The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2022/10/03/the-gioi-hom-nay-03-10-2022/
Quân đội Nga
đã rút lui khỏi Lyman, một trung tâm hậu cần quan trọng ở Donetsk, vài
giờ sau khi lực lượng Ukraine tiến vào thành phố. Ukraine cho biết thắng lợi sẽ
cho phép họ tiến vào vùng Luhansk, vốn bị Nga chiếm đóng từ tháng 7. Thất bại
chiến trường này diễn ra ngay sau khi Vladimir Putin sáp nhập 4 khu vực của
Ukraine, bao gồm Donetsk và Luhansk, một cách bất hợp pháp. Lãnh đạo Ramzan
Kadyrov của Chechnya, một nước cộng hoà thuộc Nga, đã kêu gọi ông Putin tiến
hành “các bước quyết liệt hơn,” bao gồm cả “việc sử dụng vũ khí hạt nhân chiến
thuật.”
Người Brazil
bắt đầu đi bỏ phiếu bầu cử tổng thống. Tổng thống đương nhiệm theo chủ nghĩa
dân túy Jair Bolsonaro đang muốn hướng tới nhiệm kỳ hai, nhưng thăm dò cho thấy
ông sẽ bị đánh bại bởi cựu tổng thống cánh tả Luiz Inacio Lula da Silva. Cho tới
nay quá trình vận động tranh cử đã diễn ra vô cùng gay gắt và đôi khi có bạo lực.
Nếu Lula đạt hơn 50% số phiếu bầu, ông sẽ thắng ngay từ vòng một mà không cần
đi tiếp vào vòng hai.
Giới chức Indonesia
thông báo ít nhất 125 người đã thiệt mạng và 320 người bị thương do giẫm đạp
sau một trận bóng đá. Trước đó, các quan chức địa phương đã đưa ra con số thiệt
mạng ở mức 174 người. Những người ủng hộ Arema FC, một câu lạc bộ đến từ
Malang, Đông Java, đã tràn xuống sân sau khi đội của họ thua đối thủ Persebaya
Surabaya. Cảnh sát địa phương phải dùng hơi cay để giữ trật tự, nhưng cuối cùng
gây ra giẫm đạp, theo cảnh sát trưởng khu vực. Lịch thi đấu của giải đã bị tạm
dừng cho đến khi điều tra hoàn tất.
Liz
Truss thừa nhận chính
phủ bà đáng lẽ phải có “nền tảng tốt hơn” cho kế hoạch ngân sách được công bố
hôm 23 tháng 9. Trước đó thông báo cắt giảm thuế trên diện rộng của chính phủ
đã gây hoảng loạn trên thị trường tiền tệ và khiến đồng bảng Anh rớt giá mạnh.
Các bình luận trên được tân thủ tướng Anh đưa ra khi trả lời phỏng vấn vào đêm
trước hội nghị thường niên của Đảng Bảo thủ. Dù vậy, bà khẳng định không đổi ý
và vẫn giữ nguyên chính sách kinh tế của mình.
Số người
chết do Bão Ian tiếp tục tăng khi nó tiến vào bang Virginia, Mỹ. Cho đến
nay đã có ít nhất 54 người chết — hầu hết đều ở Florida. Ngoài ra cơn bão cũng
khiến hàng trăm ngàn người Mỹ bị mất điện. Tổng thống Joe Biden sẽ đến thăm
Florida vào thứ Tư để khảo sát thiệt hại. Ian dự kiến sẽ
tan vào sáng Chủ nhật.
Một vụ kiện
#MeToo của Trung Quốc đã được giải quyết trước tòa ở bang Minnesota của Mỹ. Một
sinh viên người Trung Quốc, Liu Jingyao, đã cáo buộc Liu Qiangdong (không có
quan hệ họ hàng), tỷ phú sáng lập công ty bán lẻ trực tuyến lớn nhất Trung Quốc
JD.com, tấn công tình dục cô vào năm 2018 khi cô
còn là sinh viên tại Đại học Minnesota. Luật sư hai bên nói sự việc diễn ra đã
“dẫn đến một sự hiểu lầm.
Ibrahim Traoré,
viên đại úy quân đội cầm đầu cuộc đảo chính ở Burkina Faso hôm thứ Sáu,
đã tuyên bố chấp nhận yêu cầu đầu hàng có điều kiện của tổng thống Paul-Henri
Damiba để tránh đổ máu thêm. Ông Traoré cho biết trật tự đang được vãn hồi trên
đường phố sau các cuộc tấn công bạo lực vào đại sứ quán Pháp. Quân đội Pháp bị
buộc tội che chở cho ông Damiba – nhưng Pháp bác bỏ các tuyên bố.
TIÊU ĐIỂM
Ukraine liên tiếp thắng lợi trên chiến trường
“Người dân
Donetsk… sẽ mãi mãi là công dân của chúng ta,” tổng thống Nga Vladimir Putin
tuyên bố trong buổi lễ sáp nhập một phần lớn lãnh thổ Ukraine hôm thứ Sáu. Chỉ
một ngày sau, quân đội Ukraine đáp trả bằng cách chiếm lại một thành phố quan
trọng của Donetsk. Trong thông điệp video vào trưa Chủ nhật, tổng thống Ukraine
Volodymyr Zelensky cho biết thành phố Lyman đã “hoàn toàn sạch bóng” quân đội
Nga.
