Ukraina
phản công tái chiếm Kherson, màn dạo đầu cho hồi kết cuộc chiến ?
Thụy My - RFI
Đăng ngày:
30/08/2022 - 19:01
Từ tối qua 29/08/2022, lực lượng
Ukraina đã tấn công trên nhiều hướng, những trận đánh dữ dội đang diễn ra hầu
như trên toàn vùng Kherson.Kiev rất « hà tiện » về chi tiết, nhưng tổng
thống Zelensky hứa hẹn sẽ « truy quét » quân chiếm đóng
« đến tận biên giới ».Có ít nhất ba ngôi làng ở Kherson đã được giải
phóng.
Nước Pháp
ngày càng thiên hữu, và đang vận động tiết kiệm nhằm đối phó với lạm phát cũng
như thiếu hụt năng lượng, đó là các vấn đề trên trang nhất các báo Paris hôm
nay. Riêng Libération chạy tựa trang bìa « Nhà máy điện
Zaporijia : Nếu có chuyện gì xảy ra ở đây, toàn bộ châu Âu sẽ bị ảnh hưởng »,
và ở các trang trong, cuộc chiến tranh ở Ukraina tiếp tục thu hút sự chú ý
của báo chí.
Zaporijia : Thế giới suýt rơi vào thảm họa
nguyên tử
Xã luận của Libération lo
ngại về « Nguy cơ một tính toán sai lầm tại Zaporijia ở
Ukraina ». Thế giới suýt rơi vào thảm họa hôm thứ Năm 25/08 vào lúc 12
giờ 10, khi hệ thống báo động khẩn cấp của lò phản ứng số 5 được kích hoạt, dẫn
đến ngưng hoạt động. Gần hai tiếng đồng hồ sau đó, vào 14 giờ 30, lò phản ứng
cuối cùng trong số sáu lò cũng ngưng chạy, vẫn do báo động. Những vụ cháy do
oanh kích là nguyên nhân sự cố trên đây, vì đường dây cao thế cuối cùng bị đứt,
kích hoạt cơ chế khẩn cấp. Trưởng kíp ngày hôm đó mệt mỏi thổ lộ với Libération, từ
35 năm qua chưa hề xảy ra chuyện tương tự. « Tình hình xấu đi rất nhiều
từ ba tuần qua, mỗi ngày lại tiến gần khả năng xảy ra tai nạn như
Fukushima ».
Ngày nào
cũng có những vụ oanh kích gần nhà máy, Ukraina quy trách nhiệm cho Nga,
Matxcơva thì nói là đạn bắn đi từ bên kia bờ sông đang trong tay Kiev. Nhưng
người quản lý trên cho biết chính mắt nhìn thấy quân chiếm đóng bắn đại bác từ
một ngọn đồi gần nhà máy nhiệt điện. Artem, một kỹ sư về nguyên tử nhắc nhở, thảm
họa Fukushima xảy ra vì sóng thần làm cho hầu hết các máy phát điện dùng để làm
nguội các lò phản ứng không còn hoạt động. Hôm thứ Năm, khi nhà máy Zaporijia bị
cắt nguồn điện, các máy phát điện diesel đã được sử dụng, nhưng không biết trụ
được bao lâu vì lượng dầu dự trữ chỉ còn đủ cho một tuần lễ.
Quân Nga có thực sự ý thức được nguy
cơ ?
Các khó
khăn kỹ thuật tạm thời vượt qua được nhờ đội ngũ nhân viên người Ukraina, nhưng
bản thân họ bị áp lực vô cùng nặng nề. Quân chiếm đóng theo dõi « từng
cái like trên mạng xã hội », đôi khi còn đánh đập họ. Các ê-kíp có khi
phải làm hai ca liên tiếp mỗi ca tám tiếng vì đạn pháo khiến họ không thay
phiên được, dễ dẫn đến sai lầm do căng thẳng.
Nhất là
nhà máy điện nguyên tử lớn nhất châu Âu, có sáu lò phản ứng có công suất 1.000
megawatt mỗi lò, từ 5 tháng qua đã bị biến thành căn cứ quân sự của Nga. Ảnh vệ
tinh của tình báo Anh cho thấy những chiếc xe đầy vũ khí chỉ cách lò phản ứng
có 60 mét. Những khẩu đại bác được đặt dưới chiếc cầu nối các lò phản ứng với
nhau để né drone của Ukraina…Libération bực tức đặt câu hỏi, người Nga
có thực sự biết họ đang làm gì tại đây hay không ?
Kherson, cuộc phản công quy mô được chờ đợi từ
lâu
Trên lãnh
vực quân sự, một cuộc phản công đã diễn ra vào lúc một phái đoàn của Cơ quan
Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) bắt đầu lên đường thanh tra nhà máy
Zaporijia. Lực lượng Ukraina tung ra đợt tấn công từ tối qua nhằm tái chiếm
Kherson. Tuy chưa có nhiều thông tin trên báo giấy, nhưng các nhật báo lớn đều
tường thuật trực tiếp trên mạng.
