Những
điều ít biết về Lawrence Wong, Thủ tướng tương lai của Singapore
Dewey
Sim và Kok Xinghui - South
China Morning Post
Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch
Lawrence Wong
Vậy là cuối cùng cũng có một cái tên. Sau nhiều
tháng suy đoán và xem ‘bói trà’ chính trị, vào hôm thứ Năm (14/04), người dân
Singapore đã được thông báo rằng Bộ trưởng Tài chính Lawrence Wong (Hoàng Tuần
Tài) đã sẵn sàng kế nhiệm Lý Hiển Long làm thủ tướng tiếp theo của đất nước.
Trong một tuyên bố, Thủ tướng Lý cho biết nhóm
Thế hệ Thứ tư (4G) gồm các nhà lãnh đạo trẻ tuổi đã ủng hộ ông Wong, 49 tuổi,
và Nội các hiện tại – toàn bộ 83 người thuộc Đảng Hành động Nhân dân (PAP) –
cũng ủng hộ quyết định này.
Ông Lý dự kiến sẽ sớm đưa Wong trở thành phó
thủ tướng, và vị thế của Wong trong đảng cũng có thể được nâng cao trong cuộc họp
thường niên vào cuối năm nay.
Đối với các nhà phân tích chính trị, việc Wong
được bổ nhiệm làm thủ tướng chờ kế nhiệm đã kết thúc một chương chưa từng có tiền
lệ của PAP, đảng mà cho đến gần đây vẫn điều hành Singapore mà không có chút kịch
tính nào khi chuyển đổi lãnh đạo.
Mọi chuyện thay đổi vào năm ngoái, sau khi người
kế nhiệm được chỉ định của ông Lý là Heng Swee Keat (Vương Thụy Kiệt), 61 tuổi,
khiến cả nước phải sửng sốt khi quyết định rút lui, với lý do rằng đất nước cần
một nhà lãnh đạo trẻ tuổi hơn sau khi dịch Covid-19 thuyên giảm. Vẫn chưa có dấu
hiệu nào cho thấy thời điểm cụ thể mà quá trình chuyển đổi quyền lực sẽ diễn
ra.
Dưới đây là bốn điều bạn cần biết về người sẽ
lãnh đạo Singapore trong thời kỳ hậu đại dịch.
Xuất thân khiêm tốn
Giống như nhiều đồng nghiệp cấp bộ trưởng của
mình, Wong đã từng nhận học bổng đại học của chính phủ.
Nhưng không giống như các đồng nghiệp, những
người được đào tạo tại các trường đại học hàng đầu của Anh như Oxford hoặc
Cambridge, Wong quyết định theo học ngành kinh tế tại Đại học Wisconsin-Madison
ở Mỹ. Tờ nhật báo quốc gia The Straits Times cho biết ông “chọn Mỹ vì
đây là quê hương của các nhạc sĩ yêu thích của ông.”
Cũng không giống như các đồng nghiệp xuất thân
từ các trường trung học danh giá, Wong đã theo học tại các “trường làng” gần
khu nhà công Marine Parade, nơi ông lớn lên. Ông nói rằng việc tiếp tục đi học ở
gần nhà, nơi có tất cả bạn bè của ông, là điều “rất tự nhiên.”
Trong hai tuyên bố riêng vào thứ Năm, Thủ tướng
Lý và Wong đều nhấn mạnh rằng “quyền lãnh đạo không phải là quyền được thừa kế.”
Thật vậy, Wong, người sẽ bước sang tuổi 50 vào tháng 12 này, không xuất thân từ
một gia đình chính trị – vốn là nền tảng cần thiết cho vai trò lãnh đạo ở phần
lớn các nước Đông Nam Á.
Cha Wong sinh ra ở Hải Nam (Trung Quốc), chuyển
đến Malaysia từ khi còn là một cậu bé, sau đó đến Singapore để làm công việc
bán hàng. Mẹ ông sinh ra ở Singapore và là giáo viên tại trường tiểu học mà
Wong và anh trai – hiện đang là một kỹ sư hàng không vũ trụ – theo học.
