Tư
bản mạng nhện là gì? Hệ thống phức tạp này cho phép giới tỉ phú giấu tiền của họ
Jennifer Alsever
Trà Mi chuyển ngữ
POSTED
ON AUGUST
30, 2022
Trong
cuốn sách mới, tác giả Kimberly Kay Hoang đã nghiên cứu một mạng lưới phức tạp
gồm những công ty con kết nối với nhau mà hầu như không ai thể xác định và theo
dõi được.
Nguồn ảnh:
Getty
Khoảng
cách giàu nghèo không chỉ xảy ra ở Hoa Kỳ. Có những người giàu và sau đó là những
đại phú gia, những người mặc dù có sự giàu có ở tận mây xanh, nhưng phần lớn là
vô hình đối với thế giới. Trong cuốn sách mới của bà, Spiderweb
Capitalism: How Global Elites Exploit Frontier Markets, Kimberly Kay Hoang
phân tích mạng lưới quốc tế mờ ám của giới tinh hoa chính trị và kinh tế cũng
như những hoạt động bí mật và tham nhũng mà họ dùng để kiếm tiền và bảo vệ tiền
của họ.
Hình : https://pbs.twimg.com/media/FaToWnWXkAoFt1K.jpg
Spiderweb
Capitalism: How Global Elites Exploit Frontier Markets của tác
giả Kimberly Kay Hoang
Fast
Company đã nói chuyện với Hoang, một giáo sư khoa Xã hội tạiĐại học Chicago, về
mạng lưới kinh tế ẩn này:
Fast
Company: Hãy
giải thích cho chúng tôi biết về khái niệm “tư bản mạng nhện” này.
Kimberly
Kay Hoang: Tư bản
mạng nhện là một mạng lưới phức tạp gồm những công ty con kết nối với nhau
xuyên qua nhiều quốc gia có chủ quyền và hầu như không ai có thể xác định được.
Những trung tâm tài chính nước ngoài đã tạo điều kiện cho cả hai giới tinh hoa
kinh tế và chính trị — những người ở những nước có nền kinh tế kém phát triển
hơn thường giốnglà một — năm được những cơ hội độc quyền và gần như hợp pháp để
tích lũy tài sản khổng lồ.
Mạng lưới
tư bản này rất phức tạp, gồm có rất nhiều lớp và tác nhân, nên việc theo dõi trở
nên khó khăn. Mọi sợi tơ đều nối với nhau do mạng lưới những chuyên gia tài
chính, pháp lý, hành pháp và quan hệ công chúng, tất cả đều được giấu kín,
không ai biết ai. Họ cố tình làm xáo trộn mối quan hệ của họ với các phần tử
khác của mạng lưới đó.
Tôi gọi những
cá nhân có tài sản thật lớn kiểm soát mạng tư bản đó là những con nhện lớn.
Nhưng những con nhện đó dùng “tác nhân” hoặc “tay sai” để che đậy những đầu mối
sát với những giao dịch được coi là “bẩn” hoặc tham những.
Fast
Company: Điều
này dẫn đến câu hỏi tiếp theo. Bà nói về cách những đại phú gia thường “chơi
trong màn xám”. Việc đó chính xác có nghĩa là gì?
Kimberly
Kay Hoang: Chơi
trong màn xám là ngôn ngữ mà nhiều người tôi phỏng vấn dùng để mô tả cách
họ tìm hiểu ranh giới giữa hoạt động hợp pháp và bất hợp pháp, thường là qua
cách điều hành thị trường và luật pháp. Nhiều người đã nói — và đây là ngôn ngữ
của họ — “Vâng, điều này hoàn toàn hợp pháp, nhưng đáng khiển trách về mặt đạo
đức. Đáng lẽ tôi không thể thoát khỏi chuyện mờ ám này. Nhưng, bạn biết đấy,
đây chỉ là cách mà thị trường tài chính vận hành.”
