Thụy My – RFI
Đăng ngày 09-11-2017
Chuyến
công du châu Á của tổng thống Mỹ Donald Trump được tất cả nhật báo Pháp quan
tâm. La Croix chơi chữ « Hoàng đế Tập tiếp ông chủ Trump
như một ông hoàng ». Le Figaro nhận xét « Bắc Triều Tiên là
trung tâm cuộc đọ sức Trump-Tập ». Tương tự với Les Echos « Tại
Trung Quốc, ông Trump tìm kiếm những nhượng bộ về thương mại và Bắc Triều Tiên
».
Donald Trump và Tập Cận Bình dự dạ tiệc tại Đại lễ đường Nhân Dân ở Bắc
Kinh ngày 09/11/2017.REUTERS/Jonathan Ernst
Binh
pháp Tôn Tử đối đầu « The Art of Deal »
La Croix mô tả, chủ tịch
Trung Quốc đã tiếp đón tổng thống Mỹ tại Tử Cấm Thành, xưa kia là cung điện của
các hoàng đế Trung Hoa, có diện tích đến 720.000 mét vuông. Đây là cả một biểu
tượng, trong khi mùa xuân năm ngoái ông Donald Trump tiếpTập Cận Bình tại dinh
cơ riêng ở Mar-a-Lago rộng 5.000 mét vuông, tại tiểu bang Florida. Hoàng đế đỏ
Tập Cận Bình, theo binh pháp Tôn Tử, hiểu rõ kẻ thù và biết cách làm cho ông ta
lóa mắt, dẫn đến chiến thắng mà không phải động binh. Nhà tỉ phú Mỹ vốn tự hào
với « Nghệ thuật thương lượng »,dùng cách tiếp cận tình cảm, hết lời
ca ngợi nhà lãnh đạo Trung Quốc vừa thắng lợi vẻ vang trong Đại hội Đảng.
Theo tường thuật của thông tín viên Les
Echos, trong khi dùng trà, ông Trump đã rút chiếc máy tính bảng, đưa cho «
ông bạn » Trung Quốc xem một video, trong đó cháu gái Arabella Kushner của ông
hát và đọc một bài thơ bằng tiếng quan thoại. Ông Tập nhận xét những tiến bộ của
cháu bé, bảy tháng sau cuộc gặp ở Florida. Rồi con người hét ra lửa ở Bắc Kinh
trở thành hướng dẫn viên du lịch, đích thân dẫn tổng thống Mỹ và phu nhân tham
quan Tử Cấm Thành, xem ca kịch truyền thống và dùng bữa tối.
Hai nhân vật quyền lực nhất thế giới, mỗi người có một
cách riêng để khuyến dụ nhau. Donald Trump mong muốn có được sự hỗ trợ mạnh mẽ
hơn của Trung Quốc, vốn chiếm đến 95% trao đổi thương mại với Bắc Triều Tiên,
trong cuộc thập tự chinh của ông với Bình Nhưỡng. Nhưng tuy Bắc Kinh đã bỏ phiếu
thông qua nghị quyết trừng phạt của Liên Hiệp Quốc, đối với Tập Cận Bình, không
có chuyện làm cho chế độ Kim Jong Un bị lung lay, và tất nhiên không ủng hộ các
đe dọa chiến tranh của ông Trump. Về chủ đề này, La Croix dự
báo tất cả những lời ngon lẽ ngọt của Donald Trump sẽ không lay chuyển được Bắc
Kinh.
Le Figaro nói thêm, người
Trung Quốc vốn rất gắt gao về nghi thức, vẫn phải « cầu nguyện » cho nguyên thủ
Mỹ không đưa ra những tuyên bố nảy lửa, làm cho các lãnh đạo Bắc Kinh phải bối
rối. Các viên chức Bắc Kinh lo lắng theo dõi những tin Twitter của ông Trump, mạng
xã hội bị cấm đoán tại Trung Quốc, nhưng riêng tổng thống Mỹ thì có quyền « vượt
tường lửa ».
Les Echos cũng nhận định,
các nước châu Á cũng phần nào nhẹ nhõm. Thay vì tung ra những cú sốc mới gây
nguy cơ xung đột, rốt cuộc ông Donald Trump đã đóng tốt vai một nhà lãnh đạo
chín chắn, nghiêm túc theo những bài diễn văn mà các cố vấn đã soạn sẵn. Tại
Tokyo, Seoul và Bắc Kinh và trên mạng Twitter, ông Trump chưa có vấp váp gì.
Về một hồ sơ gai góc khác là thương mại, tổng thống
Mỹ với khoảng 30 chủ doanh nghiệp tháp tùng, rất muốn giảm bớt số thâm hụt khổng
lồ trong trao đổi song phương, có thể lên đến 370 tỉ đô la trong năm nay. Theo
hãng tin kinh tế Bloomberg, hai bên ký kết các thỏa thuận thương mại trị giá
250 tỉ đô la. La Croix cho rằng như vậy ông Trump đã được « dỗ
dành », nhưng đến bao lâu ? Vòng công du châu Á của Donald Trump, cho đến nay rất
ổn thỏa, rất có thể chỉ là bề ngoài, che giấu một chiến lược tương lai hiếu chiến
hơn.
