Thanh
Hà – RFI
Đăng ngày 26-09-2019 S
Ukraina
bất ngờ trở thành tâm điểm trên chính trường Mỹ. Chỉ một cuộc điện đàm trong 30
phút với Donald Trump hôm 25/07/2019 cũng đủ để một chính trị gia không chuyên
nghiệp như ông Volodymyr Zelensky gây xôn xao chính trường tại một nền dân chủ
phương Tây và khiến giới ngoại giao mất ăn mất ngủ.
Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tới cuộc họp với
các thành viên nội các mới và tân chủ tịch Quốc Hội, tại Kiev ngày 02/09/2019. Sergei
SUPINSKY / AFP
Truyền thông quốc tế từ đầu tuần chỉ tập trung vào lời "nhờ
vả" của nguyên thủ Mỹ với đồng nhiệm Ukraina. Trong lúc các nhà
ngoại giao phương Tây chú ý đến hồ sơ nhậy cảm hơn : quan hệ giữa Kiev với hai
điểm tựa tại châu Âu là Pháp và Đức để giải quyết khủng hoảng với Nga và vị thế
của chính quyền Zelensky khi đàm phán với Putin về khủng hoảng kéo dài giữa
Kiev và Matxcơva.
Đắc cử tổng thống Ukraina vào tháng 4/2019 và chính
thức lên lãnh đạo một quốc gia từng là chư hầu của Liên Xô, nghệ sĩ hài
Volodymyr Zelensky không có một chút kinh nghiệm chính trị nào, khó có thể hình
dung ra kịch bản một cuộc điện đàm xã giao với lãnh đạo Nhà Trắng đang gây nên
giông tố trên chính trường Mỹ. Lời "nhờ vả" của
Donald Trump, để Kiev cho mở điều tra về con trai cựu phó tổng thống Biden, lại
trở thành vũ khí để hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa chinh phục Nhà Trắng.
Ông Zelensky cũng khó có thể ngờ rằng từng lời nói
trong cuộc trao đổi hôm 25/07/2019 với tổng thống Hoa Kỳ sẽ được mang ra mổ xẻ
và gây ra "rất nhiều những tác động liên đới" về ngoại
giao và chiến lược đối với bản thân Ukraina.
Khi Ukraina đương đầu với nước láng giềng sát cạnh
là Nga, các nước phương Tây luôn đứng về phía Kiev. Mỹ cấp một khoản viện trợ
quân sự cho chính quyền Ukraina. Còn Pháp, Đức, hai đối tác chính trong tiến
trình đàm phán để giải quyết xung đột ở miền đông Ukraina, là nhịp cầu để
Ukraina nói chuyện với điện Kremlin trong rất nhiều các hồ sơ, kể cả việc làm hạ
nhiệt ở eo biển Kerch, cửa ngõ ra Hắc Hải...
Thế nhưng, trong vỏn vẹn 30 phút điệm đàm với Donald
Trump, tổng thống Zelensky đã vụng về phụ họa theo đồng nhiệm Mỹ khi chủ nhân
Nhà Trắng chỉ trích châu Âu. Donald Trump một mặt đề cao vai trò của Mỹ, mặt
khác gièm pha các nước châu Âu, đặc biệt là Đức. Ông nói Mỹ làm rất nhiều cho
Ukraina, châu Âu nên tích cực hơn nữa. "Đức nói thì nhiều nhưng gần
như không làm gì hết để giúp đỡ Ukraina". Nguyên thủ Mỹ chĩa mũi
dùi tấn công vào thủ tướng Đức, Angela Merkel. Và thế là tổng thống Ukraina hùa
theo, đồng ý với Donald Trump, " không chỉ 100 % mà đến cả 1000
%".
Nhà chính trị gia non tay Volodymyr Zelensky tâm sự
với nguyên thủ Mỹ là ông đã gặp và nói chuyện với bà Merkel, cũng như là với tổng
thống Pháp Macron. Kiev đã kêu gọi Paris và Berlin "can thiệp nhiều hơn
nữa", đặc biệt là cần gia tăng trừng phạt Nga vì Matxcơva đã thôn
tính bán đảo Crimée và yểm trợ phe nổi dậy ở miền đông Ukraina. Không phải có
vì muốn phỉnh Donald Trump hay không mà tổng thống Zelensky lại nói thêm : ông
rất biết ơn nước Mỹ, vì "về mặt kỹ thuật, Hoa Kỳ là đối tác của
Ukraina, quan trọng hơn cả so với châu Âu".
