Đặng
Thị Hoàng Yến – cựu ‘đại biểu Quốc Hội mất tích’: Vì sao tôi kiện chính phủ Việt
Nam?
28/08/2022
https://www.voatiengviet.com/a/dang-thi-hoang-yen-vi-sao-toi-kien-chinh-phu-viet-nam/6719520.html
Hình :
Bà Đặng Thị Hoàng Yến trả lời VOA trong một cuộc phỏng vấn độc quyền về
các vụ kiện của bà chống lại chính phủ Việt Nam, tại văn phòng luật sư của bà ở
thành phố Houston, bang Texas, Mỹ, tháng 7 năm 2022. Photo: VOA (video
grab)
Vào đầu tháng 7/2022, chính phủ Việt Nam một lần nữa đối diện với một vụ kiện mới
ở tòa trọng tài quốc tế. Điểm đặc biệt của vụ kiện không chỉ vì số tiền đòi bồi
thường khổng lồ hàng tỷ đô la, mà còn do thân thế đặc biệt của nguyên đơn – nữ
doanh nhân từng là một trong những người giàu có nhất sàn chứng khoán Việt Nam,
cựu đại biểu Quốc hội “mất tích” nhiều năm sau khi bị bãi nhiệm khá bất thường,
và cũng là người đã khởi kiện chính phủ và cựu Thủ tướng Việt Nam hai năm trước.
“Tôi tên Việt
Nam là Đặng Thị Hoàng Yến. Khi nhập sang quốc tịch Mỹ, tôi đổi tên thành
Maya Dangelas”, nữ nguyên đơn trong hai
vụ kiện chống lại Việt Nam mở đầu cuộc phỏng vấn độc quyền dành cho VOA Tiếng
Việt.
“Bất kỳ một nhà đầu tư,
kinh doanh nào đều không bao giờ muốn dính đến một vụ kiện nào cả… đặc biệt ở
Việt Nam mà dính đến kiện thì cái nguy hiểm, đe dọa, những bất lợi đến cho việc
kinh doanh của mình, gia đình và cuộc sống cá nhân sẽ rất lớn. Cho nên khi phải
đi đến quyết định kiện thì đó là cả một vấn đề khó khăn. Có lẽ đấy cũng là giải
pháp cuối cùng, bắt buộc phải làm”, cựu đại biểu Quốc hội Việt Nam nói.
Hai vụ kiện và cáo buộc của nguyên đơn
Bà Đặng Thị Hoàng Yến hiện
là nguyên đơn của hai vụ kiện chống lại chính phủ Việt Nam ở tòa trọng tài quốc
tế:
(1) Vụ kiện liên quan đến
dự án đầu tư của tập đoàn Tân Tạo (ITACO) vào nhà máy nhiệt điện Kiên Lương (khởi
kiện năm 2019);
(2) vụ kiện chống lại quyết
định buộc tập đoàn Tân Tạo phải khai phá sản của tòa án Việt Nam (khởi kiện năm
2022).
VIDEO :
Đặng Thị
Hoàng Yến lên tiếng về vụ kiện Việt Nam hàng tỉ đô la
.
Vụ kiện Kiên Lương:
Tháng 9/2019, hơn 2 năm
sau khi chính phủ Việt Nam thua kiện doanh nhân Trịnh Vĩnh Bình tại tòa trọng
tài quốc tế ở Paris, thì có thông tin về một vụ kiện mới chống lại chính phủ và
cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Nguyên đơn là bà Đặng Thị Hoàng Yến, nữ Chủ tịch
Hội đồng Quản trị của Tập đoàn Tân Tạo, người đã “biến mất” bí ẩn nhiều năm sau
khi bị bãi nhiệm chức vụ đại biểu Quốc hội với lý do gây tranh cãi vào năm 2012.
Trong thông
cáo báo chí về vụ khởi kiện, công ty Luật Charles H. Camp ở
Washington, Hoa Kỳ, một trong những đại diện pháp lý của bên nguyên đơn, nói
“trong thời gian làm thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Tấn Dũng đã hủy bỏ bất hợp
pháp hợp đồng xây dựng, sở hữu và vận hành Dự án Tổ hợp Nhiệt điện Kiên Lương tại
Việt Nam của Tổng Công ty Năng lượng Tân Tạo.”
Việc hủy bỏ dự án này,
theo phía nguyên đơn, là “vi phạm trực tiếp nhiều quyền đầu tư và thỏa thuận giữa
TEC (Công ty cổ phần Năng lượng Tân Tạo) và chính phủ Việt Nam.
