Joe
BIDEN -
Lần này là Phòng Bầu Dục ?
Anthony Zurcher
BBC Tiếng Việt
03/09/2020
https://www.bbc.com/vietnamese/extra/BrYBlrCmpV/us-election-joe-biden-vietnamese#orb-footer
Đó là một mùa đông đầy bất mãn của Joe Biden. Sau kết thúc thất vọng của
cuộc bầu cử sơ bộ ở Iowa vào tháng Hai, với mức ủng hộ trong bầu cử sơ bộ sắp tới
ở New Hampshire bị suy sụp, và chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 đang gặp
nguy hiểm nghiêm trọng.
Ông lúc ấy trông đúng là một kẻ bại trận.
Hy vọng vào Nhà Trắng Biden ấp ủ trong suốt gần nửa thế kỷ phục vụ công
cộng lại vụt mất, có lẽ là lần cuối cùng.
Tại buổi vận động tranh cử trước cuộc bỏ phiếu ở New Hampshire, Biden
đã trầm tư - và có lúc rõ ràng xúc động. Ông nói về cái chết của con trai,
Beau, gần 5 năm trước. Ông kể lại những câu chuyện thời thơ ấu, về khó khăn
kinh tế của gia đình. Nhưng ông đã trấn an khán giả.
“Luôn có hy vọng,” ông nói. "Luôn có hy vọng."
Đó không phải là một phát biểu vận động tranh cử điển hình - và sau đó,
với vị trí thứ năm ở tiểu bang New Hampshire, có lẽ cũng không phải là một phát
biểu hiệu quả. Nhưng nó cho chúng ta một cái nhìn thoáng qua về tâm lý, vết sẹo
cảm xúc của một chính trị gia, người đã phải đối mặt với nghịch cảnh cá nhân,
nghề nghiệp và chính trị tàn khốc trong suốt đời mình.
"Tôi nghĩ số mệnh
rất quan trọng", Biden nói với tạp chí
National Journal năm 1989. "Tôi chưa bao giờ có thể làm chủ kế hoạch đời
mình. Mỗi khi cuộc sống diễn ra theo ý tôi muốn, thì lại có điều gì đó can thiệp.”
Biden đã chứng kiến cái chết tức tưởi của những người thân yêu nhất.
Ông xây dựng nền tảng cho tham vọng chính trị, chỉ để phải nhìn nó sụp đổ, và rồi
phải xây dựng lại. Tài hùng biện hiếm có khiến ông được đám đông yêu mến, nhưng
tật thỉnh thoảng dùng chữ sai và những câu nói hớ đã khiến ông trở thành đối tượng
bị chế giễu.
Biden thường nói bài học chính mà ông học được từ cha là một người đàn
ông được đánh giá không phải bằng số lần anh ta bị đánh gục, mà bằng việc đứng
dậy nhanh như thế nào. Sau khi bị thua ở New Hampshire, Biden tổ chức lại chiến
dịch tranh cử ở những tiểu bang miền nam và biến tình trạng cầm chắc thất bại
thành việc được đảng Dân chủ đề cử.
Đó chỉ là ví dụ mới nhất về cách Biden đối mặt với thách thức - một số
vượt quá tầm kiểm soát của ông, một số khác do lỗi lầm và tính toán sai của chính
bản thân - để tiếp tục tiến bước.
“Khi chúng ta ở vào
hoàn cảnh đau khổ như Joe, chúng ta có lựa chọn,’’ cựu Thượng nghị sĩ tiểu bang Nebraska, Bob
Kerrey, người từng phục vụ tại Quốc hội với Biden trong thập niên 1990, nói:
“Biden là một người có đức tin. Ông chọn không bỏ cuộc. Ông chọn tiếp tục phấn
đấu, mặc dù ông không cần phải làm thế ”.
Biden, hơn tất cả mọi điều, là một người luôn vượt lên nghịch cảnh. Năm
ngày định mệnh cho chúng ta thấy rõ điều này - những ngày đen tối đã đổ bóng
lên đời ông trong hàng thập niên.
Nghịch cảnh và mất mát
Joe Biden đang ở Washington hôm 18/12/1972, khi điện thoại reo. Người gọi
là Jimmy, anh trai ông ở Delaware, muốn nói chuyện với Valerie, em gái ông.
Có một "tai nạn nhỏ" liên quan đến gia đình Biden, em gái ông
kể lại. “Không có gì phải lo,” Valerie nói. "Nhưng chúng ta phải về nhà
ngay."
Vợ ông, Neilia, Biden sẽ biết sau ngày hôm đó, đã tử nạn cùng với
Naomi, người con gái nhỏ của hai vợ chồng, khi chiếc xe bà đang lái bị một xe tải
đâm vào. Hai con trai nhỏ của ông, Beau và Hunter, cũng bị thương nặng.
Neilia lúc ấy đang đi mua một cây thông cho gia đình ăn Noel, trong khi
Biden - người vừa được bầu vào Thượng viện - đang phỏng vấn tìm nhân viên cho
văn phòng quốc hội của mình, và hoàn tất việc mua một ngôi nhà mới cho gia
đình.
Gia đình đó giờ đây tan vỡ.
Biden và gia đình
"Tôi không thốt
được nên lời, chỉ thấy một khối rỗng lớn dần trong lồng ngực", Biden viết trong cuốn hồi ký, "như
thể tôi sắp bị hút vào một hố đen sâu thẳm."
Biden đã cân nhắc việc từ bỏ chiếc ghế Thượng viện vừa giành được. Ông
cũng tính đi tu. Ông thấy mình buổi tối đi dạo trong những khu phố không an
toàn, tìm người để gây sự.
“Tôi không biết
mình có khả năng chịu nổi một cơn thịnh nộ ghê gớm như vậy,” ông viết. "Tôi cảm thấy Chúa đã chơi
một trò kinh khủng với mình, và tôi giận dữ."
Cho đến lúc đó, cuộc sống của Biden ở một quỹ đạo đang lên đáng kể.
Chỉ hơn một tháng trước, đảng viên Dân chủ 29 tuổi trở thành người trẻ
thứ hai được bầu vào Thượng viện Hoa Kỳ, đánh bại thượng nghị sĩ đương nhiệm đã
tại chức hai nhiệm kỳ của đảng Cộng hòa, trong một cuộc đua mà ít người nghĩ rằng
ông có cơ hội thắng.
