Tina Hà Giang
BBCvietnamese.com
7 tháng 12 2018
Trong
số 80 dân biểu tuyên thệ nhận chức hôm thứ Hai 3/12 tại Nghị Viện tiểu bang ở
Sacramento, California, có TNS Tom Umberg, đảng Dân chủ, người vừa đánh bại TNS
Janet Nguyễn, đảng Cộng hoà.
TNS Janet Nguyễn. FB JANET NGUYEN
Việc TNS Janet Nguyễn thất cử gây kinh ngạc cho đa
số cử tri người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, nơi bà là một chính khách nổi
bật, lâu đời, và từ ngày gia nhập chính trường trong chức vụ nghị viên thành
phố Garden Grove năm 2004, chưa hề thất bại trong bao lần tranh cử sau đó, với
chức vụ Giám sát viên Quận Cam, hai nhiệm kỳ, và TNS tiểu bang California.
Không chỉ cử tri sửng sốt, mà giới truyền thông cũng
ngỡ ngàng.
Khuya 6/11, bà Janet Nguyễn tuyên bố tái đắc cử chức
vị TNS tiểu bang California, địa hạt 34, khi dẫn đầu hơn 10 ngàn phiếu, với tỷ
lệ phiếu tính đến rạng sáng 7/11 là 53,5% so với 46,5% của đối thủ Tom Umberg.
Truyền thông lúc đó nhận định rằng Janet Nguyễn tuy
bị bất lợi vì số cử tri Cộng hòa thấp hơn đảng Dân chủ khoảng 10% trong địa hạt,
nhưng cử tri gốc Việt lại chiếm 89% số cử tri, nên vẫn dễ dàng chiến thắng nhờ
sự ủng hộ mạnh mẽ và lâu bền của cả hai khối cử tri gốc Việt trong vùng.
Thế nhưng cuối cùng, vào đầu tháng 12, sau khi đếm
xong hết phiếu, thì bà Janet Nguyễn đã bị ông Tom Umberg đánh bại với khoảng
3,100 phiếu.
Có phải TNS Janet Nguyễn thất cử vì Làn Sóng Xanh của
đảng Dân chủ đang ùa vào Quận Cam, hay còn có yếu tố gì khác? Cộng đồng người
Mỹ gốc Việt nên rút tiả kinh nghiệm gì từ sự kiện này?
BBC tiếp xúc với LS Trần Thái Văn, cựu dân biểu tiểu
bang California; LS Nguyễn Quốc Lân, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo dục Học khu
Garden Grove; và ông Tyler Diệp, Phó Thị trưởng TP Westminster, vừa đắc cử dân
biểu tiểu bang California, để tìm hiểu nhận định của họ.
LS Nguyễn Quốc Lân trong một sinh hoạt cộng đồng. LS NGUYỄN QUỐC LÂN
BBC:Theo dõi cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua, nhất là những vụ tranh cử của các ứng
cử viên gốc Việt, ông có ngạc nhiên khi TNS Janet Nguyễn
thất cử của không?
LS
Nguyễn Quốc Lân: Tôi có ngạc nhiên về kết quả đối với TNS Janet
Nguyễn. Trường hợp của TNS Janet Nguyễn là kết quả quá khít khao nên khó biết
trước được là những phương pháp tranh cử hay hành động trước đó đã đủ gây này ra
kết quả.
LS Trần
Thái Văn: Thắng hoặc thua khi tranh cử là chuyện thông thường
có thể xảy ra với bất cứ ai, kể cả với các ứng cử viên đương nhiệm đã thất cử
trong kỳ bầu cử này. Nhất là trong mùa bầu cử giữa kỳ năm nay. Tôi không ngạc
nhiên khi kết qủa đếm phiếu cho thấy TNS Janet Nguyễn đã bị thất cử.
DB
Tyler Diệp: Tôi ngạc nhiên về sự thất cử của Thượng Nghị Sĩ
Janet Nguyễn. Hầu như không ai trong cộng đồng hoặc giới chính trị dòng chính
nghĩ bà có thể bị đánh bại được.
