Nhà báo Huy Đức bị
bắt về tội 'lợi dụng tự do, dân chủ'
BBC News Tiếng Việt
07 tháng 06 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ce5531vl6mgo
Nhà báo Huy Đức, tên thật là Trương Huy San, đã bị khởi tố và
bắt tạm giam, sau nhiều ngày ông 'biến mất'. Ông là tác giả bộ sách Bên
thắng cuộc và còn được biết đến với bút danh Osin.
Nhà báo Huy Đức thường được biết đến với biệt danh Osin, cũng
là bút danh ông sử dụng trên mạng xã hội
Hôm
nay ngày 7/6, Bộ Công an Việt Nam cho biết Cơ quan An ninh điều tra thuộc bộ
này đã ra quyết định khởi tố vụ án "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm
phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" xảy
ra tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố.
Trong
vụ án này, nhà báo Huy Đức đã bị khởi tố để điều tra về tội "Lợi dụng các
quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của
tổ chức, cá nhân" theo Điều 331 Bộ luật Hình sự.
Cùng
vụ án, Cơ quan An ninh cũng đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Trần Đình Triển,
Trưởng Văn phòng Luật sư Vì Dân, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội với cùng tội
danh.
Bộ
Công an thông báo, kết quả điều tra ban đầu xác định ông Trương Huy San và ông
Trần Đình Triển đã có hành vi vi phạm pháp luật, lợi dụng các quyền tự do dân
chủ, đăng tải các bài viết trên mạng xã hội Facebook xâm phạm lợi ích của Nhà
nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Trước
khi bị bắt, Facebook mang tên Truong Huy San với hơn 370.000 người theo dõi đã
có một số bài phản biện về hệ thống chính trị Việt Nam, đặc biệt là nói đến vai
trò của Đại tướng Tô Lâm (hiện là chủ tịch nước) và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Theo
thông tin từ Cơ quan An ninh điều tra, bước đầu tại cơ quan điều tra ông Trương
Huy San và ông Trần Đình Triển đã thành khẩn khai báo, chấp hành các quy định tại
nơi giam giữ.
Cơ
quan điều tra cũng đã tống đạt các quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt
bị can để tạm giam, khám xét chỗ ở, nơi làm việc đối với ông Trương Huy San và
Trần Đình Triển.
Nhà
báo Huy Đức (trái) và luật sư Trần Đình Triển
'Mất
tích' nhiều ngày
Trước
khi có tin tức về việc bị khởi tố, bắt giam thì nhà báo Huy Đức
đã mất tích nhiều ngày, muộn nhất là sáng sớm ngày 1/6. Bạn bè,
người thân đều không liên lạc được với nhà báo Huy Đức và ông cũng vắng mặt
trong một sự kiện mà ông làm diễn giả chính.
Trang
Facebook mang tên Truong Huy San, sở hữu hơn 370.000 người theo dõi, đã đóng
vào ngày 2/6.
Một
người bạn của ông Huy Đức nói với BBC hôm 4/6 rằng gia đình và bạn bè không có
thêm thông tin gì về việc ông đã đi đâu.
"Anh
Huy Đức đã chuyển hẳn ra Hà Nội ở mấy năm nay và sống ở khu Long Biên. Họ bắt
và khám nhà ở tại nơi ở. Nhà cũ trong TP HCM cũng bị khám. Anh ấy ở một mình và
chắc là cũng đã chuẩn bị cho ngày này," người bạn giấu tên của ông Huy Đức
nói với BBC ngày 4/6.
Ngoài
ra, người này còn thông tin thêm rằng, gia đình của ông Huy Đức đang ở Việt Nam
nhưng không ai nhận được tin gì và không biết chuyện gì xảy ra với người thân của
mình, chỉ có thể "bình tĩnh chờ đợi".
Ngày
1/6, nhà văn Trần Thanh Cảnh - bạn của ông Huy Đức - nói với BBC rằng chương
trình Cà phê thứ Bảy tại Hà Nội đã được "chốt lịch" từ trước và nhà
báo Huy Đức là diễn giả.
"Tôi
và nhà báo Huy Đức có nhận lời mời của những người chủ trì Cà phê thứ Bảy làm một
chương trình tọa đàm. Chương trình diễn ra vào lúc 3 giờ chiều thứ Bảy ngày
1/6/2024.
