Thắng
lợi của Biden và bước chuyển trong chính trị Mỹ
Hiếu Chân -
Saigon Nhỏ
13 tháng
8, 2022
https://saigonnhonews.com/thoi-su/van-de-hom-nay/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/08/GettyImages-1242430969.jpg
Hôm
10 Tháng Tám 2022, Tổng thống Joe Biden ký ban hanh luật PACT, hỗ trợ điêu trị
y tế cho các cựu chiến binh Hoa Kỳ bị nhiễm độc ở Iraq và Afghanistan. Ảnh
Sarah Silbiger for The Washington Post via Getty Images
Quốc hội
Hoa Kỳ cuối cùng đã thông qua Đạo luật Giảm Lạm Phát, thêm một chiến thắng quan trọng vào bảng
thành tích lập pháp của Tổng thống Joe Biden và có thể định hình lại cảnh quan
chính trị ngay trước cuộc bầu cử Quốc Hội giữa kỳ sẽ diễn ra sau ba tháng nữa.
Khi tranh cử tổng thống, ông
Biden hứa sẽ có một mạng lưới an sinh xã hội mới. Ông cam kết sẽ đưa ra một kế
hoạch mạnh mẽ chống lại tình trạng nóng lên toàn cầu. Ông thề sẽ làm giảm khoảng
cách giữa người giàu và người nghèo bằng cách buộc người giàu “phải trả phần
của họ”. Và ông sẽ chứng tỏ nền dân chủ của nước Mỹ vẫn còn hoạt động được.
Chiến thắng lập pháp của Biden
Ngày thứ
Sáu 12 Tháng Tám 2022 – mười chín tháng sau ngày ông Biden lên cầm quyền – Hạ
Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu thông qua đạo luật Giảm Lạm Phát (Inflation
Reduction Act – IRA) sau khi Thượng
Viện đã thông qua nó cách đây năm ngày. Như vậy, luật đã sẵn sàng để Tổng
thống Joe Biden ký ban hành. Người Mỹ sẽ giảm được chi phí mua thuốc kê toa, được
mở rộng trợ cấp chăm sóc sức khỏe và đất nước sẽ đầu tư hàng tỷ đô la vào các
chương trình khí hậu và năng lượng.
Luật IRA
thực ra là bản thu gọn của một dự luật lớn hơn nhiều: Dự luật Xây Dựng Lại Tốt
Hơn (Build Back Better, gọi tắt là 3B) đã được đảng Dân Chủ giới thiệu từ đầu
năm ngoái. Sau khi
thông qua được luật Cứu Người Mỹ (American Rescue Plan), chi phí $1,900 tỷ
để hỗ trợ tài chính cho các gia đình bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch
Covid-19; và sau đó thông
qua Luật Cơ sở Hạ Tầng chi phí $1,000 tỷ đầu tư vào hệ thống đường cao
tốc, đường truyền internet băng thông rộng và các cơ sở hạ tầng kỹ thuật khác
thì ông Biden tập trung vào dự luật 3B.
Dự
luật 3B lúc đầu
có chi phí ước tính lên tới $3.5 ngàn tỷ. Các nhà lập pháp phản đối vì số chi
quá lớn, có khả năng gây thâm hụt ngân sách trầm trọng và thúc đẩy lạm phát.
Các chính trị gia Cộng Hòa phản đối vì họ không muốn một chính phủ quá lớn,
chăm lo tới nhiều mặt đời sống. Ngay trong nội bộ đảng Dân Chủ hai thượng nghị
sĩ Joe Manchin (West Virginia) và Kyrsten Sinema (Arizona) cũng phản đối, khiến
cho khối Dân Chủ không thể có được 50 phiếu thuận để thông qua dự luật trong một
Thượng Viện chia rẽ sâu sắc giữa Dân Chủ và Cộng Hòa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/07/GettyImages-1242189667.jpg
Chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi
(giữa) ký thông qua dự luật Chips và Khoa học hôm 29 Tháng Bảy 2022 trước khi lên
đường công du châu Á – chuyến đi gây bão táp trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc. Ảnh
Jabin Botsford/The Washington Post via Getty Images
Chiến thuật
của ông Biden và đảng Dân Chủ là chia nhỏ dự luật 3B để thu hẹp khoản chi và
thúc đẩy sự đồng thuận trong đảng. Một “dự luật con” có tên
luật CHIPS và Khoa học, đầu tư hơn $280 tỷ vào ngành công nghiệp sản
xuất vi mạch điện tử và hỗ trợ nghiên cứu khoa học của quốc gia đã được thông
qua cuối tháng trước. Phần còn lại của dự luật 3B,
nay được gọi là luật Giảm Lạm Phát, với chi phí chỉ còn $740 tỷ, đã được thông
qua hôm thứ Sáu 12 Tháng Tám.