Cựu Dân biểu Trần Thái Văn và gia đình. FB TRẦN THÁI VĂN
*
BBC: Nhiều người cho là lý do chính khiến TNS Janet Nguyễn
bị thất cử là vì Làn Sóng Xanh (the Blue wave) đã ùa qua tiểu bang California,
nhất là quận Cam. Ông có đồng ý với nhận định này không? Và nếu là vì Sóng
Xanh thì tại sao ƯCV Tyler Diệp, đảng Cộng hoà, cùng chung khu vực,
lại đắc cử chức vụ dân biểu với số phiếu cao hơn đối thủ khá xa?
LS
Nguyễn Quốc Lân: Ảnh hưởng của Làn Sóng Xanh thì có, nhưng nếu khối
cử tri gốc Việt biết bảo vệ cho ảnh hưởng của mình thì vẫn có thể giữ được.
Trong trường hợp của TNS Janet Nguyễn, số khác biệt chỉ có khoảng hơn 3,000 phiếu
trong số hơn 300,000 phiếu tổng cộng, TNS Janet Nguyễn có thể khôn khéo hơn để
chuẩn bị cho cuộc bầu cử. Đúng là DB Tyler Diệp cũng cùng trong khu vực của TNS
Janet Nguyễn nhưng không bị ảnh hưởng nhiều vì DB Tyler Diệp đã khôn khéo tránh
né mọi hành động hay lời nói gây hiềm khích với khối cử tri gốc Việt. Ông ta tấn
công đối thủ Đảng Dân Chủ rất nặng nề và chẳng nương tay nhưng không đụng chạm
đến ai trong cộng đồng Việt Nam, mặc dầu là ông không hỗ trợ nhiều người khác.
LS
Trần Thái Văn: Nói riêng tại Quận Cam, nơi có đông người Mỹ gốc
Việt sinh sống nhất ngoài Việt Nam, Làn Sóng Xanh là một trong những yếu tố
chính khiến các ứng cử viên của đảng Cộng hòa ra tranh cử hoặc tái tranh cử
đã bị "rụng" hết. Các cử tri của đảng Dân chủ đi bầu phá kỷ lục, nhất
là vào những ngày và giờ chót của cuộc bầu cử. Năm nay, hơn 71% cử tri có quyền
đi bầu đã thi hành quyền công dân. So sánh với bốn năm về trước, cũng vào kỳ bầu
cử giữa kỳ như vậy, chỉ có 45% cử tri đi bầu mà thôi.
Hơn nữa luật lệ cho phép người dân đi bầu trong những
năm vừa đây đã được chính quyền tiểu bang, với sự hậu thuẫn của các nhà lập
pháp và vị Thống Đốc đảng Dân Chủ, tạo rất nhiều điều kiện dễ dàng cho các cử
tri đi bầu, và đại đa số các cử tri này thuộc về đảng Dân chủ. Nhiều thống kê
cho thấy cử tri đi bầu trễ hoặc vào những ngày giờ chót là các cử tri Dân chủ,
và lá phiếu của họ có hiệu lực vì những điều lệ khó khăn để loại bỏ các lá
phiếu này trong quá khứ đã bị vô hiệu hoá bởi chính quyền tiểu bang.
Bởi vậy, các ứng cử viên đảng Cộng hoà ăn mừng chiến
thắng quá sớm trong đêm bầu cử khi thấy đối thủ mình thua xa cả hàng chục ngàn
lá phiếu trong khi các lá phiếu trễ hoặc dự khuyết cần phải được kiểm duyệt lại.
Kết quả thì chỉ trong vòng hai tuần đếm phiếu thì lá cờ đã lật ngược lại hết,
và các ứng cử viên Dân chủ dần dần vượt qua đối thủ của mình.
TNS Janet Nguyễn là một trong những nạn nhân của
Làn Sóng Xanh trong lúc cô ấy đại diện một địa hạt có quá nhiều cử tri Dân chủ
và cộng đồng gốc La Tinh, đại đa số đã ghi danh với đảng Dân chủ. Tuy nhiên
cũng có một số dữ kiện rất quan trọng đã gây ra sự thất cử của Janet, chứ
không hẳn chỉ là Làn Sóng Xanh, mà tôi sẽ trình bày rõ ràng hơn.
