Thích Minh Tuệ -
người được chọn?
Nguyễn Mạnh Hà
Gửi
tới BBC từ Hà Nội
31
tháng 5 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cjqq7lgz532o
Hằng
ngày lên mạng theo dõi hành trình của Thích Minh Tuệ có lẽ đã trở thành thói
quen của không ít người Việt. Một phiên livestream về ông có 1 vạn người xem trực
tiếp là bình thường.
Trên
mạng, hành trình tu tập của Thích Minh Tuệ và “tăng đoàn” được cập nhật từng
ngày. Xem ra không kém phần kịch tính. Mỗi ngày lại có một vài “biến” bõ công đại
chúng dõi theo và bàn tán.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/6ed5/live/4394bb20-1efb-11ef-8527-695c4b700d9b.jpg
Trên
mạng, hành trình tu tập của Thích Minh Tuệ và “tăng đoàn” được cập nhật từng
ngày.
Tường
thuật trực tiếp đến hết đời?
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/8242/live/5d730ba0-1efb-11ef-80aa-699d54c46324.jpg
Hằng
ngày lên mạng theo dõi hành trình của sư Thích Minh Tuệ có lẽ đã trở thành thói
quen của không ít người Việt.
Với
việc quanh mình lúc nào cũng có vài trăm khán giả hiếu kỳ, vài chục đại diện
truyền thông mạng và đặc biệt trên dưới 30 “đệ tử” kề cận 24/7, rõ ràng đã hình
thành một tăng đoàn và sư Thích Minh Tuệ bất
đắc dĩ phải nhận vai “trụ trì” ngôi chùa di động. Trước đây, có clip ghi lại
quan điểm của ông cho rằng đã làm trụ trì thì đừng mong giải thoát. Đúng là
“ghét” của nào nhận ngay của ấy.
Việc
tu của ông từ đó cũng khó khăn gấp bội. Trước đây chỉ có một mình, ông dễ dàng
tìm nơi nghỉ ngơi và tu tập hằng đêm, nay phải kiếm chỗ nào đủ rộng để mọi người
cùng được an vị. Đi khất thực có khi ông cũng phải nhận thêm đồ ăn đựng trong
các túi lúc lỉu như mẹ đi chợ mua thực phẩm cho đàn con thơ dại đang chờ, vây
quanh nơi ông ngồi thường có hàng chục chai nước tinh khiết. Để ngăn những con
mắt tọc mạch hằng đêm, một số địa phương phải căng bạt cho ông và cả đoàn ngồi.
Trước
đây, nhiều người (đặc biệt là các Phật tử nữ) bày tỏ sự thương xót khi thấy ông
Minh Tuệ đầu trần, chân đất, ngủ ngồi hoặc một thân một mình nơi hoang lạnh…
Nghĩa là họ lấy thước đo của bản thân đem áp cho người tu. Mà không biết hoặc
không để ý nếu ông Minh Tuệ không tìm thấy sự an lạc trong những hành động đó
thì ông đã lăn ra ốm, phải đi cấp cứu từ lâu. Sự khổ đáng kể hơn là phải đối diện
đám đông hỗn tạp như lúc này. Có thể thấy tạm thời ông kém tươi hơn và có lúc
phải xưng “chúng tôi” thay vì “con” khi muốn giải tán đám đông trong vô vọng.
·
Thầy Tuệ Sỹ
trong vận mệnh Phật giáo Việt Nam
24 tháng 11 năm 2023
·
Thích Nhất Hạnh và những
quan điểm đối chọi khi nói về ông
24 tháng 1 năm 2022
·
Lãnh đạo Tây Tạng
cho rằng lời nói của Đức Đạt Lai Lạt Ma là 'thái độ yêu thương'
16 tháng 4 năm 2023
Ai
thực sự hướng Phật sẽ hồi hộp thay cho đường tu đương đại của một hành giả. Còn
dân thường thì đã có vô số chủ đề bày ra hằng ngày để kháo nhau như hôm nay
“sư” nào bị mời về, có nhóm nào đi theo để phá “thầy”, người nhà nào đi theo
níu kéo, nghĩa trang nào đã từ chối “thầy”... Một số thuyết âm mưu cũng được
đưa ra, như có người được cài vào tăng đoàn để theo dõi và phá hoại hay các
xích mích, phân cấp không tránh khỏi khi một tập thể hình thành. Có ý kiến cho
rằng sau khi giải quyết xong những nan đề trên thì ông Minh Tuệ chứng đắc là vừa.
