Mối
liên hệ giữa lệnh trừng phạt Nga và chính sách tiền tệ kỳ lạ của Thổ Nhĩ Kỳ
Phạm
Quốc Hào, biên dịch
29/08/2022
Tiền của Nga có công dụng vượt ra ngoài những
mục đích thông thường.
Trong bối
cảnh nhiều quốc gia đang xa lánh Nga, có một quốc gia lại đang xích lại gần nước
này, đó chính là Thổ Nhĩ Kỳ. Khách du lịch và người di cư Nga đang đổ về
Istanbul và các khu nghỉ dưỡng ven biển của đất nước này, mua vào hàng nghìn bất
động sản. Nga đang tài trợ cho một nhà máy hạt nhân trị giá 20 tỷ USD ở Akkuyu,
miền nam Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi nhiều quốc gia đã cắt giảm xuất khẩu sang Nga kể
từ khi Nga xâm lược Ukraine, xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ sang Nga lại tăng tới
60%. Các công ty phương Tây bị hạn chế bởi các lệnh trừng phạt dường như cũng
đang sử dụng Thổ Nhĩ Kỳ làm một cửa ngõ chiến lược để xuất hàng hóa sang Nga.
Chính sách
tiền tệ kỳ lạ của Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những lý do tại sao nước này rất quan
tâm đến tiền của Nga. Bất chấp lạm phát tăng vọt lên 80%, vào ngày 18 tháng 8,
ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã cắt giảm lãi suất từ 14%
xuống còn 13%. Động thái này đi ngược lại với những gì mà các nhà kinh tế thường
khuyến cáo. Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, muốn giảm chi phí đi
vay để thúc đẩy nền kinh tế và cải thiện cơ hội thắng cử của ông trong cuộc bầu
cử vào mùa hè tới. Nhưng chính sách tiền tệ nới lỏng đã khiến đồng lira trượt
giá. Đồng nội tệ của Thổ Nhĩ Kỳ đã mất 3/4 giá trị so với đồng đô la Mỹ kể từ
năm 2018. Đồng lira suy yếu đã khiến lạm phát tại Thổ Nhĩ Kỳ tăng vọt do chi
phí nhập khẩu hàng hóa tăng cao.
Vì vậy nước
này bước vào trò chơi lách cấm vận. Thổ Nhĩ Kỳ đang rất cần ngoại tệ để mua lại
đồng lira trên thị trường nhằm hỗ trợ giá trị đồng nội tệ mà không cần tăng lãi
suất. Trong những tháng gần đây, ngân hàng trung ương có lẽ đã chi hàng chục tỷ
đô la theo cách này. Nga đang thu được rất nhiều ngoài tệ từ xuất khẩu nhiên liệu
hoá thạch, song lại thiếu đối tác và hàng hóa nước ngoài. Xuất khẩu của Thổ Nhĩ
Kỳ sang Nga giúp tăng cường dự trữ ngoại hối của Thổ Nhĩ Kỳ, vì các nhà
xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ hiện phải đổi ngoại tệ thu được để lấy đồng lira từ chính
phủ. Việc lách cấm vận và chính sách tiền tệ bất thường vì vậy là hai mặt
của cùng một đồng xu.
Các chính
trị gia Mỹ đã báo hiệu sự không hài lòng trước chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ. Các
nhà phân tích cảnh báo những hành động của nước này có nguy cơ khiến họ bị trừng
phạt thứ cấp. Nhưng ông Erdogan coi tiền quan trọng hơn quan hệ nồng ấm với
phương Tây. “Erdogan cần giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới”, Timothy
Ash đến từ công ty quản lý tài sản BlueBay nói. “Erdogan sẽ đẩy [quan hệ với
các quốc gia phương Tây] đến giới hạn”.
---------------------
Nguồn: “The
connection between Russian sanctions and bizarre Turkish monetary policy”, The
Economist, 27/8/2022
No comments:
Post a Comment