Biden được coi là cậu bé vàng của một Đảng Dân chủ từng bị Richard
Nixon và Đảng Cộng hòa gây khó khăn trên toàn quốc.
Tuổi thơ của Biden tương đối chật vật. Trong khi cha ông kinh doanh khá
thành công, hầu hết trước khi Biden sinh ra, thất bại đã theo sau thăng tiến,
và Biden lúc nhỏ dành phần lớn tuổi thơ sống với đại gia đình trong một ngôi
nhà khiêm tốn ở Scranton, Pennsylvania.
“Giá trị mà Phó Tổng
thống Biden được tiếp xúc khi lớn lên là những giá trị bắt nguồn từ Giáo hội, bắt
nguồn từ nền giáo dục Công giáo, bắt nguồn từ nền văn hóa mà chúng ta từ đó lớn
lên, văn hóa người Mỹ gốc Ái Nhĩ Lan,” Thượng nghị sĩ tiểu bang Pennsylvania Bob Casey, người gia đình đã sống
ở Scranton nhiều thế hệ, nói.
Thử thách thời thơ ấu lớn nhất của Biden là vượt qua trở ngại nói - tật
nói lắp - đã ảnh hưởng đến ông khi vào trung học. Trong hồi ký, Biden kể lại việc
học thuộc lòng một bài đọc để tránh nói vấp trong giờ học, và khi đó, một giáo
viên chế nhạo khuyết tật của Biden, gọi ông là "buh-buh-Biden". Giáo
viên đó, một nữ tu Công giáo, đã nhận được lời mắng mỏ từ mẹ của Biden, người
đe dọa sẽ "hất tung cái mũ ra khỏi đầu bà", theo lời kể của Biden.
Bạn bè thời học trung học đặt cho Biden những biệt danh liên quan đến tật
nói lắp của ông.
“Ngay cả bây giờ
tôi vẫn có thể nhớ nỗi kinh hoàng, nỗi buồn, cơn giận, sống động như lúc nó
đang xảy ra,” Biden viết.
Tuy nhiên, cho đến khi học xong trung học, ông đã vượt qua được chứng
nói lắp - kết quả của việc rèn luyện cách thư giãn khuôn mặt trong nhiều tháng
tập nói trước gương. Tuy nhiên, thỉnh thoảng khi bị áp lực, bệnh nói lắp cũ của
ông vẫn xuất hiện, khiến lời ông trở thành vụng về.
“Tật nói lắp không
tệ thêm theo thời gian, tuy nhiên kiềm chế được khuyết tật này đòi hỏi rất nhiều
nỗ lực thể chất lẫn tinh thần,'' John Hendrickson viết trong một bài báo trên Tạp chí Atlantic về tật
nói lắp của Biden. Không ai thực sự chữa khỏi được bệnh này, ông nói, họ chỉ
đơn giản là tìm cách giải quyết vấn đề.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Biden học Đại học tại University of
Delaware rồi vào trường luật tại Syracuse University, một phần để ở gần Neilia,
người phụ nữ mà ông gặp trong kỳ nghỉ đại học.
Cuối cùng họ kết hôn và sự nghiệp chính trị của Biden bắt đầu ngay sau
khi hai vợ chồng trở về Wilmington. Biden hành nghề luật sư tại một công ty lớn trong một thời gian
ngắn, nhưng vỡ mộng với việc đại diện cho những người giàu có và quyền lực, ông
chuyển sang làm luật sư bảo vệ công chúng. Từ đó, ông tranh cử - và giành được
- một ghế trong hội đồng quận New Castle. Sự kiện này đã trở thành bàn đạp khó
có thể tưởng tượng của Biden vào Thượng viện Hoa Kỳ, sau khi không có đảng viên
Dân chủ nào khác tỏ ra quan tâm đến việc thách thức người đương nhiệm cứng rắn
của đảng Cộng hòa.
“Thời trẻ, Joe
Biden là hình ảnh tiêu biểu của một chính khách vĩ đại,” một nhà báo địa phương nhấn mạnh. “Đôi mắt
ông lấp lánh màu xanh, và răng sáng lên khi cười, thần thế sáng quắc và cơ thể
còn thon gọn như của một cậu bé.''
Joe Biden, 1972
Tuy nhiên, bài báo kết luận trên một ghi chú đáng ngạc nhiên: “Ông
có cái nhìn - cả đắc thắng và buồn bã - của một người đàn ông trẻ tuổi tin rằng
thế giới là của mình, và biết rằng khả năng của mình vẫn chưa được thách thức hết
mức.”
Những thách thức đó rồi đã đến - khó khăn không thua cuộc thử thách vào
một ngày tháng 12 đó, chỉ vài năm sau.
Biden cuối cùng đã chấp nhận ghế Thượng viện, tuyên thệ nhậm chức từ bệnh
viện Delaware, nơi hai con trai của ông đang hồi phục. Việc ông vào thượng viện
đánh dấu khởi đầu của 44 năm liên tiếp trong chính trị quốc gia - một giai đoạn
kết thúc, cũng như bắt đầu, với cái chết không đúng lúc của một người con.
Vào tháng 5 năm 2015, Beau Biden qua đời vì ung thư não ở tuổi 46.
Giống cha, Beau theo đuổi sự nghiệp chính trị, giữ chức vụ bộ trưởng Tư
pháp của tiểu bang Delaware, với triển vọng sẽ có các chức vụ cao hơn.
"Beau có tất cả
những tố chất tốt nhất của tôi, với lỗi lầm và sai sót đã được lọc bỏ", Biden viết về Beau trong cuốn sách năm 2017 về
căn bệnh của con trai.
Biden kể chi tiết việc ông đã suýt nữa tranh cử tổng thống năm 2015,
nhưng với nỗi buồn còn nặng trĩu về cái chết của con - và số tiền mà chiến dịch
tranh cử có thể khiến gia đình ông phải gánh chịu - khiến ông phải đứng ngoài
cuộc.
“Tôi không chắc là
mình có thể có đủ năng lượng cảm xúc để tranh cử hay không, và tôi biết từ kinh
nghiệm trước đây rằng, đau buồn là một quá trình không tôn trọng lịch trình và
thời khóa biểu của bất cứ ai,” ông viết.
