Chiến
tranh Ukraina : Những điều cần biết về thảm sát Bucha
Thụy
My -
RFI
Đăng ngày: 06/04/2022 - 15:21
Hình ảnh xác những thường dân la liệt trên đường phố
ở Bucha đã gây xúc động mạnh cho cộng đồng quốc tế, đặt ra câu hỏi liệu có những
vụ thảm sát tương tự ở Ukraina hay không, dù Nga luôn bác bỏ. Trong một cuộc
chiến đã bị thế giới lên án, vụ sát hại dân thường ở ngoại ô Kiev khiến
Matxcơva càng bị cô lập. Le Monde ngày 06/04/2022 điểm lại vụ thảm sát
Bucha.
An táng một người bạn
bị lính Nga giết. Ảnh chụp tại Bucha, Ukraina ngày 05/04/2022. REUTERS - ZOHRA
BENSEMRA
Thành phố Bucha ở
đâu ?
Bucha là thành phố có khoảng 37.000 dân, cách
thủ đô Kiev của Ukraina 30 kilomet về phía tây bắc. Bucha nằm giữa Irpin và
Hostomel, nơi diễn ra những trận đánh dữ dội cuối tháng Hai khi quân Nga tấn
công Kiev. Bị không kích dữ dội, Bucha được coi là một trong những nơi nguy hiểm
nhất, cùng với Irpin và Hostomel.
Quân đội Nga bắt đầu tiến chiếm ngày 27/02, rồi
cúp điện và mở rộng kiểm soát những ngày sau đó dù lực lượng Ukraina kháng cự.
Trong những tuần lễ tiếp theo, cư dân cố gắng ra khỏi thành phố một cách tuyệt
vọng. Anna, một người dân đã nói với AFP hồi giữa tháng Ba : « Trong mỗi căn hộ
đều có người ở, nhiều phụ nữ và trẻ em, quan trọng nhất là làm sao để di tản những
đứa trẻ ».
Ngày 26/03, không chiếm được thủ đô Kiev,
Matxcơva loan báo thay đổi chiến lược và rút quân, để tập trung vào vùng
Donbass, miền đông và miền nam. Quân xâm lược lần lượt rút khỏi vùng Kiev :
theo Matxcơva, quân Nga rời Bucha hôm thứ Tư 30/03, cho dù những trận đánh vẫn
tiếp diễn đến thứ Bảy 02/04. Thị trưởng Anatoly Fedorouk thông báo thành phố lại
được Ukraina kiểm soát từ ngày 31/03.
Chuyện gì đã diễn
ra tại Bucha ?
Khi những chiến binh Ukraina tái chiếm Bucha,
họ phát hiện khoảng hai chục thi thể mặc thường phục trên một đường phố. Những
video đầu tiên được phố biến ngày 01/04 trên một kênh Telegram của cư dân thành
phố Irpin láng giềng.
Hai mươi bốn giờ sau, khi lực lượng Ukraina chắc
chắn rằng các xác không bị gài mìn, những bức ảnh và video do các phóng viên
ghi lại tại chỗ xác nhận sự hiện diện của những xác chết trên các con đường.
Hãng tin Pháp AFP khẳng định đã đếm được « ít nhất 22 tử thi ». Ngày 02/04, khoảng
50 xác khác được nhận diện trong một hố chôn tập thể, theo Serhy Kaplytchny, đội
trưởng đội cứu hộ địa phương. Ông nói với AFP : « Nhiều thường dân đã bị giết
cách đây hơn ba tuần, khi quân Nga kiểm soát thành phố ».
Theo một phóng sự của hãng tin Anh Reuters,
tình trạng phân hủy của một số xác cho thấy các nạn nhân đã nằm đó nhiều ngày,
thậm chí nhiều tuần. Thời điểm được New York Times xác nhận, tờ báo sử dụng
hình ảnh vệ tinh của công ty Maxar, trong đó có thể thấy rõ ít nhất 11 xác trên
đường Yablonska của Bucha, từ ngày 09 đến 11/03/2022. Theo điều tra của nhật
báo Mỹ, « phân tích video và ảnh vệ tinh chứng tỏ nhiều thường dân đã bị sát hại
từ ba tuần trước, khi quân Nga đang kiểm soát thành phố ».