Dự án Nhà máy điện Kiên
Lương 1 và 2 đã được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam ra Công văn số 1385/TTg-KTN
duyệt chấp thuận cho Công ty Cổ phần Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo làm chủ đầu
tư vào ngày 25/8/2008. Đây được xem là một trong những dự án trọng điểm của cả
nước và của tỉnh Kiên Giang nói riêng.
Theo giới thiệu từ Tập
đoàn Tân Tạo, dự án xây dựng trung tâm nhiệt điện Kiên Lương có tổng vốn dự kiến
lên đến hơn 6,7 tỷ USD, với công suất từ 4.400 MW đến 5.200 MW. Trong đó, Nhà
máy điện Kiên Lương 1 công suất 1.200 MW, thời gian đưa vào hoạt động là năm 2013-2014;
Nhà máy điện Kiên Lương 2 công suất 1.200-2.000 MW, thời gian đưa vào hoạt động
là năm 2015-2016 và cảng nước sâu Nam Du.
Dự án Nhiệt điện Kiên
Lương 1, thuộc Trung tâm Điện lực Kiên Lương, sau đó được Bộ Công thương và
UBND tỉnh Kiên Giang phê duyệt với diện tích khoảng 280 ha. Trong đó, Dự án nhiệt
điện Kiên Lương 1 dự kiến chiếm diện tích khoảng 160 ha, với tổng vốn đầu tư
khoảng 2 tỷ USD. Trong quá trình thực hiện dự án, phía Tân Tạo cho rằng sau khi
họ đã hoàn thành mọi công việc cực nhọc ban đầu và khi dự án bắt đầu cho thấy
có tiềm năng lớn, nghĩa là “cỗ đã dọn sẵn trên bàn”, thì những “đòi hỏi phi lý”
bắt đầu xuất hiện.
“Họ đưa ra những đòi hỏi,
thậm chí vô cùng vô lý, mình đã xây dựng, mình đã bỏ, ví dụ như Kiên Lương,
mình đã bỏ ra đầu tư 342 triệu USD, tất cả đã sẵn sàng, các nhà đầu tư “turn
key contract”, rồi vốn vay quốc tế, các nhà thầu đã rất sẵn sàng, nhưng ông
Nguyễn Tấn Dũng khi đó đang làm thủ tướng, vì mục đích cá nhân, ông ấy có những
doanh nghiệp cá nhân riêng của ông ấy, cộng với những mục tiêu cá nhân, nên đã
chẳng cần lý do gì, từ chuyện dự án đang được thực hiện là BOO (phát triển – vận
hành – sở hữu) thì ông ấy bắt chuyển sang BOT (phát triển – vận hành – chuyển
giao), tức là sau mấy chục năm thì bắt buộc phải chuyển giao lại cho nhà nước bằng
Zero đồng. Tất nhiên, tôi đã đấu tranh hết sức để cố gắng thuyết phục nhưng
không được, tôi đành phải chấp nhận hy sinh quyền lợi của mình để làm sao cho dự
án được thực hiện”, bà Đặng Thị Hoàng Yến nói với VOA.
VIDEO :
Đặng
Thị Hoàng Yến: Việt Nam yêu cầu bỏ Nguyễn Tấn Dũng ra khỏi vụ kiện
Đặng Thị Hoàng Yến giải thích vì sao nêu đích danh cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng trong tư cách là bị đơn bên cạnh chính phủ Việt Nam trong vụ kiện liên
quan tới dự án nhiệt điện Kiên Lương, và cuối cùng bỏ tên ông ra.
Trong khi đó, trang Nhà
Đầu Tư hôm 13/9/2019 nói rằng việc Tân Tạo chấp nhận chuyển sang
hình thức đầu tư BOT theo yêu cầu của Chính phủ để cho dự án sớm được triển
khai là một bước “tháo gỡ vướng mắc cho Dự án về việc cấp Bảo lãnh Chính phủ
(GGU).”
Với việc chấp thuận này,
ngay sau đó, tháng 12/2015, Bộ Công Thương và chủ đầu tư đã ký Biên bản ghi nhớ
(MOU) về việc phát triển Dự án Nhiệt điện Kiên Lương 1 theo hình thức BOT với
thời hạn hiệu lực là 48 tháng, nghĩa là MOU sẽ hết hiệu lực vào ngày
11/12/2019, vẫn theo trang tin của Hiệp hội Doanh nhiệp đầu tư nước ngoài.