Kinh nghiệm cả đời về mất mát là điều mà Biden đã học cách sống chung với
và vượt qua, giống như tật nói lắp của mình - một cố tật mà ông phải cố gắng cải
thiện và bồi đắp bản thân từ đó.
“Tôi tin rằng sự đồng
cảm của chúng ta được phát triển qua kinh nghiệm cuộc đời, nhưng bạn có thể được
sinh ra với ý thức đó hoặc không", Thượng nghị sĩ Casey nói. “Trong trường hợp của Biden, đồng cảm là
phẩm chất bẩm sinh, nhưng cũng là phẩm chất được phát triển thêm bởi những bi kịch
cá nhân, đã giúp ông có cái nhìn sâu sắc về mất mát, bi kịch và nỗi đau mà nhiều
người không bao giờ thấu hiểu được”.
Biden và con trai Beau, tại Camp Victory, Baghdad 2009
Tham vọng vào Nhà Trắng trật đường ray
Hôm 23/9/1987, Joe Biden đứng trước giới phóng viên và tuyên bố rằng
ông sẽ rút khỏi cuộc tranh cử tổng thống mới được công bố chỉ ba tháng trước
đó.
“Tôi tức giận với bản
thân vì đã bị đặt vào vị trí này - vì đã đặt mình vào vị trí phải đưa ra lựa chọn
này,” ông nói. “Và tôi cũng
không ít thất vọng về việc môi trường chính trị trong tranh cử tổng thống khiến
người dân Mỹ rất khó có thể đo lường toàn bộ con người của Joe Biden, chứ không
chỉ những tuyên bố lỗi lầm mà tôi đã phạm phải”.
Đó là một kết thúc ô nhục cho nỗ lực chạy đua vào Nhà Trắng đầu tiên của
Biden, sau khi chiến dịch tranh cử của ông vướng vào cáo buộc đạo văn và không
trung thực. Đặc biệt đó là một viên thuốc cay đắng khó nuốt với người thích đưa
ra câu “lời nói của một Biden” như một đảm bảo vững chắc về sự trung thực và
đáng tin cậy của điều ông đang nói.
“Điều đó gặm nhấm tôi. Đó là cốt lõi của việc tôi nghĩ mình là ai"Joe
Biden
Cú đánh đầu tiên xảy ra trong cuộc tranh luận ở tiểu bang Iowa, nơi
Biden, trong tuyên bố kết thúc, đã đọc lại - gần như từng chữ - một đoạn trong
bài phát biểu của nhà lãnh đạo Đảng Lao động Anh Neil Kinnock về việc nuôi dưỡng
giai cấp công nhân của ông. Mặc dù Biden thường xuyên trích dẫn những dòng đó
và có ghi nhận tác giả, nhưng lần này Biden không - và một nhân viên từ chiến dịch
của đảng Dân chủ đối thủ đã lưu ý.
Bài viết cáo buộc Biden đạo văn từ tờ báo của một trường luật cũng xuất
hiện. Người viết bài này giải thích rằng đó là một trích dẫn không phù hợp,
nhưng kết hợp với sai lầm của Kinnock và các cáo buộc phát biểu không trích dẫn
nguồn khác, củng cố cho nhiều người nhận thức rằng bên dưới phong cách của
Biden, không có nội dung nào đáng kể.
“Thế là tôi ở tình
trạng rút lui khỏi cuộc đua và sự chính trực của mình bị nghi ngờ,” Biden sau này nói với người viết tiểu sử của
mình, Jules Witcover. “Điều đó gặm nhấm tôi. Đó là cốt lõi của việc tôi nghĩ
mình là ai, thực vậy”.
Trong 14 năm đầu tiên ở Washington, Biden đã dựng lại cuộc sống cá nhân
sau cái chết của vợ và con gái. Ông cam kết mang lại cho hai đứa con còn lại
chút cảm giác về một cuộc sống bình thường, và vì thế mỗi ngày chịu khó đi làm
xa nhà, từ tiểu bang Delaware đến Washington. Cuối cùng ông tục huyền với một
giáo viên tên là Jill Jacobs, người mà sau này ông cùng có một người con gái,
Ashley. Ông tạo uy tín trong Ủy ban Tư pháp Thượng viện, và bắt đầu góp mặt vào
chính trị toàn quốc.
Biden và vợ, Jill Biden
Sau khi loay hoay với ý nghĩ chạy đua vào Nhà Trắng năm 1984, Biden đã
vào cuộc 4 năm sau đó, với chiến dịch tranh cử tập trung vào chủ đề của Kennedy
về sự thay đổi thế hệ.
”Chúng ta phải thắp
lại ngọn lửa của chủ nghĩa lý tưởng trong xã hội, vì không có gì bóp nghẹt lời
hứa của nước Mỹ hơn là sự hoài nghi và thờ ơ vô bờ bến, ”ông nói khi khởi động chiến dịch tranh cử. "Lời
kêu gọi rõ ràng cho thế hệ của tôi không phải là "Đến lượt chúng ta
", mà là "Đây là thời điểm nghĩa vụ và cơ hội của chúng ta.''
Những cáo buộc về đạo văn xảy ra sau đó đảm bảo đây không phải là thời
điểm của Biden.
Trong lúc đang cố gắng duy trì chiến dịch tranh cử tổng thống, Biden
cũng đang chủ trì các phiên điều trần xác nhận của Ủy ban Tư pháp cho một ứng cử
viên bảo thủ của Tối cao Pháp viện, Robert Bork - một cuộc chiến nổi tiếng về định
hướng tư tưởng của tòa án cao nhất của quốc gia. Sau phiên điều trần buổi sáng ở
Washington, Biden tuyên bố kết thúc chiến dịch tranh cử.
Quyết định này hóa ra có phần may mắn, khi vài tháng sau - trong đêm bầu
cử sơ bộ ở Iowa - Biden ngã quỵ trong một phòng khách sạn ở Rochester, New
York, do hậu quả của chứng phình động mạch nội sọ. Trong sáu tháng kế tiếp,
Biden phải thường xuyên ra vào bệnh viện. Trong một thời gian, bác sĩ lo ngại
ông sẽ bị tổn thương não lâu dài.