Để có tiền
chi cho đạo luật, luật IRA sẽ áp thuế tối thiểu
15% lên lợi tức của các công ty lớn, có doanh số hàng năm trên $1 tỷ; và
như vậy, thay vì “ăn” vào ngân sách, đạo luật có thể giúp chính phủ thu thêm
hàng trăm tỷ đô la mỗi năm.
Với đạo luật
này, ông Biden đã hoàn thành được phần căn bản chương trình lập pháp đối nội
của mình và ghi một dấu ấn đậm nét cho nhiệm kỳ tổng thống của ông. Điều đó
cũng sẽ có tác dụng tích cực tới tâm lý cử tri khi cuộc bầu cử Quốc Hội giữa kỳ
chỉ còn chưa đầy ba tháng nữa.
Ngoài các
đạo luật trên, đảng Dân Chủ và Tổng thống Biden còn thực hiện được một số
chương trình lập pháp quan trọng khác như thông qua
đạo luật lưỡng đảng về an ninh công cộng (Bipartisan Safer Communities Act)
hồi Tháng Sáu nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn việc mua bán súng đạn; dự luật hỗ trợ cựu chiến binh, có tên “Honoring
our PACT Act,” mở rộng các quyền lợi về chăm sóc sức khỏe cho hàng triệu
cựu chiến binh Hoa Kỳ bị nhiễm chất độc trong khi thi hành nhiệm vụ tại chiến
trường Iraq và Afghanistan.
“Lựa chọn
của chúng ta với tư cách người Mỹ là có nên bảo vệ những người vốn đã hùng mạnh
hoặc tìm sự can đảm để xây dựng một tương lai mà mọi người đều có quyền lợi.
Hôm nay, tôi tự hào khi xem các đảng viên đảng Dân Chủ Hạ Viện đã chọn gia đình
hơn là chọn nhóm lợi ích,” ông
Biden viết trên Twitter lúc Hạ Viện thông qua dự luật Giảm Lạm Phát.
Các dự luật đó đang chạm đến nhiều thành phần và đặt nền tảng
cho một hướng đi mới của xã hội Mỹ.
Sẽ có một lượng lớn tiền mới để chống lại biến
đổi khí hậu. Chương trình Medicare sẽ tự do thương lượng với các hãng bào chế để
giảm giá thuốc. Chính phủ sẽ đầu tư hàng tỷ đô la giúp các nhà sản xuất vi mạch
điện tử cạnh tranh tốt hơn. Trợ cấp chăm sóc sức khỏe sẽ được gia hạn thêm nhiều
năm. Đường ống dẫn nước bằng chì sẽ được thay thế. Internet băng thông rộng sẽ
vươn tới các cộng đồng nghèo và nông thôn. Đường sá, cầu cống và đường hầm sẽ
được khôi phục. Các biện pháp an toàn súng mới sẽ có hiệu lực và việc kiểm tra
lý lịch người mua súng sẽ được mở rộng. Thâm hụt ngân sách của quốc gia sẽ được
giảm bớt.
Những thành quả đáng kể về đối nội đối ngoại
Về kinh tế,
trong 570 ngày cầm quyền của ông Biden, nước Mỹ đã tạo ra được 22 triệu việc
làm mới, bù đắp hoàn toàn cho số việc làm bị mất đi trong hơn hai năm đại dịch
COVD và đưa tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp nhất trong hơn nửa thế kỷ qua:
3.5% lực lượng lao động. Lạm
phát, vật giá leo thang vẫn là nỗi ám ảnh lớn nhất của người Mỹ, đã bắt
đầu có dấu hiệu giảm: Giá xăng đã giảm 55 ngày liên tiếp và hiện giá bình quân
cả nước đã xuống dưới $4/gallon từ mức gần $6 hồi đầu Tháng Sáu.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/08/GettyImages-521111718.jpg
High Mobility Artillery Rocket System
(HIMARs)
– loại vũ khí tân tiến của Mỹ đang làm thay đổi cục diện chiên trường ở
Ukraine. Ảnh Dondi Tawatao/Getty Images.