Như thường
lệ, Nga không thừa nhận thất bại, mà chỉ tuyên bố rút lui về “các vị trí có lợi
hơn.” Quân đội Nga được cho là đang thiết lập một tuyến phòng thủ mới ở phía
đông, chạy từ Troitske ở phía bắc đến Svatove ở phía nam. Và bất chấp những lời
đe dọa dùng vũ khí hạt nhân để bảo vệ lãnh thổ Nga của ông Putin – bao gồm cả
các tỉnh mới được sáp nhập – quân đội Ukraine không có dấu hiệu sẽ dừng bước. Mục
tiêu tiếp theo của họ có thể là Kreminna, một thị trấn cách Lyman 17 dặm (30
km) về phía đông. Ông Zelensky đã nói: “Tuần này có nhiều cờ Ukraine ở Donbas
hơn. [Và] sẽ còn nhiều hơn nữa vào tuần tới.”
Diễn tiến trên bản đồ
Màn chào sân đầy hỗn loạn của tân thủ tướng
Anh
Hội nghị
thường niên của Đảng Bảo thủ Anh sẽ khai mạc vào thứ Hai. Sự kiện này đáng lẽ
phải là nơi cho tân thủ tướng Liz Truss ăn mừng. Song bà lại đang chìm trong cuộc
khủng hoảng do chính kế hoạch ngân sách của mình gây ra. Hiện tỉ lệ ủng hộ của
Công Đảng đã lên cao hơn 20 điểm so với Bảo thủ. Theo hãng thăm dò Opinium, tỉ
lệ không tán thành đối với bà Truss thậm chí còn tệ hơn cả người tiền nhiệm
Boris Johnson.
Kế hoạch của
bà tiếp tục bị bồi thêm một đòn đau nữa vào Chủ nhật, khi nghị sĩ kỳ cựu
Michael Gove tuyên bố các dự định cắt giảm thuế cho người thu nhập cao của bà
mang nhiều rủi ro và “thể hiện các giá trị sai lầm.” Ngược lại với lời hứa mở
ra một thời kỳ mới, nhiệm kỳ thủ tướng của bà Truss giờ đây trông như sự tiếp nối
của tình hình bế tắc và đấu đá nội bộ vốn là đặc trưng của tất cả các chính phủ
Bảo thủ Anh kể từ Brexit năm 2016.
Toà án Tối cao Mỹ quay lại sau kì nghỉ hè
Vào thứ
Hai, các thẩm phán Tòa án Tối cao của Mỹ — bao gồm tân thẩm phán Ketanji Brown
Jackson — sẽ quay lại nghị án. Những ngày tới dự kiến sẽ không hề kém bận rộn
so với các tháng vừa qua, khi Tòa Tối cao lần lượt có các phán quyết bước ngoặt
về luật súng, tôn giáo, quy định môi trường, và nhất là phá thai.
Vụ kiện đầu
tiên tới đây sẽ xoay quanh Đạo luật Nước sạch, trong đó một cặp vợ chồng muốn
xây nhà gần hồ ở Idaho kiện Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ. Các vụ kiện khác
sẽ là về chính trị Mỹ. Cụ thể, vào thứ Ba tòa án sẽ xem xét liệu bản đồ khu vực
bầu cử quốc hội của Alabama, mà hai tòa án cấp dưới cho là phân biệt chủng tộc,
có vi phạm mục hai của Đạo luật Quyền bỏ phiếu hay không. Đến ngày 31 tháng 10,
tòa sẽ xem xét lại tiền lệ án 44 năm tuổi (do chính toà đặt ra) cho phép chủng
tộc là một phần trong tiêu chí tuyển sinh đại học. Đến cuối mùa thu, toà sẽ xem
xét giới hạn hiến pháp của các bang về vấn đề vẽ lại bản đồ bầu cử, cũng như vụ
kiện của một nhà thiết kế trang web lập luận rằng cô có quyền tự do ngôn luận để
tạo trang web chỉ cho đám cưới của người dị tính (không dành cho người đồng
tính). Tiếp tục là một mùa tố tụng hứa hẹn đầy tranh cãi.
Cái chết của cựu thủ tướng Abe tiếp tục phủ
bóng chính trường Nhật
Di sản của
Abe Shinzo tiếp tục phủ bóng lên chính phủ của người kế nhiệm ông. Lễ tang cấp
nhà nước vào tuần trước của cựu thủ tướng đã không được nhiều người ủng hộ vì
di sản gây tranh cãi của Abe, bao gồm những nỗ lực sửa đổi hiến pháp hòa bình của
ông. Hậu quả là tỉ lệ ủng hộ của Kishida Fumio giảm sút. Thứ Hai này ông
Kishida sẽ có thêm một cơn đau đầu nữa khi quốc hội họp bất thường, trong đó
phe đối lập sẽ xoáy vào mối liên hệ của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền với
Giáo hội Thống nhất, một nhóm tôn giáo quá khích.
Vụ ám sát
Abe đã làm rộ lên mối liên hệ giữa LDP với giáo hội, mà bản thân ông Abe từng
có liên quan. Mẹ của thủ phạm là một thành viên giáo hội, và từng quyên góp số
tiền lớn đến nỗi gia đình anh ta bị phá sản. Một cuộc khảo sát nội bộ của LDP
vào cuối tháng 8 cho thấy gần một nửa trong số 379 nhà lập pháp của họ có liên
hệ với giáo hội, từ việc nhận hỗ trợ tranh cử cho đến tham dự các sự kiện. Về
phần ông Kishida, ông sẽ cố gắng bẻ hướng phiên họp về phía chương trình nghị sự
“Chủ nghĩa Tư bản mới” của mình.
No comments:
Post a Comment