12/04/2022
http://thuymyrfi.blogspot.com/2022/04/nguyen-van-tuan-phan-tich-tam-ly-putin.html#more
Theo nhiều nhà tâm lý học, Putin là người có cá
tánh "Dark Triad Personality" (Tam Hắc Tánh), bao gồm tánh nham hiểm,
tánh ái kỷ và rối loạn nhân cách.
Cũng như nhiều nhà độc tài khác, Putin là một
con người phức tạp và khó đoán trước.
Chừng 5 năm trước (2017), khi tiếp kiến Thủ tướng
Đức Angela Merkel ở Điện Cẩm Linh, Putin cho con chó khổng lồ tên “Konni” vào
phòng khách làm cho bà Merkel sợ hãi (vì bà này rất sợ chó). Trong khi bà thượng
khách sợ hãi thì Putin tỏ ra khoái trá. Tuy nhiên, việc đem thú vật ra 'hù' các
nguyên thủ quốc gia là một chiêu trò khá phổ biến đối với Putin. Sự kiện này
làm cho rất chuyên gia tâm lý đón già đón non về cá tánh của Putin.
Năm 2000, khi Putin thăm chánh thức Nhật Bản,
trong chương trình nghị sự có chuyến viếng thăm Trường dạy võ Kodokan do võ sư
Jigoro Kano sáng lập. Putin là một võ sĩ Judo, và trong chuyến viếng thăm y biểu
diễn võ thuật với một nữ học viên trẻ và người này đã 'đo ván y bằng một thế võ
rất nghệ thuật. Putin đứng lên và cuối đầu chào cô ấy trong tiếng vỗ tay vang dội.
Hành động phô diễn này cũng là một đề tài phân tích của giới tâm lý học trong
thế giới phương Tây.
Cuộc xâm lăng của Putin vào Ukraine đang biến
y trở thành một kẻ tội phạm chiến tranh. Trong thời gian qua, giới tâm lý học rất
bận rộn phân tích hành vi của Putin [1-5]. Những phân tích này giúp tôi học thật
nhiều về cách nhìn của giới tâm lý học về hiện tượng độc tài và chuyên chế. Dĩ
nhiên, các nhà tâm lý học nói rằng họ không đưa ra một chẩn đoán (vì làm như thế
thì cần phải có xét nghiệm và nói chuyện trực tiếp), họ chỉ đánh giá qua hành
vi của Putin mà thôi. Ở đây, tôi chỉ "đọc báo giùm bạn" và tóm tắt
vài ý chánh mà tôi thấy tâm đắc để trước là cho tôi học hỏi và sau là chia sẻ
cùng các bạn.
Tuổi thơ bất hạnh
Putin sanh năm 1952 và có một tuổi thơ kém hạnh
phúc. Sau Thế chiến thứ II, cả hai người thân sinh của Putin sống trong nghèo
khó. Cả nhà phải sống trong một căn hộ tồi tàn cùng với hai gia đình khác. Căn
hộ không có nước nóng, toilet thì bị hư hỏng, thậm chí lò sưởi thì buổi có buổi
không. Thân phụ Putin làm công nhân, còn thân mẫu thì làm những công việc tạp vụ
mà bà kiếm được. Họ không có thì giờ để chăm sóc Putin, nên ngay từ thời thơ ấu,
Putin không cảm nhận được lòng yêu thương và tình cảm gia đình. Hình như Putin
có hai người anh những đã qua đời trong chiến tranh, và cậu bé Vladimir lớn lên
một mình.
Trong thực tế, cậu bé Vladimir bị mấy đứa trẻ
lớn hơn thường xuyên ăn hiếp và hành hung. Nhiều nhà tâm lý học nghĩ rằng vết
thương tâm lý đó còn mãi với một Putin ngay cả ở tuổi xấp xỉ 70. Bản thân Putin
từng là một cậu học trò lêu lổng trong nhà trường, nhưng nhờ một người thầy nhận
ra tiềm năng, nên Putin sau này học hành khá tốt và 'đầu quân' cho cơ quan tình
báo khét tiếng KGB. Ở KGB,
Putin được nhào nặn thành một công cụ hơn là một con người, và một lần nữa lòng
nhân hậu và sự tử tế không có trong từ điển suy nghĩ của Putin.