"Nhưng
đến sáng hôm thứ Bảy, tôi không liên lạc được với Huy Đức, cả điện thoại và mạng
xã hội. Tôi cố gắng liên lạc ngay với vài người thân bên cạnh anh ấy và hiểu điều
gì đang diễn ra," nhà văn Trần Thanh Cảnh thuật lại với BBC hôm 2/6.
Chương
trình Cà phê thứ Bảy với khách mời là nhà báo Huy Đức diễn ra vào ngày 1/6
nhưng ông Huy Đức đã không có mặt
Sau
khi chương trình Cà phê thứ Bảy kết thúc, nhà văn Trần Thanh Cảnh lại một lần nữa
liên lạc với người bạn của mình nhưng đầu dây bên kia vẫn không nhấc máy.
Ông
cũng nói thêm rằng, trong nhiều cuộc nói chuyện trước đây giữa hai người, cả
hai đều đã trao đổi và lường trước khả năng ông Huy Đức "có thể sẽ bị bắt"
và cho biết thêm:
"Lần
gặp cuối cùng của tôi với Huy Đức là tại nhà riêng của tôi, khi chúng tôi cùng
vài người bạn tổ chức uống rượu và ngắm hoa (tối thứ Tư tuần vừa rồi, ngày
29/5). Lúc chia tay chúng tôi có hẹn lại gặp lại nhau vào chiều thứ Bảy nhưng
sáng sớm hôm qua tôi nhắn tin và gọi điện thoại đã không liên lạc được rồi,"
ông Cảnh kể lại.
Điều
331
Theo
Điều 331 Bộ luật Hình sự (2015), “Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm
lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” được quy định
như sau:
·
Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo
chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân
chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá
nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù
từ 06 tháng đến 03 năm.
·
Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn
xã hội, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Báo
Tuổi Trẻ dẫn nguồn tin từ Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an cho biết ông
Trương Huy San và ông Trần Đình Triển bị khởi tố theo Khoản 2, Điều 331. Khoản
2 có khung hình phạt tối đa là 7 năm tù.
Cơ
quan An ninh cũng cho biết đang tiếp tục mở rộng điều tra, giải quyết vụ án
theo quy định pháp luật và khuyến cáo người dân không nghe theo, chia sẻ những
thông tin chưa được kiểm chứng.
Trước
ông Trương Huy San và ông Trần Đình Triển, nhiều nhà báo, luật sư, blogger,
doanh nhân, nhà hoạt động từng bị điều tra, khởi tố theo Điều 331 chỉ vì những
gì mà họ viết hoặc nói trên mạng xã hội.
Mới
đây nhất, vào tháng 2/2024, nhà hoạt động, blogger Nguyễn Chí Tuyến, hay
còn được biết đến với tên gọi Anh Chí, đã bị công an Việt Nam bắt theo Điều
331.
Một
số cây viết như nhà báo
Hàn Ni và
nhóm Báo Sạch cũng đã bị truy tố
theo điều luật này.
Nhóm
ba luật sư từng tham gia bào chữa vụ "Tịnh thất Bồng Lai" cũng đã bị
Công an tỉnh Long An truy tìm để điều tra theo Điều 331. Hiện ba luật sư này gồm
ông Đặng Đình Mạnh, ông
Nguyễn Văn Miếng và ông Đào Kim Lân đã tị nạn tại Mỹ.
Nữ
doanh nhân nổi tiếng bị tuyên ba năm theo Điều 331 là Tổng giám đốc Công ty Cổ
phần Đại Nam - bà Nguyễn
Phương Hằng.
Vợ
chồng ông Nguyễn Thái
Hưng và bà Vũ Kim Hoàng -
chủ kênh YouTube 'Nói bằng thực TV' - cũng lãnh án tù theo Điều 331.
Tại
Việt Nam cũng đã có nhiều ý kiến từ luật sư đề nghị sửa đổi hoặc bãi bỏ Điều
331 vì những bất cập của điều khoản này.
Luật sư Ngô Anh Tuấn
từng nói với BBC năm 2020, thời điểm nhà báo Trương Châu Hữu Danh của
nhóm Báo Sạch bị khởi tố, rằng "những yếu tố cấu thành tội này rất mơ hồ".
"Cụ
thể hai nội dung chính đều mơ hồ, không chứng minh được. Thứ nhất, về 'Lợi dụng
quyền tự do dân chủ', thì phải xem là ta đã dân chủ đến mức độ nào rồi và việc
lợi dụng quyền này cụ thể là như thế nào."
