Hồ Văn Xuân Nhi
February
17, 2018
Năm
2018 là năm bầu cử giữa nhiệm kỳ tổng thống, nước Mỹ. Ngày 06 tháng 11 năm nay
sẽ là một ngày bầu cử lớn, có thể là ngày mang những vui nhất cho đảng Dân Chủ
trong suốt một thập niên quá.
Ngày
đảng Dân Chủ hy vọng giành lại quyền lực chính trị, kiểm soát Hạ Nghị Viện Quốc
Hội Liên Bang (U.S. House of Representatives) dường như sẽ xảy ra, tuy không ai
dám nói chắc. Nhiều dấu hiệu sáng hơn, cho thấy cơ hội giành chiếm quyền kiểm
soát đa số tại Thượng Nghị Viện Quốc Hội Liên Bang cũng có thể hy vọng lắm.
Trong
ngày 06 tháng 11 tới đây, cử tri nước Mỹ sẽ bỏ phiếu bầu lại 435 ghế dân biểu
liên bang và 33 ghế thượng nghị sĩ cấp liên bang. Nhưng đáng tiếc thay, nhà
chính trị dân cử mà chiếc ghế đương nhiệm dễ lung lay nhất thì lại không có tên
trong lá phiếu bầu cử năm nay.
Đó
là tổng thống đương nhiệm Donald Trump.
TỔNG
THỐNG DONALD TRUP VỚI BẦU CỬ 2018:
Ông
Donald Trump sẽ vẫn tại vị, dù cho đa số cử tri có còn muốn ông ta làm tổng thống
nữa hay không. Ngay cả ước mơ của những người chống đối tổng thống Trump, hy vọng
rằng một biến cố chính trị lịch sử xảy ra với sự truất phế bởi quốc hội, hay ép
buộc ông Trump phải từ chức do hậu quả cuộc điều tra vụ Nga dính líu thế nào với
các cố vấn tham mưu cấp cao của ông trong thời gian bầu cử 2016. Nhưng có lẽ mức
độ cao là các chuyện đó sẽ không xảy ra trong năm 2018 này. Những người ủng hộ
ông Trump có thể yên tâm tổng thống Trump vẫn còn tại chức lúc này, hy vọng đến
hết nhiệm kỳ.
Nhưng
kết quả bầu cử năm 2018 này sẽ là một thử thách nghiêm trọng, có thể tạo nên
nhiều khó khăn cho tổng thống Trump. Trường hợp đảng Dân Chủ giành chiến thắng
nắm lại quyền kiểm soát đa số tại quốc hội, sẽ chắc chắn chận đứng lại các
chương trình của tổng thống muốn thực hiện. Thậm chí nếu phúc trình báo cáo quốc
hội của công tố viên đặc biệt, cựu giám đốc cơ quan FBI Robert Mueller cho thấy
có những lý do để cáo buộc tổng thống dính líu (dù chỉ là gián tiếp) với việc
Nga can thiệp phá hoại bầu cử nội bộ nước Mỹ, thì đảng Dân Chủ trong thế mạnh cầm
quyền tại Hạ Viện hay tại cả 2 viện, sẽ cố tình đưa đến nghị trình truất phế tổng
thống (thực tế thì đảng Dân Chủ cũng sẽ rất khó hội đủ 2/3 số phiếu tại Thượng
Viện để có quyền cách chức tổng thống – theo hiến pháp quy định).
Chận
đứng các chương trình và ý muốn của tổng thống Doanld Trump là điều mà đảng Dân
Chủ hy vọng nhiều hơn. Truất phế tổng thống đương nhiệm, nhưng cơ hội cho phép
phó tổng thống Mike Pence lên thay thế, thì cũng không thú vị cho đảng Dân Chủ.
Thà rằng cứ để Trump ngồi đó, với sự tín nhiệm ngày càng giảm sút, thì cơ hội
chiến thắng tòa Bạch Ốc năm 2020 tốt hơn cho đảng Dân Chủ. Giới chính trị cả
hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa cùng tin rằng, với mức độ tín nhiệm quá thấp cho
Trump, thì chắc chắn Trump chỉ làm tổng thống một nhiệm kỷ mà thôi.
