Nhà
sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC : Mang nhân tài trở về “đất mẹ”
Chi Phương - RFI
Đăng
ngày: 17/08/2022 - 08:32
Tập
đoàn sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC trở thành tâm điểm thu hút công luận
thế giới, kể từ khi chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ đến Đài Bắc vào đầu tháng 8, làm
căng thẳng leo thang tại eo biển Đài Loan. Vậy làm thế nào mà từ một công ty
xây dựng trên một hòn đảo nhỏ bé, TSMC lại trở thành một tập đoàn sở hữu loại
công nghệ thiết yếu, mà nhiều quốc gia lớn đều phụ thuộc ?
Ảnh
minh họa: Logo của tập đoàn TSMC. © AFP
RFI xin giới thiệu bài về
lược sử hình thành của TSMC được đăng trên trang Le Figaro ngày 11/08/2022.
Ngày 01/08,
khi chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi hạ cánh xuống Đài Loan, khiến
chính phủ Trung Quốc giận dữ, ông Lưu Đức
Âm (Mark Liu), chủ tập đoàn TSMC, sản xuất chip bán dẫn cho toàn cầu,
đưa ra cảnh báo, được CNN trích dẫn: “Không ai có thể kiểm soát TSMC bằng
vũ lực”. Đây là một phát súng cảnh báo thực sự đối với toàn thế giới, về những
hậu quả mà cuộc xâm lược của Trung Quốc có thể tác động đến các nhà máy của tập
đoàn TSMC, trong đó có 90 % nằm ở Đài Loan. Ông Lưu Đức Âm tuyên bố thà để
các cơ sở công nghiệp của tập đoàn trong tình trạng “không hoạt động” còn
hơn là để các nhà máy này rơi vào tay Trung Quốc. Nếu tình huống này xảy ra, nền
kinh tế thế giới sẽ bị khựng lại.
Trên thực
tế, thế giới phụ thuộc vào các xưởng đúc (fonderie), nơi sản xuất ra loại
chất bán dẫn tiên tiến nhất. Chất bán dẫn có trong điện thoại, máy tính, cũng
như tất cả các sản phẩm điện tử, được sử dụng trong sản xuất xe hơi cũng như
trong sản xuất vũ khí. Nếu như các nhà máy của TSMC phải đóng cửa, không chỉ
các thiết bị điện tử rơi vào cảnh “cháy hàng” trên toàn thế giới,
mà điều này còn ảnh hưởng đến các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Amazon hay
Microsoft. Những tập đoàn này dựa vào các trung tâm dữ liệu (data centers) để vận
hành các dịch vụ của mình và cần rất nhiều chip bán dẫn cho hệ thống máy tính
hiệu năng cao (High Performance Computing). Và đó cũng chính là ngày mà toàn thế
giới phát hiện ra tầm quan trọng, tính cốt yếu của tập đoàn sản xuất chất bán dẫn
Đài Loan, mà trước đó không được nhiều người biết đến.
TSMC – ngọn núi thiêng bảo vệ Đài Loan
Một nhà
báo Đài Loan chuyên về công nghệ, Lee Wen-yee, đã nhấn mạnh rằng: “TSMC
là một trong những nhà sản xuất duy nhất có khả năng cung cấp các chip bán dẫn
tiên tiến nhất”. Hai tập đoàn khác là Samsung và Intel”. Chỉ riêng
TSMC đã nắm giữ 53 % thị trường sản xuất chất bán dẫn của thế giới. Đây là viên
ngọc quý của Đài Loan, nơi chiếm gần 60 % sản lượng chip bán dẫn.
Tại Đài
Loan, TSMC được ví như là “Hu Guo Shen Shan” - Hộ Quốc Thiên Sơn, nghĩa
là ngọn núi thiêng bảo vệ đất nước, một doanh nghiệp đã biến Đài Loan thành hòn
đảo công nghệ, một phần tất yếu của chuỗi sản xuất toàn cầu.
“Những người trở về” xây dựng thung lũng
Silicon ở Đài Loan
Tập đoàn
TSMC do Trương Trung Mưu (Morris Chang),
56 tuổi, thành lập vào một ngày đông năm 1987. Sinh ra tại Hoa Lục trước cuộc nội
chiến, với một sự nghiệp thành công ở Hoa Kỳ, nhà sáng lập TSMC chưa từng sống ở
Đài Loan. Thế nhưng, chính tại Đài Loan mà ông Trương đã xây dựng nhà máy chế tạo
chất bán dẫn riêng Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC). Nhà máy nằm
trong khu công nghệ mới của thành phố của Tân Trúc, mà chỉ vài năm sau đó
đã trở thành trung tâm công nghệ khổng lồ, quy tụ gần 400 doanh nghiệp về
công nghệ cao, được ví như Thung lũng Silicon của Đài Loan.
Sự nghiệp
công nghệ cao của Đài Loan bắt đầu vào đầu thập niên 1980. Sau khi chuyển đổi
hòn đảo, từ hệ thống nông nghiệp sang nền kinh tế định hướng xuất khẩu, các bộ
trưởng như Lý Quốc Đỉnh (Lee Kwoh-ting) và Tôn Vận Tuyền (Sun Yun-suan) đã thực
hiện một loạt dự án để hòn đảo có được một nền công nghiệp bền vững hơn, đó là
công nghiệp điện tử. Hai chính trị gia, được xem như là cha đẻ tạo
ra phép màu cho nền kinh tế Đài Loan, đã mời nhiều kỹ sư Trung Quốc, khuyến
khích họ từ bỏ sự nghiệp thành công ở Hoa Kỳ để trở về “phục vụ đất mẹ”. (Đài
Loan có tên chính thức là Trung Hoa Dân Quốc, tự khẳng định như là một nước
Trung Hoa thực sự, đối lập với Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa.)