"Thứ
hai là về hậu quả 'xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước', thì quyền
và lợi ích hợp pháp đó là gì?"
"Với
các tội phạm liên quan đến kinh tế thì còn đo đếm được qua mức thiệt hại từ
hành vi mà bị can, bị cáo gây ra, còn những trường hợp như thế này người ta gần
như không đo đếm được mà chỉ đưa ra nhận định chủ yếu dựa trên cảm quan cá
nhân."
"Do
đó, đa số những người bị bắt với cáo buộc vi phạm Điều 331 và một số điều khác
liên quan đến an ninh quốc gia, thực tế chỉ do việc họ 'gõ bàn phím', chứ không
có hành vi nào thực sự gây nguy hại cho an ninh quốc gia như cáo buộc của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền."
Năm
2022, bảy tổ
chức xã hội dân sự ở Việt Nam và 79 trí thức đã đồng soạn thảo một
kiến nghị yêu cầu bãi bỏ ba điều luật trong Bộ luật Hình sự năm 2015, gồm các
điều 109, 117 và 331.
Những
bài viết gai góc
Trước
khi "biến mất", trên Facebook mang tên Truong Huy San có đăng tải bài
viết “Những suy nghĩ
không rời rạc” vào
ngày 28/5, trong đó ông bình luận về các vấn đề pháp quyền tại Việt Nam và viết
rằng việc tái lập các ban Đảng thời ông Nguyễn Phú Trọng là "một bước lùi
về chính trị".
Bài
viết này có đoạn:
"Tuy
cảm phục mức độ liêm chính, về mặt vật chất của ông Nguyễn Phú Trọng, dân chúng
vẫn chưa thấy các dấu hiệu chứng tỏ sẽ có 'Đổi mới II' trong nhiệm kỳ cuối của
ông. Nếu cho đến ngày nghỉ hưu, ông không đưa ra được một lộ trình chính trị để
đất nước dân chủ hơn, sự sạch sẽ của ông sẽ là vô nghĩa."
VIDEO
:
Đại
tướng Tô Lâm làm Chủ tịch nước – Dọn đường cho chức Tổng bí thư?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ce5531vl6mgo
Một
bài viết khác gần đây có nhan đề "Một
quốc gia không thể phát triển dựa trên sự sợ hãi" trên Facebook Truong
Huy San nói về quyền lực của Bộ Công an trong hệ thống chính trị và điều hành
nhà nước:
"Việt
Nam đang duy trì một thể chế tương đồng với Trung Quốc. Việt Nam nên học Trung
Quốc ở những điều họ đúng: Bộ trưởng công an không phải là ủy viên bộ chính trị.
Có lẽ Đảng Cộng sản Trung Quốc coi công an là công cụ của bộ chính trị chứ
không để bộ chính trị trở thành con tin của công an."
"Bộ
Công an cũng không nên cấu trúc như hiện nay mà nên tách chức năng điều tra khỏi
lực lượng cảnh sát..."
"Không
có quốc gia nào có thể phát bền vững dựa trên sự sợ hãi. Tôi tin là giờ đây, Đại
tướng Tô Lâm sẽ tư duy như một nguyên thủ chứ không phải tư duy như một người nắm
chắc Bộ Công an, đặt quyền lợi quốc gia lên trên lợi ích của ngành," bài
viết nêu.
Vào
ngày 19/5, trước thềm họp thường kỳ Quốc hội khóa 15, Facebook Truong Huy San
cũng có bài viết, trong đó lập luận rằng một người vừa làm chủ tịch nước vừa
làm bộ trưởng Công an là trái với Hiến pháp.
Lúc
bấy giờ, ông Tô Lâm đã được Đảng Cộng sản Việt Nam giới thiệu để Quốc hội bầu
chủ tịch nước, trong khi ông vẫn chưa được miễn nhiệm chức bộ trưởng Công an và
trong chương trình làm việc được công bố lúc bấy giờ của Quốc hội cũng không có
nội dung miễn nhiệm này.
Tới
ngày 21/5, Quốc hội mới thống nhất bổ sung vào chương trình nghị sự nội dung miễn
nhiệm chức vụ bộ trưởng Công an đối với Chủ tịch nước Tô Lâm.
