Triển lãm hỏa táng tranh Bùi
Chát
Bình luận của Nguyễn
Hữu Vinh (Ba Sàm)
2022.08.23
Họa sĩ Bùi Quang Viễn và thông báo về buổi triển lãm
tranh. FB Bui Quang Vien
Cuộc triển lãm độc nhất vô nhị
Ngày X, tại Phòng trưng bày Y, TP Hồ
Chí Minh đã diễn ra cuộc triển lãm-trình diễn nghệ thuật sắp đặt liên quan tới
tranh của họa sĩ Bùi Chát, đồng thời cũng là phần kết cho bộ phim tài liệu
chính luận có tựa đề “Văn hóa Hỏa táng tác phẩm nghệ thuật”.
Tuy không
được thông báo chính thức, không xin phép cơ quan chức năng, nhưng cuộc triển
lãm đã thu hút rất đông giới nghệ thuật và người mộ điệu.
Lý do nó hấp
dẫn chính là, lần đầu tiên trong lịch sử nghệ thuật đương đại thế giới, một họa
sĩ sẽ (buộc phải) đem toàn bộ số tranh của mình mới sáng tác, vừa được triển
lãm ra để … hỏa táng.
Nó thêm hấp
dẫn bởi toàn bộ kịch bản và trình diễn của cuộc hỏa táng tranh được thực hiện
công phu của nghệ sĩ sắp đặt nổi tiếng Đào Anh Khánh, người từng nhiều
lần gây bão dư luận với những chương trình độc đáo.
Chưa hết,
nó lại còn được quay phim, làm phần kết cho bộ phim nói trên, do đạo diễn điện ảnh
Trần Dũng Thanh Huy có phim truyện Ròm nổi tiếng.
Không thể
kể hết những màn cảm động, kịch tính của buổi triển lãm-sắp đặt này, với cái kết
là một đoàn kiểm tra chuyên ngành của các cơ quan chức năng đã ập tới, lập biên
bản, phạt tiền và buộc … tiêu tủy tác phẩm – tức là phải hủy những … tàn tro
còn sót lại của cuộc hỏa táng.
Khởi nguồn cho ý tưởng
Xin độc giả
chớ vội cho câu chuyện giả tưởng trên là điên rồ, vô lý, vô văn hóa, không thể
có ở thời nay. Bởi nó có (những) khởi nguồn rất thật.
Đó là mới
đây, họa sĩ Bùi Chát có cuộc triển lãm 29 bức tranh tại TPHCM, nhưng do không
xin phép tổ chức theo quy định nên ông đã bị phạt tiền và buộc
tự tiêu hủy số tranh đó.
Dư luận dậy
sóng, nhiều
nhà văn hóa, nghệ sĩ đã thất vọng, bức xúc trước cách xử lý của cơ
quan chức năng.
Có điều,
công luận dường như quên, hoặc không mấy để ý là trước đó đã từng có những quyết
định còn có phần bi hài không kém – buộc tiêu hủy phim, mà lại là phim từng đoạt
giải quan trọng trong liên hoan phim quốc tế. Cho dù việc buộc tiêu hủy mới chỉ
là với “bản gửi tham gia liên hoan phim”, song độ “phản cảm” của
quyết định thì không hề giảm bớt. Đó là phim
truyện Ròm, nói trên.
Và bế tắc trong thi hành
Cũng không
nên đổ hết trách nhiệm, buộc “tội” cho cơ quan chức năng TPHCM với quyết định
đó. Vì họ cũng tỏ ra bất đắc dĩ, phải theo quy định pháp luật, đồng thời khẩn
cấp gửi công văn lên Bộ Văn hóa-Thế thao-Du lịch để góp ý và đề nghị sửa
sớm văn bản Nghị
định 38/ 2021 liên quan, bỏ quy định “tiêu hủy …”.
Họ còn gọi
là “thông cảm”, cho họa sĩ Bùi Chát được “tự tiêu hủy”, rồi sau đó còn rộng cửa
thêm, khi trả lời báo giới rằng “tranh
họa sĩ giữ, cơ quan chức năng không yêu cầu họa sĩ đốt tranh. Việc hiểu tiêu hủy
theo nghĩa đốt tranh là không đúng”, và không giấu được thái độ
lúng túng, cho rằng “hình thức tiêu hủy là đốt hay bỏ bức tranh đi như thế
nào thì vẫn chưa có quy định chi tiết”.
Thật oái
oăm, đau đớn cho nghệ sĩ khi bị buộc phải tự bức tử những đứa con tinh thần của
mình, nhưng không biết thực hiện bằng cách nào, khi chính cơ quan chức năng
cũng khó xử, rồi đẩy cho mình thực hiện. Kiểu trả lời như Sở VH-TT TPHCM như vậy
khác gì đánh đố, là mở đường cho tác giả làm chuyện khuất tất, rồi không khéo lại
phạt nữa?
Ngay cả với
phim Ròm cũng vậy, không
ít ý kiến thắc mắc là phim thời nay đều được lưu trữ không phải bản nhựa
như xưa, mà là dưới hình thứ số, vậy “tiêu hủy” bằng cách nào?
Đồng thời,
sau ông, bao nghệ sĩ khác sẽ còn phải nơm nớp lo không biết tới bao giờ Chính
phủ mới sửa văn bản nghị định đó, để khỏi tái diễn màn không giống ai trên thế
giới.
Thôi thì …
hãy làm một cuộc “tuẫn tiết (tranh)”, “tử vì đạo (nghệ thuật)”, để đánh động dư
luận, may ra sớm có sự sửa đổi hợp tình hợp lý?
---------------------------------------
*
Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.
No comments:
Post a Comment