“Khi mà chúng tôi chấp nhận
hình thức BOT thì đến lúc đó, thì ông Nguyễn Tấn Dũng ông ấy không nghĩ rằng
tôi có thể chấp nhận được chuyện đó, nhưng ông ấy không biết rằng đối với tôi,
mục tiêu kinh doanh không phải chỉ vì tiền. Vì con người ta, tiền rất là quan
trọng nhưng khi chết đi cũng chẳng mang theo được gì cả nếu chúng ta không biết
sử dụng đồng tiền vào những mục đích cao đẹp, có thể giúp được cho cuộc đời, để
lại cái gì cho cuộc đời này. Cho nên đối với tôi, tôi muốn xây dựng một nhà máy
điện kiểu mẫu ở Việt Nam giống như cái nhà máy điện tôi đã từng thăm ở bên Nhật
Bản. Nó đẹp và sạch. Nhà máy điện than mà khi tôi đến sờ vào thì không hề có một
vết bụi bẩn nào cả. Tôi mong muốn là tôi sẽ làm một mô hình như thế ở Việt Nam.
Cho nên tôi chấp nhận. Nhưng ngay sau đó, khi mình chấp nhận rồi, hai bên đã
đàm phán, thì Bộ Công thương, Tổng cục Năng lượng đã ký biên bản ghi nhớ để chuẩn
bị các bước làm, thì đùng một cái, ông ấy ra quyết định chấm dứt, đuổi dự án
Kiên Lương ra khỏi Tổng sơ đồ 7.”
“Tổng cục Năng lượng mới
phát văn bản chính thức là bây giờ thủ tướng đã bỏ dự án điện ra khỏi Sơ đồ 7 rồi
thì Tổng cục Năng lượng và Bộ Công thương không còn cơ sở nào để đàm phán nữa.”
Câu hỏi của VOA gửi cho
Văn phòng Thủ tướng Chính phủ và Bộ Ngoại giao Việt Nam về quyết định hủy bỏ dự
án cho đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
Tờ VnEconomy vào
tháng 11/2018 dẫn văn bản của UBND tỉnh Kiên Giang phản hồi cho Tân Tạo về Dự
án nhiệt điện Kiên lương 1 cho biết tại cuộc họp về việc thu hồi chủ trương đầu
tư Trung tâm Điện lực Kiên Lương và Cảng nước sâu Nam Du, Phó thủ tướng Trịnh
Đình Dũng đã kết luận lý do của quyết định loại dự án ra khỏi các dự án nguồn
điện giai đoạn đến năm 2030 là do “tiến độ triển khai chậm, gây ảnh hưởng đến
phát triển kinh tế - xã hội của địa phương”, và do “xét thấy công ty không có
khả năng thực hiện dự án.”
Trang tin cho biết thêm rằng
“từ năm 2011, dự án bắt đầu đình trệ, chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ nộp
tiền sử dụng đất và cũng không thực hiện thủ tục xin gia hạn nộp tiền.”
Trong cuộc phỏng vấn dành
riêng cho VOA, bà Đặng Thị Hoàng Yến nói rằng Tân Tạo đã kiên trì “đấu tranh”
trong nhiều năm nhưng vẫn không đạt được giải pháp nào nên buộc phải đưa vụ kiện
này ra tòa trọng tài quốc tế ở Paris. Trong vụ kiện này, bà Đặng Thị Hoàng Yến
đòi chính phủ Việt Nam bồi thường 2,5 tỉ đô la vì những thiệt hại đầu tư mà tập
đoàn của bà đã phải gánh chịu vì quyết định loại bỏ dự án.
Nữ CEO cho VOA biết thêm
rằng theo yêu cầu của Chính phủ Việt Nam, phía Tân Tạo hiện đã loại tên cựu Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng ra khỏi đơn kiện. Phía bị đơn trong vụ kiện Kiên Lương giờ
chỉ còn là chính phủ Việt Nam. Tuy nhiên, cho tới nay, không thấy báo chí nhà
nước hoặc phía Chính phủ Việt Nam đề cập tới việc yêu cầu Tân Tạo loại tên ông
Dũng ra khỏi đơn kiện như khẳng định của bà Yến. Cá nhân bà Yến vẫn cho rằng
ông Nguyễn Tấn Dũng lẽ ra phải bị quy trách nhiệm trong vụ này.
“Theo sự hiểu biết của
tôi, một người, một cá nhân khi đại diện ở chức vụ đó cho chính phủ nhưng đồng
thời nếu ông ta đã lợi dụng, lạm dụng (abuse power) quyền lực của ông ta vì mục
đích cá nhân, để kiếm lợi cho cá nhân ông ta, cho gia đình ông ta, và hoặc là cả
vì những mục tiêu khác của ông ta nữa: mục tiêu về chính trị, mục tiêu về hưởng
thụ, tham nhũng… thì rõ ràng ở đây không thể tách rời là chỉ có đại diện,
(nghĩa là) chỉ kiện chính phủ không thôi, mà bản thân tôi là một nạn nhân và nạn
nhân này đã phải chịu đựng rất nhiều năm, và tôi có đủ cơ sở, đủ bằng chứng, đủ
hồ sơ để chứng minh rằng thực sự việc vi phạm hợp đồng dẫn đến vụ kiện Kiên
Lương. Chính phủ Việt Nam, nhân dân Việt Nam không được một lợi ích gì ngoài
ông Nguyễn Tấn Dũng.”