Đây
là những áp lực chưa từng có đối với một tu sĩ. Chưa ai tu dưới sự quan sát tới
chân tơ kẽ tóc của đại chúng như vậy. Các kênh thông tin mạng xã hội đi sâu vào
lý giải thầy đi vệ sinh thế nào, kiểu gì; sao hai tuần mới tắm một lần mà vẫn tỏa
hương thơm tự nhiên… Nói chung cũng là một cuộc thi đua tự giác tìm hiểu Phật học
sâu rộng trong quần chúng.
Thích
Minh Tuệ đang trên đường học theo hạnh Phật đã được tường thuật trực tiếp om
sòm, không biết tới lúc đắc đạo, chứng quả… còn rầm rộ cỡ nào. Đây không chỉ là
xu hướng dài hơi nhất mà cũng khó đoán diễn biến nhất trên mạng xã hội.
Thương
hiệu ngàn tỉ
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/256f/live/fbaed110-1efa-11ef-8527-695c4b700d9b.jpg
Sư
Thích Minh Tuệ đã trở thành một hiện tượng tu hành tại Việt Nam
Người
thường nếu tạo được xu hướng như Thích Minh Tuệ hẳn đã giàu to. Khi sở hữu nhân
hiệu mà không tận dụng, tức khắc sẽ có nhiều đối tượng lao vào khai thác. Người
ta ước tính mỗi ngày các YouTuber, TikToker có thể thu về hàng chục triệu đồng
từ các sản phẩm xoay quanh hành trình Thích Minh Tuệ. Đó là lý do vì sao họ bám
theo “nhà máy in tiền” đầy nhiệt huyết như vậy.
Tất
nhiên, các “đồ đệ” cũng sẽ ngay lập tức được hưởng hào quang từ Thích Minh Tuệ.
Dù trước đó họ là ai thì sau khi được chấp nhận vào đoàn của Thích Minh Tuệ lập
tức có danh, được tôn xưng và thậm chí được đảnh lễ. Trong khi họ thường chỉ
tuyên bố đi theo để học hỏi và bảo vệ “thầy” chứ không đặt mục tiêu đi đến chết,
đi để đạt giải thoát… như Thích Minh Tuệ. Nhưng so với dân chúng, họ được xếp
vào dạng “dám nghĩ dám làm” nên cũng được cổ vũ, coi như đi được ngày nào tốt
ngày đấy.
Một
số thương hiệu thời trang đưa ra các mẫu quần áo cho cả nam lẫn nữ phối màu
theo phong cách Minh Tuệ. Gần đây, một nữ ca sĩ đã khoe mua chiếc váy như thế với
giá 2,5 triệu. Tranh tượng, ca khúc, thơ… về Thích Minh Tuệ cũng được mùa. Thậm
chí thấy bảo ông Minh Tuệ nhắc đến cuốn kinh nào thì chủ kênh cũng dẫn link bán
kinh luôn. Có người tính ra mỗi khi ông đi qua địa phương nào sẽ thu hút người
từ khắp nơi, kể cả nước ngoài đổ về. Coi như cú hích du lịch hiệu quả. Mà chi
phí mỗi ngày cho đội quân của “đại sứ du lịch” chỉ là mấy chục bữa chay, lại do
dân tình nguyện tài trợ.
Tu
vì môi trường?
