Karishma Vaswani
Phóng
viên kinh doanh châu Á BBC
1 tháng 12 2018
Khi
hai nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới gặp nhau trong tuần này, cuộc chiến
thương mại căng thẳng của họ là cơ sở để họ làm lành hoặc cách xa nhau hơn.
Chính quyền của ông Trump nói rằng Trung Quốc đã lợi dụng sự hào phóng của
Hoa Kỳ và phải thay đổi điều đó. REUTERS
Donald Trump và Tập Cận Bình đã có một mối quan hệ
gập ghềnh. Năm ngoái, Tổng thống Trump dường như là người xuống thang và Bắc
Kinh ở thế "cửa trên". Tổng thống Trump thậm chí không đổ lỗi cho
Trung Quốc gây ra thặng dư mậu dịch - nói rằng đó là lỗi của các chính quyền Mỹ
trước đó.
Đổi lại, Trung Quốc cho biết sẽ làm giảm rào thâm nhập
thị trường đối với một số ngành, và các nhà đầu tư trên khắp thế giới thở phào
nhẹ nhõm.
Nhưng trong suốt năm 2018, mối quan hệ của họ rạn nứt
nhanh chóng. Thuế quan trả đũa được nói trên twitter làm gia tăng một cuộc chiến
thương mại đe dọa khả năng làm cho tất cả chúng ta nghèo đi.
Cuộc chiến thương mại sẽ là tâm điểm khi họ gặp nhau
bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Argentina.
Trung
Quốc muốn kiểm soát
Hoa Kỳ có mối quan ngại chính đáng về tiếp cận thị
trường ở Trung Quốc, theo Viện Brookings. Nhưng thuế quan không phải lúc nào
cũng là vấn đề.
Trên thực tế, Bắc Kinh đã giảm thuế và trong một số
lĩnh vực, thuế suất còn thấp hơn các thị trường mới nổi khác.
Cái mà Trung Quốc cần phải thay đổi là làm sao chính
phủ có thể giảm hạn chế sự tiếp cận của các công ty nước ngoài đối với người
tiêu dùng.
Có những hạn chế trực tiếp đầu tư vào các lĩnh vực từ
xe hơi, dịch vụ tài chính và viễn thông. Điều đó khiến các công ty nước ngoài
khó đầu tư vào Trung Quốc, và họ khó bán hàng hóa cho khách hàng Trung Quốc mà
không phải tham gia một dạng công ty liên doanh nào đó.
Đó là lúc mà các chủ đề chuyển giao công nghệ và các
vấn đề sở hữu trí tuệ được đưa ra. Trung Quốc sẽ cần phải từ bỏ các quy định liên doanh của mình để xoa dịu
Hoa Kỳ, và thật khó để nhìn thấy họ sẽ làm điều đó bởi điều mà Bắc Kinh khao
khát nhất chính là kiểm soát.
Nếu Bắc Kinh
cho phép các công ty nước ngoài đưa ra các điều kiện để đầu tư, về cơ bản nó sẽ
thay đổi cách hoạt động của Trung Quốc. Trong một thời đại mà Chủ tịch Tập
Cận Bình đã kiểm soát nhiều hơn đối với nền kinh tế, chứ không bớt kiểm soát,
điều đó là rất khó xảy ra.
Mất
mặt đến thế là cùng
Tổng thống Trump làm những việc mà Trung Quốc khó
còn chỗ nào để giữ thể diện. Ông đã liên tục nói rằng ông sẽ áp thêm thuế quan
với Bắc Kinh nếu họ không có hành động thỏa đáng, ngay cả khi việc áp thuế
này có nguy cơ làm tổn hại tới các lá phiếu cử tri của chính ông.