Phải 20 năm nữa Biden mới tái tranh cử tổng thống - lần này với tư cách
là một chính khách lớn tuổi chứ không phải là một gương mặt trẻ tươi tắn.
Biden hứa sẽ điều hành cuộc đua năm 2008 theo cách riêng của mình, sau
khi kết luận rằng chiến dịch tranh cử năm 1987 của ông quá nặng về những lời
hùng biện và tư vấn về hình ảnh. Kỳ này, gần như thể ông đang cố sửa chữa những
sai trái của 20 năm trước.
”Bất kỳ ai trong
các bạn nhìn vào đời tôi sẽ không thể kết luận rằng tôi không phải là một người
đàn ông chính trực,” ông nói tại một cuộc vận
động tranh cử ở Iowa vào tháng Sáu. “Và đó là lý do tại sao tôi không ngại
quay lại tranh cử.''
Tuy nhiên, kết quả chung cuộc - thất bại - cũng như nhau. Và ngay từ đầu,
chính cái lưỡi của Biden đã phản bội ông.
Một ngày trước khi chính thức tuyên bố ứng cử, Biden nói với một phóng
viên của New York Observer rằng một trong những đối thủ của ông, Barack Obama,
là “người Mỹ gốc Phi chính thống đầu tiên, nói năng rõ ràng, sáng sủa và sạch sẽ
và là một anh chàng đẹp trai”
Biden nhanh chóng bị buộc phải giải thích rằng ông không có ý chê bai
các ứng cử viên tổng thống da màu trước đó, hay coi thường cá nhân Obama.
Sự kiện này được nêu như một thí dụ nữa của cái tật hay lỡ miệng của
Biden - những câu nói có thể khiến người nghe có nhận xét sai lệch, hay làm cử
tọa bị phân tâm khỏi thông điệp ông dự định đưa ra - đây là điều đe dọa những nỗ
lực có tầm vóc quốc gia trong suốt sự nghiệp của ông.
Mặc dù Biden cuối cùng đã ổn định được chiến dịch tranh cử, nhưng ông
không bao giờ vượt lên được cấp cao nhất. Cuộc đua của đảng Dân chủ sôi sục với
cuộc chiến hai chiều giữa Obama và Hillary Clinton.
Chủng tộc và giới tính đụng nhau
Ngày 11/10/1991 công chúng Hoa Kỳ sôi nổi theo dõi khi Anita Hill, lúc
đó là giáo sư luật tại Đại học Oklahoma, làm chứng trước Ủy ban Tư pháp Thượng
viện của Joe Biden, rằng ứng cử viên Tối cao Pháp viện Clarence Thomas đã quấy
rối tình dục bà nhiều lần khi cả hai cùng làm việc cho chính quyền Reagan.
Hill buộc tội Thomas liên tục đưa ra những nhận xét “xấu xí”, “kinh tởm”,
“bẩn thỉu” với bà, tạo ra một nơi làm việc không thể chấp nhận được.
Thomas, trong lời khai của mình, cáo buộc những người chỉ trích ông là
tham gia vào một hành vi tấn công chính trị.
“Trừ khi bạn cúi đầu tuân theo một trật tự cũ, đây là điều sẽ xảy ra với
bạn,” Thomas nói. “Bạn sẽ bị một ủy ban của Thượng viện Hoa Kỳ treo cổ, phá hủy,
biếm họa thay vì bị treo cổ trên cây.”
Biden, với tư cách là chủ tọa, chủ trì cảnh tượng này - cố gắng cung cấp
những gì ông mô tả là một phiên điều trần công bằng cho cả hai bên.
Ủy ban đã bỏ phiếu một lần về việc Thomas được đề cử, qua đó Biden phản
đối Thomas vì lý do tư tưởng. Tuy nhiên, lần này thì khác. Khi ủy ban mở lại cuộc
điều tra, vấn đề là tư cách đạo đức của Thomas - và hai câu chuyện khác biệt và
mâu thuẫn về những gì đã diễn ra một thập kỷ trước đó.
Biden ý thức được rằng ông và các thượng nghị sĩ - tất cả đàn ông, da
trắng - đều có thể bị buộc tội phân biệt chủng tộc đối với người da đen thứ hai
được đề cử vào Tối cao Pháp viện và tội phân biệt giới tính nếu họ không cho
Hill một cuộc điều trần đầy đủ.
Nhà báo Jill Abramson, người đưa tin về các phiên điều trần cho Wall
Street Journal và đồng tác giả cuốn sách, Công lý kỳ lạ, viết: “Đảng Dân chủ sợ
chết khiếp khi bị trông như có vẻ hùa nhau bắt nạt một ứng cử viên da đen của Tối
cao Pháp viện, không có nghi ngờ gì về điều đó.''
Thay vì công bằng, Biden và đảng Dân chủ đã tự cho phép mình bị
"vượt mặt một cách thảm hại" bởi thiểu số thành viên đảng Cộng hòa của
ủy ban, khiến nhiều người ủng hộ cấp tiến cảm thấy bị phản bội,'' Abramson nói.
“Như những gì đảng Dân chủ sẽ không làm, họ muốn được coi là chơi công
bằng,” Jill nói. “Nhưng nó không công bằng, đó là hai ngày điều trần nơi Anita
Hill bị ném vào thùng rác bởi những người Cộng hòa, những người đã miêu tả bà
như một người mơ tưởng hoặc một người bị hội chứng hoang tưởng là người khác
yêu mình.”
Nếu Biden cố gắng tìm sự cân bằng về các vấn đề chủng tộc và giới tính
trong các phiên điều trần, thì đó là một thách thức mà ông đã phải đối mặt
trong suốt sự nghiệp của mình, với các mức độ thành công khác nhau.
Khi tranh cử vào Thượng viện lần đầu tiên, Biden tự thể hiện mình là
người ủng hộ phong trào dân quyền. Ông nhắc lại khi còn là một tình nguyện viên
tuổi teen tại trung tâm bơi lội ở một khu dân cư chủ yếu là người da đen ở
Wilmington, rằng ông biết được cách đối xử bất công mà các nhóm dân tộc thiểu số
thường nhận được ở Mỹ.
