Nguyễn Đức Hiển
Posted by basamnews on 02/01/2013
Đôi lời: Đáng tiếc cho Nhà báo Đức Hiển đã “bán danh ba đồng”
khi vội vã tung ra một bài viết không chỉ “Lợi bất cập hại” mà là “Từ tệ hại
cho tới có hại và bại hoại”.
Vài ví dụ, một cuốn sách về lịch sử, với ngồn
ngộn những tư liệu vô cùng quan trọng, mà dám viết một bài chỉ trích toàn bộ,
nhưng ngay dòng đầu đã phải rào đón “chưa
bàn đến những chi tiết cụ thể”. Khi không bàn tới chi tiết cụ thể
thì làm sao dễ đánh giá là nó “thiên kiến”? Để công bằng hơn cho Đức Hiển, thì
nếu như tạm chấp nhận vài tranh cãi trong bài, thì nó cũng không thể nào được
coi như là bản chất của cả cuốn sách. Nói cụ thể, Đức Hiển chỉ có thể có nhận
định khiêm nhường, cẩn trọng rằng: “Một số cái nhìn thiên kiến …” Rõ ràng ở đây
Đức Hiển đã thể hiện ngay mình là một kẻ đầy “thiên kiến”, lao vào cái biển dữ
liệu mà mình chỉ là “con tép riu” thôi, lại dám vuốt râu … rồng!
Có
lẽ vì không đọc được bao nhiêu cuốn sách, nhưng phải nhận lãnh một sứ mệnh nào
đó, nên Đức Hiển lại phạm phải lối lý sự kiểu “báo Quân đội Nhân dân”, đó là
viện vào lời lẽ của một kẻ vô danh nào đó, ấn vào miệng mình: “Một nhân vật trong cuốn Bên thắng
cuộc sau khi đọc sách đã nói rằng…”
Một chi tiết khôi hài trong lối ní nuận ngu ngơ, vẩn vơ,
là Đức Hiển nhắc tới “nhiều
trang sách đề cập những tướng lĩnh quân đội Sài Gòn tự sát trong ngày cuối cùng
của cuộc chiến tranh, mà tác giả gọi là ‘tuẫn tiết’”, nhưng lại
chẳng có được một ý kiến rành rẽ, phê phán hay vạch ra sai lầm gì đó, mà lại
đưa ra một câu vô thưởng vô phạt: “Nhưng
tác giả từng là lính, không thể không biết những đồng đội thế hệ trước mình đã
làm gì trong những ngày ấy” .
“Từ tệ hại cho tới có hại và bại hoại” chính
là: “Tệ hại” trong lối viết và tư duy. “Bại hoại” cho thanh danh bản thân, vốn
là một nhà báo từng xông pha lăn lộn với nhiều phóng sự nóng hổi, một blogger
nổi tiếng một thời. Còn “có hại” thì rất nhiều, trong đó có cả “lợi bất cập
hại” (cho những kẻ vẫn muốn lẩn trốn, che đậy sự thực lịch sử), giúp cho bao
nhiêu độc giả chưa biết về cuốn sách sẽ tìm đọc nó.
---------------------------------
CUỐN SÁCH BÊN THẮNG CUỘC CỦA HUY ĐỨC
Cái nhìn thiên kiến về lịch sử
Nguyễn Đức Hiển
02-01-2012
Chưa bàn đến những chi tiết cụ thể của cuốn
sách này, góc tiếp cận của tác giả đã khó vươn tới điều mình muốn: Hiểu đúng về
bản chất của cuộc chiến tranh.
Bên thắng cuộc là cuốn sách gồm hai tập của
Huy Đức. Phần I với tựa đề Giải phóng đã phát hành trên mạng Internet từ trung
tuần tháng 12-2012. Nội dung xoay quanh những diễn biến tại Việt Nam từ sau
ngày thống nhất 30-4-1975. Lời đầu sách, tác giả viết “không ai có thể bước tới
tương lai một cách vững chắc nếu không hiểu trung thực về quá khứ. Nhất là một
quá khứ chúng ta can dự và có phần cộng đồng trách nhiệm”.