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/0240/live/cafe6930-1efb-11ef-baa7-25d483663b8e.jpg
Một
lực lượng đông đảo với đủ thành phần luôn theo sát nhà sư Thích Minh Tuệ
Bằng
quy định mới đến tận nhà dân khất thực, ông Minh Tuệ đã hãm lại sự nhiệt tình
thái quá thành lãng phí của người dân khi họ thường mang đồ ăn nước uống đến chất
đống tại mỗi nơi đoàn dừng chân.
Nhiều
người vui mừng vì sư Minh Tuệ và lối tu dường như ai cũng có thể chứng thực là
báo hiệu cho sự trở lại của đạo pháp chân chính, làm lu mờ những “pháp tu” mê mị
dân chúng chủ yếu để thu tiền cúng thời gian gần đây. Nhưng quan sát rộng ra có
thể thấy sự tái xuất của pháp tu hạnh đầu đà có nhân duyên sâu rộng hơn. Xã hội
rõ ràng phát triển về vật chất. Nhà nào cũng sẵn vài lõi nồi cơm điện dùng
không hết. Và giờ đây nó bỗng trở thành biểu tượng của sự giải thoát, được đưa
vào tủ kính trưng bày hoặc làm thành trang sức đeo cổ.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/f7fc/live/29f3cc50-1efc-11ef-a13a-0b8c563da930.jpg
Nhiều
tỉnh thành chỉ đạo cơ quan chức năng tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự
khi có đoàn đi qua. Ảnh chụp đoàn đi qua tỉnh Quảng Trị hôm 29/5.
Tiện
nghi vật chất ngày càng tiện lợi hơn, hàng hóa rẻ hơn, quảng cáo thông minh hơn
khiến người tiêu dùng rơi vào vòng xoáy mua sắm không ngừng.
Đây
là một trong những nguyên nhân gây biến đổi khí hậu, khiến Trái Đất tăng nhiệt
độ đến mức không thể đảo ngược.
Thực
phẩm cũng ê hề nhưng an toàn vệ sinh thì… không biết thế nào. Con người có thể
hình thành miễn dịch với COVID nhưng ung thư thì không. Và nó đang lan tràn
không kém gì bệnh dịch.
Có
thể thấy nhân loại đang đi đến ngõ cụt nhưng theo quán tính cứ thế lao tới.
Con
người bất lực nên càng tìm đến bám víu vào tôn giáo nhiều hơn. Các chùa được
xây dựng với quy mô ngày càng hoành tráng với “doanh thu” khổng lồ. Đâu đó có
công nghiệp showbiz thu lợi nhuận khủng thì Việt Nam có “công nghiệp cúng dường”.
Dù
không coi đạo Phật là quốc giáo nhưng Việt Nam tự hào sở hữu những tượng Phật,
những chùa to nhất khu vực, thậm chí thế giới.
Và
sẵn sàng hy sinh danh lam thắng cảnh hay diện tích đất nông nghiệp để có được
những kỷ lục đó. Kể cả số tiền đầu tư xây chùa có thể dùng vào nhiều việc khác
có ích cho xã hội.
Trong
hình dung của nhiều người “có tầm” thì đầu tư vào chùa lúc này là an tâm nhất.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/4d9a/live/52be4d90-1efc-11ef-baa7-25d483663b8e.jpg
Sư
Thích Minh Tuệ luôn ở giữa đám đông
Trong
tình thế đó, sự xuất hiện của Thích Minh Tuệ vô tình là một chiếc phanh hãm, một
sự cảnh tỉnh về mặt tinh thần.
Giải
pháp không phải là tất cả nên ôm ruột nồi cơm điện ra đường mà là cần thực hành
tiết kiệm, “thiểu dục tri túc”. Và cũng nên tỉnh táo trước những lời “đường mật”
dù là của thầy tu.
Quan
điểm của ông Minh Tuệ là không rao giảng nhưng chính cách tu của ông là một bài
giảng hùng hồn.
Ngày
nay các chùa, các sư phải đầu tư tổ chức những pháp hội lớn mong thu hút dân
chúng tới nghe giảng.
Đằng
này, Thích Minh Tuệ chỉ ra đường và đi, không tốn tiền đã tạo nên một “pháp hội”
(dù có vô tổ chức tí) rộng khắp.