Nếu sự hiện diện của những chiếc hố gợi ra khả
năng một số nạn nhân chết vì không kích, số khác được tìm thấy trong tình trạng
tay bị trói quặt sau lưng, mặt úp xuống đất với một vết đạn sau gáy, cho thấy họ
đã bị hành quyết. Nhưng dường như cũng có những phương cách khác được sử dụng.
« Có những vụ ném lựu đạn vào hầm nhà, và mìn được gài trước cửa nhà dân. Khi
ra khỏi nhà, người dân dẫm phải những quả mìn này » - một cư dân đã chạy được
khỏi Bucha hôm 12/03 nói với France Inter. Người này cũng kể rằng những người
lính Nga mà ông nhìn thấy đang trong trạng thái « say xỉn ». Một video quay từ
drone hôm 11/03 được trang web điều tra Bellingcat đăng lên cho thấy một đoàn
xe tăng Nga nổ súng vào một người đi xe đạp.
Tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky đã đến
Bucha ngày 04/04, tố cáo Matxcơva về « tội ác chiến tranh » và « diệt chủng ».
Hôm thứ Ba 05/04, một phát ngôn viên Cao ủy Liên Hiệp Quốc về nhân quyền khẳng
định những hình ảnh ở Bucha chứng tỏ « cố ý nhắm vào thường dân », là « những
chứng cứ đáng quan ngại ».
Thiệt hại nhân mạng
là bao nhiêu ?
Những thi thể nằm dọc theo đường phố, những nạn
nhân được chôn vội vã, những xác còn đâu đó trong khu dân cư... khiến khó thể
có được con số chính xác ngay.
Serguei Matuk, nhân viên cứu hộ trở thành phu
mai táng bất đắc dĩ mà Le Monde gặp được, cho biết chính tay anh đã chôn cất «
khoảng 240 xác » trong một hố tập thể, và thu nhặt khoảng « 300 tử thi ». Những
con số phù hợp với số liệu mà thị trưởng Bucha, Anatoly Fedorouk đưa ra với
AFP, là 280 người đã được người dân Ukraina chôn cất trong những « hố tập thể »
ở Bucha, vì số lượng xác chết quá nhiều. Tổng số còn tiếp tục gia tăng, theo
chính quyền Ukraina, số nạn nhân thiệt mạng là trên 400 người.
Cộng đồng quốc tế phản ứng như thế nào ?
Phát hiện này khiến thế giới phẫn nộ. Trên 145
nhà ngoại giao Nga đã bị châu Âu trục xuất chỉ trong vòng 48 giờ qua.
Trong thông cáo, bộ Ngoại Giao Pháp « cực lực
lên án những hành động tội ác chiến tranh, một khi được khẳng định ». Litva
loan báo trục xuất đại sứ Nga, sau « những hành vi dã man » của lính Nga ở
Ukraina. Đức, Đan Mạch, Ý, Thụy Điển, Tây Ban Nha cũng quyết định trục xuất nhiều
nhân viên ngoại giao Nga.
Hai mươi bảy quốc gia thành viên Liên Hiệp
Châu Âu bắt đầu bàn thảo về những trừng phạt mới, nhắm vào việc nhập than đá và
dầu lửa Nga. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock hôm thứ Ba 04/04 tuyên bố muốn
« tạo ra những điều kiện để châu Âu có thể ngưng toàn bộ việc nhập khẩu năng lượng
hóa thạch từ Nga ». Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen và người đứng
đầu ngành ngoại giao châu Âu Josep Borrell sẽ đến thăm Kiev trong tuần này.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đòi hỏi « một phiên
tòa về tội ác chiến tranh », và muốn có « những trừng phạt bổ sung » với Nga. Về
phía Bắc Kinh, một lần nữa lại kêu gọi tổ chức hòa đàm.
Nga biện minh ra
sao ?
Phản ứng lại những vụ trục xuất các nhà ngoại
giao, điện Kremlin cho rằng trừng phạt cho thấy châu Âu « thiếu sáng suốt »,
làm giảm đi « khả năng giao tiếp cấp ngoại giao trong những điều kiện khó khăn
».