Putin cũng giống như
Hitler, Stalin, Mao, tất cả đều có một tuổi thơ bất hạnh. Tất cả họ sau này lớn lên trở thành những tên đồ tể giết người không gớm
tay. Cựu Tổng thống Richard Nixon từng nhận xét rằng Qui luật Darwin làm cho hệ
thống chánh trị Xô Viết sản sinh ra những con người không chỉ tàn bạo mà còn
... sáng dạ. Stalin giết cả triệu người trong khi nắm quyền mà những kẻ cận thần
của y xem là 'cách mạng'. Dĩ nhiên, không phải bất cứ ai có thời thơ ấu bất hạnh
đều trở thành những tên đồ tể, nhưng tâm lý học chỉ ra rằng tất cả những tên đồ
tể đều có một tuổi thơ bất hạnh. Đối với đa số nhà phân tích tâm lý học, Putin
là một người như thế.
Cá tánh Đen của
Putin
Đã có rất nhiều chuyên gia phân tích cá tánh
và nhân cách của Putin ngay từ lúc y lên cầm quyền. Mỗi người có một cách phân
tích riêng, nhưng tựu trung lại tôi thấy cá tánh nổi bật nhứt là Cá tánh Đen
hay còn gọi là "Dark Personality Trait". Người có Cá tánh Đen
có ba đặc điểm chánh sau đây:
• Nham hiểm (Machiavellianism)
• Ái kỷ (Narcissism)
• Rối loạn nhân cách (Psychopathy)
Giới tâm lý học gọi là "Dark Triad Personality"
mà tôi tạm dịch là Tam Đen Nhân Cách.
Nham hiểm
Đây là một cách định danh có nguồn gốc từ một
chánh trị gia gốc Ý tên là Nicolo Machiavelli sống vào thể kỷ 16. Machiavelli nổi
tiếng qua cuốn sách "The Prince" (Ông Trùm) mô tả những thủ đoạn nhằm
kiểm soát người khác một cách bất chánh. Những đặc điểm gắn liền với thói nham
hiểm bao gồm lừa dối, ích kỷ, thiếu xúc cảm và lệch chuẩn đạo đức.
Putin là người có cá tánh
mạnh và rất thích thể hiện mình là một "strong man" (người hùng).
Putin không biểu lộ bất cứ một hối tiếc hay hối hận gì trước những ảnh hưởng
ghê gớm đến thường dân từ những quyết định phi đạo đức của y. Putin cũng chưa
bao giờ nhận lãnh trách nhiệm cho những hậu quả của chiến tranh, mà thường hay
đổ thừa cho những người khác khi sự việc diễn biến xấu. Một ví dụ khác của tánh
nham hiểm là Putin từng đầu độc (hay ra lệnh đầu độc) và bỏ tù lãnh tụ đối lập
Alexei Navalny mà không hề tỏ ra hối tiếc.
Ái kỷ
Đây là một hội chứng tâm lý có tên từ nhân vật
huyền thoại Hy Lạp Narcissus, người tự yêu cái dung nhan của mình trong hồ nước
và sau này chết vì nỗi say đắm đó. Người có hội chứng có những đặc điểm như ích
kỷ, khoác lác, ngạo mạn, thiếu xúc cảm, và không muốn bị phê bình.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Zbigniew
Brzezinski nhận định rằng Putin là một người mắc chứng "Ái kỷ hoang tưởng",
và nhiều nhà tâm lý học đồng ý với nhận định này. Chúng ta hay thấy những hình ảnh
Putin trên trời (lái máy bay), dưới đất (lái xe đua), hay dưới nước (bơi lặn).
Thậm chí, chúng ta thấy Putin trong võ phục phái Judo, hay ngực trần cỡi ngựa.