Phó Thị trưởng Tyler Diệp, một ứng cử viên Cộng
hòa cũng ra tranh cử cùng khu vực với Janet và các ứng cử viên Cộng hòa khác,
nhưng cuối cùng, Tyler Diệp là người duy nhất đã thắng các đối thủ Dân chủ
nặng ký của mình với một số phiếu rất thoải mái, trong lúc các ứng cử viên
chung quanh đều rớt hết. Tyler cũng bị ảnh hưởng Làn Sóng Xanh và cũng phải trải
qua rất nhiều thử thách trong lúc tranh cử, nhưng anh đã có những biện pháp
tranh cử rất sớm, củng cố lá phiếu cử tri Việt Nam trong địa hạt mình, hầu
ngăn chặn sự bành trướng của các ứng cử viên Dân chủ.
DB
Tyler Diệp: Tôi cho rằng lý do then chốt khiến bà Janet Nguyễn
mất ghế chính là "Làn Sóng Xanh," ngoài một số lý do phụ khác.
*
BBC: Có dư luận cho rằng bà Janet mất phiếu của một số cử tri gốc
Việt vì sự phân rẽ, xích mích giữa bà và một số dân cử khác trong cộng đồng,
ông nghĩ sao về nhận định này?
LS
Nguyễn Quốc Lân: Đúng là TNS Janet Nguyễn không khôn khéo khi buớc
vào và tiến hành kế hoạch tranh cử của mình. Khu vực thượng viện của TNS Janet
Nguyễn có số ghi danh theo Đảng Dân chủ đông hơn đảng Cộng hòa đến 10%, có khối
cộng đồng La Tinh mà hầu hết theo đảng Dân chủ và có cả khu vực bên ngoài khu vực
có đông người Việt Nam và theo Đảng Dân Chủ nhiều. Tuy vậy, TNS đã đánh phá các
dân cử gốc Việt tại Westminster trong đó có Thị trưởng Tạ Đức Trí TP
Westminster và Phó Thị trưởng Tyler Diệp với những chuyện không liên hệ gì đến
TNS Janet Nguyễn, như vấn đề đổi nhiệm kỳ của thị trưởng từ 2 năm lên 4 năm.
Bước vào cuộc tranh cử, TNS Janet Nguyễn đã ra mặt hỗ
trợ cho các ứng cử viên khác, chống lại Thị trưởng Tạ Đức Trí và Phó Thị trưởng
Tyler Diệp, không những một đợt mà cả hai đợt tranh cử và ủng hộ ngay cả những
người thuộc Đảng Dân chủ để đối đầu với ứng cử viên đồng đảng Cộng hòa là Tyler
Diệp. Hành động này không những gặp sự phản ứng ngược từ các cử tri gốc Việt mà
còn cả khối cử tri đảng Cộng hòa. Đối với những hành động này, Thị Trưởng Tạ Đức
Trí và Phó Thị trưởng Tyler Diệp cũng như các ứng cử viên gốc Việt khác đã
không đáp trả, và điều đó giúp họ giữ được thiện cảm của nhiều cử tri gốc Việt.
Đó là lý do tại sao DB Tyler Diệp chỉ mất khoảng 2,500 phiếu trong khi TNS mất
tới 15,000 phiếu tính từ kết quả vào ngày bầu cử.
LS
Trần Thái Văn: Đúng như vậy và rất đáng tiếc. Đây là một bài học
chính trị đắt giá gây nhiều suy ngẫm cho cộng đồng Việt Nam nói chung, và cho
TNS Janet Nguyễn nói riêng. Nhiều thành viên và lãnh đạo trong đảng Cộng hòa tại
California đã phàn nàn với tôi là Janet đã vi phạm trầm trọng ''Điều răn số
11'' mà Tổng thống Ronald Reagan đã cảnh giác nhiều lần với các thành viên
trong đảng, là: "Các thành viên đảng Cộng hoà không đả phá và nói xấu
nhau!"
Trong kỳ bầu cử này, thay vì thủ thân và tập trung
cho một cuộc tái tranh cử đầy thử thách và khó khăn, Janet, vì những lý do
không ai hiểu được, lại có những va chạm chính trị (không cần thiết) ngay trong
mùa bầu cử với không riêng Giám Sát viên Andrew Đỗ, mà hàng loạt các ứng cử
viên Việt khác, kể cả ông Lê Công Tâm, ƯCV Nghị viên TP Fountain Valley, Phó
Thị trưởng TP Westminster Tyler Diệp, cũng là ƯCV Dân biểu tiểu bang
California và các đồng minh chính trị của các vị này. Các vị này cùng ra tranh
cử cùng khu vực với Janet, và họ có khối cử tri ủng hộ của họ.
