The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy,
biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2022/10/17/the-gioi-hom-nay-17-10-2022/
Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 đã khai mạc tại Bắc Kinh, trong đó chủ tịch Tập Cận Bình
phát biểu khai mạc với cam kết “thống nhất” Trung Quốc bằng cách đặt Đài Loan
dưới sự kiểm soát của đại lục. Ông nói Bắc Kinh sẽ “thực hiện tất cả các biện
pháp cần thiết” để dập tắt “các phong trào ly khai,” thậm chí bằng vũ lực nếu cần
thiết. Ông Tập cũng bảo vệ chính sách zero-covid, gọi các biện pháp ngăn chặn
virus là “cuộc chiến toàn dân.” Bất chấp quy ước các nhà lãnh đạo Đảng chỉ phục
vụ tối đa hai nhiệm kỳ 5 năm, đại hội dự kiến sẽ trao cho ông Tập một nhiệm kỳ thứ ba.
Tân bộ trưởng tài chính Anh Jeremy Hunt
nói kế hoạch thúc đẩy tăng trưởng của chính phủ tỏ ra “quá xa vời và quá
nhanh.” Trong một nỗ lực tiếp theo để xoa dịu thị trường trái phiếu, ông còn
cho biết sẽ tăng thuế và cắt giảm chi tiêu công. Thống đốc Ngân hàng Trung ương
Anh Andrew Bailey nói lãi suất sẽ phải tăng hơn nữa so với dự kiến vì lạm phát cao.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết
nước ông cho đến nay đã “duy trì ổn định năng lượng” bất chấp lo ngại bị Nga tấn
công cơ sở điện. Ông Shmyhal nói trong ba ngày đầu tiên của tuần trước, Nga đã
phóng 130 tên lửa và máy bay không người lái nhắm vào các cơ sở hạ tầng quan trọng
để “đe dọa” dân thường và “làm tê liệt” ngành năng lượng. Người Ukraine đã cắt
giảm lượng điện tiêu thụ của họ xuống 1/10 để tránh phải bị cắt điện, ông nói
thêm.
Một vụ hỏa hoạn tại nhà tù Evin, cơ sở từng
giam giữ nhiều nhà bất đồng chính kiến của Iran, đã làm ít nhất 4 người thiệt mạng và 61 người bị thương,
theo truyền thông nhà nước Iran. Vụ hỏa hoạn diễn ra sau một cuộc đụng độ giữa
lực lượng an ninh và tù nhân — trong đó có một số người bị bắt vì biểu tình, vốn
lan rộng toàn quốc sau cái chết của một phụ nữ 22 tuổi trong buồng giam của cảnh
sát đạo đức.
Tunisia đạt được thỏa thuận sơ bộ
với IMF, theo đó cam kết cải cách để đổi lấy khoản vay 1,9 tỷ USD. Đất nước Bắc
Phi này đang bị thiếu lương thực, nhiên liệu và chìm trong biểu tình liên tục.
Trong khi đó chính phủ lại tiến hành giảm trợ cấp và tiền lương khu vực công. Nếu
hội đồng quản trị của IMF phê chuẩn thỏa thuận, các nhà tài trợ khác có thể sẽ
theo chân.
Hàng chục nghìn người đã tuần hành qua Paris
để phản đối chi phí sinh hoạt tăng cao. Các nhà tổ chức cho biết có 140.000 người
tham gia biểu tình, vốn do chính trị gia đối lập cực tả Jean-Luc Melenchon dẫn
đầu. Vụ việc làm gia tăng áp lực lên tổng thống Emmanuel Macron sau khi ba tuần
đình công tại các nhà máy lọc dầu đã gây thiếu nhiên liệu trên diện rộng. Nhưng
hoạt động công nghiệp có vẻ không bị ảnh hưởng nhiều; còn công nhân và công chức
giao thông có kế hoạch đình công vào thứ Ba.
Uganda đã áp đặt lệnh phong tỏa
ba tuần ở hai huyện miền trung để ngăn chặn Ebola bùng phát. Di chuyển ra vào
Mubende và Kassanda bị hạn chế, và chính phủ sẽ áp lệnh giới nghiêm từ sáng đến
tối. Kể từ ca tử vong đầu tiên ở Uganda gần một tháng trước, căn bệnh này đã
khiến 58 người bị nhiễm và 19 người thiệt mạng.
Con số trong ngày:
31, là số ngày tại nhiệm của thủ tướng nắm quyền ngắn nhất nước Anh, Iain
Macleod.
TIÊU
ĐIỂM
NATO tập trận hạt
nhân
NATO sẽ tiến hành tập trận hạt nhân hàng năm, mang tên Steadfast Noon, vào
thứ Hai. Diễn ra ở Bỉ, sự kiện này bị hoãn từ đầu năm vì Nga xâm lược Ukraine,
và có sự tham gia của 14 trên 30 thành viên của liên minh. Dù không có đầu đạn
thật, diễn tập sẽ bao gồm máy bay phản lực có thể mang bom hạt nhân. Tổng thư
ký NATO Jens Stoltenberg đã gọi hoạt động này là “huấn luyện thường xuyên” để
giữ cho chính sách răn đe được “an toàn, an ninh và hiệu quả.”