Nói chung, Putin muốn chúng ta thấy và xem y là một người hùng, một
"strong man". Những hình ảnh
đó rất nhứt quán với hội chứng
Putin cũng rất quan tâm đến sắc diện của mình,
và theo các bác sĩ thẩm mỹ, y đã qua nhiều phẫu thuật thẩm mỹ. Một bức ảnh chụp
vào năm 2010 cho thấy da mặt của Putin có nhiều nếp nhăn tiêu biểu ở người có
tuổi, nhưng chỉ vài tháng sau thì da mặt y phẳng phiu, không còn một vết nhăn
nào. Bác sĩ người Anh Gerard Lambe cho biết đó là do bơm botox. Một bác sĩ thẩm
mỹ Úc thì nghĩ rằng Putin cũng đã dùng nhiều chất filler nên khuôn mặt khó có
thể biểu hiện cảm xúc.
Rối loạn nhân cách
Cũng có thể xem là một loại 'bệnh hoạn' (theo
cách nói dân gian). Người mắc chứng này không có khả năng thấu cảm, không bao
giờ tỏ ra hối hận cho hành động sai trái của mình, và hay biểu hiện qua những
hành vi phản xã hội (anti-social behavior).
Hành vi phản xã hội của Putin rất rõ ràng khi
y tiếp kiến các nhà lãnh đạo nước ngoài hay đối thủ chánh trị. Chẳng hạn như
khi Putin tiếp kiến Thủ tướng Đức Angela Merkel, y đem vào phòng khánh tiết một
con chó đen rất lớn, dù y biết rằng bà Thủ tướng sợ chó (và từng bị chó cắn trước
đây). Các nhà phân tích tâm lý xem đó là một hành vi phản xã hội, một dạng lưu
manh.
Một số nhà chánh trị học thì cho rằng những
hành vi của Putin rất nhứt quán với hội chứng của kẻ "political
psychopath". Người với hội chứng này (psychopathy) chẳng những không
có khả năng thấu cảm mà còn thích thú trước cảnh tượng máu đổ xương rơi. Chẳng
hạn như Putin không hề tỏ ra hối lỗi khi quân đội Nga bắn hoả tiển vào bệnh viện
ở Mariupol ở Ukraine, giết hàng chục người, kể cả trẻ em và phụ nữ.
Nhà tâm lý pháp y người Do Thái Javier Urra nhận
xét rằng Putin có một khuôn mặt bất lương / đê tiện (reptilian look) và đó cũng
là một đặc điểm nhứt quán với hội chứng phản xã hội.
Tóm lại
Những kẻ độc tài và chuyên chế là một mối đe doạ
đến sự ổn định của thế giới. Chúng ta không có khả năng ngăn chận các hành vi của
họ, nhưng chúng ta có thể dùng kiến thức tâm lý học để hiểu hành vi của họ.
Putin là một kẻ chuyên chế và độc tài. Các nghiên cứu tâm lý học chỉ ra rằng những kẻ độc tài và chuyên quyền
thường có xu hướng tự mình đưa ra những quyết định quan trọng mà không tham vấn
ai cả. Họ cũng là những người thích làm được việc mà không bao giờ quan tâm đến
lợi ích của người khác. Một trong những tín hiệu của loại người này là họ hay
duy trì một khoảng cách giữa họ và người khác qua đe doạ và trừng phạt. Hành vi
dùng chó và dùng cái bàn dài là một biểu hiện của hội chứng phản xã hội.
Quay lại sự việc Putin cho chó ra 'hù' bà Thủ
tướng Angela Merkel, bà nghĩ gì? Trong một bài trả lời phỏng vấn, bà Merkel diễn
giải hành vi của Putin như sau: “Tôi hiểu tại sao y phải làm như vậy — để chứng
minh rằng y là một gã đàn ông. Y sợ cái yếu đuối của y. Nga chẳng có gì, chánh
trị và kinh tế không có gì là thành công. Tất cả họ có là cái này [ý nói con
chó?]”
NGUYỄN VĂN TUẤN
09.04.2022
[1] The Political Personality of Russian Federation
President Vladimir Putin
[2] Psychological Profile of Vladimir Putin
[3] Experts Assess Vladimir Putin's Psychological
Profile
[4] Understanding Vladimir Putin and why he enjoys
the show - opinion
[5] The Psychology Behind Putin’s War
[6] The psychology behind the Kremlin's war in
Ukraine
Publié par Thụy My RFI à 17:39
No comments:
Post a Comment