợi ích kinh tế. Nhưng cả hai đều không đi tới đâu cả.
Toàn diện và
thực dụng
Hiện tại không có cơ hội để dân chủ lan rộng ở
Trung Quốc – ít nhất là nếu nó được coi là một dự án của phương Tây. Và việc
theo đuổi trong ngắn hạn các lợi ích kinh tế thuần túy là điều đã tạo ra tình
hình địa chính trị bấp bênh mà chúng ta đang gặp phải. Tóm lại: Cả hai chiến lược
đều thất bại.
Một chính sách mới đặt ra các giới hạn rõ ràng
đối với sự lan rộng của nền độc tài tân tiến của Trung Quốc phải mang tính tổng
thể và phải dựa trên ba mục tiêu thực dụng:
1. Thống nhất: Châu
Âu, Bắc Mỹ và Úc hợp lại vừa đủ lớn để đương đầu với Trung Quốc. Do đó, việc
nói bằng một tiếng nói trở nên quan trọng hơn bao giờ hết – cả ở trong châu Âu
và cùng với Hoa Kỳ.
2. Tháo gỡ ràng buộc: Các nước châu Âu đã phụ thuộc vào Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực.
Việc tháo gỡ ràng buộc kinh tế là cần thiết, ngay cả khi việc rút lại hoàn toàn
các mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc là không thực tế. Mục đích phải là trở
nên độc lập với Trung Quốc trong các lĩnh vực quan trọng và tự tin khẳng định
các quy tắc của chính mình.
3. Kết nối: Việc
kết nối toàn cầu phương Nam với phương Tây là điều cốt yếu để duy trì trật tự tự
do. Nhưng bất chấp nhiều thông báo, vẫn không có chương trình cơ sở hạ tầng lớn
của châu Âu – hoặc phương Tây – có thể cạnh tranh với Con đường Tơ lụa Mới.
Phương Tây phải cung cấp cho các nước đang phát triển những khuyến khích vật chất
để tách khỏi Trung Quốc.
Tất cả những điểm này đều được biết đến và đã
được thảo luận trong nhiều năm. Vấn đề duy nhất là vẫn chưa được thực hiện. Hội
nghị của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Bắc Kinh một lần nữa cho thấy rõ sự cần
thiết là phải hành động ngay. Lý do đơn giản: Chúng ta sắp hết thời gian. Nếu
không có gì xảy ra, thì lịch sử của thế kỷ 21 không chỉ là sự trỗi dậy của
Trung Quốc mà đồng thời còn là sự suy tàn của phương Tây.
No comments:
Post a Comment