Tuy nhiên tập trận năm nay sẽ có khác hơn vì
cuộc chiến ở Ukraine. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công khai đe dọa dùng vũ
khí hạt nhân khi triển vọng xâm lược của ông xấu đi. Người đứng đầu GCHQ, cơ
quan tình báo Anh, cho biết tuần trước rằng chưa có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẽ
tấn công, nhưng lo ngại về leo thang là có thật. NATO dự đoán Nga sẽ sớm tổ chức
tập trận hạt nhân của riêng mình, mang tên Grom.
Liên minh đang đánh cược là việc tiến hành tập
trận hạt nhân sẽ giúp duy trì sức mạnh răn đe của họ. Ông Stoltenberg nói việc
tránh leo thang đòi hỏi phải có “hành vi chắc chắn và có thể dự đoán được.” Ai
cũng mong ông đúng.
Trung Quốc muốn đẩy
mạnh xâm nhập thị trường xe điện châu Âu
Khi các khoản chi vào triển lãm tỏ ra không
còn hiệu quả, nhiều nhà sản xuất ô tô sẽ không quá mặn mà tham dự triển lãm ô
tô vào thứ Hai này tại Paris, lần đầu được tổ chức lại ở thành phố kể từ năm
2018. Trong những công ty tham gia có Renault và Peugeot của Pháp, với Peugeot
thuộc sở hữu của Stellantis. Đáng chú ý hơn là sự xuất hiện của BYD và Great
Wall Motors, hai thương hiệu Trung Quốc sẽ dùng sự kiện này để phô trương những
dòng xe điện được họ kỳ vọng thâm nhập vào thị trường châu Âu.
Trung Quốc, nơi có ngành công nghiệp xe hơi lớn
nhất thế giới, đang sản xuất xe điện với tốc độ hơn hẳn mọi quốc gia khác. Một
số nhà sản xuất Trung Quốc đã đặt châu Âu vào tầm ngắm. Hãng Nio gần đây đã giới
thiệu ba mẫu xe điện ở Berlin, và sẽ sớm phổ biến rộng rãi ở lục địa. Hiện cứ
20 chiếc xe điện được bán ở châu Âu thì có một chiếc là của Trung Quốc. Các nhà
sản xuất ô tô của châu Âu, vốn đã phải vật lộn với đại dịch và quá trình chuyển
đổi sang điện khí hóa, đứng trước một thế lực cạnh tranh đáng gờm.
Đảng Quốc đại của Ấn
Độ bầu lãnh đạo mới
Vào thứ Hai, các thành viên đảng Quốc đại, đảng
đối lập chính của Ấn Độ, sẽ bỏ phiếu bầu lãnh đạo đảng mới. Đây hứa hẹn là lần
đầu tiên sau gần 25 năm đảng này có chủ tịch mới không thuộc gia tộc Gandhi, vốn
từ lâu đã điều hành đảng như một doanh nghiệp gia đình. Hai ứng viên chính là
Shashi Tharoor, một cựu chuyên gia ngoại giao có tài ăn nói trôi chảy, và
Mallikarjun Kharge, một nhân vật 80 tuổi kỳ cựu là thân tín của gia đình
Gandhi.
Ông Tharoor tin rằng một thế hệ lãnh đạo mới
không thuộc vào tay nhà Gandhi có thể đưa đảng Quốc đại trở lại thời kỳ đỉnh
cao. Với chưa đầy hai năm nữa là diễn ra tổng tuyển cử, đảng Quốc đại rất cần
thay đổi. Trong hai cuộc bầu cử vừa qua, đảng này đã bị đảng Bharatiya Janata
(BJP) theo chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ giáo áp đảo hoàn toàn. Trong lần gần nhất
vào năm 2019, BJP thậm chí đạt số phiếu gần gấp đôi Quốc đại.
Nhưng những kỳ vọng của ông Tharoor có thể là
vô ích. Tiến trình đi đến bầu cử lãnh đạo đảng đã thể hiện sự kém cỏi và chia rẽ
thường thấy trong đảng suốt nhiều năm. Quan trọng hơn, gia đình Gandhi khó có
thể sẽ nhường quyền kiểm soát. Ông Kharge được dự đoán thắng một cách dễ dàng.
Thủ tướng Anh Liz
Truss đứng trước nguy cơ mất ghế
Chỉ mới hai tuần trước, sự nghiệp chính trị đỉnh
cao của Jeremy Hunt dường như đã đi đến hồi kết. Là một cựu ngoại trưởng dễ mến
và kĩ tính, ông đã hai lần tranh cử thất bại vào vị trí lãnh đạo Đảng Bảo thủ.
Giờ đây ông bỗng trở thành người đàn ông quyền lực nhất nước Anh. Vào ngày 14
tháng 10, thủ tướng Liz Truss đã sa thải đồng minh Kwasi Kwarteng và bổ nhiệm
ông Hunt làm bộ trưởng tài chính mới. Ông được giao nhiệm vụ lấy lại niềm tin của
thị trường trái phiếu sau khi kế hoạch cắt giảm thuế của ông Kwarteng đưa thị
trường vào khủng hoảng.
Nhưng chỉ thay đổi một phần là không đủ để làm
yên lòng thị trường. Vì vậy vào cuối tuần qua, ông Hunt đã nói rõ phải thay đổi
nhiều hơn nữa, bao gồm tăng thuế và cắt giảm chi tiêu chính phủ. Với ông Hunt
ngồi ở ghế lái, bà Truss giờ đây chỉ còn là thủ tướng trên danh nghĩa. Các nghị
sĩ đảng Bảo thủ đang tìm cách ép bà từ chức. Tất cả cho thấy Westminster tuần
này sẽ rất huyên náo.
No comments:
Post a Comment