Xâm
nhập thị trường cần hơn cán cân thương mại
Theo Les Echos, các nhà quan sát tỏ ra
hoài nghi, không tin rằng các hợp đồng này có thể thực sự thay đổi thế trận.
Phòng Thương Mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc cũng không lạc quan về những tiến triển
trong việc mở cửa thị trường Hoa lục.
Trả lời phỏng vấn của nhật báo kinh tế Pháp, nhà
nghiên cứu Hoàng Dục Xuyên (Yukon Huang) của Carnegie Endowment for
International Peace tại Washington, cựu giám đốc phụ trách Trung Quốc của Ngân
hàng Thế giới (WB), nhận định « Điều quan trọng thực sự không phải là thâm hụt thương mại
Mỹ, mà là xâm nhập được thị trường Trung Quốc ».
Chuyên gia này cho biết, cán cân thương mại không phải
là chỉ số tốt nhất để ấn định chính sách kinh tế. Một nước có thể bị thâm hụt
thương mại lớn, nhưng tăng trưởng mạnh và thất nghiệp ít. Hoa Kỳ vẫn bị thâm hụt
thương mại trước khi Trung Quốc trở thành cường quốc xuất khẩu. Hơn nữa, chú
tâm vào chỉ số này chẳng có ý nghĩa gì trong thời buổi toàn cầu hóa chuỗi giá
trị : các sản phẩm xuất khẩu được lắp ráp tại Trung Quốc từ các bộ phận do Hàn
Quốc sản xuất chẳng hạn.
Thâm thủng thương mại của Mỹ chủ yếu phản ánh một nền kinh tế tiêu thụ nhiều
hơn là sản xuất ra.
Theo
ông Hoàng Dục Xuyên, việc ít hiểu biết về cơ chế kinh tế dẫn đến các
quyết định chính trị sai lầm. Tổng thống Donald Trump không có đủ các cố vẫn kỹ
trị giỏi, hoặc là có nhưng ông không chịu nghe họ. Tuy nhiên, dư luận Mỹ đứng về
phía ông Trump, tin rằng Hoa Kỳ xuống dốc là do Trung Quốc giành mất việc làm.
Hoa Kỳ vẫn là đại cường hàng đầu thế giới về kinh tế lẫn quân sự, nhưng công
dân Mỹ không nhìn ra điều đó.
Về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Hoa Kỳ là nhà
đầu tư lớn nhất thế giới, nhưng chỉ có 2% tổng đầu tư của Mỹ là vào Trung Quốc.
Quá ít, so với châu Âu. Hoa Kỳ chủ yếu tập trung vào nông sản thực phẩm, một số
dịch vụ và công nghệ cao, không cần đầu tư nhiều vào người khổng lồ châu Á. Các
chuỗi cửa hàng Starbuck và McDonald hiện diện khắp nơi ở Trung Quốc, nhưng
thông qua nhượng quyền kinh doanh. Và tuy iPhone, iPad được sản xuất tại Trung
Quốc nhưng Apple không đầu tư trực tiếp vào, mà qua các nhà thầu khác. Làm thế nào người Trung Quốc có
thể mua nhiều hàng Mỹ hơn, trong khi họ đã sản xuất ra được nhiều loại hàng
tiêu dùng, và nhập từ châu Âu các loại hàng cao cấp ?
Ông Hoàng Dục Xuyên cho rằng đôi bên có thể cùng có
lợi nếu Bắc Kinh chịu mở cửa thêm lãnh vực dịch vụ (tài chính, y tế, giải trí…)
cho các doanh nghiệp nước ngoài. Như vậy chẳng những việc làm ở Mỹ không bị đe
dọa, mà còn tạo thêm công ăn việc làm cho cả hai phía.
*
Bắc
Triều Tiên nắm được công nghệ nguyên tử nhờ Pakistan
Quay lại với hồ sơ Bắc Triều Tiên, thông tín
viên Le Figaro tại New Delhi cho biết, « Pakistan là đối
tác quyết định đối với dòng họ nhà Kim trong cuộc chạy đua nguyên tử ». Chế
độ Bình Nhưỡng không thể tiến nhanh như vậy nếu Islamabad không cung cấp công
nghệ làm giàu chất uranium.
Ngày 30/12/1993, nữ thủ tướng Pakistan Benazir Bhutto
chính thức viếng thăm Bình Nhưỡng, với mục đích mua hỏa tiễn đạn đạo Nodong kèm
theo chuyển giao công nghệ. Pakistan đang chạy đua vũ khí hạt nhân với Ấn Độ,
muốn vượt qua đối thủ. Islamabad mua 210 triệu đô la tên lửa, và không giao
công nghệ gì cho Bắc Triều Tiên. Mười lăm năm sau, nhà báo điều tra Shyam
Bhatia trong một cuốn sách đã thuật lại một câu chuyện khác hẳn.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2003, Benazir Bhutto
cho nhà báo Bhatia biết, trước khi đi Bình Nhưỡng, bà nhét đầy các túi áo
măng-tô những CD-Rom chứa những thông tin về công nghệ làm giàu uranium, để
trao cho chính quyền Bắc Triều Tiên. Vào thời đó, chương trình nguyên tử của
Kim Il Sung đang tiến triển về hướng plutonium dùng cho mục đích quân sự, nhưng
không biết làm giàu uranium, một kỹ thuật mà Pakistan nắm vững.