"Mỗi ngày, tôi thấy dường như, những người da đen đều nhận được những
lời nhắc nhở tinh tế và không quá tế nhị rằng họ không hoàn toàn thuộc về nước
Mỹ", Biden viết trong hồi ký.
Tuy nhiên, một trong những trận chiến chính trị cấp cao đầu tiên của
Biden khi gia nhập Thượng viện, là lúc ông cùng với những người miền Nam phân
biệt chủng tộc phản đối phương thức vận chuyển học sinh theo lệnh đưa học sinh
đến các trường học ở các khu vực lân cận khác nhau của tòa án, trong nỗ lực giải
quyết tình trạng phân biệt chủng tộc.
Đó là một chủ đề khiến Biden phải hứng chịu các cuộc tấn công trong quá
trình tranh cử ứng cử viên Đảng Dân chủ năm 2020.
Biden từng gọi vấn đề xe buýt là một đề tài "Việt Nam trong nước,"
ông Jason Sokol, giáo sư lịch sử tại Đại học New Hampshire nói. “Ý của ông ấy
là một vấn đề đang chia rẽ đất nước về mặt văn hóa. Đó là lý do tại sao Biden
tránh xa việc có lập trường mạnh mẽ chống lại hội nhập vào thời điểm đó. Ông thấy
rằng về mặt chính trị, đây không phải là một điều khôn ngoan để làm.
Trong khi Biden đấu tranh với những người được bổ nhiệm tư pháp và hành
pháp bảo thủ mà ông cho là không cống hiến đủ cho quyền công dân, ông xem vai
trò của chính phủ là ngăn chặn sự phân biệt đối xử trong thời đại hiện tại,
không đưa ra biện pháp khắc phục những sai trái trong quá khứ.
“Tôi không mua cái
khái niệm, phổ biến trong thập niên 60, rằng, chúng ta đã đàn áp người da đen
trong 300 năm, và người da trắng hiện đang vượt xa trong 'cuộc đua' về mọi thứ
mà xã hội chúng ta cung cấp,'' ông nói trong cuộc phỏng vấn với một tờ báo vào năm 1975. “Để công
bình, bây giờ chúng ta phải cho người da đen ‘khởi đầu’ hoặc thậm chí giữ người
da trắng trở lại để 'cân bằng cuộc đua’. Tôi không mua khái niệm đó. "
Hồ sơ của Biden về tội phạm và các vấn đề thực thi pháp luật cũng mở đường
cho đối thủ cáo buộc rằng ông ủng hộ các chính sách - được thiết kế để giải quyết
sự gia tăng tội phạm bạo lực và tội phạm ma túy trong thập niên 1980 - ảnh hưởng
không tương xứng đến các nhóm dân tộc thiểu số.
Sokol nói phần lớn sự nghiệp của Biden phải trải qua trong một môi trường
“rất mâu thuẫn và lộn xộn” về các vấn đề chủng tộc, nơi ông phải cân nhắc việc
chọc giận một số cử tri da trắng chống lại “tôn vinh công bằng chủng tộc” của
mình.
Năm 1988, Biden nhiệt tình ủng hộ Đạo luật Chống Lạm dụng Ma túy, qua
đó đưa ra các bản án bắt buộc khắt khe hơn đối với các chất gây nghiện như
crack cocaine vốn được các nhóm dân tộc thiểu số sử dụng thường xuyên hơn.
Biden là kiến trúc sư của dự luật chống tội phạm năm 1994, mở rộng các
mức án tối thiểu bắt buộc và tăng đáng kể tài trợ liên bang cho sở cảnh sát và
nhà tù - sự thúc đẩy mà từ đó được coi là một yếu tố góp phần khiến Hoa Kỳ là một
trong những nơi có số người bị tù lớn nhất thế giới.
Theo Bob Kerrey, một trong 95 thượng nghị sĩ bỏ phiếu cho dự luật tội
phạm, việc bị dán nhãn "mềm yếu về tội phạm" là một điều nguy hiểm về
mặt chính trị trong thập niên 1990.
“Tôi không biết dự luật tội phạm sẽ gây tranh cãi như thế nào,” ông
nói. “Vấn đề với dự luật tội phạm đó là nó hữu hiệu - tội phạm đã giảm xuống. Vấn
đề lớn hơn là chúng ta đã dung thứ cho thái độ phân biệt chủng tộc của lực lượng
cảnh sát quá lâu ”.
Kèm theo dự luật tội phạm năm 1994 là một trong những thành tựu lập
pháp được trân trọng nhất của Biden - Đạo luật Chống Bạo lực Với Phụ nữ. Chủ đề
lạm dụng gia đình - và cách giải quyết vấn đề này ở cấp liên bang - luôn nằm
trong những ưu tiên hàng đầu của Biden.
“Chúng tôi đã bóc trần miếng Band-Aid ra khỏi một bí mật đáng xấu hổ và
phơi bày sự thật xấu xa của bạo lực gia đình trước mắt công chúng,” Biden
nói với tờ Huffington Post năm 2019.
Mặc dù Biden đã đưa ra những nỗ lực lập pháp của mình như bằng chứng về
sự ủng hộ của ông với các vấn đề phụ nữ, nhưng chính hành vi cá nhân của ông đã
dẫn đến những cuộc tấn công gay gắt nhất.
Trong những ngày trước khi chính thức khởi động chiến dịch tranh cử tổng
thống năm 2020, Biden đã bị một số phụ nữ cáo buộc có hành vi động chạm cơ thể
không thích hợp.
''Trước đây, tôi chưa bao giờ trải qua bất cứ điều gì không phù hợp và
đáng kinh ngạc một cách trắng trợn như vậy ”, Lucy Flores, một chính trị
gia đảng Dân chủ Nevada, viết về cuộc gặp gỡ giữa bà với Biden vào năm 2014.
“Phó tổng thống Hoa Kỳ vừa chạm vào tôi một cách thân mật theo cách dành riêng
cho bạn thân, gia đình hoặc đối tác lãng mạn - và
tôi cảm thấy bất lực không thể làm gì về điều đó.”
Mặc dù không thừa nhận bất kỳ hành vi sai trái cụ thể nào, Biden công bố
một video trong đó ông nói rằng sẽ “lưu tâm và tôn trọng hơn” về những hành vi
có thể khiến phụ nữ khó chịu trong tương lai.