Trong thông cáo về vụ kiện
hồi tháng 9/2019, Luật sư Tony Buzbee, một đại diện khác của nguyên đơn, nói rằng
“việc đệ đơn kiện này nhằm buộc cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phải chịu trách
nhiệm về hành động của mình trên cả tư cách công chức lẫn tư cách cá nhân”, vì
“khách hàng của tôi bị mất tiền bạc và lợi tức đầu tư là kết quả trực tiếp của
những hành động của Thủ tướng trong cương vị công chức và cả năng lực cá nhân.”
VIDEO :
Đặng Thị
Hoàng Yến tin tưởng vào công lý từ trọng tài quốc tế
Nhưng cũng chính việc nêu
đích danh cựu thủ tướng Việt Nam trong đơn kiện của bà Đặng Thị Hoàng Yến đã
làm dấy lên nhiều nghi vấn và thắc mắc trong công luận về động cơ cũng như khả
năng thành công của vụ kiện. Trả lời với VOA về điều này, bà Đặng Thị Hoàng Yến
nói rằng “chỉ có những người không có đủ thông tin hoặc là thông tin bị bưng
bít, bị bóp méo, thì họ mới có thể nghĩ như vậy thôi.”
Vào ngày 8/7/2022, Tòa án
Paris ra phán quyết buộc Nhà nước Việt Nam phải trả các chi phí khởi kiện cho
ITACO trong vụ kiện Kiên Lương, trong khi tiến trình vụ kiện vẫn tiếp tục diễn
ra.
Vụ kiện buộc Tân Tạo phá sản
“Vụ kiện thứ hai là vụ kiện
mà tôi vô cùng đau lòng…”, bà Yến giải bày với VOA.
“ITACO là một công ty
niêm yết, mà chỉ vì một vụ kiện của một đơn vị mà ITACO chưa bao giờ ký kết hợp
đồng với họ, mà chỉ có 900.000 USD thôi, trong khi đó tổng tài sản của ITACO nếu
trên sổ sách là khoảng 600-700 triệu USD, đấy là trên sổ sách nhưng sổ sách thì
đó là giá gốc, còn giá trị thực tế, vì ITACO đến bây giờ là 26, 27 năm rồi, trị
giá thực là mấy tỉ USD, trong khi đó, các khoản vay chỉ chiếm có 8% trên tổng
tài sản… Mà (đó là) một khoản vay của một người nào đó, mà người đó nộp hồ sơ
lên tòa mà chúng tôi hoàn toàn không hề biết gì cả. Và cuối cùng tòa án đó đưa
ra một quyết định buộc chúng tôi phải mở thủ tục phá sản.”
Việc tập đoàn Tân Tạo bị
TAND TPHCM ra quyết định mở thủ tục phá sản bắt đầu được truyền thông Việt Nam
đưa tin rầm rộ vào tháng 6/2022, mặc dù quyết định này đã có từ năm 2018. Theo
đó, Quyết định mở thủ tục phá sản của tòa án đối với ITACO dựa trên đơn yêu cầu
mở thủ tục phá sản của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ xây dựng Quốc Linh, đơn
vị đã ký các hợp đồng bơm cát san lấp Khu công nghiệp Tân Đức (Long An) với
Công ty Cổ phần Phát triển đô thị Việt Nam (Vietnam Land), mà phía Tân Tạo nói
chỉ là một công ty trong nhiều công ty thuê nhà xưởng trong khu công nghiệp Tân
Đức của Tân Tạo, có pháp nhân hoàn toàn độc lập và giúp thi công các công trình
cho Tân Tạo, hoàn toàn không phải là công ty con của Tân Tạo.
Công ty Quốc Linh đã
không đề nghị thi hành án theo Luật Thi hành án dân sự, mà yêu cầu mở thủ tục
phá sản nhằm buộc Tân Tạo phải thanh toán cho Quốc Linh theo Bản án xét xử năm
2017 là hơn 21 tỷ đồng, và xét xử lại năm 2021 là gần 28 tỷ đồng.