Chính
vì tổng thống Trump không có được sự tín nhiệm cao trong giối cử tri, không đạt
được lòng dân ở những cuộc thăm dò dân ý, là yếu tố chính mà đảng Dân Chủ đang
tràn trề hy vọng một chiến thắng lớn trong năm 2018. Cũng chính Trump đang là sự
nhức đầu mà các nhà lãnh đạo đảng Cộng Hòa như chủ tịch Hạ Viện Paul Ryan và thủ
lĩnh đảng Cộng Hòa khối đa số Thượng Viện Mitch McConnell phải đối phó nhiều
hơn là đối phó với các ứng cử viên đảng Dân Chủ.
Lúc
này, về mặt thiên thời, địa lợi, nhân hòa… đều nghiêng nặng về phía đảng Dân Chủ.
Tuy
nhiên, chiến thắng của đảng Dân Chủ không phải là một sự hiển nhiên, chắc ăn.
Kinh nghiệm bài học bầu cử năm 2016 với một ứng cử viên Hillary6 Clinton hiển
nhiên, chắc ăn cái ghế tổng thống… nhưng cho đến giờ phút chót … kết quả về ngược,
thì đảng Dân Chủ cũng hiểu rỏ Donald Trump vẫn còn một lực lượng cử tri trung
thành, thầm lặng nhưng hiệu quả, đã tạo nên kết quả bất ngờ 2016. Dù Trump
không có nhiều uy tín điểm cao với các cuộc thăm dò dân ý, nhưng đối với thành
phần lực lượng cử tri đã ủng hộ Trump 2016, thì họ vẫn còn nhiều đức tin nơi vị
tổng thống này.
Chúng
ta hãy phân tích tình hình chính trị với các ghế dân cử mà đảng Dân Chủ hy vọng
giành lại, hay đảng Cộng Hoa đang cố giữ lấy. Như thế sẽ rỏ hơn, thiên thời, địa
lợi, nhân hòa…hôm nay đang như thế nào xảy ra cho 2 đảng này…
THƯỢNG
NGHỊ VIỆN LIÊN BANG (U.S. SENATE):
Hiện
nay, tại thượng viện quốc hội liên bang, đảng Cộng Hòa nắm quyền đa số với số
ghế 52 so với 48 cho đảng Dân Chủ. Tuy rằng Trump không được điểm cao uy tín,
nhưng đảng Cộng Hòa vẫn còn hy vọng giữ lấy quyền lực tại Thượng Viện nếu dựa
theo yếu tố địa lợi, nhân hòa ở các địa phương cấp tiểu bang. Những tiểu bang bầu
cử lại chiếc ghế thượng nghị sĩ cho 33 vị.
Trong
số 33 ghế thượng nghị sĩ phải bầu lại, chỉ có 8 ghế là thuộc đảng Cộng Hòa .
Như thế có nghĩa là, còn lại 25 ghế của đảng Dân Chủ phải có nhiệm vụ bảo vệ.
Chưa nói đến trong số này, có đến 10 tiểu bang đã bỏ phiếu thắng cho Trump năm
2016. Đảng Dân Chủ làm bài toán, sẽ có nhiều lo lắng quan tâm. Đảng Cộng Hòa
tuy có những e ngại vì tình hình không sáng sủa cho Trump, nhưng vẫn còn nhiều
hy vọng hơn.
Phía
đảng Dân Chủ có những ghế bầu lại nhưng lung lay, là tại các tiểu bang West
Virginia với nghị sĩ Joe Manchin, tiểu bang North Dakota với nghị sĩ Heidi
Heitkamp. Hai tiểu bang này được xem là những tiểu bang “vùng đỏ” tức lãnh địa
của đảng Cộng Hòa. Ngoài ra, 2 tiểu bang khác tuy được xem là những vùng cử tri
cấp tiến nhưng nhiều lần đảng Cộng Hòa đã thắng ghế thống đốc, kể cả Trump chiến
thắng năm 2016, đó là trường hợp nghị sĩ Dân Chủ đương nhiệm Sherrod Brown tại
tiểu bang Ohio, và nghị sĩ Dân Chủ đương nhiệmTammy Baldwin tại tiểu bang
Wisconsin.
Tại
tiểu bang West Virginia, năm 2016 ông Trump đã thắng với tỉ lệ gần 70% số phiếu.
Ông Joe Manchin không thể dựa vào nhãn hiệu đảng Dân Chủ, mà phải vận động dựa
trên tên tuổi uy tín cá nhân mình nhiều hơn. Bởi vì chắc chắn tiểu bang này sẽ
nghiêng về đảng Cộng Hòa và còn yêu Trump lắm. Tin lành cho đảng Dân Chủ là các
nghị sĩ như Manchin và Heitkamp đều có uy tín cao cá nhân, dù cử tri tiểu bang
họ thuộc về đảng Cộng Hòa đa số đông.