Ngày thống nhất
30-4-1975 là ngày kết thúc chiến tranh Việt
Nam. Ngày mà những người anh em miền Nam buông súng đầu hàng miền Bắc. Ngày
chấm dứt hơn 20 năm “da thịt tàn nhau, vạ trong tường vách”.
Ngay những dòng đầu tiên của chương đầu
tiên, tác giả đã gói cuộc chiến chống ngoại xâm vỏn vẹn vào 20 năm. Song cuộc
kháng chiến ấy thật sự bắt đầu từ hơn một thế kỷ trước đó, khi người lính đầu
tiên của quân xâm lược Pháp đặt chân lên đất nước Việt Nam. Từ đoạn cuối của
cuộc kháng chiến chống Pháp, người Mỹ đã bộc lộ âm mưu can thiệp vào Việt Nam
từ trận Điện Biên Phủ. Cuộc kháng chiến giành độc lập vì vậy đã trải qua thêm
một chương bi tráng và khốc liệt: chống Mỹ.
Sự thật không thể phủ nhận là người Pháp đã
khởi đầu chiến tranh, người Mỹ thay vai chuyển nó sang một giai đoạn khác và cả
dân tộc này đã đổ máu xương để kết thúc nó. Không phải chỉ có 20 năm và càng
không thể là cuộc chiến“da thịt tàn nhau, vạ trong tường vách” như Huy Đức đã
viết.
Lịch sử diễn ra liên tục nhưng trong Bên
thắng cuộc, nó bị cắt khúc ra, nhìn nhận như là cuộc chiến ý thức hệ, cuộc nội
chiến Nam-Bắc của nội bộ người Việt từ năm 1954 đến ngày 30-4-1975. Cách lập
luận này, người Mỹ đã nói từ mấy chục năm trước đó khi muốn có cớ can thiệp vào
đất nước ta. Dù vậy, người Mỹ không thể phủ nhận sự thật là người Việt đang
chiến đấu vì Tổ quốc mình.
Bìa cuốn sách Bên thắng cuộc do Huy Đức xuất bản với tư
cách cá nhân và phát hành trên mạng Internet tháng 12-2012.
Cuộc chiến giành độc lập của người Việt Nam
thực sự đã nổ ra từ trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời vào năm 1930 với
rất nhiều cuộc khởi nghĩa và những phong trào đấu tranh, dù bị đàn áp, thất bại
nhưng chưa bao giờ quy phục. Những người cộng sản chỉ nối tiếp sứ mệnh mà lịch
sử giao phó. Vì thế, nó là cuộc chiến không của một chính thể mà của cả dân
tộc. Càng không là cuộc chiến của miền Bắc XHCN với nửa nước còn lại. Vì thế,
30-4-1975 là ngày đất nước thống nhất sau hơn một thế kỷ bị xâm lược, đô hộ và
chia cắt, không phải “Ngày mà những người anh em miền Nam buông súng đầu hàng
miền Bắc”. Đó không phải là chiến thắng của một “bên thắng cuộc” hạn hẹp mà là
chiến thắng của mọi người Việt Nam, trong đó cả những người từng ở phía bên
kia.
Một nhân vật trong cuốn Bên thắng cuộc sau
khi đọc sách đã nói rằng nếu không vì lòng yêu nước và tinh thần dân tộc mà chỉ
là cuộc chiến Bắc-Nam thì sẽ không có những người ở Lạng Sơn, Thái Bình xung
phong lên đường ra trận và chết ở Cà Mau. Và đâu phải chỉ có bộ đội miền Bắc
vào Nam đánh Mỹ, chính nhân dân cả miền Nam đã làm nên Nam Bộ kháng chiến thời
kháng Pháp rồi cùng nổi dậy Đồng khởi từ khi chính quyền Ngô Đình Diệm phá hủy
hiệp định đình chiến và truy sát những người kháng chiến. Người Việt ở cả hai
miền đã cùng cầm súng chống ngoại xâm.