Theo Matxcơva, những hình ảnh và video ở Bucha
chỉ là « khiêu khích mới » của Ukraina. Phát ngôn viên điện Kremlin, Dimitri
Peskov nêu ra « sự dàn cảnh tổ chức khéo léo », « giả tạo trắng trợn », và
Matxcơva sẽ « kịch liệt bảo vệ » những lý lẽ của mình. Đó là « Nga không hề phạm
một tội ác nào, không có thường dân nào bị bạo hành. Trong thời gian Nga kiểm
soát, người dân tự do di chuyển tại Bucha ». Matxcơva khẳng định quân Nga đã
rút khỏi Bucha trước khi những xác chết xuất hiện, và những thi thể này không
có dấu vết bị cứng lại.
Dù vậy biện hộ của Nga khó thể đứng vững.
Kremlin nói rằng những vụ giết chóc này được thực hiện sau khi quân Nga đã rút
đi hôm 01/04 - ngược với những chứng cứ và video lưu trữ, dữ liệu vệ tinh.
Matxcơva còn đưa ra ý tưởng vụ thảm sát Bucha là được dàn dựng, chẳng hạn trong
một phóng sự truyền hình Ukraina, bàn tay của một người chết nhúc nhích - nhưng
đó chỉ là hiệu ứng hình ảnh từ một giọt nước trên ống kính.
Có những nghi ngờ tội ác chiến tranh nào khác
không ?
Có. Tổng thống Volodymyr Zelensky tố cáo trong
một video ngày 04/04 : « Tại nhiều ngôi làng ở những quận được giải phóng của
khu vực Kiev là Tchernihiv và Sumy, quân Nga đã có những hành động mà người dân
chưa từng chứng kiến, ngay cả trong thời Đức quốc xã chiếm đóng cách đây 80 năm
». Chưởng lý Iryna Venediktova khẳng định « về thiệt hại nhân mạng, tình hình tệ
hại nhất là ở Borodianka », một làng ngoại ô Kiev. Hãng tin AFP đã đến thành phố
bị phá tan hoang này, tuy không thấy xác chết nhưng nhận thấy « sự hủy hoại rộng
lớn đến ngút tầm mắt », và thu thập được nhiều lời chứng về những vụ hành quyết
thường dân.
Vụ thảm sát đầu tiên được phát hiện tại những
lãnh thổ được quân Nga bỏ lại, nằm giữa làng Myla và Mrya, trên tuyến đường E40
nối Kiev với Jytomyr. Một trong những đặc phái viên của báo Le Monde tại
Ukraina, Rémy Ourdan mô tả sự « tàn sát kéo dài trên gần một cây số đường », chủ
yếu là thường dân bị thiêu cháy gần xe hơi của họ. Các nạn nhân trở thành mục
tiêu khi cố chạy khỏi thành phố, một số bị đốt xác sau khi đã bị bắn chết.
Ngày 04/04, Jeremie Paire, đặc phái viên của
kênh truyền hình Pháp BFM nêu ra « những thành phố tử đạo khác xung quanh Kiev
». Chẳng hạn « sự khủng khiếp chưa từng thấy » mà nhà báo này đã tận mắt trông thấy
tại làng Motyzhin, cách Kiev 42 kilomet về phía tây, nơi thị trưởng cùng với
gia đình và nhiều cư dân đã bị tra tấn và hành quyết. Một hôm trước đó, thông
tín viên của nhật báo Les Echos là Guillaume Ptak cũng chứng kiến nhiều xác thường
dân bị sát hại tại thành phố Irpin.
Dựa vào những nhân chứng sống sót, tổ chức phi
chính phủ Human Rights Watch cũng ghi nhận những vụ giết người vô tội vạ tại
làng Staryi Bykiv ở Tchernihiv, một vụ tấn công bằng lựu đạn và súng nhắm vào
những người dân đang ẩn náu trong tầng hầm ở làng Vorzel cách Kiev 50 kilomet về
phía tây bắc, và những vụ hãm hiếp ở vùng Kharkov.
---------------------------
Các nội dung liên
quan
CHIẾN
TRANH UKRAINA - TRỪNG PHẠT
Chiến
tranh Ukraina: Phương Tây siết chặt trừng phạt Nga sau cáo buộc thảm sát tại
Bucha
Chiến
tranh Ukraina : Thảm sát thường dân Bucha, tội ác man rợ
Thảm
sát ở Bucha : Tố cáo Mỹ « giật dây », Nga đòi mở cuộc họp ở Hội Đồng Bảo An
No comments:
Post a Comment