Về
đối ngoại, sự kiện Mỹ
viện trợ cho Ukraine các loại vũ khí tân tiến nhất, đặc biệt là hỏa tiễn
chống xe tăng Javelin và pháo phản lực tầm xa HIMARS đã làm thay đổi cục diện
chiến trường, chặn đứng âm mưu xâm lược của Tổng thống Nga Vladimir
Putin.
Sự kiện Mỹ tiêu
diệt trùm khủng bố Ayman al-Zawahiri, nhân vật số hai của Al-Qaeda, sau hai mươi năm truy
lùng gắt gao, đã mang lại nỗi hài lòng cho người Mỹ vẫn còn bị ám ảnh bởi vụ khủng
bố ngày 11 Tháng Chín 2001.
Cộng Hòa đang lo
Chỉ vài
tháng trước, đảng Cộng Hòa dự đoán các ứng cử viên của họ sẽ đạt kết quả khả
quan trong kỳ bầu cử sắp tới khi đảng Dân Chủ và chính quyền Biden có vẻ thất
thế trước sức ép lạm phát. Nhưng bây giờ, có vẻ như gió đã đổi chiều, đảng Dân
Chủ đang lạc quan một cách thận trọng trước cơ hội họ có thể vượt qua đảng Cộng
Hòa – một điều trước đây vẫn được coi là bất khả.
Đảng Cộng
hòa ngay lập tức tấn công dự luật Giảm Lạm Phát – một chuyện không làm ai ngạc
nhiên trong một nền chính trị bị chia rẽ sâu sắc.
Các dự luật
mà ông Biden và đảng Dân Chủ đưa ra nhận được rất ít phiếu thuận của đảng Cộng
Hòa và luôn bị chống đối dữ dội. Cho tới nay, đảng Cộng Hòa quan tâm nhiều tới
những đề tài quen thuộc như chống phá thai, chống tăng thuế, chống người nhập
cư, đề cao quyền sở hữu súng đạn, bảo vệ các đại công ty về dược phẩm, khai
thác dầu khí v.v… Cộng Hòa tập trung khai thác tình trạng lạm phát và nỗi giận
dữ mà giá cả leo thang gây ra trong tâm lý cử tri để đổ lỗi cho sự điều hành
kinh tế của chính quyền Biden dù ai cũng
biết lạm phát là hiện tượng toàn cầu và Mỹ chưa phải là nước có tốc độ lạm phát
cao nhất.
Đảng Cộng Hòa đã thành công trong một số cuộc
vận động của họ, nổi bật nhất là việc Tối Cao Pháp Viện – hai phần ba số thẩm
phán có quan điểm bảo thủ do các tổng thống Cộng Hòa bổ nhiệm – đảo
ngược án lệ Roe v. Wade, bác bỏ phá thai là một quyền hiến định của
phụ nữ. Tối cao Pháp viện cũng đưa ra phán quyết
hạn chế thẩm quyền của Nha Bảo vệ Môi trường (EPA) thuộc chính phủ trong việc
ban hành các quy định giảm lượng khí thải CO2 của các nhà máy nhiệt điện, một
thắng lợi của quan điểm Cộng Hòa bảo thủ. Đảng Cộng Hòa cũng thành công trong
việc ngăn chặn một dự luật an toàn súng cứng rắn hơn, buộc Thượng Viện phải
thông qua một dự luật “nửa vời”, không có các điều khoản cấm buôn bán và sử dụng
súng trường tấn công có sức sát thương lớn.