Nhưng
đảng Dân Chủ hy vọng vào tiểu bang Ohio, bởi vì Trump chỉ thắng có 19,000 phiếu
lần bầu cử năm 2016, nên nếu nghị sĩ Sherrod Brown có thể thúc đẩy nỗi lực lượng
cử tri đảng Dân Chủ đi bỏ phiếu đông, có cơ hội giữ lấy ghế này cho đảng Dân Chủ.
Một
ghế thượng nghị sĩ khác của đảng Dân Chủ mà đảng Cộng Hòa có hy vọng đoạt lấy
là tại tiểu bang Indiana, với thượng nghị sĩ Joe Donnelly đương nhiệm mới có một
nhiệm kỳ nên còn rất yếu của đảng Dân Chủ. Thêm nữa là ghế nghị sĩ tại tiểu
bang Missouri với nghị sĩ đương nhiệm Claire McCaskill đảng Dân Chủ sẽ đối đầu
với ngôi sao chính trị đang lên của đảng Cộng Hòa là bộ trưởng tư pháp tiểu
bang Josh Hawley. Đây cũng là một ghế hy vọng vào tay đảng Cộng Hòa.
Lý
do mà đảng Dân Chủ nuôi nhiều hy vọng phấn khởi để nắm lấy quyền đa số tại thượng
viện năm nay, là bởi vì 2 tiểu bang với các nghị sĩ đương nhiệm đảng Cộng Hòa rất
yếu, ghế nhiều lung lay, đó là tại tiểu bang Arizona khi nghị sĩ Cộng Hòa Jeff
Flake quyết định không tái tranh cử, mà một ứng cử viên Cộng Hòa thuộc phái bảo
thủ cực đoan là Kelli Ward (người đã thử thời vận nhưng thua nghị sĩ John
McCain vòng bầu cử sơ bộ đảng Cộng Hòa năm 2016). Ứng cử viên này quá cực đoan
để có thể hy vọng chiến thắng. Tiểu bang khác nữa mà đảng Dân Chủ nuôi hy vọng
giành lấy từ tay đảng Cộng Hòa, là tiểu bang Nevada. Nơi đây, bà Hillary
Clinton đã thắng cử năm 2016 và nghị sĩ đương nhiệm Cộng Hòa Dean Heller phải đối
phó vất vả với phe cựu hữu trong đảng sẽ tranh vòng sơ bộ, có các ứng cử viên
do cựu cố vấn chiến lược gia của TT Trump ở tòa Bạch Ốc, Steve Bannon đưa ra để
chống đảng.
Đảng
Cộng Hòa cũng đối phó với nguy cơ mất 2 ghế tại Nevada và Arizona. Đảng Dân Chủ
cần chiến thắng tại 2 tiểu bang này và chiếm thêm 1 ghế khác của đảng Cộng Hòa,
hay hy vọng thắng tại tiểu bang Tennesse là nơi mà thượng nghị sĩ đương nhiệm Cộng
Hòa Bob Corker đã tuyên bố không tái tranh cử. Đảng Dân Chủ cũng nuôi hy vọng
thắng tại tiểu bang Texas, nơi mà thượng nghị sĩ Cộng Hòa đương nhiệm Ted Cruz
đang đối đầu khó khăn với ứng cử viên Beto O’Rourke, một vị thượng nghị sĩ tiểu
bang ở bang này. Texas mỗi ngày đông đảo cử tri gốc Mễ và cử tri gốc Á Châu nhiều
hơn, cả hai khối cử tri gốc di dân này đang nghiêng về đảng Dân Chủ.
Đảng
Dân Chủ hy vọng lắm để giành lấy quyền kiểm soát phe đa số tại Thượng Viện Quốc
Hội Liên Bang năm nay, nhưng là một con đường dài với nhiều chặng khó khăn. Bởi
vì đảng phải bảo vệ rất nhiều ghế đương nhiệm của đảng mình lần này. Chiến lược
chính trị sẽ thành chiến lược phòng thủ thay vì tấn công đối phương.