Cuộc tấn
công được loan báo từ nhiều tuần qua, rốt cuộc đã khởi động. Natalia Humenyuk,
phát ngôn viên bộ chỉ huy miền nam của quân đội tuyên bố Ukraina đã tấn công
trên nhiều hướng, vượt qua tuyến phòng vệ đầu tiên. Những trận đánh dữ dội đang
diễn ra hầu như trên toàn vùng Kherson. Trên truyền hình, Serhiy Khlan, cố vấn
cơ quan quân sự Kherson cho biết : « Có những đợt nã pháo
mãnh liệt vào vị trí địch trên toàn bộ vùng Kherson », và đây là
« khởi đầu của hồi kết cuộc chiếm đóng ». Trang web Izvestiya
của Nga nói rằng chính quyền Kherson đã ra lệnh cho người dân tìm nơi trú ẩn
pháo kích, dự trữ thức ăn nước uống và chuẩn bị túi cứu thương.
Kiev chỉ muốn « giành lại những gì vốn
thuộc về mình », kêu gọi lính Nga bỏ ngũ
Les
Echos nhận thấy chính
quyền Ukraina rất « hà tiện » về các chi tiết, nhưng tổng thống
Volodymyr Zelensky hứa hẹn sẽ « truy quét » quân chiếm đóng
« đến tận giới tuyến ». Ông nhấn mạnh, « đường biên giới
không thay đổi », hàm ý mục tiêu không chỉ tái chiếm Donbass mà cả
Crimée, « Ukraina chỉ giành lại những gì vốn thuộc về mình ». Zelensky
nói : « Nếu lính Nga muốn sống sót, bây giờ là lúc nên chạy trốn »,
đồng thời kêu gọi những ai không muốn quay về Nga nên giao nộp vũ khí. Mykhailo
Podoliak, cố vấn tổng thống châm biếm trên Twitter, « một phái đoàn đặc
biệt của Ukraina đang thương lượng với Nga ở hướng nam và nhiều hướng
khác ».
Quân đội
Ukraina yêu cầu dân chúng không đưa thông tin về các sự kiện đang diễn ra. Theo
bà Humenyuk, « trong một cuộc chiến tranh đa diện, những phản ứng như vậy
có hại cho lực lượng vũ trang ». Tuy nhiên hệ thống Firms (Fire
Information for Resource Management System) của NASA cho thấy một số lớn vụ
cháy dọc theo tiền tuyến. CNN dẫn những nguồn tin nặc danh Ukraina cho biết ít
nhất bốn làng ở Kherson đã được giải phóng, dù Matxcơva nói rằng Kherson « đang
dưới sự bảo vệ của quân đội Nga ». Le Monde dẫn tin tức trên mạng xã hội
nêu cụ thể lực lượng Ukraina đã tái chiếm ba làng Pravdine, Blahodativka và
Stary Stavok.
Ba Lan : Nên tịch biên tài sản Nga thay
vì chỉ đóng băng
Về phía
các đồng minh châu Âu, trả lời phỏng vấn của Le Figaro, thủ tướng Ba Lan
Mateusz Morawiecki nhấn mạnh một khác biệt trong quan điểm so với Pháp. Theo
ông, cần tịch biên tài sản của các tài phiệt Nga và Liên bang Nga thay vì chỉ
phong tỏa. Số tài sản này lên đến trên 300 tỉ euro, có thể dùng để giảm nhẹ giá
năng lượng mà dân Pháp, Đức, Ba Lan... phải trả, khiến Nga không còn có thể bắt
bí.
Song song
đó, cần ủng hộ Ukraina mạnh mẽ hơn về quân sự và tài chánh, mà hiện nay quá ít
và quá trễ. Cách thức nhanh nhất để kết thúc một cuộc chiến là…thua trận, nhưng
« chúng ta không thể tự cho phép bại trận trong cuộc chiến tranh
này ». Theo thủ tướng Ba Lan, vụ sát hại con gái của Alexandre
Douguine, một người thân cận với Vladimir Putin cho thấy nội tình Nga đang lục
đục, và « mọi kịch bản đều có thể xảy ra ».
Nga bắt cóc thường dân để trao đổi với
lính : Tội ác chiến tranh
Về hệ quả
từ thời kỳ quân Nga chiếm đóng, Le Monde có bài phóng sự « Tại
Ukraina, trên đường tìm kiếm những thường dân mất tích ». Tại ngôi
làng Dymer gần Kiev chỉ có 6.000 dân, có đến 58 gia đình vẫn không có tin tức
nào về những người thân bị bắt và đưa sang Nga.
Họ là những
thường dân bị bắt vô cớ trong thời gian quân Nga đóng ở làng từ 25/02 đến
22/03, và theo Human Rights Watch (HRW) đây là tội ác chiến tranh, tổ chức này
tố cáo « hàng trăm dân thường Ukraina đã bị bắt đi mất tích ». Trước
hết, do Dymer chỉ cách Belarus, chư hầu của Nga một giờ xe chạy. Nhưng tại sao
lại bắt bớ thường dân ? Phó thủ tướng Iryna Verechtchouk phụ trách hồ sơ
này giải thích, đó là vì ít nguy hiểm hơn việc bắt lính tráng, và Matxcơva muốn
dùng họ để trao đổi tù binh. Điều này bị cấm vì theo các thỏa thuận, chỉ có thể
đổi lính lấy lính, người bị thương với những người bị thương khác, nhưng
Kremlin bất chấp, dùng thường dân làm con tin.
