THĂM DÒ
Ý KIẾN VỀ BẦU CỬ MỸ 2020
https://www.facebook.com/nguyen.manhkim/posts/10159714594964796
Không có cuộc bầu cử tổng thống Mỹ nào kể từ sau Thế
chiến thứ hai lại căng thẳng như cuộc chiến giữa ứng cử viên Joe Biden và
Donald Trump lần này. Sự “một mất, một còn” không chỉ diễn ra giữa hai ứng cử
viên mà còn với cả cử tri, trong bối cảnh nước Mỹ được đánh giá là ở giai đoạn
chia rẽ chưa từng có.
Tính đến thời điểm này, sự
ủng hộ dành cho đương kim Tổng thống Donald Trump vẫn ổn định, dù các kết quả
thăm dò đều cho thấy ông Biden đang nhỉnh hơn. Cuộc thăm dò của Real Clear
Politics tháng 10-2019 cho thấy tỷ lệ ủng hộ toàn quốc dành cho Biden là
50,1% trong khi với Trump là 43,4%. Kết quả thăm dò thượng tuần tháng 9-2020
cũng của Real Clear Politics cho thấy Biden được 50,5% trong khi Trump 43% - gần
như không thay đổi.
Thăm dò của FiveThirtyEight ngày 5-3-2020 cho thấy tỷ lệ ủng hộ Biden là
49,7% trong khi Trump 45,6%; kết quả thăm dò cũng của FiveThirtyEight ngày
11-9-2020 là 49,9% cho Biden và 41,1% cho Trump. Biden có tăng một chút; Trump
có giảm một chút. Chỉ “một chút”. Đối với Dân chủ, bóng ma 2016 vẫn còn in đậm
và chưa có dấu hiệu thật sự rõ ràng nó sẽ không quay lại năm nay.
Trong thực tế, cái gọi là
“bóng ma 2016” với kết cục thua được đánh giá là bất ngờ của ứng cử viên
Hillary Clinton trước Donald Trump thật ra chẳng phải lần đầu. Trong chiến dịch
bầu cử tổng thống 2004, trong khi Democracy Corps Poll cho biết ứng cử
viên (tổng thống đương nhiệm tái tranh cử) George W. Bush chiếm 47% và ứng cử
viên John Kerry 50%; tỷ lệ của Fox là 49/42; tỷ lệ ABC là 51/46; tỷ lệ
Washington Post là 51/46; tỷ lệ NBC/Wall Street Journal là 48/48; tỷ lệ CNN/Gallup
là 52/44; tỷ lệ Newsweek là 50/44; tỷ lệ Time là 48/47… Cuối cùng, dù tỷ lệ ủng
hộ được điểm cao hơn Bush ở vài cuộc thăm dò, Kerry vẫn thất bại.
Trong lịch sử, có không
ít cuộc thăm dò ý kiến cử tri bị “hố”. Năm 1916, tuần báo Literary Digest (một
trong những tờ báo uy tín nhất lịch sử báo chí Mỹ thế kỷ 20) tổ chức cuộc thăm
dò qui mô toàn quốc bằng cách gửi hàng triệu phiếu thăm dò đến cử tri rồi tổng
hợp kết quả. Lần đó, Literary Digest dự báo chính xác với Woodrow Wilson thắng
cử; và họ tiếp tục dự báo đúng với bốn tổng thống kế tiếp. Tuy nhiên, năm 1932,
Literary Digest bắt đầu nếm mùi “hố” khi công bố (một tuần trước ngày bầu cử) kết
quả thăm dò, với ứng cử viên Alf Landon vượt xa Franklin D. Roosevelt. Kết quả,
như đã biết, Franklin D. Roosevelt không chỉ đắc cử tổng thống mà còn trở thành
người duy nhất lịch sử Mỹ ngồi ghế tổng thống hơn hai nhiệm kỳ (từ 1933-1945).
Cần nhấn mạnh, việc cung
cấp thông tin về ý kiến cử tri từ các cuộc thăm dò có thể ảnh hưởng tâm lý và
quyết định việc bỏ phiếu của cử tri vào phút chót. Thuật từ chính trị Mỹ gọi đó
là “hiệu ứng xe chở ban nhạc/gánh xiếc rong (bandwagon effect), khi cử tri dồn
phiếu cho ứng cử viên có tỷ lệ thăm dò nhỉnh hơn, tương tự hiện tượng dân chúng
bu đen bu đỏ mỗi khi có xe ban nhạc hoặc gánh xiếc đến địa phương mình.
Cụm từ “nhảy lên xe ban
nhạc” lần đầu tiên được sử dụng trong văn hóa chính trị Mỹ vào năm 1848 khi Dan
Rice – một anh hề xiếc chuyên nghiệp – dùng xe hát rong của mình để giúp ứng cử
viên Zachary Taylor trong chiến dịch tranh cử như một trong những thủ thuật thu
hút chú ý cử tri (nhờ sự náo nhộn và không khí vui vẻ). “Gánh xiếc Zachary
Taylor” thành công vang dội (ông trở thành tổng thống thứ 12) đã trở thành mẫu
mực của một hình thức phổ biến trong các chiến dịch vận động lôi kéo cử tri ở
các kỳ bầu cử sau đó.
Đến chiến dịch tranh cử của
William Jennings Bryan năm 1900, các xe vận động tranh cử (như mô hình xe ban
nhạc) đã trở thành hình ảnh quen thuộc với cử tri Mỹ và “hiệu ứng gánh xiếc
rong” cũng bắt đầu được nghiên cứu như một lý thuyết tranh cử tổng thống. Năm
1992, hai giáo sư Vicki G. Morwitz và Carol Pluzinski từng thực hiện một khảo
sát cho thấy ảnh hưởng của “hiệu ứng gánh xiếc rong” không phải không đáng kể.
Trong nhóm sinh viên tham gia cuộc khảo sát, một số người được cung cấp kết quả
loạt thăm dò cho thấy Bill Clinton nhỉnh hơn George H. Bush (Bush bố). Cuối
cùng, những người này – từng cho biết họ sẽ bầu cho Bush – lại bỏ phiếu cho
Clinton sau khi liên tục xem các kết quả thăm dò trên.
Dù kết quả thăm dò từng
nhiều lần cho thấy nó dường như vô nghĩa nhưng nó không phải hoàn toàn vô giá
trị. Không ứng cử viên nào thờ ơ với thăm dò, nếu không nói bộ máy tranh cử của
hai đảng luôn theo dõi sát nút các kết quả thăm dò, dù chỉ có tính tham khảo và
có thể không chính xác nhưng từ đó họ cũng có thêm dữ liệu để điều chỉnh chiến
lược tranh cử. Họ biết họ yếu chỗ nào và cần làm gì, đặc biệt tâm lý cử tri ở
những bang chiến địa vốn nổi tiếng lung lay bất định (swing states), những nơi
không luôn “đỏ” (Cộng hòa) hoặc luôn “xanh” (Dân chủ). Thăm dò là một phần của
văn hóa Mỹ. Muốn đốn một cái cây trong khu phố mà còn thăm dò và lấy ý kiến thì
huống hồ bầu cử một tổng thống. Một quốc gia mà người dân được quyền biểu đạt tự
do và được “thỉnh cầu ý kiến” thì dù thăm dò có “loạn” cỡ nào thì nó cũng cho
thấy quyền công dân đang được tôn trọng.
-------------------
Thăm dò dư luận và hiệu ứng “gánh xiếc rong”
No comments:
Post a Comment