Theo bà Đặng
Thị Hoàng Yến, mặc dù Tổng giám đốc của Vietnam Land (là ông Jimmy Trần
- chồng cũ bà Yến) đã bị sa thải vào tháng 5/2010, Vietnam Land cũng đã thanh
toán cho Quốc Linh tổng cộng 39,17 tỷ đồng.
https://gdb.voanews.com/6ED41A19-8673-4454-A46A-13FBC4E25663_w250_r0_s.jpg
Bà Đặng Thị Hoàng Yến phát biểu tại phiên họp của Quốc hội Việt Nam tại
Hà Nội trong bức ảnh chụp ngày 28 tháng 10 năm 2011.
Sau thời gian khởi kiện
và kháng cáo kéo dài giữa Quốc Linh và Tân Tạo, đến tháng 7/2019, TAND Cấp cao
tại TPHCM ra Quyết định giám đốc thẩm hủy bỏ toàn bộ 2 bản án sơ thẩm với lý do
Tòa sơ thẩm, phúc thẩm buộc Công ty Tân Tạo liên đới cùng Vietnam Land trả tiền
cho Công ty Quốc Linh là không có căn cứ pháp luật.
Tuy nhiên, TAND huyện Đức
Hòa vẫn xét xử và tuyên Bản án sơ thẩm số 07/2020/KDTM-ST ngày 18/9/2020 với nội
dung chính được cho là tương tự Bản án sơ thẩm số 01/2007/KDTM-ST ngày
16/1/2017 đã bị TAND Cấp cao tại TPHCM hủy bỏ trước đó. Lý do tòa buộc Tân Tạo
phải liên đới cùng Vietnam Land trả nợ cho Quốc Linh số tiền gốc và lãi là
27,72 tỷ đồng là do Tổng giám đốc bỏ trốn của Vietnam Land là chồng cũ của Chủ
tịch Công ty Tân Tạo nên phải có trách nhiệm.
Ngày 5/1/2021, TAND tỉnh
Long An tuyên bản án phúc thẩm số 01/2022/KDTM-PT với nội dung giữ nguyên bản
án sơ thẩm số 07/2020/KDTM-ST ngày 18/9/2020 của TAND huyện Đức Hòa.
Ngày 2/2/2021, Công ty
Tân Tạo có đơn đề nghị xem xét bản án theo thủ tục giám đốc thẩm gửi TAND Cấp
cao tại TPHCM.
Ngày 28/1/2022, Công ty
Tân Tạo tiếp tục gửi văn bản số 117/CV-PL-ITACO-22 đến TAND TPHCM với nội dung
nhắc lại đơn đề nghị giám đốc thẩm. Đến nay, theo thông tin từ phía lãnh đạo
Công ty Tân Tạo, TAND Cấp cao tại TPHCM chưa có văn bản trả lời kháng nghị hay
không kháng nghị giám đốc thẩm.
Trả lời với báo chí Việt
Nam, bà Đặng Thị Hoàng Yến nói việc buộc phá sản Công ty Tân Tạo không những dựa
trên hồ sơ giả mạo và bất bình thường mà còn lộ rõ “sự vô lý đến kinh ngạc.”
Tuy nhiên, trong cuộc phỏng
vấn độc quyền với VOA Tiếng Việt, nữ CEO của Tập đoàn Tân Tạo cáo buộc rằng
nguyên nhân gốc rễ dẫn đến việc buộc Tân Tạo phải tuyên bố phá sản là vì “mối
thù” từ vụ kiện Kiên Lương và vì những gì bà đã lên tiếng trong thời gian làm đại
biểu Quốc hội.
Bà nói: “Sau đấy chúng
tôi biết được rằng vì mối thù với ông Nguyễn Tấn Dũng từ vụ kiện Kiên Lương và
những cái mà trước Quốc hội tôi đã lên tiếng về cái hệ thống tham nhũng, ngân
hàng dính líu đến ông Nguyễn Tấn Dũng. Vì vậy cho nên đứng đằng sau ông ấy là
tiếp tục hệ thống tham nhũng gây sức ép buộc Tân Tạo phải công bố là phá sản.”
VIDEO :
Đặng
Thị Hoàng Yến phản bác cáo buộc 'không trung thực' về lý lịch
VOA đã liên lạc với Văn
phòng Chính phủ Việt Nam để yêu cầu xác minh và bình luận về cáo buộc của bà Yến
nhưng không nhận được phản hồi.