Chơi trong
màn xám cũng là một cảm xúc. Ở những thị trường cận biên và mới nổi, mọi người
không đầu tư dựa trên các thuật toán tính toán rủi ro rất phức tạp. Thay vào
đó, họ dựa trên “trực giác” thu được qua một mạng lưới những người đang cung cấp
cho giới đầu tư kiến thức nội bộ hoặc quyền truy cập vào các giao dịch không
công khai.
Fast
Company: Những
ví dụ về “những hành động đáng bị khiển trách về mặt đạo đức là gì?”
Kimberly
Kay Hoang: Tôi đến
các hội nghị, nơi giới chức chính phủ hỏi họ cần làm gì để khuyến khích đầu tư
nước ngoài. Và câu trả lời là cho phép chuyên gia tài chính soạn thảo các luật
và chính sách về thuế, chuyển giá và các hoạt động khác cho phép các doanh nghiệp
nước ngoài hoạt động đóng thuế ít hoặc không phải nộp thuế.
Những người
giàu xụ thường dùng pháp nhân nước ngoài và những công ty có vỏ bọc để lựa chọn
khu vực pháp lý hợp pháp của họ và tránh nộp thuế một cách hiệu quả ở cả những
quốc gia họ đầu tư vốn và ở nước họ cư trú. Những phương tiện nước ngoài này
cũng cho phép họ lập những bức tường lửa hợp pháp để cách ly tài sản của họ khỏi
tất cả các loại rủi ro hình sự và dân sự, đồng thời bảo vệ khối tài sản tích
lũy khỏi các quốc gia muốn buộc tội giới đầu tư tham nhũng hoặc kiện tụng với
những đối tác kinh doanh khác nhau. Họ cũng cho phép giới giàu xụ che giấu danh
tính của họ bằng cách thuê các chuyên gia tài chính khác đại diện tại nhiều
thương vụ loại này.
Một người
mà tôi đã phỏng vấn đã nói rằng tôi là giáo sư bậc W2 và tôi phải trả nhiều thuế
hơn họ. Họ có thể chỉ phải trả 5% thuế ở nước ngoài ở Hong Kong hoặc Singapore,
và 0% thuế ở Virgin Islands thuộc Anh hoặc Cayman và Seychelles. Về mặt
pháp lý, về cơ bản, họ khai các khoản nợ phải trả hoặc các khoản lỗ trên đất liền
nơi họ có hoạt động tại Việt Nam hoặc Myanmar, và sau đó họ đòi lợi nhuận ở nước
ngoài dựa trên các phương tiện thuộc loại công ty mẹ của các công ty trong nước.
Một loại
hành động hợp pháp khác những đáng bị chê trách về mặt đạo đức là “giao dịch chạy
luật pháp” hoặc thực hiện những chiến lược có lợi nhuận cao trước khi quy định
thành hình ở những nền kinh tế phát triển và [dùng] chúng ở những thị trường
biên, nơi chúng đang đi trước khi có quy định pháp lý chính thức.
Một ví dụ
là thói chuyển giá kinh doanh, trong đó những công ty đều là một phần của cùng
một tổ chức sẽ tự tính phí dịch vụ, dịch vụ tư vấn hoặc sở hữu trí tuệ. Họ đã
đem hoạt dộng chuyển giá kinh doanh sang Trung Hoa. Và sau đó khi đã ở Trung
Hoa, họ lại đưa những hoạt động đó sang Việt Nam và Myanmar. Họ tuyên bố rằng họ
đang bắt chước những gì các nền kinh tế phát triển hơn một chút đang làm và họ
tiếp tục chuyển nó sang ngày càng nhiều thị trường mới nổi hơn.
