Đinh Yên Thảo
13/10/2022
https://www.voatiengviet.com/a/iran-cuoc-cach-mang-hijab/6787209.html
Những khẩu hiệu đó đây được hô to,
"Kẻ thù ngay tại nơi đây, ngay chính trên đất nước này". Nó không phải
"Satan" mà nhà cầm quyền ám chỉ hay đổ lỗi trực tiếp cho Mỹ và Do
Thái.
https://gdb.voanews.com/80470000-c0a8-0242-2b7b-08daac8c274f_w1023_r1_s.jpg
Biểu tình tại Tampa, Florida, ủng hộ
"cách mạng hijab" tại Iran.
Cả tháng
qua, những cuộc xuống đường tại Iran đã thu hút sự chú ý và lên tiếng của cả thế
giới. Phong trào này được xem là một trong những phong trào phản kháng mạnh mẽ
nhất của người dân quốc gia này, hầu hết từ giới trẻ, trong hàng chục năm qua.
Những thanh niên, sinh viên học sinh Iran bảo rằng họ không biểu tình mà họ
đang tham gia vào một cuộc cách mạng. Cuộc cách mạng gì?
Ấp ủ những
ngọn lửa phản kháng, các phong trào xuống đường tại nhiều quốc gia trên thế giới
thường bị châm ngòi bởi một sự việc nào đó. Với Iran, đó là cái chết của một
thiếu nữ 22 tuổi trong đồn cảnh sát.
Hồi giữa
tháng Chín vừa qua, Mahsa Amini, một
thiếu nữ trẻ trung, xinh đẹp và được bạn bè, người thân xem là rất hiền lành,
đã cùng anh trai mình lên thủ đô Tehran của Iran từ một thị trấn nhỏ vùng núi
Kurdistan. Mahsa bị nhóm cảnh sát chuyên về việc giám sát cách trang phục theo
luật Hồi Giáo của Iran chặn lại vì mang khăn choàng đầu hijab sái cách.
https://gdb.voanews.com/80470000-c0a8-0242-5213-08daac8bde99_w650_r0_s.jpg
Biểu tình ủng hộ nữ quyền cho Iran tại
Tampa, Florida.
Những nhân
chứng kể rằng cô đã bị nhóm cảnh sát này đánh đập, đưa lên xe chở đi trong sự khẩn
cầu và tuyệt vọng của cô và anh trai. Và rồi ba ngày sau, tin từ cảnh sát đưa
ra là Mahsa đã bị đột tử vì bị "nhồi máu cơ tim". Một thiếu nữ 22 tuổi,
trẻ trung và khoẻ mạnh không thể chết dễ dàng như vậy, gia đình đòi giấy xét
nghiệm tử thi và chứng minh sự đột tử của Mahsa nhưng những kết quả đưa ra
không thỏa đáng.
Cơn phẫn nộ
của người dân Iran xảy ra chỉ vài giờ sau khi tin cô gái qua đời. Bắt đầu từ
ngay bịnh viện mà cảnh sát chở cô vào, đến thị trấn cùng các thành phố lân cận
khu vực cô ở, rồi lan đến Tehran cùng khắp các thành phố khác của Iran hiện
nay. "Phụ nữ, mạng sống, tự do", hàng ngàn thanh niên nam nữ, sinh
viên các đại học bắt đầu xuống đường phản đối chính sách và cách hành xử khắc
nghiệt này.
Nhiều thiếu
nữ đã tỏ thái độ phản đối bằng cách lột bỏ hay đốt khăn hajab, cắt tóc mình
trong đám đông biểu tình. Phong trào cắt tóc lan ra khắp thế giới hiện nay, có
cả những nữ tài tử nổi tiếng, nhất là các nữ ca sĩ, tài tử gốc Hồi Giáo đang sống
tại phương Tây cũng đã cùng tham gia cắt tóc mình như sự ủng hộ đến phong trào
của phụ nữ và giới trẻ Iran.
Trước khi
tiếp tục câu chuyện về những cuộc xuống đường của giới trẻ Iran, ắt cũng nên nhắc
sơ về hijab. Hijab là gì và tại sao nó quan trọng trong thế giới Hồi Giáo?
Hijab là
chiếc khăn choàng đầu, phủ xuống vai người phụ nữ Hồi Giáo, vẫn thường thấy
trong cộng đồng người Hồi Giáo tại các quốc gia phương Tây, không riêng tại quốc
gia của họ. Theo diễn giải từ kinh Qur'an của người Hồi Giáo, người đạo Hồi cần
ăn vận khiêm cung và khăn hijab mà phụ nữ Hồi Giáo choàng nhằm giữ sự khiêm
cung và kín đáo trước những người đàn ông xa lạ. Một số quốc gia Hồi giáo còn
nghiêm ngặt hơn khi định nghĩa "khiêm cung và kín đáo" là áo choàng
che phủ toàn bộ cơ thể, chỉ chừa khuôn mặt và đôi mắt.