HẠ
NGHỊ VIÊN LIÊN BANG (U.S. HOUSE OF REPRESENTATIVES)
Trong
số 435 ghế dân biểu liên bang phải bầu cử lại mỗi 2 năm, thì đảng Cộng Hòa đang
nắm đa số 239 trong khi đảng Dân Chủ có 194 ghế. Tất cả phải bầu lại. Đó chính
là điểm hay cán cân quyền lực chính trị nước Mỹ: luôn dễ dàng đổi thay.
Một
trong các yếu tố quan trọng mùa bầu cử, là nếu các vị dân biểu đương nhiệm có
tái tranh cử hay không. Tính
đến cuối năm 2017, thì đã có 23 dân biểu đương nhiệm đảng Cộng Hòa và 10 dân biểu
đương nhiệm đảng Dân Chủ đã tuyên bố không tái tranh cử. Trong số đó có
vài ghế nằm trong các đơn vị cử tri thuộc hạng “swing vote” có nghĩa là cử tri
độc lập, không nghiêng hẳn về Cộng Hòa hay Dân Chủ, nên bất cứ đảng nào cũng có
cơ hội tại địa phương. Thí dụ như ghế của dân biểu Cộng Hòa đương nhiệm Dan
Reitchert tại tiểu bang Washington, và dân biểu Tim Walz của đảng Dân Chủ tại
tiểu bang Minnesota, là những đơn vị cử tri độc lập không nghiêng hẳn cho đảng
nào. Nên khó đoán các ghế này các đảng có giữ nổi hay không.
Đảng
Dân Chủ thường có cơ hội chiến thắng vào những năm giữa nhiệm kỳ tổng thống,
khi xảy ra tại các đơn vị cử tri địa phương mà có những vị đương nhiệm về hưu
hay vì lý do gì không tái tranh cử nữa. Cũng có thể vì làn sóng nhiều cử tri
trong đơn vị mình bất mãn với TT Trump, đã là yếu tố cho một vài dân biểu Cộng
Hòa đương nhiệm phải rút lui kỳ này. Nhất là những tiểu bang mà đảng Dân Chủ
quá mạnh, như tại tiểu bang California.
Một
vài đơn vị cử tri mặc dù do đảng Cộng Hòa đang nắm giữ với các vị đương nhiệm,
nhưng tại các đơn vị này đã cho chiến thắng về Hillary Clinton năm 2016. Đảng
Dân Chủ sẽ để mắt chú trọng các địa phương mà bà Clinton đã gây kết quả. Một
trong những đơn vị cử tri được ghi nhận là trận đánh chính trị thử thách cho đảng
Dân Chủ năm nay tại California, chính là ghế của dân biểu Cộng Hòa đương nhiệm
Dana Rohrabacher vùng quận Cam. Dù tại vị gần 30 năm qua, nhưng Dana
Rohrabacher đang bị chỉ trích là người thân Nga, có nhiều quan hệ với tổng thống
Nga Vladimir Putin, và còn bị chính các đồng viện đảng Cộng Hòa chế diễu là ông
đang ăn lương của tổng thống Putin. Dana Rohrabacher đối đầu cuộc tái tranh cử
gian nan nhất trong sự nghiệp chính trị của ông lần này.
Một
ghế khác của đảng Cộng Hòa nắm giữ nhiều thập niên qua tại California, là ghế của
dân biểu Darell Issa, một người có nhiều quyền lực tại Hạ Viện khi đảng Cộng
Hòa nắm quyền đa số, Ông này không tái tranh cử năm nay, và hồi năm 2016 thì
ông Issa chỉ thắng với tỉ lệ phiếu rất thấp. Đảng Dân Chủ có hy vọng thắng tại
đơn vị này.
Một
điều cần chú ý, tiểu bang California có hệ thống bầu cử khác nhiều tiểu bang.
Không phải ứng cử viên nhiều phiếu nhất từ mỗi đảng ở vòng sơ bộ sẽ vào chung kết
vòng tổng tuyễn cử. Nhưng vòng sơ bộ sẽ chọn 2 ứng cử viên cao phiếu nhất,
bất kể đảng nào, để vào chung kết 2 người cho tổng tuyển cử tháng 11. Có thể
trường hợp xảy ra, là 2 ứng cử viên cùng đảng vào chung kết tổng tuyễn cử.
