Thursday,
January 3, 2013 at 8:35pm
Trong một không gian mà ở đó sự kiện, của
cả quá khứ và hiện tại, luôn bị bóp méo để phục vụ cho quyền lực chính trị, sự
khao khát sự thật của những điều đã xảy ra dẫn chúng ta vào một ngõ cụt: khao
khát một thứ lịch sử không thiên kiến. Điều này là bất khả; tất cả những cái
nhìn về quá khứ đều thiên kiến.
Chúng ta lẫn lộn giữa quá khứ và cái chúng
ta gọi là lịch sử. Lịch sử không phải là quá khứ; lịch sử là cái nhìn về quá
khứ với tham vọng giải thích quá khứ, giải thích hiện tại, và dự phóng tương
lai. Không có cái nhìn và cách giải thích duy nhất. Ngay cả khi có một phiên
bản lịch sử nào đó được số đông chấp nhận thì nó cũng không loại trừ những
phiên bản lịch sử khác của thiểu số. Các phiên bản lịch sử này có giá trị như
nhau, cho đến khi có ai đó cố gắng áp đặt, trong nhiều trường hợp bằng bạo lực,
một tiêu chuẩn duy nhất “đúng”, “sai” cho chúng: những người chủ trương độc
quyền lịch sử.
Vấn đề vẫn là: chúng ta có khả năng tạo
dựng lại quá khứ không? Câu trả lời là có, và quá khứ luôn luôn được tạo dựng
lại dưới ánh sáng của những hiểu biết mới, của những nhu cầu mới, và quan trọng
hơn hết là của sự thôi thúc hướng tới tương lai. Nhưng chúng ta chỉ có thể làm
được điều này với sự bao dung trước thực tại đa nguyên của lịch sử. Những kẻ
độc quyền lịch sử không có khả năng hiểu những gì đã xảy ra. Và do đó, họ đi
vào tương lai, nhắm mắt.
Chúng ta lăn tăn với những ý tưởng mà trong
một không gian đa nguyên không còn ý nghĩa nữa. Thế nào là một cuốn sách sử?
Thế nào là viết sử? Thời đại của những cuốn sách sử, với cái nhìn đơn nguyên
(thường là của quyền lực chính trị), mà chúng ta trông đợi đã đi qua. Quá khứ
sẽ được tạo dựng lại rõ ràng hơn, chính xác hơn từ những thiên kiến lịch sử đối
nghịch.
Trở về lại với “cái nhìn thiên kiến về lịch sử” .
Nguyễn Đức Hiển
đã chọn một vấn đề cốt lõi để bàn về cuốn Bên Thắng Cuộc của Huy Đức: nền tảng
tư duy lịch sử của nó. Nếu cái nền tảng tư duy này sụp đổ thì toàn bộ cuốn sách
sụp đổ. Nguyễn Đức Hiển không chấp nhận tư duy lịch sử của Huy Đức, do đó không
chấp nhận những vấn đề còn lại. Đơn giản như thế. Nếu để “đánh”, Nguyễn Đức
Hiển cũng chỉ cần đánh vào một điểm đó thôi là đủ.
Chúng ta không có lý do gì để có thể nghĩ
khác hơn và sẽ dừng lại ở giả địch rằng việc Nguyễn Đức Hiển chia sẻ tư duy
lịch sử của quyền lực chính trị chỉ là một sự trùng hợp. Điều này bình thường.
Bất cứ ai cũng có quyền sở hữu hoặc chia sẻ bất cứ một tư duy lịch sử nào. Điều
đáng tiếc có lẽ là ở chổ tác giả bài báo đó đã không chọn một không gian truyền
thông tự do để bày tỏ quan điểm của mình. Tranh luận về ý tưởng chỉ có ý nghĩa
khi nó xảy ra trong không gian truyền thông tự do. Trong không gian truyền
thông độc đoán không có tranh luận mà chỉ có áp đặt. Với chọn lựa đó, có vẻ như
Nguyễn Đức Hiển đã hành xử theo thói quen của những kẻ độc quyền lịch sử: tác
giả chọn một kênh truyền thông mà ở đó tác giả có thể nói và không ai có thể
nói điều ngược lại. Tuy nhiên điều này chỉ đáng tiếc chứ không thể là lý do cho
những tấn công cá nhân đối với tác giả của bài báo. Làm như thế là không xứng
đáng. Phải hành xử tử tế mới có đủ sự tử tế để bàn về lịch sử. Phải tôn trọng
nhân phẩm của người khác thì mới có đủ nhân phẩm để bàn về lịch sử.