Các giáo
sĩ Hồi giáo giải thích rằng, hijab nhằm bảo vệ người phụ nữ Hồi giáo trước những
cám dỗ nhục thể của đàn ông và của chính họ. Nó bảo vệ những giá trị gia đình
và giúp cho xã hội đánh giá người phụ nữ dựa trên tích cách, khả năng của họ
hơn là ngoại hình để bào chữa trước sự chỉ trích và nhìn nhận của phương Tây về
hijab là một sự vi phạm đến nữ quyền và tự do cá nhân.
Những khác
biệt về tôn giáo, văn hóa và lịch sử là điều khó tránh khỏi như vậy. Tuy nhiên
việc đưa thành luật cưỡng bách quả là điều khó chấp nhận với giới trẻ trong xã
hội đương thời.
Ảnh hưởng
phần nào từ phương Tây và phong trào nữ quyền phát triển mạnh mẽ hơn tại nhiều
quốc gia Hồi Giáo, một số luật lệ Hồi Giáo khắt khe đã bắt đầu được tháo bỏ
trong những năm gần đây, dù các trang phục phụ nữ vẫn bị buộc phải "đoan
trang và tề chỉnh". Tuy nhiên Iran và Afghanistan vẫn còn luật buộc các em
gái và phụ nữ choàng khăn hijab. Và phải choàng đúng cách. Chính xác việc Mahsa
bị bắt bởi vì cô mang khăn choàng đầu hijab còn lộ tóc ra ngoài.
Những người
tham gia biểu tình hiện nay phần lớn là phụ nữ và sinh viên học sinh ngoài tuổi
đôi mươi. Họ không chỉ biểu tình nhằm phản đối cái chết vô lý của Mahsa Amini
mà còn đòi hỏi dẹp bỏ luật buộc mang hijab cưỡng bách, lên án sự tàn bạo của cảnh
sát và chính quyền độc tài, tranh đấu cả cho nữ quyền và quyền tự do của người
dân nói chung. Giới giáo chức, các giáo sư đại học và trí thức cũng lên tiếng ủng
hộ phong trào.
Trong khi
nhà cầm quyền Iran khăng khăng cho rằng cái chết của Mahsa chỉ là "tai nạn"
và "đáng tiếc", họ không hề nhân nhượng với người biểu tình. Những cuộc
đụng độ giữa hai bên đã làm cả trăm người chết cho đến nay, trong đó có cả vài
em gái vị thành niên bị cảnh sát đánh chết, càng đổ dầu vào người biểu tình.
Internet,
mạng xã hội bị cắt. Giới ký giả chụp hình, đưa tin bị bắt trong đêm. Hàng ngàn
người khác bị bắt, trong đó có cả những công dân nước ngoài đang sống tại
Tehran. Giới lãnh đạo Iran tuyên bố cuộc biểu tình của giới trẻ là những cuộc
"bạo loạn" và do Do Thái và Mỹ "giật dây".
Câu chuyện
đột tử trong đồn cảnh sát dường như không xa lạ với những thể chế độc tài, còn
lại là phản ứng của người dân trong chế độ đó ra sao. Họ có đủ dũng khí để lên
tiếng? Giới trẻ Iran hiện nay đã khác xa với những cuộc cách mạng từng xảy ra tại
Iran trước đây. Những khẩu hiệu đó đây được hô to, "Kẻ thù ngay tại nơi
đây, ngay chính trên đất nước này". Nó không phải "Satan" mà nhà
cầm quyền ám chỉ hay đổ lỗi trực tiếp cho Mỹ và Do Thái. Mà không điều gì khác
hơn, chính nhà cầm quyền đã châm ngòi cho phong trào xuống đường của người dân
Iran.
Cái chết của
Mahsa Amini không chỉ như một mồi lửa, mà chính sự khao khát tự do và nhân phẩm
của phụ nữ, của giới trẻ và của người dân Iran đã là nguyên nhân chính cho cuộc
cách mạng hiện nay tại Iran.
Có thể gọi
phong trào này là cuộc cách mạng hijab của giới trẻ Iran. Một khao khát cởi bỏ
những giáo điều cổ hủ đã đè nặng lên người phụ nữ Hồi Giáo từ hàng ngàn năm
qua.
No comments:
Post a Comment