Sau khi bị buộc phải
tuyên bố phá sản, ngày 27/6/2022, tập đoàn Tân Tạo gửi “Đơn kêu cứu” lên Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Phạm Minh
Chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các thành viên Bộ Chính trị, ủy viên
Trung ương Đảng và đại biểu Quốc hội, cho rằng việc buộc phá sản tập đoàn Tân Tạo
“không những dựa trên hồ sơ giả mạo và bất bình thường của Tòa án các cấp, mà
còn lộ rõ sự vô lý đến kinh ngạc.”
Theo lời bà Yến nói với
VOA, cho đến giờ bà chưa nhận được phản hồi gì từ phía chính phủ Việt Nam về lá
đơn kêu cứu, nhưng bà tin rằng những người giữ trọng trách cao nhất tại Việt
Nam sẽ phải quan tâm và tìm giải pháp cho vụ kiện để không phải tốn hàng tỉ USD
nữa.
“Từ năm 2018 đến nay, 4
năm trời, biết bao gian truân vất vả, văn bản rồi thuê luật sư… nhưng cuối cùng
không được. Cuối cùng đại hội cổ đông chúng tôi bắt buộc phải đưa ra nghị quyết,
và gần như 99 phẩy mấy phần trăm đồng ý ủy quyền cho tôi khởi kiện vụ kiện này
ra tòa án quốc tế để đòi hỏi công lý.”
Trong vụ kiện này, Tân Tạo
đòi chính phủ Việt Nam bồi thường 1 tỷ đô la thiệt hại.
Phản ứng từ bị đơn và công luận
Trong lúc Văn phòng Thủ
tướng Chính phủ, Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp Việt Nam chưa trả lời VOA về yêu cầu
xác minh thông tin và những cáo buộc liên quan đến các vụ kiện của bà Đặng Thị
Hoàng Yến, trang thông tin chính thức của Thanh
tra Chính phủ Việt Nam ngày 14/7 nói rằng việc TAND TPHCM ra quyết định
mở thủ tục phá sản đối với Công ty Tân Tạo là vì có đủ căn cứ chứng minh (công
ty) mất khả năng thanh toán theo quy định Luật Phá sản 2014. Và theo “báo cáo
giải quyết phá sản Công ty Tân Tạo” mà quản tài viên gửi đến TAND TPHCM, thì hiện
nay số tổng nợ của Tân Tạo đã là hơn 214 tỷ đồng và “tất cả đều có chứng từ”, bao
gồm các chủ nợ: Công ty Quốc Linh hơn 27 tỷ đồng; Công ty Cổ phần XDGT Đức Hạnh
hơn 21 tỷ đồng; Cục Thuế TPHCM hơn 137 tỷ đồng; ông Dương Văn Sương hơn 27 tỷ đồng.
Cho tới nay, ngoài những
động thái hối thúc Tân Tạo phải tiến hành công bố thông tin phá sản từ Sở Giao
dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE), chính phủ Việt Nam không công bố bất cứ thông
tin hay bình luận gì về những vụ kiện đến từ đại diện của tập đoàn là bà Maya
Dangelas – tức Đặng Thị Hoàng Yến - tại tòa trọng tài quốc tế.
Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại
giao Việt Nam cũng không trả lời yêu cầu của VOA về việc xác nhận thông tin hay
bình luận về các vụ kiện này.
“Trở lực” của nhà nước Việt Nam trên trường quốc tế
Sau vụ kiện gây chấn động
của doanh nhân Việt kiều Trịnh Vĩnh Bình chống lại Nhà nước Việt Nam tại tòa Trọng
tài Quốc tế, hai vụ kiện tiếp theo của bà Đặng Thị Hoàng Yến đang thu hút sự
chú ý của công luận Việt Nam và quốc tế, giữa bối cảnh Việt Nam vừa tham gia
vào hàng loạt hiệp định thương mại tự do với tham vọng thu hút đầu tư nước
ngoài và trở thành một trong những trung tâm sản xuất chính của khu vực.
Trên thực tế, mỗi vụ kiện
đều có những nội dung phức tạp khác nhau, nhưng những vụ kiện chống lại Nhà nước
Việt Nam từ các doanh nhân tại các tòa án quốc tế đang có nguy cơ trở thành “trở
lực” cho những tham vọng kinh tế của Việt Nam.
Giáo sư Carl Thayer,
chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam của Học viện Quốc phòng Úc, nhận định với VOA
rằng trong khi Chính phủ Việt Nam là một bên ký kết các hiệp định thương mại,
trong đó bao gồm các điều khoản về phân xử các tranh chấp thương mại, phía Việt
Nam “không có biện pháp nào khác” là giải quyết các tranh chấp này. Theo ông,
có hai vấn đề cần phải được giải quyết.