Một vấn đề khác nữa là nhiều người nghi ngờ
sự bám víu vào thiên kiến lịch sử của quyền lực gợi ý về một cố gắng bám víu
vào chính quyền lực. Đối với một cuộc tranh luận thì điều này vô nghĩa: chúng
ta tranh luận về ý tưởng của một người chứ không tranh luận về cá nhân của họ.
Nguyên tắc tôn trọng nhân phẩm cũng không cho phép chúng ta giả định thêm.
Nguyễn Đức Hiển không nói điều gì mới. Cái tư duy lịch sử
mà tác giả thể hiện trong bài báo đó là tư duy lịch sử chính thống của quyền
lực chính trị hiện tại. Nó biện
minh cho tính chính đáng của quyền lực, và trong trường hợp của những sự kiện
xảy ra được đề cập đến trong Bên Thắng Cuộc, nó biện minh cho tội ác mà quyền
lực đã gây ra. Nó là một thiên kiến lịch sử. Như đã nói, nó chỉ có giá trị như
những thiên kiến khác. Thiên kiến lịch sử này sẽ tiếp tục tồn tại ngay cả khi
mà quyền lực chính trị đẻ ra nó sụp đổ.
Chúng ta đang cố gắng xây dựng một không
gian tư duy mà ở đó không có ý tưởng/hệ thống ý tưởng nào là duy nhất hay duy
nhất đúng. Trong tất cả những ý tưởng về đa nguyên, đa nguyên lịch sử là quan
trọng nhất. Sự hiểu biết về quá khứ chi phối hành xử hiện tại và toan tính cho
tương lai. Không có đa nguyên lịch sử thì sẽ không có đa nguyên, và do dó sẽ
không có một xã hội tự do. Không phải ngẫu nhiên mà quyền lực chính trị độc
đoán, ở mọi thời đại, cộng sản hay không, muốn và sẽ làm tất cả những gì cần
thiết, kể cả bạo lực, để duy trì một tư duy lịch sử duy nhất do nó tạo ra. Bất
cứ sự xuất hiện của tư duy lịch sử nào khác đều được coi là mối đe dọa và cần
phải tiêu diệt. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người chia sẻ hay
vay mượn tư duy lịch sử của quyền lực chính trị: anh có nguy cơ trở thành những
kẻ độc quyền lịch sử, nghĩa là nguy cơ trở thành độc tài.
Sự thay đổi số phận của một quốc gia luôn luôn được bắt
đầu bằng sự thay đổi tư duy lịch sử.
Khi có đủ một số đông không còn chia sẻ tư duy lịch sử do quyền lực chính trị
tạo ra thì quyền lực đó không còn lý do chính đáng để tiếp tục tồn tại nữa.
Và chính ở đây chúng ta bắt gặp sự hứa hẹn
và đe dọa của Bên Thắng Cuộc.
-------------------------------------
SÁCH “BÊN THẮNG CUỘC” của HUY ĐỨC
THEO
DÒNG SỰ KIỆN :
THIẾU TÁ LÊ QUANG
LIỄN PHẢN ĐỐI PHẦN NỘI DUNG SÁCH "BÊN THẮNG CUỘC" NÓI VỀ ÔNG (Hải
Ngoại Phiếm Đàm) 19-12-2012
[NHÂN ĐỌC "BÊN
THẮNG CUỘC"] VÀI CẢM NGHĨ VỀ QUYỂN "BÊN THẮNG CUỘC" (Người lính
già Oregon) 23-12-2012
KHÔNG CÓ BÊN THẮNG
CUỘC (Han Times) 27-12-2012
SUY NGẪM CUỐI NĂM 2012 NHÂN CUỘC TRAO ĐỔI Ý KIẾN về SÁCH
"BÊN THẮNG CUỘC" (Vũ Thị Phương Anh) 28-12-2012
ĐỌC "BÊN THẮNG CUỘC" (TS Đinh Xuân Quân) 29-12-2012
CHUYỆN VƯỢT BIÊN CỦA
MỘT NGƯỜI CẦN THƠ - Nguyễn Thượng Chánh [Đăng lại nhân đọc "Bên Thắng
Cuộc"] 29-12-2012
No comments:
Post a Comment