Chung cuộc, Janet thua đối thủ của mình khoảng
3,100 phiếu. Đây là số phiếu Janet lẽ ra có thể gặt hái được từ các ƯCV Việt
tranh cử trong cùng khu vực nếu Janet đem thiện chí của mình cùng cộng tác và
phối hợp với ban tranh cử của họ, hoặc tối thiểu là đừng gây chiến hoặc gây hấn
với họ, nhất là khi các chức vụ và quyền lợi chính trị của mình và họ không mâu
thuẫn gì với nhau.
*
BBC: Nhìn tổng quát, tiểu bang California, và giờ đây, Quận
Cam, ngày càng có nhiều người theo đảng Dân chủ, theo ông thì tại sao? Riêng
trong kỳ bầu cử này số cử tri đi bầu tăng vọt, thăm dò ý kiến của Pew Research
Center cho thấy khoảng 37% cử tri nói họ đi bầu vì muốn phản đối ông Trump.
Theo ông, yếu tố Donald Trump gây ảnh hưởng thế nào đến cái nhìn của dân Mỹ về
đảng Cộng hoà?
LS
Nguyễn Quốc Lân: Có nhiều yếu tố khiến khối cử tri Dân Chủ hay gốc
La Tinh tham gia bầu cử đông vì các chính sách của TT Donald Trump, và Đảng Cộng
Hòa đã không làm gì để giải thích sự khác biệt của họ đối với TT Trump.
LS
Trần Thái Văn: Với 3,2 triệu dân, Quận Cam có dân số lớn thứ 5
hoặc 6 trong hơn 5.000 quận hạt tại Hoa Kỳ. Dân số người Mỹ gốc Á Châu Thái
Bình Dương cũng lên đến gần 18% và cao gấp đôi dân số Á Châu là cư dân gốc La
Tinh. Nói một cách khác, Quận Cam có đa số cư dân là người thiểu số. Có nhiều
lý do Quận Cam ngày càng được "Dân chủ hoá,'' trong đó, lý do chính là cư
dân thiểu số thường ghi danh vào đảng Dân chủ hoặc độc lập, không vào đảng
nào hết. Thứ nhì, đảng Cộng hòa, qua những chính sách được xem là "khó
khăn" với các cộng đồng thiểu số, đã dần dần bị mất sự hậu thuẫn của các
cộng đồng này, mà lại không có những kế hoạch và chính sách cam kết với họ
một cách tích cực hơn, dù rằng về nhiều vấn đề và sinh hoạt hằng ngày,các cư
dân thiểu số rất bảo thủ và đồng tình với lập trường đảng Cộng hoà.
Theo tôi, về cách thức liên hệ và thi hành chính
sách, đảng Cộng hoà phải thực hiện một cách hữu hiệu hơn nếu muốn giữ được
sự ủng hộ của cộng đồng thiểu số.
Ông Tyler Diệp và song thân trong ngày tuyên thệ nhậm chức Dân biểu tiểu
bang California. FB TYLER DIEP
BBC:Theo ông thì cộng đồng người Mỹ gốc Việt có thể rút tỉa kinh
nghiệm gì từ sự thất cử của TNS Janet Nguyễn?
LS
Nguyễn Quốc Lân: Bài học quan trọng nhất là phải bảo vệ sự hợp nhất
trong khối cử tri gốc Việt và phải vận động cử tri gốc Việt tham gia bầu cử
đông hơn nữa. Hiện tượng này sẽ trở lại nhiều hơn trong các kỳ bầu cử sắp tới.
LS
Trần Thái Văn: Hai cụm từ có thể áp dụng từ kinh nghiệm vừa qua
là trong công trình xây dựng sức mạnh lá phiếu của cộng đồng người Mỹ gốc
Việt, các ƯCV Việt Nam cần phải 'hợp tác' và 'tương nhượng' cho nhau. Trong
những mùa bầu cử đầy gay go và khó khăn, các ƯCV Việt Nam tranh cử cùng một
khu vực nhưng khác chức vụ, nếu tình hình chính trị cho phép, nên ngồi lại với
nhau để có một nỗ lực vận động chung một cách nhịp nhàng và hậu thuẫn cho
nhau.