Theo quan điểm
của giám đốc Viện Chính Trị Học Quốc Tế tại Kiev, Evguen Magda, tài liệu về nội
dung cuộc điện đàm Trump-Zelensky cho thấy, tổng thống Ukraina "không
hề biết một chút gì về ngoại giao hay về luật pháp quốc tế". Cựu đại sứ Markian Loubkivsky, từng cố vấn cho cựu thủ tướng Ioulia
Timochenko, tự hỏi Kiev giờ đây sẽ ăn nói thế nào với Pháp và Đức, đặc biệt là
trong bối cảnh, tháng 8 vừa qua, trước khi tổ chức thượng đỉnh G7, tổng thống
Emmanuel Macron đã mời tổng thống Nga Vladimir Putin đến khu nghỉ mát ở miền
nam nước Pháp để thuyết phục chủ nhân điện Kremlin nối lại đàm phán bốn bên. Lần
cuối cùng, Nga, Ukraina cùng với Pháp và Đức cùng ngồi vào bàn thảo luận vãn hồi
hòa bình tại miền đông Ukraina là năm 2016.
Về đối nội, vụ tai tiếng về nội dung trao đổi qua điện
thoại với tổng thống Trump cũng đặt ông Zelensky vào thế khó xử không kém, vì
trong cuộc điện đàm đó, khi tổng thống Ukraina ngỏ lời muốn mua hệ thống phóng
tên lửa Javelin của Mỹ thì tổng thống Trump kèm theo điều kiện nhờ vả ông
Zelensky.
Vừa tham gia chính trường, tổng thống Volodymyr
Zelensky có không ít đối thủ. Những người này chắc chắn không bỏ lỡ cơ hội để tấn
công ông. Còn với công luận trong nước, đây là bài toán trắc nghiệm cho uy tín
của một vị tổng thống được bầu lên nhờ hứa hẹn chấm dứt nạn tham nhũng và hối mại
quyền thế để trục lợi.
----------------------------
Thanh
Hà – RFI
Đăng ngày 26-09-2019
Trong
cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa nguyên thủ Mỹ và Ukraina hôm 25/09/2019 tại New
York, tổng thống Zelensky khẳng định ông không hề bị Mỹ "gây sức ép".
Tuy nhiên, cuộc điện đàm với tổng thống Hoa Kỳ đúng hai tháng trước đó khiến
Kiev khó xử.
Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đang chăm chú
lắng nghe trong cuộc gặp gỡ nguyên thủ Mỹ Donald Trump, bên lề Đại hội đồng
Liên Hiệp Quốc tại New York, ngày 25/09/2019. REUTERS/Jonathan Ernst
Thông tín viên đài RFI Sébastien Gobert từ thủ đô
Ukraina giải thích :
Ảnh hưởng của
Ukraina trên chính trường Mỹ khiến Putin phải ganh tị". Sau khi đảng Dân Chủ tiến hành thủ tục phế truất Donald Trump, lời bình
luận này trên các mạng xã hội thể hiện rõ sự vui đùa của người dân Ukraina về
vai trò bất ngờ của nước họ trên chính trường Hoa Kỳ.
Thế nhưng, lời vui đùa này cũng xen kẽ sự lo ngại. Bởi
vì bởi xung khắc về ngoại giao với Mỹ sẽ làm yếu đi vị thế của Ukraina trong
các cuộc đàm phán với Nga. Hệ quả của vụ này rất đáng lo ngại và mọi người chú
ý theo dõi một cách chi tiết những phản ứng của tổng thống Zelensky.
Tại Kiev, Volodymyr Zelensky không bị nghi ngờ là
thiên vị Donald Trump. Con trai cựu thổng thống Biden không bị điều tra. Và
không ai biết tổng thống Zelensky đang tính toán những gì. Thế nhưng, điều trớ
trêu là trong chiến dịch vận động tranh cử, ông Zlensky cam kết bài trừ tham
nhũng và nạn tư pháp phân biệt đối xử. Ấy vậy mà không phải là các nhà tài phiệt
hay các chính khách đáng ngờ của quốc gia hậu Xô Viết này yêu cầu ông can thiệp,
mà lại là một nhà lãnh đạo của thế giới tự do phương Tây dường như nhờ tổng thống
Ukraina cho mở điều tra trong một vụ án mang nặng màu sắc chính trị.