Bên
cạnh những bài viết nói trên, Facebook Truong Huy San cũng nói đến rất nhiều
các vấn đề khác như các cuộc chiến mà lịch sử chính thống Việt Nam ít nhắc đến
hoặc nhắc không đầy đủ như Chiến tranh Biên giới 1979, Gạc Ma 1988, những bất cập
của hệ thống nhà nước, pháp luật, chính sách của Việt Nam...
Nhà
báo Huy Đức là ai?
Nhà
báo Huy Đức khi còn làm báo và cả sau này là cây bút chính luận hàng đầu Việt
Nam.
Ông
tên thật là Trương Huy San, sinh 1962, quê quán tại Hà Tĩnh.
Ông
từng tham gia trong quân đội với hơn 3 năm ở Campuchia trong giai đoạn chiến
tranh giữa Việt Nam với chính quyền Khmer Đỏ.
Ông
từng là phóng viên của báo Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Thời báo Kinh tế Sài Gòn.
Bút
danh Huy Đức được công chúng biết đến nhiều trong thời gian ông làm báo Tuổi Trẻ.
Ông
cũng từng làm cho tờ Sài Gòn Tiếp Thị và bị sa thải vào năm 2009 vì bài viết
"Bức tường Berlin" mà ông đăng trên blog cá nhân.
Sau
khi rời các cơ quan báo chí nhà nước, ông trở thành một cây viết chính trị-xã hội
nổi tiếng trên mạng xã hội với bút danh Osin.
Năm
2012, ông nhận học bổng một năm của chương trình Nieman trao cho một số phóng
viên tu nghiệp và nghiên cứu tại Viện Đại học Harvard.
Là
tác giả sách, ông được biết đến với bộ sách Bên thắng cuộc ra
mắt độc giả vào năm 2012. Tác phẩm gồm hai cuốn là Giải phóng và Quyền
bính, với trọng tâm là những diễn biến chính trị tại Việt Nam từ những năm
1950, đặc biệt là từ năm 1975 đến cuối những năm 1990.
Nhà
báo Huy Đức là tác giả bộ sách Bên thắng cuộc
Vào
năm 2022, kỷ niệm 10 năm sách Bên thắng cuộc ra mắt, Ben
Kerkvliet, một giáo sư hưu trí của Đại học Quốc gia Úc, viết cho BBC và khen ngợi
rằng Bên thắng cuộc "tự nó là một thành tựu đáng khâm phục
và sẽ vẫn là một đóng góp vô giá cho học thuật trong thời gian dài".
Nhà
văn Trần Thanh Cảnh nói với BBC rằng bộ sách Bên thắng cuộc đã
"bất tử cùng với lịch sử hiện đại của nước Việt Nam, dân tộc Việt
Nam".
"Những
đóng góp của Huy Đức là vô giá cho văn hóa, lịch sử, văn học Việt Nam,"
ông chia sẻ với BBC News Tiếng Việt.
Bên
cạnh sự nghiệp viết, ông Trương Huy San cũng được biết đến với nhiều hoạt động
xã hội.
Ông
tham gia điều hành chương trình Nhịp cầu Hoàng Sa nhằm hỗ trợ các gia đình tử
sĩ, thương phế binh Hải chiến Hoàng Sa năm 1974 và các gia đình liệt sĩ, các cựu
chiến binh, thương binh Trường Sa.
Gần
đây, ông tham gia một số hoạt động trồng cây bảo vệ môi trường.
-----------------
TIN LIÊN QUAN
·
Nhà báo Huy Đức đã
đi đâu, có thể bị 'tạm giữ' trong bao lâu?
4
tháng 6 năm 2024
·
Nhà báo Huy Đức 'biến
mất' giữa lúc có thông tin ông bị bắt
2
tháng 6 năm 2024
·
Nhà nước Việt Nam cần
dũng khí 'từ bỏ độc quyền báo chí'
10
tháng 5 năm 2019
·
'Bên thắng cuộc' của Huy Đức: Thành tựu học thuật 'đáng khâm phục'
1
tháng 11 năm 2022
·
Báo chí Việt Nam có đang
chịu cảnh một cổ 'ba bốn tròng'?
10
tháng 5 năm 2023
·
112 nước bãi bỏ
hình phạt tử hình: Việt Nam thế nào?
1
tháng 6 năm 2024
No comments:
Post a Comment