DB
Tyler Diệp: Sự thất cử của tôi vào năm 2012 giúp tôi rút tỉa
nhiều bài học mà tôi vẫn mang theo bên mình. Một trong những điều mà tôi học được
là chúng ta nên có thêm bạn và bớt thù. Hy vọng những người vừa thua cuộc sẽ ngộ
ra chân lý này.
*
BBC:Cựu Dân biểu Trần Thái Văn lúc còn tại chức, và trước đó nữa,
luôn khuyến khích giới trẻ người Mỹ gốc Việt nên tham gia chính trường. Điều
này có vẻ giờ đây hình như không còn xẩy ra. Ông có nhận định gì?
LS
Nguyễn Quốc Lân: DB Trần Thái Văn đã vẫn động các bạn trẻ tham gia
chính trị để bảo vệ quyền lợi chính trị của cộng đồng. Các giới trẻ gốc Việt
ngày nay có nhiều khuynh hướng khác nhau hơn là bảo vệ quyền lợi của cộng đồng
nguời Mỹ gốc Việt, bằng chứng là nhiều người trẻ gốc Việt đã hỗ trợ các ứng cử
viên đảng Dân chủ để chống lại các ứng cử viên gốc Việt như DB Tyler Diệp hay
TNS Janet Nguyễn. Cộng đồng Việt Nam cần làm việc nhiều hơn để giải quyết vấn đề
này.
LS
Trần Thái Văn: Tại một quốc gia dân chủ như Hoa Kỳ, không một vị
dân cử nào, từ tổng thống đến một vị dân cử địa phương thấp nhất, có thể thành
công nếu không có sự đỡ đầu, cố vấn, và giúp đỡ của nhiều người và nhiều thành
phần khác nhau.
Trong lúc còn sinh hoạt trong chính trị giòng chính
và khi trở thành dân cử từ cấp địa phương đến tiểu bang, bao giờ tôi cũng suy
nghĩ đến việc khuyến khích và đào tạo các sinh viên và anh em trẻ muốn dấn
thân phục vụ xã hội mình qua sinh hoạt chính trị dòng chính, một cách thực tế
nhất là ra tranh cử và đắc cử để có tiếng nói phục vụ xã hội và cộng đồng
mình. Cá nhân tôi cũng được sự ủng hộ đỡ đầu của các bậc trưởng thượng và dân
cử giúp đỡ tôi, từ lúc tôi còn là sinh viên tại UC Irvine.
Bởi vậy, tôi nghĩ rằng các vị dân cử Mỹ gốc Việt
đang tại chức có trách nhiệm với cộng đồng Việt về việc đầu tư vào việc
đào tạo các anh em trẻ thế hệ thứ hai và thứ ba thành các nhà lãnh đạo tương
lai. Việc đào tạo các anh em trẻ dấn thân là một dự án liên tục không ngừng
nghỉ, nhất là với một cộng đồng thiểu số, "sanh sau đẻ muộn" như
cộng đồng Việt Nam, so với các cộng đồng bạn như người Mỹ gốc Hoa, Phi Châu,
hoặc La Tinh.
DB
Tyler Diệp: Chúng tôi luôn khuyến khích người Việt tham chính
qua các chức vụ khác nhau. Ví dụ như tôi đã khuyến khích ông Andrew Nguyễn
tranh cử vào chức vụ Giám đốc, Đặc hhu Vệ sinh Midway City và anh Xavier Nguyễn
tranh cử chức Uỷ viên Giáo dục Westminster. Cả hai đều đắc cử trong kỳ bầu cử
2018.
---
DB
Tyler Diệphiện là Phó Thị trưởng TP Westminster, đắc cử Dân
biểu tiểu bang California tháng 11, 2018 và vừa tuyên thệ nhậm chức ngày
3/12.
LS
Nguyễn Quốc Lân hành nghề tạ̣i Quận Cam, vừa tái đắc cử chức
Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo dục Học khu Garden Grove.
LS
Trần Thái Văn hiện hành nghề luật tại Nam California, từng giữ
chức vụ Dân biểu tiểu bang California từ trong ba nhiệm kỳ, từ 2004 đến 2010.
----------------------
Tin
liên quan
No comments:
Post a Comment