Đi
Nhật, đi Đài về, rồi sao nữa?
Khánh Hưng - Kinh Tế
Sài Gòn
22/08/2022 15:51
https://thesaigontimes.vn/di-nhat-di-dai-ve-roi-sao-nua/
(KTSG)
– Trong bài viết Lao động vượt biên (KTSG ngày 21-7-2022), tác giả Nguyễn
Khắc Giang nêu một thực trạng nhức nhối ở nông thôn: hơn 51.000 người, cả thanh
niên chưa vợ lẫn có gia đình, đi xuất khẩu lao động trong sáu tháng đầu năm
nay. Ở bài viết này, người viết muốn đề cập một thực trạng khác có liên quan,
đó là câu chuyện của những người trở về sau ba hay năm năm lao động ở nước
ngoài.
Có vốn, nhưng không biết làm gì
Tuần trước,
tôi vừa đưa một người bạn ra Hà Nội làm thủ tục xuất ngoại đi lao động ở Đài
Loan. Bạn tôi chỉ với trình độ học vấn hết lớp 9, từng lăn lộn ở Sài Gòn, Bình
Dương, Đồng Nai rồi trở về quê Hà Tĩnh sống được gần hai năm thì… “hết chịu nổi”!
Bạn tâm sự cần một chuyến đi để đổi đời, vì nhìn xung quanh, đa số những thanh
niên từng đi xuất khẩu lao động đều có “nhà cao cửa rộng”.
Tôi hiểu nỗi
niềm trăn trở của bạn, nhưng điều làm tôi lo lắng là liệu sau ba năm xuất ngoại
trở về, với số vốn trong tay, bạn có tiếp tục theo “vết xe đổ” của những thanh
niên trong làng: mở quán nhậu, dồn tiền xây căn nhà to hoặc đổ vào một kênh đầu
tư nào đó nhưng hoàn toàn không có kiến thức về nó để rồi phải trắng tay?
Có thể
thấy rõ những đồng tiền được chắt chiu từ những ngày lao động ở nước ngoài giờ
đang đi vào ngõ cụt. Đó là một thực trạng thật đáng buồn.
Quê tôi
bây giờ đã quen với khái niệm “nhà đi Nhật”, “nhà đi Đài”, để chỉ những gia
đình có con cái đi xuất khẩu lao động (ở Nhật Bản, Đài Loan…).
Điểm chung
của những nhà này là nhà cửa của họ đều được xây từ số tiền tích góp từ những
năm người thân lao động ở nước ngoài. Những gia đình ít tiền hơn thì dồn vào việc
mở quán nhậu, quán cà phê, hoặc thời gian gần đây khi cơn sốt đất ập đến là gom
tiền mua đất.
Quê tôi, từ
một vùng quê miền núi trầm lắng, nay đi đâu cũng gặp quán nhậu, quán cà phê
nhưng chỉ lác đác vài khách ngồi. Rồi những mảnh đất, khi đi qua cơn sốt thì nằm
đó, chẳng biết đến khi nào mới bán được. Cũng có những thanh niên chọn cách sống
an toàn hơn: gửi tiền vào ngân hàng để hưởng lãi hàng tháng, nhưng sống cảnh
“nhàn cư” buồn tẻ, uống rượu uống bia, triền miên lướt mạng xã hội.
Có thể thấy
rõ những đồng tiền được chắt chiu từ những ngày lao động ở nước ngoài giờ đang
đi vào ngõ cụt. Đó là một thực trạng thật đáng buồn. Họ, những thanh niên đã tạo
được chút vốn ngỡ mong đổi đời nhưng cuộc đời sau đó, ngoài căn nhà to ra thì
không có gì đổi khác, nếu không muốn nói là còn dễ vướng vào nhiều hệ lụy khi
có tiền trong tay.
Những đồng tiền vô định
Cũng trong
bài viết Lao động vượt biên, tác giả đã nói rất đúng thực trạng “đi nước ngoài
không phải vì không thể sống nổi ở quê nhà, mà vì nó là ước vọng thoát nghèo và
đổi đời”.
Như câu
chuyện của người bạn tôi. Bạn hoàn toàn “sống khỏe” ở quê nhà nhưng mất kiên nhẫn
khi có một cuộc sống quá bình lặng. Như bao thanh niên khác, bạn mong cầu “đi để
đổi đời” nhưng có thể bạn chưa hiểu thấu đáo đổi đời đâu chỉ là trở nên có tiền
bạc, mà quan trọng hơn là biết tiêu tiền như thế nào, biết thiết lập cuộc sống
ra sao với vốn liếng có được để hướng tới một đời sống vững vàng và hạnh phúc
hơn. Chứ khi có một số tiền lớn mà vẫn không biết làm gì, thậm chí càng nguy hiểm!
Rõ ràng,
còn cả một khoảng trống to lớn cho nhu cầu khởi nghiệp của đông đảo người đi xuất
khẩu lao động trở về. Dường như chưa có (hoặc nhiều người chưa được thấy) một đề
án hướng nghiệp nào được triển khai trên thực tế cho đối tượng này.
Tôi thật sự
không rõ chiến lược đưa lao động đi xuất khẩu có bao gồm những tính toán xa hơn
việc đưa người đi xuất khẩu lao động ngắn hạn hay không? Tỷ như nguồn lực (đã
có kinh nghiệm và có cả vốn liếng) này sau khi về nước sẽ được tạo cơ hội khởi
nghiệp, hoặc được tổ chức sử dụng và phát huy như thế nào trong sự nghiệp phát
triển của quốc gia, chí ít cũng là ở những phạm vi nhỏ hơn, như cho các vùng
nông thôn chẳng hạn.
Thật lãng
phí nếu không định hướng phát huy nguồn lực này. Quan trọng hơn là những người
chủ sở hữu đồng vốn có được từ lao động ở nước ngoài trở về vẫn chưa thực sự “đổi
đời” trong sự chơi vơi trước tương lai bất định.
Tục ngữ có
câu: “Một nghề cho chín còn hơn chín nghề”. Nếu soi chiếu câu chuyện xuất khẩu
lao động vào câu tục ngữ này, có thể thấy đa số thanh niên đi nước ngoài làm việc
chỉ là bán sức lao động. Nhiều người vẫn chưa xác định nghề nghiệp hoặc có thể
có một nghề nhưng cũng “chưa chín tới”. Bởi trong cuộc sống sau khi về nước, họ
vẫn loay hoay làm… “chín nghề”, cho dù trong tay đã có được số vốn đáng mơ ước
đối với nhiều người.
Và cùng với
đó, để cuộc sống thực sự sang trang mới (đổi đời đúng nghĩa), có lẽ không chỉ
là có tiền hay có việc làm, những thanh niên sau khi lao động ở nước ngoài trở
về cần một miền quê thực sự đáng sống, nhất là trong đời sống tinh thần.
No comments:
Post a Comment