Fast
Company: Vụ
bê bối của 1Malaysia Development Berhad gần đây ảnh hưởng đến cuốn
sách của bà — và
việc Goldman Sachs thừa
nhận đã toa rập âm mưu trong một kế hoạch đưa hối lộ hơn 1 tỷ
đô cho những viên chức chính phủ ở Malaysia và Abu Dhabi để có được những giao
dịch kinh doanh béo bở. Đây chỉ là phần nổi của tảng băng chăng?
Kimberly
Kay Hoang: Đúng
vậy, đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Đây là phần mà tôi nghĩ là hấp dẫn
nhất. Thế giới này quá rộng lớn và trần tục đến mức tôi không thể nghĩ đến những
công ty hay cá nhân nào có thể thành thật tuyên bố rằng họ đang ở trên những mạng
lưới này hay bên ngoài những trang mạng nhện tư bản này.
Như một
trong những người được phỏng vấn đã nói với tôi, “Jho Low [doanh nhân đang đào
tẩu người Malaysia, đang bị truy lùng liên quan đến vụ bê bối của 1Malaysia
Development Berhad (1MBD)] là một kẻ tự ái tham lam. Bạn có thể tưởng tượng nếu
ông ta chỉ nằm trốn? . . . Ông ta sẽ thoát được bởi vì [chính phủ của] Malaysia
và Singapore sẽ xóa nợ. . . để tránh một vụ bê bối rất công khai có thể làm
hoen ố danh tiếng của họ.”
Hầu hết những
người tôi phỏng vấn đều không ồn ào, và họ hoạt động với chiến lược ẩn núp sau
những mạng nhện tư bản này.
Jho Low, trái, một doanh nhân Malaysia, với
Paris Hilton tại một hộp đêm ở St.-Tropez, Pháp, vào năm 2010. WENN
Fast Company: Như vậy, những người giàu nứt đố đổ
vách đang ẩn núp sau lưng những người khác. Cuốn sách của bà trích dẫn một nguồn
nói rằng, “Đằng sau mỗi CEO là một chủ tịch, người giàu đến mức họ không ở đâu
cả và ở khắp mọi nơi và không phải chịu trách nhiệm với bất kỳ ai.” Hãy
cho chúng tôi biết thêm về điều này.
Kimberly
Kay Hoang: Đây
là nơi tôi tìm ra sự khác biệt giữa những cá nhân có tài sản rất lớn và những
chuyên gia tài chính giàu có quản lý tiền của họ. Nhiều giám đốc điều hành của
những Giám đốc tôi đã phỏng vấn nói với tôi rằng mặc dù họ thường là gương mặt
đại diện cho các thương vụ trên báo chí và truyền thông, nhưng họ chỉ quản lý
tiền của những người khác, những người thường vô hình trong mạng nhện tư bản
này.
Những cá
nhân có tài sản rất lớn này tổng hợp tất cả các rủi ro về pháp lý và tội phạm
liên quan đến việc lèo lái những thị trường rất tham nhũng cho các giám đốc điều
hành của nhưng giám độc đại diện họ.
Lấy ví dụ,
Timothy Leissner — cựu giám đốc điều hành tại Goldman Sachs và chủ tịch bộ phận
Đông Nam Á của ngân hàng này — trong thương vụ liên quan đến Goldman Sachs cho
vụ 1MDB. Những người mà tôi phỏng vấn liên quan đến ông ta rất nhiều bởi vì họ
đã xem ông ta — và vì vị trí của bản thân họ — như một con
dê tế thần, khi bị buộc tội tham nhũng. Và ngay cả trong trường hợp một người
như Leissner trả những khoản tiền phạt khổng lồ, những người đứng sau ông ta hiếm
khi phải chi trả bằng lợi nhuận của họ. Đó là một trường hợp cực đoan bởi vì,
trong số những nhóm người mà tôi đã nghiên cứu, hiếm khi chủ tọa xuất hiện ở bất
cứ đâu. Họ ở khắp mọi nơi vì tiền của họ ở khắp mọi nơi, nhưng về mặt pháp lý
thì họ cũng không ở đâu và rất khó nhìn thấy.
