Bà
Ruth Bader Ginsburg qua đời có ý nghĩa gì đối với nước Mỹ?
Người dịch: Cookie Duong, Khanh Doan, Khoa Le,
Tegan Tran (The-Interpreter)
18/09.2020
https://www.the-interpreter.org/post/ba-ruth-bader-ginsburg-qua-doi-co-y-nghia-gi-doi-voi-nuoc-my
Ruth Bader
Ginsburg . CHARLES DHARAPAK / AP
Một trận chiến khốc liệt
cho chiếc ghế trống của Tối cao Pháp viện là điều cuối cùng nước Mỹ cần trong
lúc này.
Sự ra đi của Thẩm phán
Ruth Bader Ginsburg hôm nay là một mất mát vô cùng lớn lao cho các nhà hoạt động
bình đẳng giới, những người luôn xem bà là một biểu tượng của nữ quyền, và là một
bức tường thành bảo vệ quyền được phá thai cũng như hàng loạt các lý tưởng cấp
tiến khác tại Tối cao Pháp viện. Nữ luật gia sinh ra ở Brooklyn này đã trở
thành một trong những nhà đấu tranh tiên phong chống lại phân biệt giới tính với
tư cách là một luật sư cho Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), cả chục năm trước
khi Tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm bà trở thành người phụ nữ thứ hai vào toà
án tối cao của đất nước.
Gần hai tháng trước thềm
bầu cử tổng thống, sự ra đi của bà như thêm một que diêm ném vào ngọn lửa sôi sục
của nền chính trị quốc gia Mỹ năm 2020: Nó chắc chắn sẽ càng kích động một đất
nước vốn đã phân cực sâu sắc và rạn nứt do đại dịch, suy thoái kinh tế nặng nề,
cũng như bạo loạn dân sự tại các thành phố lớn.
Tại thủ đô Washington, cuộc
đấu đá để giành chỗ trống tòa án này có thể gia tăng căng thẳng lên mức độ chưa
từng thấy, ngay cả trong nhiệm kỳ tổng thống đầy xáo động của Trump. Tổng thống
sẽ nóng lòng chọn người thay thế bà Ginsburg ngay lập tức, tận dụng cơ hội để
hiệu triệu người ủng hộ ông trước thềm bầu cử và để củng cố di sản của ông cho
dù ông có thất cử vào tháng 11. Ông ta còn có thể trở thành vị tổng thống đầu
tiên, ngoài ông Nixon, được bổ nhiệm ba thẩm phán Tối cao Pháp viện chỉ trong một
nhiệm kỳ bốn năm. Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell đã đánh tiếng
rằng ông ta sẵn sàng cho một cuộc chiến chuẩn thuận nữa, dù là trước hay sau bầu
cử. Phe Cộng hòa sẽ chịu nhiều áp lực trong việc xem xét và chấp thuận ứng viên
của ông Trump chỉ tám tuần trước tháng 11. Nhưng cho dù Phó tổng thống Joe
Biden thắng lợi và phe Dân chủ chiếm lại Thượng viện, thì họ cũng không thể
ngăn cản Trump bổ nhiệm một thẩm phán mới. Đảng Cộng hòa sẽ vẫn kiểm soát cả
Nhà Trắng lẫn Thượng viện cho đến khi Quốc hội nhiệm kỳ mới nhậm chức vào tháng
1.
Theo như tường thuật vào thứ sáu của Nina Totenberg của hãng NPR, trong những
ngày cuối đời mình, bà Ginsburg đã viết rõ trong di ngôn: “Một trong những ước nguyện mãnh
liệt nhất của tôi vào lúc này, đó chính là vị trí của tôi sẽ không bị thay thế
cho đến khi chúng ta bầu được tổng thống mới.”
Ước nguyện đó có được
hoàn thành hay không hiện vẫn còn đang là dấu chấm hỏi. McConnell đã và đang khẳng
định rằng, tiền lệ mà ông tạo ra để bác bỏ đề cử của cựu Tổng thống Obama đối với
Thẩm phán Merrick Garland cho chức vụ Thẩm phán Tòa án Tối cao đã không còn được
áp dụng nữa. Chính vì cả Nhà Trắng lẫn đa số Thượng Viện đang bị cùng một đảng
kiểm soát. “Chúng ta chắc chắn sẽ lấp đầy Tòa án” đó chính là lời cam kết
của vị Thượng nghĩ sĩ đảng Cộng hòa vào tháng 5/2019, chỉ hơn một năm sau khi
bà Ginsberg tuyên bố mắc phải căn bệnh ung thư vừa đoạt đi mạng sống của bà.