“Trước tiên, cần đảm bảo
rằng Chính phủ có các luật sư trình độ cao để giải quyết các vụ kiện này. Thứ
hai, là một biện pháp lâu dài, phải bảo đảm rằng các công ty Việt Nam hiểu và
thực hiện các nghĩa vụ pháp lý của họ”, GS. Thayer nói.
VIDEO :
Đặng Thị
Hoàng Yến: Tôi 'mửa mật ra' làm nhưng bị phá tan
Từng là một chính trị
gia, các vụ kiện của nữ doanh nhân Đặng Thị Hoàng Yến chống lại Chính phủ Việt
Nam tại tòa án quốc tế không tránh khỏi những nghi ngờ của công luận về động cơ
chính trị của chúng, nhất là trong một môi trường mà chính trị và kinh doanh có
mối tương quan mật thiết với nhau và “không có gì minh bạch cả”, theo nhận định
của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp khách mời thuộc Viện ISEAS
(Singapore), nói với VOA.
“Trong một mô hình thực tế
gọi là chủ nghĩa tư bản thân hữu thì khó có thể nói được là quá trình tích lũy
tư bản, tức kiếm tiền, ấy có đúng hay không? Nó có thể hiện đạo đức của thị trường
tự do của một nền kinh tế thị trường bình thường hay không? Không ai nói được.
Chính vì thế, tôi mới nói khó khăn nằm ở chỗ đó. Không có gì minh bạch cả. Người
ta không nhìn được xuyên suốt từ bên này sang bên kia”.
“Các cụ vẫn nói là ‘Một
đòn chết bảy’, tức là đập một vỉ ruồi thì chết 7 con ruồi. Thế thì mình cứ hiểu
nôm na như thế đi”, TS. Hà Hoàng Hợp nói.
Theo nhà nghiên cứu của
Viện ISEAS, chính khiếm khuyết của luật pháp đã “làm khó” cả người dân lẫn
chính quyền, mà trong đó, nạn nhân chịu khổ nhất vẫn là người dân và doanh nghiệp.
“Hoàn cảnh Việt Nam thì
ai cũng thấy rồi. Luật pháp thì chưa nghiêm, chưa rõ. Có cái rõ rồi người ta
còn làm cho nó không rõ. Tức là người ta thiếu góc độ về mặt pháp quyền.”
GS. Carl Thayer cho rằng sự
kiện bà Đặng Thị Hoàng Yến bị bãi nhiệm vị trí đại biểu Quốc hội và việc
bà đóng
góp ý kiến cho lời kêu gọi đề xuất sửa đổi Hiến pháp của nhà nước bằng cách gửi
thư tới Quốc hội Việt Nam vào tháng 2/2013, trong đó bà lên tiếng ủng hộ cho vấn
đề dân chủ đa đảng, tôn trọng nhân quyền, tự do ngôn luận và tôn giáo, chấm dứt
tình trạng độc quyền của nhà nước đối với sở hữu đất đai, thì “với thành tích
này, bà Yến có thể khiến nhiều người tránh xa hoặc là vì khối tài sản cá nhân
(bà được xếp hạng người giàu thứ 37 Việt Nam vào năm 2011) hoặc vì quan điểm
chính trị của mình.”
VIDEO :
Chính phủ VN
thua vụ kiện của triệu phú Trịnh Vĩnh Bình
Theo nhận định của một luật
sư tại TPHCM am tường về các vụ kiện tụng, tranh chấp giữa người dân và chính
quyền, sau vụ kiện Trịnh Vĩnh Bình, chính quyền Việt Nam “đã có một sự chuyển
biến khá rõ rệt” trong cách hành xử đối với doanh nghiệp và người dân, bằng chứng
là số vụ tranh chấp giữa người dân và chính quyền tại các thành phố lớn đã giảm
đi hơn 2/3, theo ước tính của vị luật sư ẩn danh. Nhưng theo ông, vẫn có những
cuộc “đánh tư sản” ngầm đang diễn ra dù được che đậy kín đáo và “bài bản” hơn.
Chính vì vậy, những hậu quả thực tế từ các vụ kiện quốc tế đối với những vi phạm,
nếu có, của chính quyền sẽ giúp “lành mạnh hóa” môi trường kinh doanh tại Việt
Nam.
“Ví dụ như trong vụ của
bà Hoàng Yến, bây giờ phải có một hậu quả cưỡng chế buộc chính phủ Việt Nam phải
thi hành bản án”, luật sư ẩn danh nói với VOA trong ngụ ý nếu như toà xét thấy
phía bị đơn có vi phạm.