Chính trị
Mỹ có một thông lệ, như một “lời nguyền” (curse): Đảng đối lập thường thắng lớn
trong các cuộc bầu cử giữa kỳ, giành lại vị thế đa số trong Quốc Hội, làm một đối
cực với đảng cầm quyền đang nắm giữ Tòa Bạch Ốc. Gần đây nhất, đảng Cộng Hòa đã
để đa số Quốc Hội rơi vào tay đảng Dân Chủ, còn thời cựu tổng thống Obama, đảng
Cộng Hòa giành được Quốc Hội chỉ hai năm sau ngày ông Obama cầm quyền với tỷ lệ
ủng hộ khá lớn.
Dựa vào
thông lệ lịch sử đó, cộng với những thắng lợi kể trên, các chính trị gia Cộng
Hòa an tâm trong kỳ bầu cử sắp tới, cử tri sẽ cho họ phần thưởng xứng đáng sau
thời gian dài kiên trì chống lại các nỗ lực của đảng Dân Chủ cầm quyền.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/06/GettyImages-1241479729.jpg
Người
dân biểu tình trước trụ sở Tối Cao Pháp Viện HK phản đối ý định của tòa muốn
bãi bỏ quyền phá thai, trong lúc bên trong các thẩm phán biểu quyết bãi bỏ luật
hạn chế mang súng ra khỏi nhà của tiểu bang New York. Một TCPV với quan điểm bảo
thủ nặng nề ngày càng bị dân chúng phản đối. Ảnh Nathan Howard/Getty Images)
Nhưng thái
quá bất cập. Nhưng hành động có phần quá khích của đảng Cộng Hòa trong vấn đề
quyền phá thai, quyền sử dụng súng… đã làm nhiều cử tri lo sợ, chẳng hạn như việc
đảo ngược án lệ Roe v. Wade đã làm cho cử tri nữ xa lánh đảng này. Trên báo The
Wall Street Journal – tờ báo lớn nhất và được coi là phát ngôn viên cho tư
tưởng bảo thủ trong chính trị Mỹ – đã có những bài xã luận cảnh báo thắng lợi của
đảng Cộng Hòa “không phải là điều chắc chắn” và lưu ý “sự trỗi dậy trở
lại” của cử tri Dân Chủ, một phần được khuyến khích bởi cách thành quả của
chính quyền Biden, một phần vì sự yếu kém ngày càng lộ rõ của các chính trị Cộng
Hòa.
Cái bóng của Donald Trump
Dù thất cử,
ông cựu Tổng thống Donald Trump vẫn kiểm soát chặt đảng Cộng Hòa và sắm vai một
“kingmaker”: Các ứng cử viên Cộng Hòa đều cần được ông “phê chuẩn” (endorse)
để ứng cử vào các chức vụ liên bang và tiểu bang. Và đổi lại, họ phải thể
hiện sự trung thành với ông Trump, cổ xúy cho “lời nói dối lớn” của ông ta rằng
cuộc bầu cử tổng thống 2020 đã bị đánh cắp cho dù trong thâm tâm có thể họ
không tin như vậy!
Vài tháng gần đây, “thương hiệu Trump”
bị mất giá thảm hại,
đặc biệt là các
cuộc điều trần của Ủy ban Hạ Viện điều tra vụ bạo loạn tấn công Quốc Hội ngày 6
Tháng Giêng 2021 đã công khai hóa trước quốc dân đồng bào những kế hoạch và
thủ đoạn của Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử. Những chính trị gia, cơ quan
truyền thông trước nay vẫn tích cực quảng bá cho Trump bỗng rơi vào tình huống
khó xử khi đối diện với một thực tế không giống như điều họ vẫn tuyên truyền.
Vụ
FBI khám xét dinh thự của Trump ở Florida và thu về hàng chục tài liệu mật, tài
liệu tối mật hệ trọng với an ninh quốc gia trong tuần này
và nguy cơ Trump bị truy tố ra tòa càng làm cho đảng Cộng Hòa và những người đi
theo Trump vỡ mộng và cay đắng. Vẫn còn nhiều tổ chức cực hữu, một số chính trị
gia Cộng Hòa ra sức bênh vực cho Trump trong một xu thế càng ngày càng tuyệt vọng
khi sự thật từng bước được phơi bày.