Vào tháng Ba, một trong những phụ nữ cáo buộc Biden về hành vi sai
trái, Tara Reade, đã mở rộng cáo buộc của mình sang tấn công tình dục,
nói rằng thượng nghị sĩ khi đó đã tấn công cô trong một hành lang trống khi cô
làm việc trong văn phòng của ông vào năm 1993. Những người quen của Reade cho
biết cô kể với họ về vụ việc bị cáo buộc vào thời điểm đó.
Hai tháng sau, Biden trực tiếp giải quyết cáo buộc, nhắc lại sự ủng hộ
của ông đối với Đạo luật Chống Bạo hành Phụ nữ.
“Tôi nhận ra mình
có trách nhiệm là một tiếng nói, một người ủng hộ và một nhà lãnh đạo cho sự
thay đổi trong văn hóa đã bắt đầu nhưng vẫn chưa kết thúc,“ ông nói. ''Vì vậy, tôi muốn giải quyết những
cáo buộc của một nhân viên cũ rằng tôi đã có hành vi sai trái 27 năm trước. Những
cáo buộc này không đúng sự thật."
Reade kêu gọi Biden bỏ cuộc đua. Các cuộc điều tra tiếp theo của các
nhà báo, bao gồm một bài
báo của New York Times, đã tìm thấy sự mâu thuẫn trong các lời khai của
Reade. Tuy nhiên, sự kiện này đã nêu ra những vấn đề khó chịu đối với các đảng
viên Dân chủ, đặc biệt là phụ nữ trong đảng đã ủng hộ các phong trào #MeToo và
Believe Women.
Nó cũng thu hút sự tương đồng với những nghi ngờ và hoang mang nhắm vào
Anita Hill nhiều thập kỷ trước đó.
Trong những năm gần đây - và trước phong trào Me Too đã nâng cao nhận
thức về quấy rối và tấn công tình dục - Biden bày tỏ sự hối tiếc về việc xử lý
việc điều trần của Hill.
“Mãi cho đến ngày
hôm nay, tôi rất tiếc rằng tôi đã không thể nghĩ ra cách để Anita Hill có được
buổi điều trần mà bà ấy xứng đáng được có, với sự can đảm mà bà ấy thể hiện bằng
cách liên lạc với chúng tôi,” Biden nói trong một bài phát biểu vào tháng 3/2019. Sau đó ông đã trực
tiếp đã bày tỏ điều này với Hill trong một cuộc điện đàm.
Nhưng đối với Hill, điều đó chưa đủ.
“Biden cần phải xin
lỗi những phụ nữ khác và công chúng Mỹ vì giờ đây chúng ta biết người Mỹ trên
khắp đất nước thất vọng sâu sắc như thế nào về những gì họ nhìn thấy,” bà nói với New York Times. “Hiện nay, phụ
nữ và nam giới đã mất niềm tin vào chính phủ trong việc ứng phó với vấn đề bạo
lực giới tính.”
Bồ câu thành Diều hâu và ngược lại
Đó là một cảm giác từng sống qua cho Joe Biden. Vào ngày 11/10/2002, chủ
tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện một lần nữa quyết định xem có nên ủy quyền
cho một tổng thống Đảng Cộng hòa tham chiến với Iraq hay không.
Mười một năm trước đó, trước Chiến tranh Vùng Vịnh, Biden bỏ phiếu chống
lại việc cho phép Tổng thống George HW Bush sử dụng vũ lực chống lại quân đội của
Saddam Hussein.
“Trước khi chúng ta yêu cầu người Mỹ chết để giải phóng Kuwait, tôi muốn
chắc chắn rằng chúng ta đã thử mọi cách khác có thể,” ông nói trong phiên điều
trần của ủy ban Đối ngoại. "Cho đến giờ, chúng ta chưa xem xét mọi biện
pháp khác."
Bất chấp cảnh báo của Biden rằng có thể có hàng chục nghìn người Mỹ sẽ
bị thương vong, nghị quyết đã thông qua 52-47 - và Chiến tranh vùng Vịnh kết
thúc nhanh chóng, chỉ với một số ít người Mỹ thiệt mạng.
Tổng thống Hoa Kỳ George HW Bush với Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ tại Saudi
Arabia, trong Chiến tranh vùng Vịnh, 1990
Biden, cùng với các đảng viên Dân chủ khác, những người phản đối chiến
tranh, thường được gọi là "chim bồ câu", những người mềm mỏng trong
việc bảo vệ quốc gia. Robert Gates, Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời George W
Bush, là điển hình của những cuộc tấn công kiểu này khi ông viết trong cuốn hồi
ký năm 2014 rằng Biden đã "sai lầm trong hầu hết các chính sách đối ngoại
và vấn đề an ninh quốc gia trong bốn thập kỷ qua".
Gates liệt kê sự ủng hộ của Biden với việc rút khỏi miền Nam Việt Nam,
phản đối việc củng cố quốc phòng của Ronald Reagan và cuộc bỏ phiếu định mệnh
chống lại nghị quyết Chiến tranh vùng Vịnh, trong số những điều khác.
Trong những năm sau cuộc bỏ phiếu đó, Biden đưa ra nhiều quan điểm diều
hâu hơn trong các vấn đề quốc tế, bao gồm ủng hộ sự tham gia của Mỹ vào các cuộc
nội chiến Balkan, ném bom ở Iraq và cuộc xâm lược Afghanistan. Khi Tổng thống
George W Bush bắt đầu tiến tới một cuộc chiến mới với Iraq, với cáo buộc nước
này sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, Biden là người lên tiếng ủng hộ.
“Tôi không tin rằng
đây là thái độ chạy vội vào cuộc chiến,” ông nói. "Tôi tin rằng đó là một cuộc tuần hành đến hòa bình
và an ninh."
Biden nằm trong số 77 thượng nghị sĩ bỏ phiếu cho nghị quyết Chiến
tranh Iraq - cùng với nhiều đảng viên Dân chủ khác có tham vọng tổng thống, bao
gồm John Kerry và Hillary Clinton.