“Khi tòa quốc tế mở rộng
thẩm quyền của mình đối với các quốc gia, thì các tổ chức kinh tế hoặc công dân
bị cưỡng chế, bị xâm phạm quyền về tài sản của mình [một cách] trái pháp luật bởi
một chính phủ đều có thể kiện ra tòa quốc tế. Qua vụ bà Hoàng Yến, tôi nghĩ bây
giờ người ta bắt đầu lựa chọn cho mình một hướng đi khác ngoài hệ thống tư pháp
của Việt Nam.”
Giữa lúc cả hai vụ kiện của
bà cựu đại biểu Quốc hội chống lại nhà nước Việt Nam còn chưa ngã ngũ, những diễn
tiến mới liên quan đến tập đoàn Tân Tạo của bà đang khiến giá cổ phiếu ITA của
tập đoàn liên tục trồi sụt, lúc thì giảm kịch sàn đến 14% khi có tin ITA bị buộc
phải mở thủ tục phá sản, sau đó lại tăng mạnh lên 7% khi bà lên tiếng phản đối
và công bố thông tin về vụ kiện ở tòa quốc tế.
Mới nhất, những lùm xùm
liên quan đến việc Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM liên tục yêu cầu Tân Tạo phải
giải trình về số tiền tạm ứng cho bà Đặng Thị Hoàng Yến lên gần 2.000 tỉ đồng
trong Báo cáo tài chính quý 2/2022 đã khiến cổ phiếu ITA liên tục đi xuống. Vào
thời điểm đóng cửa phiên giao dịch ngày 24/8, giá cổ phiếu ITA chỉ còn 7.900 đồng/cổ
phiếu, giảm 35% so với đầu tháng 6.
Về Tân Tạo và Đặng Thị Hoàng Yến
·
Công ty Cổ phần Đầu tư và
Công nghiệp Tân Tạo được thành lập vào năm 1996. Năm 2006, Tân Tạo chính thức
niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh và là khu công
nghiệp đầu tiên trên cả nước được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.
·
Tập đoàn Tân Tạo hoạt động
trên nhiều lĩnh vực, bao gồm: đầu tư, phát triển, xây dựng, khai thác thương mại
các khu công nghiệp, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ trong khu công nghiệp bao gồm
cả xúc tiến kinh doanh, cho thuê nhà xưởng, thiết bị xây dựng, văn phòng, cao ốc,
trung tâm thương mại, các trang thiết bị, đầu tư, phát triển, xây dựng, khai
thác hạ tầng thương mại và đầu tư vào thị trường bất động sản, xây dựng, sản xuất…
với rất nhiều dự án đã thực hiện trên cả nước.
·
Các công ty thành viên của
Tập đoàn Tân Tạo bao gồm: Công ty Cổ phần Đầu tư & Công nghiệp Tân Tạo
(ITACO, Công ty cổ phần đầu tư Tân Đức (TADICO), Công ty cổ phần truyền thông
Việt Nam (Kênh truyền hình VBC), Công ty cổ phần đầu tư khai thác và cung cấp
nước sinh hoạt (ITA-Water), Công ty cổ phần đô thị Sài Gòn - Mêkông
(Saigon-Mekong Science City), Công ty TNHH Khai thác dịch vụ-kinh doanh văn
phòng và nhà xưởng Tân Tạo (Taserco), Công ty cổ phần đầu tư - tin học & tư
vấn xây dựng Phương Nam (SEI), Công ty xi măng Tân Tạo, Công ty Phát triển năng
lượng Tân Tạo (TEDC), Công ty cổ phần Năng lượng Tân Tạo (TEC), Công ty cổ phần
đầu tư - xây dựng và khai thác cầu đường (Ita-Ways), Công ty cổ phần khai thác
& phát triển kho vận Tân Tạo (Itatrans), Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển
Đô thị Tân Tạo (ITA.Ecity), Đại học Tân Tạo (TTU).
·
Bà Đặng Thị Hoàng Yến đã
được nhận nhiều giải thưởng và bằng khen trong nước và quốc tế như Giải thưởng
nhân văn 2011 của Ủy ban hữu nghị thành phố San Francisco và thành phố Hồ Chí
Minh, giải thưởng “Siêu sao kinh doanh”, Cúp “Bông hồng vàng” và nhiều bằng
khen của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.
·
Cùng với em trai là ông Đặng
Thành Tâm, hai chị em bà từng được gọi là “ông hoàng, bà hoàng khu công nghiệp”.
Bà Đặng Thị Hoàng Yến 3 năm liền có mặt trong danh sách 10 người giàu nhất trên
thị trường chứng khoán Việt Nam (2008-2010), còn ông Đặng Thành Tâm từng là người
giàu nhất trong danh sách năm 2007.
No comments:
Post a Comment