Hình cựu doanh nhân ngân hàng Goldman, Timothy
Leissner với vợ Kimora Lee Simmons, làm chứng trong phiên tòa 1MDB
nói rằng ông ta ‘nói dối rất nhiều’. Hình Yahoo Finamces
Fast
Company: Vậy
ai hay cái gì là thủ phạm lớn nhất trong cái mạng tư bản phi đạo đức này?
Kimberly
Kay Hoang: Người
ta không thể xác định một cá nhân hoặc một thủ phạm. Nó mang tính hệ thống. Mọi
người coi mình chỉ là một răng cưa trong hệ thống.
Nhưng một
yếu tố góp phần là các chuyên gia tài chính đang lựa chọn các khu vực pháp lý hợp
pháp và hoạt động ở những nước có nền kinh tế kém phát triển hơn. Tôi thậm chí
còn cho rằng trong những năm gần đây dưới thời chính quyền Trump, giới tinh hoa
chính trị cũng là giới tinh hoa tài chính, hai nhóm chỉ là một.
Ở các thị
trường mới nổi và cận biên, giới tinh hoa tài chính có mối quan hệ rất chặt chẽ
với giới tinh hoa chính trị, những người đang lựa chọn hoặc không tạo ra luật
hoặc chính sách để quản lý hoặc điều chỉnh các hoạt động tài chính của họ hoặc
chọn không thực thi các đạo luật đó.
Ví dụ, tôi
đã đi cùng giới quản lý quỹ huy động tiền cho các dự án đầu tư khác nhau ở Việt
Nam và Myanmar, và một trong những cách họ tự quảng cáo là nói “chúng tôi có
quyền hoạt động trong những giao dịch này”, có nghĩa là họ có quan hệ với giới
năm quyền chính trị để cấp phép cho phép hoặc hoạt động ở những doanh nghiệp
nhà nước đang tư nhân hóa tất cả các loại giao dịch không có sẵn trên thị trường
công cộng.
Chúng ta bắt
đầu thấy một số tia sáng về điều này dưới thời chính quyền Trump, khi Jared
Kushner đến Trung Hoa và Trung Đông, về cơ bản là bán các mối quan hệ chính trị
của mình với Hoa Kỳ Điều mà tôi nghĩ là duy nhất ở các thị trường cận biên mới
nổi này thực sự là những hoạt động có thể luôn luôn đang diễn ra ở Hoa Kỳ và
các nền kinh tế phát triển.
Hình : https://assets.bwbx.io/images/users/iqjWHBFdfxIU/i0JGlpV.2RJc/v1/-1x-1.jpg
Jared Kushner đã vun đắp mối quan hệ với
Saudi Arabia khi ông còn làm việc tại Tòa Bạc Ốc. Photographer: Mandel
Ngan/AFP/Getty Images
Fast
Company: Bà bắt
đầu nghiên cứu với một ý tưởng về sự chênh lệch giàu nghèo và kết thúc nó với một
thực tế khác. Xin giải thích.
Kimberly
Kay Hoang: Khi
tôi mới bắt đầu nghiên cứu này, tôi thường nghĩ về phong trào Chiếm Phố Wall và
một câu chuyện phân cực Hoa Kỳ giữa 1% và 99%. Phong trào đó bắt đầu mở ra cho
chúng ta thấy tầng lớp trung lưu ngày càng thu hẹp và hố chia giàu nghèo rất lớn
ở Mỹ. Dự án này đã cho tôi thấy rằng có rất nhiều sự đa dạng trong 10% hàng đầu
và thậm chí còn hơn thế nữa ở khôi 1% những người giàu nhất.