“Đó là một phép tính đơn giản,“ Mark Weisbrot, người đạo diễn một bộ
phim tài liệu về hỗ trợ Chiến tranh Iraq của Biden nói. ''Họ biết rằng có một rủi
ro là nếu bạn chống lại chiến tranh và chiến tranh hóa ra là một "thành công
", bạn có thể mất một số phiếu của cử tri còn do dự. Nhưng nếu bạn bỏ phiếu
cho cuộc chiến, và nó trở thành một thảm họa, điều đã xảy ra, bạn thực sự không
mất gì nhiều vì giới ủng hộ bạn không còn nơi nào để dồn phiếu.”
Tuy nhiên, khi chiến tranh kéo dài, lá phiếu chiến tranh của Biden đã
trở thành một trách nhiệm chính trị - lần này với các cử tri Đảng Dân chủ, những
người ngày càng coi sự chiếm đóng của Hoa Kỳ như một vũng lầy. Biden, sau khi
thoạt đầu bảo vệ lá phiếu của mình, đã bắt đầu lùi bước.
Ông đề cập đến tình tiết này trong một chương về Chiến tranh Iraq - có
tựa đề "Sai lầm của tôi" - trong cuốn hồi ký năm 2007.
Viết về những người trong chính quyền Bush đã thúc đẩy chiến tranh, ông viết: “Tôi
đã đánh giá sai sự thiếu thành thật và kém cỏi của họ”.
Nếu Biden trong những năm sau cuộc bỏ phiếu trong Chiến tranh Vùng Vịnh,
cố gắng bù đắp cho lỗi nhận thức của mình bằng cách chuyển sang bên phải, thì
ông đã chuyển sang bên trái sau Chiến tranh Iraq. Ông phản đối sự gia tăng của
lực lượng Mỹ tại Iraq, kêu gọi Mỹ rút quân và chia cắt đất nước.
Với tư cách là phó tổng thống, Biden cố vấn chống lại sự gia tăng lực
lượng của Mỹ ở Afghanistan và khuyên chống lại cuộc đột kích của Osama bin
Laden. Ngay sau khi tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2020, Biden chủ trương chấm
dứt hỗ trợ của Hoa Kỳ đối với Saudi Arabia trong cuộc nội chiến Yemen.
Trong nhiệm kỳ tổng thống Obama, Biden đã đóng một vai trò tích cực
trong việc thực hiện mục tiêu chính sách đối ngoại của chính quyền. Thượng nghị
sĩ Casey nhớ lại cuộc gặp với phó tổng thống trong chuyến thăm Iraq, nơi họ thảo
luận về những nỗ lực làm việc với các nhà lãnh đạo của các phe phái thống trị
khác nhau của ông.
“Tôi có thể biết được
bằng cách lắng nghe những lời kể của ông ấy từ những lần tương tác với nhau, rằng
ông đã học được rất nhiều điều về những con người này. “Đó là một bài học thực sự quý giá trong ngoại
giao. Nó không chỉ là tìm hiểu bản chất của một sách trắng về một quốc gia cụ
thể hoặc một vấn đề chính sách đối ngoại cụ thể, mà bạn thực sự phải tìm hiểu
các cá nhân." Casey nói.
Trách nhiệm khác của Biden bao gồm việc gây áp lực buộc Quốc hội ủng hộ
các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran, xây dựng sự ủng hộ của quốc tế đối với hiệp
định khí hậu Paris, đại diện cho lợi ích của Mỹ ở Trung Quốc và khuyến khích
các cải cách dân chủ ở Ukraine.
Hai khu vực cuối cùng này - Trung Quốc và Ukraine - đã trở thành tâm điểm
cho các cuộc tấn công từ Donald Trump và đảng Cộng hòa, những người chỉ trích
Biden quá thân thiết với Trung Quốc và tìm cách lập luận rằng các hoạt động
Ukraine của Biden là để bảo vệ con trai ông, Hunter, người có quan hệ kinh
doanh với quốc gia này. Năm ngoái, Hunter khẳng định mình "không làm gì
sai" nhưng thừa nhận đã "phán xét kém", khiến mình bị hứng
chịu nhiều tấn công chính trị.
Cuộc bỏ phiếu về Chiến tranh Iraq của Biden một lần nữa được đưa ra
trong chiến dịch tranh cử sơ bộ của đảng Dân chủ năm 2020, nhưng gần hai thập kỷ
sau, cuộc bỏ phiếu này thiếu đi cú đấm chính trị mà nó từng có.
Cuộc đua mới vào Nhà Trắng
Vào cuối cuộc tranh cử tổng thống năm 2008 của Biden, có vẻ như thượng
nghị sĩ sẽ trở lại Washington và kết thúc sự nghiệp chính trị của mình tại Quốc
hội hoặc có thể là một quan chức trong chính quyền Dân chủ trong tương lai. Tuy
nhiên, ngày 2/8, Barack Obama chọn ông làm ứng cử viên phó tổng thống cho mình.
Sự lựa chọn đó khiến nhiều người ngạc nhiên. Tiểu bang quê hương của
Biden, Delaware, không phải là một tiểu bang chiến địa trong cuộc tranh cử. Với
hơn ba thập kỷ ở Washington, ông không phải là mẫu người ngoài cuộc phù hợp với
thông điệp thay đổi của Obama.
“Có cảm nhận rằng họ rất, rất khác nhau,'' Kate Anderson Brower,
một nhà báo và tác giả của một cuốn sách về nhiệm kỳ phó tổng thống nói. ''Obama
chu đáo và cẩn thận trong việc lựa chọn lời nói, còn Biden thì luôn luôn lỡ miệng.
Một điều mà Biden nói với Obama khi nhận đứng cùng liên danh là ông sẽ không
thay đổi thương hiệu của mình. Ông nói, "Tôi là chính mình".
Theo cựu Thống đốc New Mexico Bill Richardson, người đã tranh cử tổng
thống vào năm 2008 và cũng nằm trong danh sách những người có thể là phó tổng
thống của Obama, Obama và Biden đã phát triển mối quan hệ trên con đường tranh
cử sơ bộ của đảng Dân chủ.
“Tôi biết trong các
cuộc tranh luận, họ có một sự tâm đầu hợp ý. Obama cần một nhân viên chính sách
đối ngoại cấp cao cho liên danh, nhưng tôi cũng có thể thấy là họ rất quý mến
nhau.'' Richardson nói.
