Minh
Anh - RFI
Đăng ngày 18-11-2019
Trong
hai ngày thứ Tư 13 và thứ Sáu 15/11/2019, Hạ Viện Mỹ tiến hành lấy lời chứng từ
các nhà ngoại giao Mỹ trong vụ « Ukrainagate ». Bên cạnh việc
chỉ trích chủ nhân Nhà Trắng thiết lập mạng lưới ngoại giao « song song »,
ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bị cáo buộc đã « không bảo vệ các thuộc cấp »
của mình trong vụ tai tiếng này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và ngoại trưởng Mike
Pompeo tại Nhà Trắng nhân chuyến thăm của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. Ảnh
13/11/2019. REUTERS/Tom Brenner
« Sự việc đã vượt quá thân phận ngoại giao của
tôi và của hai hay ba người khác. Khi các nhà ngoại giao chuyên nghiệp bị bôi
nhọ và bị làm suy yếu thì nền ngoại giao cũng bị ảnh hưởng tương tự. Tình trạng
này sẽ nhanh chóng gây ra những tổn hại thật sự, nếu không muốn nói là đã xảy
ra ». Lời phát biểu này của nữ cựu đại sứ Mỹ tại Ukraina, bà Marie Yovanovitch,
tại phiên điều trần công khai ngày thứ Sáu 15/11/2019 đã phản ảnh rõ một sự chống
đối tiềm tàng và một cuộc khủng hoảng niềm tin thật sự tại bộ Ngoại Giao Mỹ.
Là rường cột của các chính sách đối ngoại chính quyền
Donald Trump, ngoại trưởng Mike Pompeo cũng bị lung lay bởi thủ tục luận tội do
phe Dân Chủ khởi động trong khuôn khổ cuộc điều tra vụ tai tiếng « Ukrainagate »
: Một cuộc mặc cả lấy trợ giúp quân sự đổi lấy việc mở các cuộc điều tra nhắm
vào đối thủ chính trị Joe Biden của tổng thống thống Mỹ.
Lãnh đạo ngoại
giao Mỹ đã bị chỉ trích không bảo vệ nền ngoại giao Hoa Kỳ, đặc biệt là nữ cựu
đại sứ Mỹ Yovanovitch trước những lời đe dọa của tổng thống Trump bất chấp nhiều
lời cảnh báo từ nhiều thành viên từng là các cố vấn thân cận của chủ nhân Nhà
Trắng.
Theo nhận định của Gilles Paris, thông tín viên báo
Le Monde tại Washington, việc
ngoại trưởng Pompeo luôn tìm mọi cách tỏ thái độ trung thành với tổng thống
Trump và bản thân ông từ chối đảm nhiệm vai trò trụ cột của bộ Ngoại Giao, đã dẫn
đến tình trạng nguyên thủ Mỹ có thể công khai lên án nữ cựu ngoại giao, mục
tiêu tấn công của những tờ báo bảo thủ trong nhiều tháng.
Trong
từng diễn tiến của vụ Ukrainagate, ngoại trưởng Mỹ đều giữ thái độ im lặng
« đồng lõa ». Ông Aaron David, cựu
nhà đàm phán Trung Đông nghiêm khắc chỉ trích rằng « Rõ ràng ông Mike
Pompeo không muốn bảo vệ các nhà ngoại giao chuyên nghiệp của mình tại bộ ».
Sự im lặng đến mức khó hiểu này đang biến ông thành vị « ngoại trưởng Mỹ
tệ hại nhất » thời hiện đại.
Năm 2018, khi vừa nhậm chức, vị cựu nghị sĩ bang
Kansas đã từng làm dấy lên nhiều tia hy vọng. Mối quan hệ thân cận của ông với
Donald Trump được giới ngoại giao xem như là một lá chủ bài để vực dậy ánh hào
quang của nền ngoại giao Mỹ, phần nào bị « thui chột » dưới thời
Rex Tillerson.
Giới quan sát cũng nhìn nhận rằng tính khí thất thường,
bất ổn của chủ nhân Nhà Trắng hiện nay đã phần nào giảm bớt các tham vọng của
ông Pompeo. Trước những việc « đã rồi » của Donald Trump, ngoại
trưởng Mỹ, đành phải hạ thấp vai trò, đóng vai một người lính « chữa
cháy », tìm cách giảm bớt thiệt hại do những phát ngôn của tổng thống
Mỹ.
Hình ảnh của
nền ngoại giao Mỹ thời gian gần đây cũng bị lu mờ, bị đưa xuống hàng thứ yếu
trong nhiều hồ sơ quốc tế. Từ cuộc đàm phán về cuộc khủng
hoảng mới ở Syria tại thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ, vụ ám sát lãnh đạo quân khủng bố Abou
Bakr al Bagdadi tại Syria… đều vắng bóng lãnh đạo ngoại giao Mỹ.
Trong bối cảnh tổng thống Mỹ dồn lực để đối phó với
thủ tục luận tội, có nhiều dấu hiệu cho thấy Mike Pompeo dường như đang nghĩ tới
chuyện rút về cứ địa của ông, bang Kansas, vì vào tháng 11/2020, có bầu cử thượng
nghị sĩ tại đây. Chỉ có điều, tờ báo địa phương Kansas City Star, ngày
26/10/2019 tỏ thái độ rất rõ ràng : Nếu muốn ra ứng
cử, ông « nên từ nhiệm ». Ngược lại, « nếu còn nhớ đến
ngoại giao, ngài nên dồn hết tâm trí cho nền ngoại giao nước Mỹ ».
No comments:
Post a Comment