----------------------------------------
Thanh
Hà – RFI
Đăng ngày 26-09-2019
Ngày
25/09/2019 Nhà Trắng công bố nội dung cuộc điện đàm ngày 25/07, giữa nguyên thủ
Mỹ và tổng thống Ukraina. Cách nay hai hôm, đảng Dân Chủ đối lập thông báo mở
điều tra luận tội theo thủ tục phế truất vì nghi ngờ tổng thống Donald Trump
yêu cầu đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky can thiệp nhằm triệt hạ một đối
thủ tiềm tàng khi ra tranh cử thêm một nhiệm kỳ thứ hai.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) và đồng nhiệm Ukraina
Volodymyr Zelensky, New York, ngày 25/09/2019. REUTERS/Jonathan Ernst
Đối thủ đó là cựu phó tổng thống Joe Biden, ứng cử
viên nặng ký nhất hiện nay của đảng Dân Chủ.
Trong cuộc điện
đàm với tổng thống Ukraina, ông Trump đã yêu cầu ông Zelensky "để ý"
đến cuộc điều tra liên quan tới Hunter Biden, con trai của Joe Biden. Trước
đây, Hunter Biden từng là thành viên hội đồng quản trị của tập đoàn khí đốt
Ukraina Burisma và bị nghi ngờ có dính líu đến một vụ tham nhũng.
Cũng trong cuộc
điện đàm này, ông Trump chính thức "nhờ vả" Volodymyr Zelensky
"giúp đỡ" một việc khác, liên quan đến một vụ thâm nhập hộp
thư điện tử của bên đảng Dân Chủ. Chính hồ sơ này là yếu tố dẫn tới nghi án ông
Trump thông đồng với Nga để đắc cử hồi năm 2016.
Theo tiết lộ của báo chí, tổng thống Trump nói thẳng
với ông Zelensky là Kiev "rất thạo về hồ sơ này" và
ông muốn là chính quyền Ukraina liên lạc trực tiếp với bộ Tư Pháp Hoa Kỳ và với
luật sư của Donald Trump là cựu thị trưởng New York, Rudy Giuliani.
Riêng với hai
điểm vừa nêu, tổng thống Donald Trump bị cáo buộc cầu viện một quốc gia can thiệp
nhằm phục vụ lợi ích chính trị cá nhân. Đáng nói hơn nữa
là quyết định của Nhà Trắng công bố cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ và Ukraina diễn
ra đúng vào lúc, bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lần đầu tiên hai ông Trump
và Zelensky gặp nhau. Ông Trump bác bỏ tất cả những cáo buộc của bên đảng Dân
Chủ đối lập.
Thông
tín viên đài RFI Eric de Salve giải thích :
Lại một màn săn lùng phù thủy. Tổng thống Donald
Trump bình luận như trên một ngày sau khi cuộc điều tra theo thủ tục truất phế
được mở ra. Ông nói thêm : "Thực là một trò đùa. Truất phế tổng thống chỉ
vì vậy thôi sao ? Chỉ vì tôi đã có một cuộc điện đàm tuyệt vời ? Tôi không đe dọa
ai hết, không gây áp lực. Không có những chuyện đó. Đây chỉ là một trò
đùa".
Dù vậy chính
cuộc điện đàm với Volodymyr Zelensky là điểm khởi đầu của thủ tục phế truất. Nhà Trắng công bố nội dung cuộc trao đổi và cho thấy là ông Donald Trump
đã yêu cầu đồng nhiệm Ukraina cho mở điều tra về đối thủ Joe Biden. Thực vậy,
ông Trump tố cáo ứng viên có nhiều triển vọng của bên đảng Dân Chủ này đã gây
áp lực để cách chức một chưởng lý Ukraina trong thời gian ông Biden là phó tổng
thống Hoa Kỳ năm 2014, qua đó bảo vệ con trai mình tránh khỏi bị điều tra về một
vụ án tham nhũng. Con trai cựu phó tổng thống Biden từng làm việc cho một tập
đoàn khí đốt của Ukraina.
Donald Trump còn bị tố cáo gây áp lực với Ukraina
qua việc dọa cắt khoản viện trợ quân sự 400 triệu đô la cho chính quyền Kiev. Một
trong những dân biểu có thế lực bên đảng Dân Chủ coi đe dọa này không khác gì
kiểu làm ăn của các băng đảng Mafia. Về phía đảng Cộng Hòa, thái độ của ông
Donald Trump gây hoang mang. Thượng nghị sĩ Mitt Romney đánh giá chuyện này hết
sức đáng lo ngại. Thế nhưng để truất phế tổng thống Trump, bên đảng Dân Chủ đối
lập phải thuyết phục được 20 thượng nghị sĩ của bên đảng Cộng Hòa, một kịch bản
ít có thể xảy ra vào lúc này.
No comments:
Post a Comment