Khi nói đến sự hợp lý trong luận điểm chính McConnell đã đưa ra tại thời điểm
đó – rằng người dân nên có quyền can thiệp vào thẩm phán tiếp theo của Tối cao Pháp
viện – rõ ràng sự tôn trọng ý kiến cử tri này càng phải được áp dụng khi những
lá phiếu bầu cử tổng thống đầu tiên đã được gửi đi.
Tuy nhiên câu hỏi quan trọng
hơn chính là cho dù McConnell có cố gắng thông qua đề cử của Tổng thống Trump
thì liệu phần lớn những thành viên còn lại của đảng Cộng hòa có đồng tình với
quyết định đó - cho dù là trước khi bầu cử kết thúc vào tháng 11, hay là trong
giai đoạn Quốc hội chuyển giao ngay sau đó. Một vài Thượng nghị sĩ Cộng hòa đã
cho thấy họ muốn lấp đầy ghế trống của Tối cao Pháp viện khi Trump vẫn tại vị.
Tuy nhiên, McConnell sẽ cần 50/52 phiếu để Phó Tổng thống Mike Pence có thể phá
thế cân bằng (trong trường hợp tất cả các ghế của đảng Dân chủ bác bỏ đề cử của
Tổng thống Trump), và lần này phần thắng chưa chắc sẽ thuộc về ông. Thượng nghị
sĩ Cộng hòa Lisa Murkowski của bang Alaska đã bỏ phiếu chống lại đề cử
cho Brett Kavanaugh, người đã được bổ nhiệm chỉ với một phiếu cách biệt vào năm
2018. Một Thượng nghị sĩ khác là bà Susan Collins của bang Maine, người
đã ủng hộ Kavanaugh, cũng đang đối mặt với nguy cơ thất cử trong nhiệm kỳ thứ
sáu sắp tới của mình. Vị Thượng nghị sĩ Cộng hòa thứ ba có thể sẽ mang lại thất
bại cho Trump chính là Mitt Romney của bang Utah, người đã một phiếu kết
án cho Trump vào phiên tòa luận tội tổng thống đầu năm nay. Với tiền lệ trong
việc cố loại bỏ Trump ra khỏi bộ máy chính quyền, khả năng cao ông sẽ không để
Trump bổ nhiệm một vị trí trọn đời vào Tối cao Pháp viện.
Đến nay, Tối cao Pháp viện
đã có ba ghế bỏ trống chỉ trong vòng năm năm qua. Trường hợp của bà Ginsburg
tuy ít gây bất ngờ nhất vì bà đã cao tuổi và sức khoẻ kém, nó có thể sẽ là trường
hợp để lại nhiều hệ quả nhất. Sự ra đi của Thẩm phán Antonin Scalia năm 2016
không làm thay đổi cán cân quyền lực của Pháp viện (ông được thay thế bởi Thẩm
phán bảo thủ Neil Gorsuch thay vì Merrick Garland), trong khi Kavanaugh không bảo
thủ hơn là bao so với người tiền nhiệm Anthony Kennedy do Tổng thống Ronald
Reagan chuẩn thuận. Tuy nhiên, nếu ông Trump lựa chọn người thay thế bà Ginsburg,
chuyển dịch ý thức hệ sang cánh hữu sẽ là đáng kể nhất cho một ghế Tối cao Pháp
viện kể từ khi Clarence Thomas của phe bảo thủ thay thế Thurgood Marshall của
phe cấp tiến gần ba thập niên trước. Đây là một cơ hội quá hấp dẫn để đảng Cộng
hòa bỏ qua.