Đối với những ai đã xem đoạn video quay cảnh
thủ tướng mới gảy đàn guitar điện, đệm theo bài hát Phúc Kiến kinh điển Wa
Meng Ti, xuất hiện gần đây trên TikTok, cũng không có gì đáng ngạc nhiên
khi biết rằng Wong đã chơi guitar từ khi mới 8 tuổi.
Ông đã tận dụng rất tốt kỹ năng âm nhạc của
mình trong những năm đại học, khi đi hát rong với anh bạn cùng phòng người Mỹ.
Sau này, ông kể lại với The Straits Times rằng mình yêu nhạc rock, blues
và soul.
Ngoài những điều trên, có rất ít thông tin
công khai về đời tư của ông. Wong đã tái hôn sau khi ly hôn “thân thiện” và
không có con. Là một công chức dân sự trước khi bước chân vào chính trường, ông
từng đảm nhiệm một số công việc quan trọng nhất trong bộ máy hành chính của đất
nước – bao gồm cả chức Thư ký riêng trưởng của Thủ tướng Lý Hiển Long, từ năm
2005 đến năm 2008.
VIDEO :
https://www.youtube.com/watch?v=usCVFvXvTlg&t=1s
Ông đã tận dụng rất tốt kỹ năng âm nhạc của
mình trong những năm đại học, khi đi hát rong với anh bạn cùng phòng người Mỹ.
Sau này, ông kể lại với The Straits Times rằng mình yêu nhạc rock, blues
và soul.
Ngoài những điều trên, có rất ít thông tin
công khai về đời tư của ông. Wong đã tái hôn sau khi ly hôn “thân thiện” và
không có con. Là một công chức dân sự trước khi bước chân vào chính trường, ông
từng đảm nhiệm một số công việc quan trọng nhất trong bộ máy hành chính của đất
nước – bao gồm cả chức Thư ký riêng trưởng của Thủ tướng Lý Hiển Long, từ năm
2005 đến năm 2008.
Bộ trưởng Tài chính
Lawrence Wong (phải) đóng vai trò nổi bật trong tư cách một trong các đồng chủ
tịch ủy ban liên ngành chống Covid-19 (Nguồn: EPA-EFE/MCI)
Wong là nhân tố vững chắc trong chính quyền của
ông Lý từ thập niên 2010, giữ chức Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Cộng đồng, và Thanh
niên, tiếp đến là chức Bộ trưởng Bộ Phát triển Quốc gia trong giai đoạn
2012-2020. Sau cuộc bầu cử năm 2020, được tổ chức trong bối cảnh đại dịch, ông
Lý đã bổ nhiệm Wong làm Bộ trưởng Giáo dục.
Sau đó, khi Heng quyết định từ chức vào năm
ngoái, vị trí Bộ trưởng Tài chính của Heng đã được trao cho Wong. Lý Hiển Long
và người tiền nhiệm Goh Chok Tong (Ngô Tác Đống) đều từng là bộ trưởng tài
chính trước khi đảm nhận vị trí thủ tướng.
Các nhà quan sát cho rằng Wong đã thực sự
thành công với vai trò là một đồng chủ tịch của lực lượng đặc nhiệm Covid-19 của
Singapore.
Theo giới quan sát, khi đối mặt với làn sóng
chỉ trích vì chính phủ đã thắt chặt rồi lại nới lỏng các hạn chế– nhằm đối phó
với những đợt tăng lây nhiễm – nhưng lại không thông báo sớm, thái độ bình tĩnh
đã giúp Wong giành được sự ủng hộ, ngay cả trong số những người trước đây từng
đánh giá ông thấp hơn các ứng viên khác cho chức thủ tướng.
Elvin Ong, giáo sư trợ lý tại khoa khoa học
chính trị của Đại học Quốc gia Singapore (NUS), cho biết Wong cũng đã đề cập với
người dân Singapore về các vấn đề gây tranh cãi như chủng tộc và “nhìn chung đã
làm rất tốt.”
Bộ trưởng Y tế Ong Ye Kung (Vương Ất Khang)
trong lời chúc mừng tới Wong đã nói rằng: “Ông ấy đặt trọn trái tim và tâm trí
của mình vào những việc ông làm, và không bao giờ tìm kiếm danh vọng hay phô
trương.”