Nga bắt
dân Ukraina một cách vô tội vạ. Một cậu trai chỉ vì đi coi xe tăng Nga như thế
nào, đã bị bắt trói vào một gốc cây suốt ba ngày rồi tống lên xe đưa đi. Một
người lái chiếc xe hiệu Mercedes với GPS đời chót, lính Nga thích chiếc xe, đã
bắt luôn cả chủ. Những ai bị đưa sang Hostomel, thành phố sát với Belarus, coi
như không có ngày về. Những vụ tra tấn thường xảy ra, phụ nữ bị cạo trọc đầu.
Khoảng 230 phụ nữ Ukraina vẫn còn bị giữ ở Nga trên tổng số 500 nữ giới bị bắt.
Khủng hoảng, thất nghiệp, Covid…những bóng
mây đen trước Đại hội Đảng Trung Quốc
Nhìn sang
châu Á, Les Echos phân tích « Tập Cận Bình trước thách thức một
nền kinh tế Trung Quốc rạn vỡ ». Tác động của chính sách zero Covid,
khủng hoảng địa ốc, thanh niên thất nghiệp lên đến mức kỷ lục - các khó khăn đầy
dẫy trước Đại hội Đảng lần thứ 20.
Mới cách
đây một năm, chừng như không có gì ngăn trở được con đường để Tập Cận Bình trị
vì thêm nhiệm kỳ thứ ba, trở thành nhà lãnh đạo Trung Quốc quyền lực nhất kể từ
thời Mao. Sau khi tưng bừng tổ chức kỷ niệm lần thứ 100 ngày thành lập đảng
tháng 7/2021, ông đã làm áp lực để đảng thông qua nghị quyết lịch sử làm tăng vị
thế của mình. Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh cũng diễn ra khá suông sẻ.
Nhưng việc
« ông bạn » Nga nhiều rắc rối đưa quân xâm lược Ukraina sau đó, rồi đến
biến thể Omicron khiến Thượng Hải bị phong tỏa hai tháng, căng thẳng về chuyến
thăm Đài Loan của bà Nancy Pelosi, kinh tế sa sút và hạn hán chưa từng thấy, là
những bóng mây đen đầy đe dọa.
Tại nền
kinh tế thứ nhì thế giới, chính sách chống dịch cực đoan đã làm các thành phố bị
khóa chặt, việc hạn chế di chuyển khiến tiêu dùng chậm lại hẳn. Lãnh vực địa ốc
vốn chiếm 30 % GDP ngày càng lún sâu vào khủng hoảng, cộng với phong trào tẩy
chay của người mua. Về việc làm, một trong những cơ sở tạo nên tính chính danh
của đảng, 1/5 thanh niên bị thất nghiệp – con số thực có lẽ cao hơn nhiều. Đây
là tỉ lệ cao chưa từng thấy nếu so với Hoa Kỳ và châu Âu.
Tập Cận Bình cần chiến thắng Covid bằng mọi
giá
Nhờ thế giới
vẫn mua hàng « made in China », Bắc Kinh giữ được thể diện với thặng
dư thương mại dồi dào. Nhưng còn được bao lâu, trong khi Mỹ và châu Âu có nguy
cơ suy thoái ?
Cuối tháng
Bảy, trước sự ngạc nhiên của các nhà quan sát, Bộ Chính trị từ bỏ mục tiêu tăng
trưởng 5,5 %, không đưa ra biện pháp tái thúc đẩy nào như hồi 2008. Đảng chỉ nhấn
mạnh cần phải chống Covid « không mệt mỏi ». Đó là vì Tập Cận Bình đã
gắn zero Covid với cá nhân mình, không thể xuất hiện trước đại hội mà không có
chiến thắng. Về kinh tế, nhà cầm quyền trông cậy vào các đại công trình, nhưng
cũng ý thức rằng mô hình tăng trưởng dựa trên đầu tư công đã đạt đến mức giới hạn.
Các tuyến xe lửa cao tốc, xa lộ, phi trường…đều đã được xây dựng đầy đủ trong
20 năm qua.
Theo
Natixis, Covid làm nợ công Trung Quốc thêm nặng nề, lên đến 273 % GDP, thu nhập
của các địa phương từ bán đất hầu như không còn nữa. Các doanh nghiệp tư nhân
đang phải xoay sở trước thiệt hại từ chính sách chống dịch, nhận thấy bàn tay
can thiệp của đảng ngày càng sâu. Được khuyến khích thời Đặng Tiểu Bình và đóng
góp nhiều cho tăng trưởng, vai trò của họ trong những năm tới sẽ ra sao ?
Tập Cận Bình ấn định mục tiêu tăng gấp đôi GDP năm 2035 so với 2020, và đại hội
kỳ này sẽ phải có những chọn lựa cụ thể về kinh tế.
No comments:
Post a Comment