Thắng lợi
trong cuộc bầu cử giữa kỳ có vẻ như càng lúc càng xa tầm tay của đảng Cộng Hòa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/08/GettyImages-1414072011.jpg
Dân
New York đổ ra xem đoàn xe chở ông cựu Tổng thống Donald Trump tới Văn phòng Bộ
Tư pháp tiêu bang New York sáng nay thứ Tư 10 Tháng Tám để ông trả lời thẩm vấn
của Bộ trưởng Letitia James về những khuất tất của công ty Trump Organization. Ảnh
Michael M. Santiago/Getty Images.
Thách thức còn lại của Biden
Thách thức
hiện nay đối với chính quyền Biden và đảng Dân Chủ là làm sao thuyết phục người
dân Mỹ về những thành quả của ông sau hơn một năm tranh chấp và giằng co chính
trị quyết liệt.
Vẫn còn đó
nỗi thất vọng của nhiều người ủng hộ tổng thống. Vẫn không có chuyện miễn học
phí cho sinh viên các trường đại học cộng đồng miễn phí. Các bà mẹ nghỉ sinh đẻ
vẫn chưa được liên bang trả lương và không có các biện pháp thực thi khí hậu mới.
Trẻ em vẫn chưa được đến trường mầm non miễn phí. Cha mẹ vẫn không nhận được sự
giúp đỡ của liên bang trong việc chăm sóc trẻ em. Chương trình bảo hiểm y tế
cho người thu nhập thấp Medicaid sẽ không được mở rộng ở hàng chục tiểu bang và
những người nhập cư không có giấy tờ sẽ không có tư cách hợp pháp. Vẫn không có
thuế đối với những người siêu giàu, và không có thêm tiền để tạo ra nhà ở giá cả
vừa túi tiền.
Ông Biden
đã nói rằng, chính trị dân chủ là sự thỏa hiệp. Nhưng quá trình thương lượng,
diễn ra ngày này qua ngày khác trên mạng xã hội và báo chí, khiến nhiều người
có cảm giác đảng Dân Chủ đã nhượng bộ quá nhiều. Thông qua các dự luật là một
phần khó – nhưng việc thuyết phục người Mỹ rằng đó là một chiến thắng có thể
còn khó hơn.
Các cuộc
thăm dò ý kiến dân chúng gần đây cho thấy tỷ lệ cử tri ủng hộ ông Biden trong
ngày cầm quyền thứ 570 vẫn chỉ ở mức 40% và hơn 55% không ủng hộ. Việc tổng thống
được các đạo luật quan trọng vẫn không cải thiện được tỷ lệ chấp thuận của ông
trong số các cử tri thất vọng với lạm phát tăng vọt.
Trong một
cuộc họp báo vào tuần này, các chiến lược gia hàng đầu của Tòa Bạch Ốc cho biết
ông Biden, Phó Tổng thống Kamala Harris và các thành viên trong nội các sẽ dành
vài tháng tới để đi khắp đất nước để “quảng cáo” với cử tri về những chiến thắng
lập pháp. Thông điệp chính sẽ là ông Biden và các đồng minh Dân Chủ của ông đã
đánh bại các nhóm lợi ích đặc biệt ở Washington – từ những tập đoàn dược khổng
lồ tới các tổ chức vận động cho súng đạn và những tập đoàn dầu khí lớn – những
người trong nhiều thập niên đã cản trở các đạo luật tương tự.
Họ sẽ nhắc
nhở cử tri rằng các nhà vận động hành lang của ngành dược phẩm trong nhiều năm
đã cố bán thuốc giá cao; các công ty dầu khí chống lại các đạo luật về biến đổi
khí hậu; các nhóm lợi ích của doanh nghiệp đã ngăn cản Quốc Hội đặt ra mức thuế
tối thiểu; các nhóm bảo vệ quyền sử dụng súng đã ngăn chặn thành công các đạo
luật an toàn súng trong nhiều năm v.v… Tổng thống và các trợ lý của ông sẽ nói
với cử tri rằng “tình hình đã được xoay chuyển.”
Vấn đề còn
lại là ông Biden và đảng Dân Chủ có duy trì được sự đồng tâm hiệp lực trong đảng
trong một kỳ bầu cử khó khăn hay không.
Thực tế 18 tháng qua cho thấy hoàn toàn có thể nghi ngờ tinh thần đoàn kết của
những người Dân Chủ trong chính trị Mỹ.
No comments:
Post a Comment