Được hậu thuẫn bởi các
Thượng nghị sĩ Cộng hoà đã phê chuẩn những quyết định trước của ông, McConnell
đã cho thấy ông sẵn sàng tận dụng tối đa quyền lực của mình để diễn giải quyền
“cố vấn và đồng thuận” (advise and consent) mà Hiến pháp đã uỷ nhiệm cho Thượng
viện trong việc đề cử ứng viên vào nhánh tư pháp liên bang. Ông ta xem việc bổ
nhiệm các thẩm phán bảo thủ quan trọng hơn bất kỳ điều gì khác mà Thượng viện
làm. Trong lịch sử, các lãnh đạo và cử tri phe bảo thủ có vẻ quan tâm hơn về
nhánh tư pháp nói chung và Tối cao Pháp viện nói riêng hơn là phe cấp tiến. Đảng
Cộng hòa cho rằng hai ghế trống trong các cuộc bầu cử năm 2016 và 2018 đã khiến
cử tri của họ đi bầu đông hơn, bao gồm cho các cuộc đua quan trọng ở Thượng viện,
trong khi đảng Dân chủ bốn năm trước đã không thể chuyển hóa giận dữ từ việc
McConnell kéo dài đề cử của Garland thành động lực để cử tri của họ đi bầu giúp
Hillary Clinton đắc cử hay để giành được đa số ở Thượng viện.
Đảng Cộng hoà có thể hy vọng
ghế trống từ sự qua đời của bà Ginsburg sẽ có tác động tương tự trong năm nay,
nhất là ở những tiểu bang như Arizona, North Carolina, Iowa, Maine, and
Colorado, những bang mà cả Trump và các ứng cử viên Thượng viện đảng Cộng hòa đều
có nguy cơ thua cuộc. Thế nhưng vị trí của bà Ginsburg nắm giữ còn có ý nghĩa
quan trọng hơn đối với các đảng viên đảng Dân chủ, những người đã lo sợ về tình
trạng sức khoẻ và tuổi tác của bà qua nhiều năm. Họ không chỉ lo sợ sự thụt lùi
của những thành quả cấp tiến đã đạt được – bao gồm những hạn chế trong quyền
phá thai và khả năng Affordable Care Act (tạm dịch: Đạo luật Chăm sóc y tế hợp
túi tiền) bị vô hiệu hoá – mà còn là khả năng phe bảo thủ số đông 6-3 có thể dẫn
đến thao túng quyền lực của Trump, hoặc lật đổ những thành tựu quan trọng nhất
định mà Tổng thống Biden có thể đạt được. Do vậy chiếc ghế trống này có khả
năng sẽ kích động và gia tăng lượng phiếu cho đảng Dân chủ, điều mà những cuộc
chiến pháp lý trước đó chưa làm được. Việc này cũng có thể thúc đẩy mong muốn
phục thù nếu phe Cộng hoà tỏ ra phớt lờ ý muốn của các cử tri. Nỗ lực thành
công nhằm thay thế Ginsburg với một người bảo thủ trước hoặc ngay sau chiến thắng
bầu cử tổng thống của đảng Dân chủ gần như chắc chắn sẽ gia tăng lời kêu gọi từ
phe cấp tiến để hối thúc Biden – cùng với một Thượng viện đảng Dân chủ đồng
lòng – bổ sung thêm ghế vào Tối cao Pháp viện nhằm cân bằng lợi thế đang có của
phe bảo thủ.
Tầm quan trọng của 2
tháng tới – cùng với hàng trăm người tử vong mỗi ngày vì coronavirus, với một vị
tổng thống đương nhiệm đang kích động bạo lực và huỷ hoại sự minh bạch của cuộc
bầu cử quốc gia - thật khó có thể lên cao hơn ngay cả trước lúc bà Ruth Bader
Ginsburg trút hơi thở cuối cùng do bệnh ung thư. Thêm vào tình thế dầu sôi lửa
bỏng đó bây giờ là cuộc chiến Tối cao Pháp viện, với kết quả có thể thay đổi xã
hội Hoa Kỳ không chỉ cho 4 năm tới, mà còn cho cả một thế hệ mai sau.
Người dịch: Cookie Duong, Khanh Doan, Khoa Le,
Tegan Tran
Biên tập: Derek P., Khoa Le
---------------------------------------
NGUỒN :
What Ruth Bader Ginsburg’s Death Means for America
September 18, 2020
No comments:
Post a Comment