Chính quyền Pakistan luôn bác bỏ thông tin của nhà
báo Shyam Bhatia. Nhưng cũng trong năm 2003, ông Robert Kelly, thanh tra của Cơ
quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) đến Libya, nơi Kadhafi đã chấp nhận giải
trừ hạt nhân. Ông phát hiện ra các vật liệu mà tiến sĩ Abdul Qadeer Khan - nhà
khoa học Pakistan từng làm việc cho tập đoàn Hà Lan Urenco chuyên sản xuất máy
ly tâm - bán cho Libya.
Ông Kelly kể lại : « Tôi có trong tay kế hoạch
sản xuất đầu đạn nguyên tử với tất cả hướng dẫn chi tiết. Ông Khan bán các máy
ly tâm, và kế hoạch này được giao theo hợp đồng. Vào thời đó, ông ta cũng làm
việc với Bắc Triều Tiên và tôi suy ra rằng Khan cũng giao hàng tương tự
». Thanh tra viên kết luận : « Không có công nghệ của
Pakistan, chương trình nguyên tử của Bình Nhưỡng không thể tiến triển nhanh đến
thế ».
*
Xã
hội dân sự Rumani nhiều sáng kiến
Nhìn sang châu Âu, La Croix quan
tâm đến việc « Tại Rumani, xã hội dân sự luôn trong tình trạng cảnh báo
thường trực ». Gần 35.000 người vừa xuống đường phản đối dư luật cải
cách tư pháp của chính phủ. Từ sau cuộc biểu tình rầm rộ mùa đông năm ngoái,
phong trào xã hội dân sự đang lớn mạnh trên đất nước cộng sản cũ này.
Các nhà hoạt động muốn tạo áp lực chính trị, chú ý đến
từng hành động nhỏ của các lãnh đạo. Họ còn vượt ra ngoài biên giới để cảnh báo
về tình trạng đất nước, với các lá thư gởi cho nguyên thủ các nước Liên Hiệp
Châu Âu và NATO. Các sáng kiến công dân nảy nở trên toàn quốc. Một trang web
đóng góp tài chính ra đời từ tháng Ba, đã làm đầu mối giúp 880 mạnh thường quân
đầu tư 26.000 euro vào một quỹ vì dân chủ. Tám dự án đã được hỗ trợ, chẳng hạn
các lớp học dân chủ cung cấp những công cụ giáo dục công dân cho giáo viên,
trong khi môn học này không có trong chương trình chính khóa.
Theo nhà chính trị học Cristian Parvulescu, hầu hết
các nhà hoạt động là những người trẻ có học vấn thuộc tầng lớp trung lưu, sống ở
thành thị, rất tích cực trên mạng xã hội. Nhưng phân nửa dân số còn lại sống ở
nông thôn nghèo khó lại không mấy quan tâm. Xã hội dân sự Rumani còn một con đường
dài trước mặt để có thể trở thành lực lượng đối lập thực sự.
*
Lần
đầu tiên ghép được hầu như toàn bộ da
Paradise Papers với những nhân vật tên tuổi dính
líu, nạn nghèo khó tăng lên, thâm hụt thương mại của nước Pháp, viện bảo tàng
Louvre Abu Dhabi…đó là những đề tài được báo Pháp chú ý hôm nay.
Trên lãnh vực y tế, Le Figaro cho
biết « Thành công trong việc ghép hầu như toàn bộ da cho một bé trai 7
tuổi ». Số da được ghép lấy từ các tế bào đã biến đổi gien của chính
em bé này.
Bé trai người Syria tị nạn bị một chứng bệnh di truyền
hiếm gặp, được đưa vào khoa phỏng của một bệnh viện Đức tháng 6/2015. Gien bệnh
trong da khiến biểu bì bên ngoài không dính chặt vào các phần bên trong, khiến
một cú sốc nhẹ, một vết trầy xước nhỏ cũng làm cho bệnh nhân bị tuột hẳn da, vi
khuẩn tha hồ xâm nhập. Đó là lý do khiến trên 40% trẻ em bị bệnh này không sống
qua tuổi thiếu niên. Khi nhập viện, da của bệnh nhân bị bong tróc đến 50% và
hai loại virus nguy hiểm đã xâm nhập vào trong cơ thể.
Các bác sĩ Đức đã nhờ một ê-kíp nghiên cứu Ý nuôi cấy
các tế bào da còn lành mạnh, chỉ khoảng 6 cm2, sau khi chỉnh sửa gien bệnh, cho
đến khi đạt được lượng da đủ để ghép. Tám tháng sau ba cuộc giải phẫu ghép da,
nay em bé đã bình phục. Đây là thành công đầu tiên trên thế giới, đã được tạp
chí Nature công bố vào ngày 7/11 vừa qua.
No comments:
Post a Comment