Vài giờ sau khi công bố lựa chọn của mình, Obama đã lên sân khấu ở
Springfield, Illinois để giới thiệu Biden với đám đông đang tụ tập.
“Joe Biden là sự
pha trộn hiếm có - trong nhiều thập niên, ông đã mang lại sự thay đổi cho
Washington, nhưng Washington đã không thay đổi ông. “Biden hoàn toàn phù hợp để
trở thành đối tác của tôi khi chúng tôi làm việc để đưa đất nước của mình đi
đúng hướng”. Obama nói.
Obama điểm qua những khoảnh khắc quan trọng trong cuộc đời của Biden -
tật nói lắp, cái chết của vợ và con, chứng phình động mạch não, dự luật tội ác
năm 1994 và việc ông tham gia đàm phán chấm dứt nội chiến Balkan - Obama ủng hộ
tất cả sự lựa chọn của Biden.
Trong những ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống Obama, Biden thường xuyên
theo dõi chỉ đạo của Nhà Trắng. Trong hơn 30 năm, Biden - với tư cách là một
thượng nghị sĩ - đã điều hành thái ấp chính trị của riêng mình. Bây giờ ông được
yêu cầu phải thực hiện ý nguyện của người khác
“Điều đó đã khiến ông hơi khó chịu lúc đầu,'' Bower nói. "Đó là một
quan hệ đẩy và kéo."
Đã có những thời điểm Biden thoát khỏi chính sách của nội các Obama,
đáng chú ý nhất là khi ông tuyên bố ủng hộ hôn nhân đồng tính vào năm 2012, làm
thất vọng ý định kiểm soát thông điệp của Nhà Trắng. Vào những thời điểm khác,
Obama giao cho Biden những nhiệm vụ quan trọng - quản lý dự luật kích thích
kinh tế năm 2009 thông qua Quốc hội và giám sát việc rút quân của Mỹ ở Iraq.
Vào thời điểm Biden kết thúc tám năm làm phó tổng thống, ông và Obama
đã hình thành được một tình bạn bền chặt.
Bower kể lại cuộc phỏng vấn mà bà có với Biden trong đó Biden trở nên
xúc động rõ rệt khi nói về việc Obama phát biểu trong đám tang của Beau.
“Họ giống như, nghe thì có vẻ lạ, giống như một gia đình trong suốt 8
năm đó.“ Bower nói. ''Đó cũng là một mối quan hệ cha con vì sự chênh lệch tuổi
tác của họ”.
Trong một nghi thức bất ngờ trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng
thống, Obama trao tặng cho Biden Huân chương Tự do của Tổng thống - danh hiệu
dân sự cao quý nhất của quốc gia. Sau khi nói đùa về "bromance" của họ,
Obama trở nên nghiêm túc.
“Biết Joe Biden là
biết sự yêu thương không giả tạo, không phục vụ bản thân và biết sống trọn vẹn,'' Obama nói.
Bài phát biểu mang âm hưởng của một lời chúc phúc, đánh dấu kết thúc của
một sự nghiệp công ích lâu dài. Một năm rưỡi trước đó, Obama gây áp lực buộc
Biden không được thách thức Hillary Clinton để tranh cử tổng thống.
"Tổng thống tin rằng tôi không thể đánh bại Hillary", Biden
viết trong cuốn hồi ký năm 2017, "và ông lo lắng rằng một cuộc chiến tranh
cử sơ bộ kéo dài sẽ chia rẽ đảng và khiến ứng cử viên Dân chủ dễ bị tổn thương
trong cuộc tổng tuyển cử."
Dù sao thì đảng Dân chủ cũng đã có một cuộc chiến chính trị kéo dài và
gay gắt - giữa Clinton và Bernie Sanders. Và một Clinton dễ bị tổn thương đã
thua trong cuộc tổng tuyển cử.
Bốn năm sau, Ben đánh bại Sanders dễ dàng hơn Clinton và cựu phó tổng
thống cuối cùng đã giành được đề cử của đảng Dân chủ.
Thành công của ông, một phần không nhỏ, là nhờ đã phục vụ với tư cách
là một cấp phó nghiêm túc của Obama, điều này khiến ông giành được sự ủng hộ áp
đảo của đảng viên Đảng Dân chủ da màu.
''Hãy để tôi nói với
bạn vài điều về Joe Biden.''
Laurie Goff viết trong một bài đăng trên Facebook thể hiện tình cảm này. “Ông
già da trắng giàu có này đã đóng vai phụ tá cho một người da đen. Không chỉ bất
kỳ người da đen nào mà là một người da đen trẻ hơn, một người da đen thông
minh. Không chỉ trong một ngày. Không phải một, không phải hai, mà là trong suốt
tám năm”.
“Đây là những gì có
mặt và là đồng minh trông nó như thế nào,” Laurie Goff kết luận. "Khi người da đen nói rằng họ biết
Joe, đây
là cách chúng tôi biết ông ấy.”
Trong những gì có thể được xem là thừa nhận sự ủng hộ này, Biden chọn một
cựu đối thủ tranh cử tổng thống, Kamala Harris, làm người đứng cùng liên danh
cho chức phó tổng thống, tạo cho một phụ nữ da màu bước đệm trong nhiệm kỳ tổng
thống mà Obama đã cung cấp cho ông 8 năm trước đó.
Một lần nữa đảng
Dân chủ lại có một liên danh ứng cử tổng thống đa thế hệ, đa sắc tộc. Là “cánh tay phải” của Obama, Biden đã có thể
có được một chỗ đứng trong Nhà Trắng. Bây giờ, trong lần chạy đua thứ ba cho chức
vụ cao nhất, sau 40 năm tham vọng chính trị bị che lấp bởi nghịch cảnh cá nhân
và những lầm lỡ trước quần chúng, ông đã có một cơ hội cuối cùng để giành giải
thưởng.
Credits
Tác giả: Anthony
Zurcher
Sản xuất online:
James Percy
Biên tập: Kathryn
Westcott
Phim và hình ảnh:
Getty Images, Reuters, Rex Features, C-Span, ABC
Published: 18 August 2020
Hình ảnh có bản quyền. Được thực hiện bằng Shorthand.
Mô hình trang BBC
No comments:
Post a Comment