Điều tôi
không lường trước được là việc gia tăng bất bình đẳng toàn cầu. Những gì
tôi biết được là những người giàu có ở Thành phố Hồ Chí Minh hoặc Yangon ở
Myanmar có mối quan hệ tài chính với giới thượng lưu ở Newport Beach,
California; New York, Toronto, v.v. Khi những đại phú đó có quyền hoạt động ở
khắp nơi trên thế giới, điều đó có nghĩa là họ có quyền lựa chọn các khu vực
pháp lý điều chỉnh các hoạt động tài chính của họ. Những thị trường tài chính
này được kết nối với nhau theo cách mà nó không chỉ là sự phân chia giữa thế giới
thứ nhất và thế giới thứ ba.
Fast
Company: Bà
hy vọng được gì với cuốn sách này?
Kimberly
Kay Hoang: Tôi
hy vọng nó sẽ báo cho công chúng biết rộng rãi hơn về cách những hệ thống và
con người này hoạt động, đồng thời hy vọng truyền cảm hứng cho những tài năng
khác giúp chúng ta đưa ra các chính sách và thực tiễn tốt hơn để điều hành các
hoạt động này và phối hợp giữa những chính phủ trên thế giới. Khi thế giới ngày
càng trở nên bất bình đẳng và không ai quản lý hoạt động tài chính của các tỷ
phú thì nó sẽ tạo ra nhiều vấn đề xã hội hơn. Tôi hy vọng nó sẽ mở ra cuộc
tranh luận và là nguồn cảm hứng cho những cách suy nghĩ mới về các thị trường
toàn cầu có kết nối chặt chẽ của chúng ta. Cuối cùng, tôi tin rằng những người
trong chúng ta, những người bị khóa ở ngoài mạng nhện tư bản này chỉ là những
con mồi bị mắc kẹt trong đó.
*
Người
phỏng vấn: Jennifer
Alsever là một nhà báo tự do với 20 năm kinh nghiệm. Là cộng tác viên
của Tạp chí Inc. từ năm 2011, tác phẩm của bà cũng đã xuất hiện trên các tạp
chí khác, kể cả Tạp chí Fortune, Tạp chí Phố Wall, CNNMoney.com, New York
Times, Wired and Fast Company. Trước khi trở thành nhà báo tự do vào năm 2004,
bà đã làm việc với tư cách là phóng viên kinh doanh kỹ thuật cho Denver Post và
Crain’s Cleveland Business, và đã giành được một số giải thưởng báo chí cấp tiểu
bang và khu vực. Tốt nghiệp Đại học Colorado ở Boulder, bà hiện đang sống với
chồng và hai cậu con trai gần Vail, Colorado.
Người
trả lời phỏng vấn: Kimberly
Kay Hoang là Phó
Giáo sư Khoa Xã hội và Cao đẳng và là Giám đốc Nghiên cứu Toàn cầu tại Đại học
Chicago.
Bà là một
học giả, tác giả và nhà giáo từng đoạt giải thưởng. Bà đã được Giải thưởng
Lewis A Coser năm 2020 của Hiệp hội Xã hội học Hoa Kỳ về Lý thuyết Xã hội — một
giải thưởng giữa sự nghiệp cho Thiết lập Chương trình Nghị sự Lý thuyết. Sách
và bài đăng báo của bà đã được hơn 18 giải thưởng của một số hội chuyên gia
khác nhau. Ngoài nghiên cứu bà còn là người được giải trong Cuộc thi Llewellyn
John and Harriet Manchester Quantrell Teaching năm 2018 tại Đại học Chicago.
©
2022 DCVOnline
Nếu đăng lại,
xin ghi nguồn và đọc “Thể
lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: What is spiderweb capitalism? Inside the intricate system that
lets the super-rich hide their cash | Jennifer Alsever |Fast
Company| August 22, 2022.
Đọc thêm
bài viết về luận văn nghiên cứu “She’s Not a Dirty Low Class Girl: Sex Work in Ho Chi Minh City” (Em
không phải là hạng gái nhơ nhớp thấp hèn) của Kimberley Kay Hoang đã đăng trên
DCVOnline
No comments:
Post a Comment