Nhà sáng lập
TSMC Trương Trung Mưu cũng là một trong những người đáp lại lời kêu gọi của
chính phủ thời bấy giờ. Ông tốt nghiệp đại học Harvard, Viện công nghệ
Massachusetts (MIT) và Stanford. Ông có 25 năm kinh nghiệm làm việc trong công
ty Hoa Kỳ Texas Intrument và sau đó làm việc trong một thời gian ngắn tại
công ty đối thủ cạnh tranh General Instruments.
Ông Trương
lần đầu tiên đề xuất xây dựng một nhà máy chế tạo riêng, nghĩa là nhà máy này
phụ trách sản xuất độc quyền chip bán dẫn. Đây là một ván bài đầy rủi ro. Lúc
đó, các doanh nghiệp sản xuất chất bán dẫn tự thiết kế và tự sản xuất chip
bán dẫn. Tuy nhiên, Trương Trung Mưu tin rằng trong tương lai, các doanh
nghiệp “không có xưởng sản xuất” sẽ phải được hình thành và họ
sẽ phải giao thầu cho ông.
Nhà báo
Lee Wen-Yee cho biết thêm : “TSMC không sản xuất chip bán dẫn dưới
thương hiệu của mình mà chỉ sản xuất để phục vụ khách hàng. Đây là kiểu triết
lý kinh doanh khiến tập đoàn này nổi bật”. Đối với Trương Trung Mưu,
Đài Loan lúc đó không có kiến thức và khả năng cần thiết để sản xuất chất bán dẫn
và không thể cạnh tranh với các doanh nghiệp như Intel và Texas Instrument. Tuy
nhiên, hòn đảo lại có kinh nghiệm sản xuất các sản phẩm cho các công ty khác và
đây là mô hình có thể áp dụng được trong sản xuất chip bán dẫn.
Phép màu cho kinh tế Đài Loan
Theo nhà
xã hội học Wu Jeih-min, viện nghiên cứu Academia Siniac ở Đài Bắc,
chuyên nghiên cứu về mối quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc, “TSMC đã đặt nền
móng cho sự phát triển của ngành công nghiệp chất bán dẫn : dịch vụ hậu cần mạnh,
trình độ dân trí cao, người lao động có kỷ luật”. Theo nhà xã hội học
này, sự ra đời của TSMC đã tạo ra một phép màu kinh tế thứ hai cho Đài Loan
: “ Sự hiện diện của TSMC đã khiến nhiều doanh nghiệp mọc lên, các
doanh nghiệp nước ngoài cũng đầu tư vào Đài Loan”.
Các doanh
nghiệp như Qualcomm và MediaTek, thiết kế các bộ vi xử lý cho hầu hết các loại
điện thoại di động trên thế giới, cũng phải phụ thuộc vào TSMC. Ngay cả tập
đoàn Apple cũng là một trong những khách hàng lớn của doanh nghiệp Đài
Loan.
Cuộc chiến tranh công nghệ
Việc Trung
Quốc xâm lược Đài Loan có thể gây ra những hậu quả khôn lường đối với nền công
nghiệp điện tử. Nhà xã hội học Wu Jieh-min lưu ý rằng “châu Âu và Hoa Kỳ
không phải là những nước duy nhất phụ thuộc vào TSMC, mà Trung Quốc cũng vậy.
Hơn nữa, Trung Quốc còn là điểm đến đầu tiên của hàng xuất khẩu Đài Loan, với
35 % mặt hàng xuất khẩu của hòn đảo sang Hoa lục là chất bán dẫn”. Ngành
công nghiệp chất bán dẫn Đài Loan vừa là một biện pháp bảo vệ, vừa là yếu tố bổ
sung cho sự thèm muốn có được hòn đảo. Đối với Trung Quốc, kiểm soát được lĩnh
vực này sẽ giống như có được khối tài sản khổng lồ.
Về phần
mình, Hoa Kỳ cũng muốn giảm phụ thuộc vào Đài Loan. Hôm 09/08, tổng thống Joe
Biden đã ký văn bản “Chip and Science Act”, hướng tới việc đầu
tư khoảng 53 tỷ đô la để phát triển ngành công nghiệp này trên lãnh thổ Hoa Kỳ.
Theo nhật
báo Hồng Kông South China Morning Post, Washington cũng đang thúc đẩy hợp
tác với Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản, trong khuôn khổ chương trình Chip 4
Alliance. Đây là một cơ chế đối thoại về chuỗi cung ứng chip bán dẫn do Mỹ khởi
xướng từ tháng 03/2020. Bắc Kinh coi việc thành lập liên minh này là hành
động chống Trung Quốc, nhằm “xóa sổ” nước này ra khỏi chuỗi
cung ứng công nghệ toàn cầu. Ngoài ra, các quan chức Mỹ cũng đang vận động tập
đoàn công nghệ Hà Lan ASML ngừng cung cấp chip bán dẫn cho Trung Quốc.
--------------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
HOA
KỲ - TRUNG QUÓC - ĐÀI LOAN
Tư
lệnh Mỹ: Trung Quốc "vô trách nhiệm" khi tập trận quanh Đài Loan
Mỹ
- Trung gia tăng thách thức nhau trong hồ sơ Đài Loan
Nạn
khan hiếm chất bán dẫn gây xáo trộn công nghiệp thế giới
No comments:
Post a Comment