Phía
bên đảng Cộng Hòa cũng tin vào chiến lược theo từng địa bàn. Những vùng mà ông
Trump đã chiến thắng năm 2016 dù là những vùng cử tri “xanh” tức địa bàn của đảng
Dân Chủ, họ hy vọng ông Trump vẫn giữ được khối cử tri các địa phương này. Như
tại tiểu bang Minnesota là vùng đất “xanh” đảng Dân Chủ nhiều năm, nhưng Trump
đã thắng ở 3 đơn vị cử tri dân biểu địa phương mà đảng Dân Chủ nắm ghế đương
nhiệm. Đảng Cộng Hòa tung ra những ứng cử viên thuộc phe Trump để tranh cử các
địa phương này, như trường hợp dân biểu Dân Chủ Collin Peterson tuy là dân biểu
đảng Dân Chủ đương nhiệm, nhưng địa hạt này đã bỏ phiếu cho Trump với chiến thắng
tỉ lệ cách biệt đến 30%.
Đảng
Dân Chủ tin vào thời cơ cho đảng họ sau khi nhiều cuộc bầu cử đặc biệt
trong năm 2017 qua đã xảy ra kết quả chiến thắng cho đảng Dân Chủ, như tại
tiểu bang Alabama, West Virginia là những nơi tuy Trump đã thắng 2016 nhưng đảng
Cộng Hòa đã thua với những cuộc bầu cử đặc biệt 2017 vừa qua. Nhất là trường hợp
xảy ra ở Alabama, vùng đất “rất đỏ” của đảng Cộng Hòa bao nhiêu thập niên.
Donald
Trump thắng cử năm 2016 với số phiếu cử tri đoàn, theo tiểu bang. Bầu cử năm
2018, các chức dân biểu hay nghị sĩ sẽ bầu theo phiếu cử tri phổ thong, là số
phiếu mà Trump đã thua ít hơn Clinton đến gần 2 triệu phiếu. Có nghĩa là cử tri
đi bầu cho Trump bỏ phiếu hơn cho Clinton tại nhiều địa hạt cấp dân biểu địa
phương.
Bản
đồ chính trị năm nay cho thấy thời cơ đảng Dân Chủ đã đến với các ghế dân
biểu liên bang. Nếu lấy lại quyền kiểm soát đa số tại Hạ Nghị Viện, đảng Dân Chủ
có thể chận đứng nhiều nghị trình làm việc mà Trump muốn tiếp tục cho 2 năm cuối
của nhiệm kỳ, và đẩy Trump vào những thất bại làm giảm thêm uy tìn với chính khối
cử tri của mình khi muốn tái tranh cử năm 2020. Dĩ nhiên, đảng Dân Chủ sẽ muốn
thực hiện việc truất phế Trump ngay sau khi đã nắm quyền đa số tại Hạ Viện Quốc
Hội. Nhưng thực tế, muốn truất phế Trump, phải có đủ 2/3 đa số phiếu tại Thượng
Viện, là chặng khó nhất.
Dù
sao, năm 2018, nếu với chiến thắng vẻ vang dành lấy Hạ Viện, hay cả 2 viện, thì
hy vọng năm 2020 huy hoàng của đảng Dân Chủ càng rỏ ràng.
Trong
khi đảng Cộng Hòa, tất cả mọi người nhất là giới trưởng lão trong đảng, đều hiểu
rỏ, lỗi không phải do giới lãnh đạo đảng thất bại chiến lược hay sách lược, mà
chính là lòng dân không thể chấp nhận Trump với vị trí tổng thống. Quyết định cử
tri mang hình phạt cho đảng Cộng Hòa mất đi quyền lực phe đa số tại 2 viện quốc
hội, chỉ là thái độ bày tỏ của cử tri với tổng thống đương nhiệm nhiều hơn là sự
bất bình với đảng này.
Nhưng,
không phải chỉ là ông Donald Trump, hầu như tổng thống nào cũng thế trong nhiệm
kỳ đầu tiên, luôn là yếu tố cho đảng của mình thất bại vào cuộc bầu cử giữa nhiệm
kỳ đầu tiên tổng thống. Tổng thống nào cũng vậy, kể cả tổng thống Bill Clinton
vào bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi 1994, hay Barrack Obama hồi năm 2010… đều đã gây
thất bại cho đảng Dân Chủ mất quyền kiểm soát Hạ Viện Quốc Hội.
Nhiều
người thì lo ngại hơn, có thể tổng thống Trump sẽ gây thiệt hại cho đảng Cộng
Hòa không chỉ mùa bầu cử năm 2018, mà có lẽ cả năm 2020 sau nữa.
Hồ Văn Xuân Nhi
---------------------------
CÁC TIN KHÁC
No comments:
Post a Comment