Sẽ không có ‘thay
đổi lớn’ nào về chính sách đối ngoại
Các nhà phân tích tin rằng Wong có lẽ sẽ không
“gây sóng gió” và không đi chệch hướng nhiều so với các nhà lãnh đạo trong quá
khứ – và đánh giá tương tự cũng được áp dụng đối với mặt trận ngoại giao.
Felix Tan, một nhà phân tích chính trị từ Đại
học Công nghệ Nanyang, nhận định sẽ không có bất kỳ “thay đổi lớn” nào, lưu ý rằng
các chính sách đối ngoại của Singapore luôn được xác định bởi tính trung lập và
lợi ích quốc gia của nước này.
Trong quá khứ, Bộ trưởng Tài chính đã thường
xuyên làm việc với các quan chức hàng đầu ở Trung Quốc và Mỹ. Ông cũng từng là
người phụ trách Thành phố Sinh thái Thiên Tân Trung Quốc-Singapore, một trong
ba dự án quan trọng giữa hai chính phủ, nhằm gắn kết quan hệ giữa hai nước.
Với tư cách đó, ông đã có nhiều cuộc trao đổi
với các nhà lãnh đạo Trung Quốc ở Bắc Kinh và Thiên Tân. Wong hiện còn là đồng
chủ tịch Hội đồng Hợp tác Toàn diện Singapore-Thượng Hải.
Eugene Tan, một nhà quan sát chính trị và giảng
viên ngành luật lâu năm tại Đại học Quản lý Singapore, cho biết: các nhà lãnh đạo
Singapore sẽ tiếp tục can dự chặt chẽ với Trung Quốc, ngay cả khi nước này ngày
càng trở nên quyết đoán hơn trong việc bảo vệ lợi ích của mình trong những năm
gần đây. Hiện trạng này khó có thể thay đổi dù quá trình chuyển giao quyền lực
sắp diễn ra, ông nói.
Ông dự kiến Wong sẽ đến thăm Trung Quốc khi đại
lục mở cửa trở lại, và sẽ có các chuyến đi hàng năm khi ông chính thức đảm nhận
vai trò thủ tướng, một thông lệ được bắt đầu bởi những người tiền nhiệm của
ông.
“Theo tôi, Trung Quốc không phân biệt các nhà
lãnh đạo 4G theo kiểu họ muốn ai lên kế nhiệm Thủ tướng Lý hơn,” Tan chia sẻ và
nói thêm rằng “sự nhất quán” luôn được coi là một “đặc tính” trong chính sách đối
ngoại của Singapore xuyên suốt nhiệm kỳ của ba vị thủ tướng kể từ khi đất nước
giành độc lập.
Nhưng Chong Ja Ian, một giáo sư khoa học chính
trị tại NUS, tin rằng vẫn còn phải chờ xem liệu Wong có khả năng đưa đất nước
vượt qua thời kỳ hỗn loạn hay không.
“Nếu thế giới đang ở vào thời điểm nhiều căng
thẳng và dễ thay đổi, thì câu hỏi còn bỏ ngỏ là liệu ai sẽ có đường đi nước bước
tốt hơn, hay ai sẽ có thể phản ứng nhanh và nắm bắt các cơ hội,” ông nói.
Bộ trưởng Y tế Ong
Ye Kung là ứng viên hàng đầu cho vị trí Phó Thủ tướng trong chính phủ Lawrence
Wong (Nguồn: Facebook)
Xây dựng đội hình
hạng A
Elvin Ong của NUS cho rằng Bộ trưởng Y tế Ong
Ye Kung và Bộ trưởng Giáo dục Chan Chun Sing (Trần Chấn Thanh) – những người từng
được coi là các ứng viên hàng đầu cho chiếc ghế thủ tướng – nhiều khả năng sẽ
là những ứng viên nặng ký trong đội hình nội các của Wong.
Ông cũng nhận định thủ tướng mới sẽ không loại
trừ khả năng bổ nhiệm ‘ngựa ô’ từ nhóm các chính trị gia trẻ tuổi, “đó có thể
là một phụ nữ hoặc một nhân vật xuất thân từ nhóm dân tộc thiểu số.”