Mỗi
sư thầy sẽ có một phong cách hoằng pháp thu hút từng đối tượng riêng.
Còn
Thích Minh Tuệ vì không dùng lời, khỏi cắt nghĩa nên càng dễ thu phục rộng rãi
quần chúng.
Thậm
chí không ít tín đồ Công giáo cũng cảm nhận được sự “khao khát tâm linh”, “khao
khát Nước Trời” nơi Thích Minh Tuệ và dành cho ông những lời ca tụng.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/b5c3/live/6ba4f7a0-1efc-11ef-baa7-25d483663b8e.jpg
Nồi
cơm điện mà ông mang theo để khất thực đã trở thành "xu hướng"
Đỉnh
điểm là tình bạn vừa “chớm nở” của Linh mục Vũ Quốc
Thịnh và nguyên Thượng tọa Thích Minh Đạo.
Do
sư Thích Minh Đạo trót có lời tán thán Thích Minh Tuệ (nguyên văn: “Nhân đây
cũng xin đại diện cho Phật giáo tỏ lòng thương mến một nhà sư lặng lẽ một mình
đi hành đạo đã làm cho Phật giáo Việt Nam sống lại trong lòng của Phật tử năm
châu”) nên bị Giáo hội quở phạt. Do đó mà linh mục đã gọi điện vấn an sư.
Trong
lời dạy Phật tử, sư Thích Minh Đạo cũng nhắc đến Tổ sư của phái khất sĩ ở miền
Nam là Minh Đăng Quang (1923- 1954) - người đã bị mất tích mà Thích Minh Đạo
nói luôn là bị giết.
Và
từ phân tích của ông mà suy ra thì cái cung cách mà dân chúng đang đối xử với
Thích Minh Tuệ như hiện nay cũng nguy hiểm không kém… một tổ chức ám sát nào
đó.
Vì
khi quá ngưỡng chịu đựng sự xoi mói của người đời, ông Minh Tuệ sẽ lánh vào rừng
sâu để ẩn tu hoàn toàn.
Ở
đó, không còn cơ hội khất thực nên rất có thể ông sẽ nhập diệt trước hạn.
Khả
năng đó xem ra còn dễ xảy đến hơn việc ông được thong dong tự tại đi trên khắp
những nẻo đường Việt Nam mà không bị quấy rầy. Hơn ai hết Thích Minh Tuệ cảm nhận
rõ cái giá của sự nổi tiếng.
Vì
các ngôi sao hết sô diễn có thể về nhà. Còn ông - cả cuộc đời bày ra cho thiên
hạ ngó.
Hiện
ông không phải vị đầu đà duy nhất đang du tu trên đất Việt nhưng lại có số phải
nổi tiếng.
Nhưng
biết đâu ông được chọn vì đã sẵn đủ những phẩm hạnh để vượt qua sóng gió này?!
---
*
Bài viết được tác giả nhà báo Nguyễn Mạnh Hà từ Hà Nội gửi tới BBC.
--------------------
Tin
liên quan
·
Khen sư Thích Minh
Tuệ, sư Thích Minh Đạo bị kiểm điểm: 'Cây muốn lặng mà gió chẳng đừng'
29
tháng 5 năm 2024
·
Từ hiện tượng sư
Thích Minh Tuệ: Thế nào mới là tu?
24
tháng 5 năm 2024
·
Việt Nam: Cả Phật giáo
và Đảng Cộng sản đều 'đang khủng hoảng'
18
tháng 2 năm 2022
·
Tưởng niệm Thích
Tuệ Sỹ: Khi cái chết trở nên điều huyền thoại
27
tháng 11 năm 2023
·
Tự do tôn giáo VN: Khi
tu sĩ muốn đứng ngoài giáo hội 'chính thống'
14
tháng 1 năm 2022
·
Phật giáo Việt Nam 'hưng
thịnh không phải nhờ chùa đồ sộ'
13
tháng 9 năm 2022