Viết về chiến tranh không thể không nói đến
mục đích, ý nghĩa, đối tượng, quy mô, thời gian và các bên tham chiến. Khi mục
đích chống xâm lược giành độc lập và thống nhất nước nhà bị bỏ qua, sẽ không
thể lý giải thỏa đáng nguyên nhân và ý nghĩa của chiến thắng, còn bóp méo sự
thật lịch sử dù với bất cứ lý do gì thì đều là tệ hại.
Ngày cuối chiến
tranh và “tù cải tạo”
Huy Đức viết: “Cuốn sách này bắt đầu từ
những câu chuyện xảy ra trong ngày 30-4-1975. Ngày mà tôi, một cậu bé 13, trước
giờ học chiều, đang vật nhau ven đồi thì nghe loa phóng thanh truyền tin “Sài
Gòn giải phóng”.
Tác giả đòi hỏi “hiểu trung thực về quá
khứ” nhưng lại nói về “bên thắng cuộc” bằng cách ghi nhận chỉ một phần những gì
diễn ra với một số ít người ở phía bên kia. Nhiều trang sách đề cập những tướng
lĩnh quân đội Sài Gòn tự sát trong ngày cuối cùng của cuộc chiến tranh, mà tác
giả gọi là “tuẫn tiết”. Sự tuyệt vọng dẫn đến cái chết ấy ở đây xin không bình
luận. Nhưng tác giả từng là lính, không thể không biết những đồng đội thế hệ
trước mình đã làm gì trong những ngày ấy. Hình ảnh ngày cuối chiến tranh không
đơn giản chỉ là những chiến xa bánh xích hiền lành với những anh bộ đội miền
Bắc lạ lẫm ở Dinh Độc lập sáng 30-4-1975.
Hơn 10 năm trước, một đoàn làm phim của
hãng BBC qua Việt Nam, họ muốn làm một bộ phim về ngày cuối chiến tranh từ trận
đánh cầu Rạch Chiếc. Nơi đó, trong ba ngày cuối cùng, một đơn vị bộ đội biệt
động đã quần nhau với hai tiểu đoàn Trâu Điên giữ cầu và nhà máy điện Thủ Đức
cùng với lực lượng chi viện hùng hậu. Nhiều người lính đã hy sinh trên cầu để
chiếc cầu, nhà máy điện được giữ nguyên, cửa ngõ ấy mở ra cho những đoàn tăng
T.54 vào giải phóng và góp phần giữ nguyên vẹn Sài Gòn cho hôm nay. Và trong
những ngày ấy, có rất nhiều sự hy sinh như thế của những người lính giải phóng.
Bên thắng cuộc hướng suy nghĩ của người đọc
rằng chế độ mới thiếu nhân văn khi nói về điều kiện sống của những sĩ quan chế
độ Sài Gòn bị đưa đi học tập. Thật ra cái khó khăn mà những sĩ quan cao cấp đó
gánh chịu chỉ bằng một phần rất nhỏ những gì mà quân và dân Việt Nam chịu đựng
suốt trong hai cuộc kháng chiến, không lẽ tác giả không biết? Nhấn mạnh “chế độ
hà khắc” của các trại cải tạo nhưng cuốn sách lại không nhắc đến những trại tù
và cách ứng xử của chế độ Sài Gòn cũ đối với những người yêu nước. Không nhắc
đến một thực tế là đã không có người tù cải tạo nào bị tra tấn bằng vôi bột, bị
đóng đinh, gí điện, bị đánh đến tàn phế… như những gì mà nhiều người trong số
họ từng đối xử với đối phương của mình ở Phú Lợi, Côn Đảo, Phú Quốc, Chuồng cọp
Sở thú và hàng trăm nhà tù khác khắp miền Nam. Cuốn sách cũng đã không nói rằng
sau khi tiếp quản, không hề có việc lê máy chém đi khắp miền Nam như chế độ cũ
đã làm với cán bộ cách mạng và thân nhân trong Luật 10-1959.
