Thứ năm, ngày 11 tháng bảy năm 2013
Theo thông tin từ AFP, Tổng thống Obama mời chủ tịch
nước Việt Nam thăm Hoa Kỳ vào cuối tháng 7/2013 này. Với cái tiêu đề đầy bí ẩn:
Obama mời chủ tịch Việt Nam cho chuyến đi hiếm - Obama invites Vietnam president for rare trip.
Gần đây, ông chủ tịch Trung Hoa cũng dạo một vòng
khắp thế giới, bắt đầu từ Nga và cuối cùng đáp tại cuộc hội nghị thượng đỉnh
không chính thức ở Sunnylands, Hoa Kỳ để tổng kết chiến lược toàn cầu cho hai
đại cường quốc.
Năm nay chủ tịch nước Việt Nam cũng có những chuyến
viếng thăm nhiều nước, cũng bắt đầu từ Nga vào tháng 6/2012, rồi một năm sau đến Trung Hoa được xem là có những kết quả mỹ mãn, sau
đó là Indonesia, và bây giờ chốt cuối là Hoa Kỳ.
Có cái gì đó hao hao giống nhau giữa cái vòng ngoại
giao của Trung Hoa và Việt Nam. Chỉ có 3 vấn đề khác nhau mà cần suy nghĩ.
Vấn đề khác đầu tiên là các chuyến viếng thăm của
Trung Hoa khởi đầu sau Việt Nam, nhưng kết thúc ở chặng cuối tại Hoa Kỳ trước
Việt Nam. Đây là một thuận lợi, khi những vấn đề chốt cuối cùng giữa Trung Hoa
và Hoa Kỳ đã có kết quả. Nếu Việt Nam biết nắm bắt cơ hội để chốt cho vận hội
của mình.
Vấn đề khác thứ hai là, quan hệ Việt Nam với Trung
Hoa là quan hệ láng giềng của nước nhỏ với một nước lớn. Lịch sử cho thấy Trung
Hoa luôn muốn xâm lược và đồng hóa Việt Nam từ ngàn năm trước, cả văn hóa lẫn
hình thái chính trị, kinh tế, nhưng chưa bao giờ làm được. Và hiện nay, quan hệ
láng giềng ấy vẫn nằm ở thế kẻ trên người dưới rất rõ ràng và đáng ngại, dù họ
luôn dùng mỹ từ để xoa dịu.
Trong khi đó với Hoa Kỳ, là một cường quốc số 1 thế
giới ở xa. Trong quá khứ gần, Hoa Kỳ chen chân vào miền Nam Việt Nam như một
đại ca thế giới vì lợi ích của Hoa Kỳ và của khối tư bản toàn cầu. Nhưng có một
điều chắn chắn là, Hoa Kỳ không có ý định xâm lược và đồng hóa Việt Nam như
Trung Hoa.
Điều trên ai cũng rõ, ngay cả các học giả nước ngoài
cũng viết rất rõ - Theo
Mỹ là cứu nước; theo Trung Hoa là cứu đảng: Follow America and save the
country; follow China and save the party. Đó là câu mở đầu của một
bài báo đăng trong tuần này ở tạp chí Asia Sentinel với cái tựa là, Việt Nam
đang chơi với lửa - Vietnam: Playing with fire, của David Brown, một nhà
ngoại giao Hoa Kỳ đã về hưu.
Vì vậy vấn đề thứ hai là vấn đề khó, đáng để suy
tính cho chiến lược ngoại giao đa phương của Việt Nam trong tình hình mới. Vấn
đề quan trọng nhất là hội nhập tổ chức đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương -
TPP: Trans-Pacific Strategic Economic Partnership - mà nước ta đang còn đàm
phán, mà theo lịch trình là kết thúc cuối năm nay 2013. Một cái hạn rất cấp
bách trong khi kinh tế đất nước đang sụp đổ, và chính trị đang không có người
cầm chịch - "a land without a king" - như một bài viết của Adam
Fforde trên tờ World Politics Review - Khủng hoảng chính trị Việt Nam làm cản
trở những cải cách cần thiết: Vietnam’s Political Crisis Blocks Needed Reforms.
Vấn đề cuối cùng là, gần đây vai trò ngoại giao của
Việt Nam đã được san sẻ cho nhiều nhân vật cấp cao trong đảng cầm quyền. Khác
với những năm trước của nhiệm kỳ trước, hầu như vấn đề công du ngoại giao chủ
yếu là do bộ trưởng ngoại giao và thủ tướng đến các điểm nóng. Bây giờ vai trò
bộ trưởng ngoại giao mờ nhạt, trong khi đó, chủ tịch nước, trước đây chủ yếu
đóng vai trò lễ tân, thì lại nổi lên thành nhà ngoại giao chủ chốt.
Đây là một dấu hiệu chuyển đổi quyền lực từ thủ
tướng theo pháp định của quốc hội, sang chủ tịch nước sau những cuộc chỉnh đốn
đảng gần đây do hậu quả điều hành kinh tế quốc gia của thủ tướng thiếu hiệu quả.
Nhưng nó lại không có ý nghĩa gì về mặt điều hành quốc gia về mặt bản chất, vì
một hiện tượng chuyển vai trò từ một thành viên này sang một thành viên khác
trong bộ chính trị của đảng cầm quyền ở Việt Nam.
Vấn đề này có khác chăng là cần sự khác đi của tư
duy của bộ chính trị, hơn là tư duy của một cá nhân lãnh đạo cấp cao trong đảng
cầm quyền. Vì thế, sự thay đổi này cần có thời gian kiểm chứng, nếu không nói
là, không có gì thay đổi so với trước. Vẫn bộ chính trị đảng cộng sản ở Việt
Nam quyết định, vẫn nhà nước Việt Nam là nhà nước của dân, do dân và vì dân,
nhưng không có tam quyền phân lập, không có sở hữu cá nhân và không có phi
chính trị hóa quân đội để bảo vệ tổ quốc, mà tổ quốc là của toàn dân dưới sự
lãnh đạo của đảng và quản lý của nhà nước do đảng lập ra, nhân dân phải phục
tùng tất cả.
Qua đó ta
thấy, một vận hội mới cho Việt Nam có hay không là tùy thuộc vào giai cấp cầm
quyền của đất nước hơn là tùy thuộc vào tổ quốc và dân tộc Việt Nam. Vận hội này có hay không xưa nay vẫn vậy, nó đến và đi, rồi lỡ những
chuyến tàu vẫn cứ diễn ra trên tổ quốc và dân tộc ngàn năm đau thương và khổ
nhục này trong suốt hơn một thế kỷ qua.
Vẫn một Việt
Nam tùy vào tâm và tầm của các lãnh đạo Việt có biết chớp lấy vận hội mới trong
tình hình mới không, đó là chuyện của không ai biết, không ai được biết các
lãnh đạo đang tính những gì cho đảng của họ, hơn là một chiến lược của một tổ
quốc và dân tộc hơn 80 năm qua.
Bài
đọc liên quan:
No comments:
Post a Comment