Eugene Tan cũng kỳ vọng Ong và Chan sẽ nằm
trong số các bộ trưởng hàng đầu của Wong, nói rằng động thái này sẽ duy trì sự
gắn kết và thống nhất trong nội các, đảng, và nhóm 4G.
Hôm thứ Năm, Thủ tướng Lý đã nói rằng Wong có
sự ủng hộ “áp đảo” từ nhóm 4G, điều mà Felix Tan cho là quan trọng. Ông nói,
Wong cần phải xây dựng một đội ngũ tôn trọng các quyết định và ủng hộ các chính
sách của ông, một đội ngũ bao gồm các bộ trưởng có khả năng củng cố vị trí nhà
lãnh đạo quốc gia của ông.
Cả Ong và Chan, cùng các nhà lập pháp PAP
khác, đã gửi lời chúc mừng đến Wong. Đặc biệt, Ong đã mô tả bước tiến này là một
“kết quả tốt đẹp” và nói sẽ “nỗ lực hết mình để hỗ trợ ông ấy”.
Cải tổ nội các,
sau đó là bầu cử?
Bước đi tiếp theo sẽ là một cuộc cải tổ Nội
các. Giảng viên luật Eugene Tan đánh giá “gần như chắc chn” Wong sẽ được bổ nhiệm
làm phó thủ tướng, tiếp quản vị trí của Heng Swee Keat.
Cuối năm nay, PAP cũng sẽ tổ chức một cuộc bầu
cử Ban Chấp hành Trung ương, trong đó các thành viên chủ chốt của đảng sẽ được
các cán bộ bầu vào “vòng trong”.
Trong kỳ bầu cử gần nhất, Heng đã được nâng
lên vị trí Phó Tổng Bí thư Thứ nhất, còn Chan Chun Sing trở thành Phó Tổng Bí
thư Thứ hai. Các vị trí được trao cho Wong và những người đồng cấp trong năm
nay sẽ tiết lộ ai có khả năng trở thành cấp phó của Wong khi ông đảm nhận chức
thủ tướng.
Cuộc tổng tuyển cử tiếp theo sẽ không diễn ra
cho đến năm 2025, và các nhà phân tích cho biết họ không mong đợi sẽ diễn ra một
cuộc bầu cử sớm. Hiện tại, điều cấp thiết là phải biến Wong trở thành “tâm điểm”
để tập hợp người dân Singapore, Tan nói.
“Thời gian là điều cốt yếu để biến Wong trở
thành bộ mặt của đảng và của chính phủ, và để ông thoát khỏi cái bóng của [Thủ
tướng] Lý.”
Felix Tan nhận xét, trước mắt Wong sẽ phải đối
mặt với một số thách thức trong việc tăng cường sự ủng hộ của các công dân trẻ
tuổi. PAP đã nắm đa số trong quốc hội kể từ cuối những năm 1960.
Tỷ lệ ủng hộ trên toàn quốc giảm xuống còn
61,2% tổng số phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2020 được coi là một trong những
thành tích kém cỏi của PAP. Đảng Công nhân đối lập đã tiến xa hơn trong cuộc bầu
cử đó, dù gần đây họ đang bị bủa vây bởi một vụ bê bối nội bộ.
Trong tương lai, Wong sẽ cần phải xây dựng
thương hiệu lãnh đạo của riêng mình và “tìm ra một điểm thu hút độc đáo mà người
Singapore có thể thoải mái chấp nhận và ủng hộ,” Felix Tan nói.
---------------------------
Dewey
Sim là phóng viên mục Châu Á, đưa tin về chính trị, kinh tế, ngoại giao
Singapore cũng như quan hệ Trung Quốc-Singapore.
Kok
Xinghui là một phóng viên mục Châu Á hiện đang sinh sống tại
Singapore. Cô phụ trách các vấn đề chính trị, kinh tế vĩ mô, kinh doanh, sức khỏe,
và xã hội ở Châu Á và Singapore cho SCMP.
Nguồn:
Dewey Sim và Kok Xinghui, “ Singapore’s
PM-in-waiting: what to know about Lawrence Wong, from his humble beginnings to
his China ties,” South China Morning Post, 15/04/2022
No comments:
Post a Comment