Cần phải đặt trong sự tương quan khi nhận
định về sự nhân văn nhưng tác giả cuốn Bên thắng cuộc đã không làm hoặc không
muốn làm điều đó.
Để có bản tin giải phóng trên loa phóng
thanh mà cậu bé 13 tuổi nghe khi đang vật nhau với bạn ven đồi, phải trả giá
bằng trăm ngàn mất mát, đau thương chứ không đơn giản chỉ là việc húc đổ cổng
Dinh Độc lập và cắm cờ trên nóc.
Nếu lịch sử được mô tả chỉ từ một hướng với
sự sắp đặt thiên kiến thì nó không còn là lịch sử nữa.
Trên đây chỉ là một số nhận xét về cuốn
sách. Người viết không có ý định đi sâu vào tính chính xác của từng sự việc,
từng chi tiết bởi nó không mới và không hẳn cần thiết. Tuy nhiên, đã có phản
hồi bất bình của những nhân vật trong sách, từ cả hai phía, về tính chính xác
của các sự kiện và cách trích dẫn cắt cúp, tách bối cảnh ra khỏi sự kiện để
gián tiếp giải thích nguyên nhân theo chủ kiến của tác giả.
Công bằng mà nói, lao động và khả năng của
Huy Đức đối với việc sưu tập tư liệu cho cuốn sách là điều cần được nhìn nhận.
Với ưu thế là phóng viên của nhiều tờ báo lớn như Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Thời
Báo Kinh Tế Sài Gòn, Sài Gòn Tiếp Thị, anh có cơ hội tiếp cận với nhiều thông
tin. Rất tiếc những thông tin ấy được cố ý sắp đặt để phục vụ chủ kiến của tác
giả, vì vậy nó hoàn toàn không chân thật.
NGUYỄN ĐỨC HIỂN
TP.HCM ngày 31-12-2012
*
*
Hợp
tác xã và thời bao cấp
Không thể phủ nhận nền kinh tế bao cấp đã không còn phù hợp sau
một thời gian áp dụng nhưng cũng không thể chỉ nhìn thời bao cấp ở những trì
trệ trong những ngày cuối cùng của nó. Tại một giai đoạn lịch sử nhất định,
nhất là tại miền Bắc trước năm 1975, nó đã góp phần quan trọng tạo nên một hậu
phương vững chắc để phục vụ kháng chiến chống Mỹ. Vì vậy khi phê phán hay rút
kinh nghiệm đều cần phải đặt trong bối cảnh, thời điểm đặc biệt. Một doanh nhân
đã nói: Có thể xem nền kinh tế bao cấp như một thai nhi nằm trong bụng mẹ.
Thằng anh ra trước không thể chê trách thằng em mày có miệng, có mũi sao không
thể tự ăn mà lại ăn qua dây rốn. Nhưng khi đã ra đời, sẽ là vô lý khi thằng em
đã thành người mà vẫn phải nuôi sống mình bằng sợi dây rốn ấy. Thời bao cấp cũng
cần được nhìn nhận như thế.
Bên thắng cuộc phê phán mô hình hợp tác xã ở miền Bắc trước giải
phóng nhưng không nhìn thấy một điều: Nếu thời điểm ấy chia ruộng khoán ngay,
những gia đình có con em đi bộ đội sẽ không còn nhân lực lao động. Ai sẽ yên
tâm đi chiến đấu khi ở nhà không có người nhận khoán? Hợp tác xã đã giải quyết
được vấn đề này và nhiều vấn đề khác vào thời điểm ấy.
Nguồn: Pháp luật TPHCM
No comments:
Post a Comment