Tại tất cả cuộc họp quốc tế lớn, Washington đã và
đang nhắc nhở cộng đồng toàn cầu rằng Bắc Kinh có lỗi trong mối quan hệ này.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Apec gần đây, Phó
Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence xúc phạm Sáng kiến Vành đai và Con đường - một phần
quan trọng của chính sách kinh tế và nước ngoài của Trung Quốc - nói rằng sáng
kiến này sẽ dẫn đến thực trạng các quốc gia chết trong nợ nần.
Ông cũng nói Hoa Kỳ đã cho đi nhiều hơn cái gọi là
"vành đai thắt chặt hoặc đường một chiều". Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike
Pompeo cho biết các dự án của Trung Quốc thường trông vậy mà không phải vậy.
Và ngay cả trước thềm của cuộc họp G20, Larry
Kudlow, giám đốc của Hội đồng Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ, đã chỉ ra rằng sẽ không
có thỏa thuận nào trừ khi "các vấn đề về đánh cắp tài sản trí tuệ, chuyển
giao công nghệ bắt buộc và thuế quan và hàng rào phi thuế quan" được giải
quyết.
Đó kể như là mọi thứ đã giúp đưa nền kinh tế Trung
Quốc đến được vị thế hôm nay. Trung Quốc sẽ không muốn có thỏa thuận nào mà lại
không có gì bù lại.
Hơn cả
một cuộc chiến thương mại
Quan hệ Mỹ-Trung là mối quan hệ chiến lược, kinh tế
và chính trị quan trọng nhất của thời đại chúng ta. Trong nhiều thập niên, quan
hệ đối tác này đã mang lại kết quả.
Tổng thống Trump nói rằng ông có quan hệ cá nhân tuyệt vời với Chủ tịch
Tập. GETTY IMAGES
Nhưng trong những năm gần đây - và đặc biệt kể từ
khi Chủ tịch Tập lên nắm quyền - Trung Quốc đã tự khẳng định mình trên trường
quốc tế. Đôi khi điều này là do khoảng trống do Hoa Kỳ bỏ bê tại châu Á do
Washington phải bận rộn với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và các vấn đề
nội địa của họ.
Trung Quốc đã thế vào vai trò cứu tinh tài chính, và
có một cảm giác oán giận chính đáng tại Bắc Kinh rằng họ không nhận được sự công
nhận xứng đáng.
Nhưng sau đó Trung Quốc cũng đã khởi động Sáng kiến
Vành đai Con đường - ban đầu được định ra như một cách để tạo thuận lợi cho
thương mại và đầu tư, nhưng ngày càng được xem là chủ nghĩa thực dân kinh tế của
Trung Quốc.
Hành động của Trung Quốc ở Biển Đông cũng khiến nhiều
người ở Washington lo ngại về mục đích thực sự của Trung Quốc trong khu vực là
gì.
Vì vậy, cuộc
chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh không chỉ đơn giản là về thương mại.
Đó là một cách để chính quyền Trump cố gắng giữ cho Trung Quốc ngồi một chỗ, một
nỗi sợ hãi mà nhiều người ở Bắc Kinh có, và đó là lý do tại sao hai bên khó có
thể đạt được một thỏa thuận.
Và ngay cả khi Tổng thống Trump nói rằng ông có quan
hệ cá nhân tuyệt vời với Chủ tịch Tập, chính quyền của ông nói rằng Trung Quốc
đã lợi dụng sự hào phóng của Hoa Kỳ và phải thay đổi điều đó.
Vì vậy, đó là một bước tiến hai bước lùi. Trong bất
kỳ đàm phán nào cả hai bên đều cần phải rời bàn thương lượng với cảm giác như họ
đã đạt được điều gì đó, nếu không một thỏa thuận sẽ không thể tồn tại.
Đó là lý do tại sao rất nhiều người đang trông đợi
vào ngày quan trọng nhất của thế giới, và tại sao gần như thượng đỉnh G20 sẽ
không thể kết thúc với bất cứ điều gì ngoài một nụ hôn khách sáo, và có lẽ có cả
lời tạm biệt lạnh lẽo và đắng lòng.
No comments:
Post a Comment